تشخیص و برآورد درآمد مربوط به هر سهم، در نزد سرمایه گذار از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. ار جمله عوامل مهمی که سرمایه گذاران در انجام معاملات سهام بیش از هر چیز مدنظر قرار می دهند EPS مربوط به سهام می باشد. به همین خاطر مهم است که سود بعد از کسر مالیات، برای هر سهم تعیین گردد. در شرکتهایی که اقدام به انتشار سهام ممتاز نموده اند، ابتدا سود سهام ممتاز از سود خالص بعد از کسر مالیات کسر می گردد، سپس از تقسیم میزان باقی مانده بر تعداد سهام عادی میزان درآمد هر سهم (EPS) مشخص می گردد.

سود سه ماهه هر سهم EPS) سه ماهه)
خریداران سهام در هنگام خرید سهام به فاکتورهای زیادی توجه کرده و آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند تا بتوانند با توجه به محدودیت منابع مالی و وضعیت نقدینگی خود هترین سرمایه گذاری را انتخاب نمایند. از جمله فاکتورهای موثر در تصمیم گیری مربوط به معاملات سهام، سود سه ماهه هر سهم می باشد. سود جاری سه ماهه هر سهم انتخاب شده برای خرید، باید در مقایسه با سه ماهه مشابه دوره مالی قبل، دارای درصد افزایش چشمگیری باشد. امروزه افزایش در سود هر سهم، یکی از پارامترهای مهم در انتخاب خرید سهام نزد خریداران است. به همین خاطر کسانی که به دنبال خرید سهام خصوصاً سهام استثنایی هستند، لازم است به این عامل توجه خاص داشته باشند. البته لازم به ذکر است که ممکن است خریدار در تحلیل درآمد سه ماهه هر سهم دچار اشتباه گردد.
در مقایسه درآمد هر سهم جاری سه ماهه با مشابه آن در دوره مالی قبل، همواره چند درصد از افزایش را باید در نظر گرفت تا خریدار با توجه به آن اقدام به خرید سهام مورد نظر خود ناید یا به عبارت دیگر، آیا به صرف وجود افزایش سود سه ماهه سال جاری، هر سهم نسبت به دوره مشابه قبل، می توان اقدام به خرید بهینه نمود؟ آقای ویلیام اوتیل با اتکاء به تحقیقات و تجریه موسسه خود توصیه می کند که لازم است تازه واردان به بازار، سهامی را خریداری نمایند که افزایش های سه ماهه درآمد آن معادل و یا بیشتر از ۱۸% باشد، ضمن اینکه این رقم نیازمند محاسبه بوده و براساس حدس و گمان تخمین زده نشود. لازم به ذکر است که بعضی افراد و موسسات، با پذیرش ریسک، سهامی را خریداری می نماید که درآمدهای آنان در سه ماه موردنظر کاهش یافته است. این گروه با این امید که درآینده، قیمت های مذکور افزایش یابد، چنین تصمیمی می گیرند. البته این شیوه ممکن است در برخی موارد صحیح باشد (که اغلب نیست). اما وقتی خریداران حق انتخاب سهام متنوع در بازار دارند، چرا به سراغ سهامی رفته که تحقق سود آنها بر پایه احتمالات باشد.
سود سالیانه هر سهم (EPS سالیانه)
از جمله پارمترهای مورد نظر در نزد خریداران سهام، سود سالیانه هر سهم می باشد. سرمایه گذاران شرکتهایث سهامی عام، همواره در پی سهامی هستند که از رشد سودآوری لازم برخوردارباشند. اگر درآمد سالیانه هر سهم طی یک دوره پنج ساله متوالی مورد توجه قرار گیرد و اطلاعات به دست آمده نشان دهنده آن اشد که درآمد مذکور افزایش تصاعدی دارد، آن سهام بیشتر مورد توجه خریداران خواهد بود. نرخ رشد مرکب (تصاعدی) درآمد سالیانه هر سهم، به طور معمول در شرکتهایی که مورد توجه خریداران قرار می گیرند باید بین ۱۵% تا ۵۰% باشد، علیرغم اهمیت درصد افزایش درآمد هر سهم در سال، عامل مهم دیگری که در رابطه با درآمد سالیانه بایستی مدنظر قرار گیرد، ثبات و یکنواختی روند افزایش، طی پنج سال می باشد. بنابراین لازم است در شرایط مساوی برای مقایسه چند سهام، همواره سراغ خرید سهامی رفته شود که درآمد سالیانه هر سهم آنان از یک روند منطقی برخوردار بوده و انحراف چشمگیری مشاهده نشود. سهام خوب باید نشان دهنده رشد مناسبی در خلال سالهای گذشته بوده، ضمن اینکه درآمدهای سه ماهه هر سهم آنان در طی چند دوره مطلوب باشد. توجه به این دو عامل باعث شده است تا سهام برتر شناسایی گردد و سهامی که وضعیتی بهتری از لحاظ رشد دارد مورد توجه قرار گیرد. تمایل خریداران برای خرید اینگونه سهام ها افزایش می یابد و باعث تاثیر بر حجم معاملات و قیمت سهام این گروه از شرکتها می شود.
سرمایه‏گذاران و اعتباردهندگان مستمراً به ارزیابی توان سودآوری مدیران می‏پردازد. سرمایه‏گذاران به دنبال شرکتهایی می‏گردند که احتمال افزایش ارزش سهام آنها می‏رود. اعتباردهندگان نیز تمایل دارند به شرکتهای سودآوری وام دهند که آنها توان پرداخت بدهیهای خود را دارند. تصمیم‏های سرمایه‏گذاری و اعتباری اغلب شامل مقایسه شرکتها می‏باشد. اما مقایسه سود ویژه یک شرکت بزرگ با سود ویژه شرکت تازه‏کاری در همان صنعت چندان مفید نمی‏باشد. برای اینکه بتوانیم مقایسه‏های مربوط ی بین شرکتهای متفاوت ازنظر حجم، عملیات و سایر عملیات داشته باشیم از نرخ بازده دارائیها استفاده می‏کنیم.
تأکید عمده گزارشگری مالی پیشرفته بر شرایط اندازه‏گیری سودآوری به عنوان یک شاخص عملکرد واحد انتفاعی می‏باشد. عملیات کارا در واحد تجاری، بر روند جاری و آتی پرداخت سود سهام به سهامداران تأثیر دارد. بنابراین کلیه دارندگان حقوق مالکیت و به ویژه دارندگان سهام عادی به وجود کارایی مطلوب مدیریت علاقمندند. از آنجا که سود ویژه شرکت بر میزان سود تقسیمی تأثیر دارد اغلب سهامداران روند سودآوری شرکت را پیگیری می‏کنند. یکی از تعبیرهایی که کارایی دارد، توانایی نسبی مدیریت در تحصیل حداکثر بازده با بهره گرفتن از منابع محدود، تحصیل بازده ثابت با بکار بردن حداقل منابع، ترکیب بهینه‏ای از منابع با هم که در نتیجه حداکثر بازده برای صاحبان واحد تجاری حاصل خواهد شد، می‏باشد.
کارایی واژه‏ای نسبی است که به صورت مقایسه با یک وضع ایده‏آل یا برخی ملاک‏های دیگر معنی‏دار می‏شود. همچنین به این بستگی دارد که آیا هدف شرکت حداکثر نمودن سود است یا فراهم کردن بازده مناسب برای سرمایه‏گذاری است. نرخ بازده دارائیها در هنگام مقایسه شرکتها برای ارزیابی اینکه مدیران آنها چگونه برای افرادی که تأمین مالی شرکت را برعهده داشته‏اند بازده کسب نموده‏اند استفاده می‏شود. با مرتبط ساختن سود ویژه با مجموع دارائیها معیار استانداردی بدست می‏آید که این معیار در تشریح سودآوری انواع شرکتها، سودمند می‏باشد.
ریسک سیستماتیک
ریسک سیستماتیک در این تحقیق همانند تحقیق مشابه (سایمون گیلکریست و همکاران،۲۰۱۰)^[۱۵] به عنوان معیارهای سنجش عدم اطمینان مالی در این تحقیق بکار رفته است. به منظور اندازه گیری ریسک سیستماتیک شرکت از ضریب حساسیت (β) شرکت استفاده شده است. به بیان ساده ریسک سیستماتیک هر سهم، تعیینکننده نرخ بازدهی است که صاحب آن سهم باید انتظار کسب آن را داشته باشد (پینوو ،۱۳۸۱،ص۳۵۱) ^[۱۶]. ضریب بتا (β) برابر کوواریانس بازده سهم با بازده سبد اوراق بهادار بازار تقسیم بر واریانس سبد اوراق بهادار بازار میباشد (کیرلی،سیبراون،۱۳۸۴،۱۰۶).
اندازه شرکت
معیارهای مختلفی برای اندازه گیری متغیر “اندازه شرکت” وجود دارد که عبارتند از: مقدار کل داراییها، میزان فروش و تعداد کل کارکنان. همانند پژوهش که توسط لی (۲۰۰۸) صورت گرفته است، از لگاریتم نپری کل داراییها برای اندازه گیری متغیر"اندازه شرکت” استفاده شده است.
اهرم مالی شرکت
این نسبتها رابطه منابع مالی مورد استفاده واحد تجاری را از لحاظ بدهیها یا حقوق صاحبان سهام تعیین و ارزیابی می کند و در واقع نحوه ترکیب آنها را بررسی می نماید. دراین پژوهش، برای اندازه گیری اهرم مالی شرکت از تقسیم ارزش دفتری بدهیهای بلندمدت بر کل داراییها استفاده می شود(سینایی، نیسی، ۱۳۸۲).
نقدشوندگی
نقدشوندگی شرکت در متون مالی به دو مفهوم است: نقدشوندگی دارایی های واقعی آن و نقدشوندگی سهام آن. یک دارایی، نقد محسوب می شود اگر بتواند با سرعت و هزینه های کم به وجه نقد تبدیل شود. این تعریف هم شامل دارای یهای واقعی و هم شامل دارای یهای مالی می گردد. مفهوم اول نقدشوندگی، نقدشوندگی داراییهای واقعی شرکت است که طبق آن، یک شرکت نقدشونده محسوب می گردد اگر نسبت بالایی از دارایی های نقدی همچون وجوه نقد در ترازنامه اش داشته باشد.(رسائیان،۱۳۸۶). در این پژوهش منظور از نقدشوندگی در ارتباط با قیمت سهام است.
درآمدها
درآمد عبارت ‌است‌ از افزایش ‌در حقوق ‌صاحبان‌ سرمایه ‌بجز مواردی‌ که ‌به ‌آورده ‌صاحبان ‌سرمایه‌ مربوط‌ می‌شود. مفهوم درآمد، هر دو گروه‌ "درآمد عملیاتی‌” و “ درآمد غیرعملیاتی” را در برمی‌گیرد. درآمـد عملیاتی‌عبـارت ‌از درآمدی ‌است ‌کـه‌ از فعالیتهای ‌اصلی ‌و مستمر واحد تجاری ‌حاصل ‌می‌گردد. درآمد غیرعملیاتی ربطی به فعالیت اصلی شرکت ندارد.
نسبت مالی
یک نسبت مالی بخشی از اعداد یا جمع است که بر اعداد دیگر تقسیم شده و می تواند به عنوان یک نسبت برای تحلیل آماری به وسیله آیتم های انتخاب شده از داده های مالی مورد استفاده قرار گیرد(یوربانکیک،۲۰۱۳) ^[۱۷].
سود تقسیمی
سود تقسیمی، پرداختی نقدی از بازده شرکت به سرمایه گذار هاست و از سوی هیأت مدیره شرکت میزان آن اعلام می شود. به عبارت دیگر، سود تقسیمی، سهم سرمایه‌گذارها از سود شرکت است که به سرمایه گذارها به عنوان مالکان شرکت پرداخت می شود. در حقیقت این سود تنها راه مشارکت در سود شرکت بدون کاهش سهم در مالکیت آن است. هنگامی که یک شرکت از محل عملیات خود بازده تولید می کند دو راه پیش روی خود دارد: راه نخست این است که آن را از نو سرمایه گذاری کند و در آینده سود بیشتری کسب کند. راه دوم نیز تقسیم بخشی از آن به صورت سود نقدی است (مهرانفر، ۱۳۷۸). همچنین سود تقسیمی مبلغی که از تقسیم کل سود قابل تقسیم به تعداد سهام شرکت بدست می‌آید.

۲-۱۶: رگرسیون

تعریف لغوی
واژه رگرسیون را از لحاظ لغوی در فرهنگ لغت به معنی پسروی، برگشت و بازگشت است. اما از دید آمار و ریاضیات به مفهوم بازگشت به یک مقدار متوسط یا میانگین به‌کار‌می‌رود. بدین معنی که برخی پدیده‌ها به مرور زمان از نظر کمی به طرف یک مقدار متوسط میل می‌کنند.
شیوه‌های مهم تحلیل‌های رگرسیونی به شرح زیر هستند:
رگرسیون خطی ساده
رگرسیون خطی چندگانه
رگرسیون فازی
رگرسیون لجستیک
این تنوع باعث شده‌است که بتوان به راحتی هر نوع داده‌ای (اغلب از نوع داده‌های پیوسته) را تحلیل کرد و به راحتی نتیجه‌گیری نمود.
برای محاسبه و یا انجام یک تحلیل رگرسیونی ابتدا تحلیل‌گر حدس می‌زند که بین دو متغیر، نوعی ارتباط وجود دارد، در حقیقت حدس می‌زند که یک رابطه به شکل یک خط بین دو متغیر وجود دارد و سپس به جمع‌ آوری اطلاعات کمی از دو متغیر می‌پردازد و این داده‌ها را به صورت نقاطی در یک نمودار دو بعدی رسم می‌کند. این تحلیل ها یا نرم افزارهای مربوطه صورت گرفته و ملاک بازگشت به میاینگین داده ها حول محوری مشخص یا میانگین است.
همچنین نرم افزارهای بسیاری هستند که قابلیت محاسبه رگرسیون را دارند اما مشهورترین آنها عبارتند از:
نرم افزار اکسل (که ساده ترین نرم افزار است)
نرم افزار مطلب
اس ‌پی ‌اس ‌اس (SPSS)
اس‌پلاس +S(S-Plus)
تحلیل رگرسیونی یا تحلیل وایازشی فن و تکنیکی آماری برای بررسی و مدل‌سازی ارتباط بین متغیرها است. رگرسیون تقریباً در هر زمینه‌ای از جمله مهندسی، فیزیک، اقتصاد، مدیریت، علوم زیستی، بیولوژی و علوم اجتماعی برای برآورد و پیش بینی مورد نیاز است. تحلیل رگرسیونی، یکی از پرکاربردترین روشها در بین تکنیک‌های آماری است.
در تحقیقاتی که از تحلیل رگرسیون استفاده می شود، هدف معمولا پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک از یک یا چند متغیر پیش بینی است. چنانچه هدف پیش بینی یک متغیر ملاک از چند متغیر پیش بین باشد از مدل رگرسیون چندگانه استفاده می‌شود. در صورتی که هدف، پیش بینی همزمان چند متغیر ملاک از متغیرهای پیش بینی یا زیر مجموعه ای از آنها باشد از مدل رگرسیون چند متغیری استفاده می‌شود. در تحقیقات رگرسیون چندگانه هدف پیدا کردن متغیرهای پیش بینی است که تغییرات متغیر ملاک را چه به تنهایی و چه مشترکا پیش بینی کند. ورود متغیرهای پیش بین در تحلیل رگرسیون به شیوه های گوناگون صورت می‌گیرد. از آن جا که روش تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی با توجه به چارچوب نظری یا تجربی وپژه ای صورت می گیرد، در تحقیقات علوم رفتاری از اهمیت خاصی برخوردار است. لازم به ذکر است که برای این گونه تحقیقات آشنایی با روش های آماری تحلیل رگرسیون الزامی است(حبیبی، ۱۳۸۶).

۲-۱۷: پیشینه تحقیق

از شبکه های عصبی برای انجام پیش بینی در بسیاری از موضوعات مختلف استفاده شده به طور مثال: جلالی لیچایی و بید هندی(۱۳۸۵) در پژوهش خود به بررسی مقایسه روش های رگرسیون خطی چندگانه و شبکه های عصبی مصنوعی برای برآورد تخلخل و نفوذپذیری میدان های نفتی پرداخته اند و یا جباری و همکاران (۱۳۹۱) به بررسی رگرسیون خطی فازی و کاربرد آن در پژوهش های علم اقتصاد پرداختند. نوری و همکاران(۱۳۸۷) در پژوهش خود به بررسی مقایسه کاربرد روش های شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندمتغیره براساس تحلیل مؤلفه های اصلی برای پیش بینی غلظت میانگین روزانه کربن مونوکسید شهر تهران پرداختند. در جدول شماره یک با عنوان پیشینه تحقیق و تفاوت پیشینه مورد بررسی با تحقیق حاضر موجود در ادامه توضیحات بیشتری ارائه گردیده است.
بنابر آنچه که گفته شده مشخص گردید شبکه های عصبی مصنوعی تقریبا در تمامی علوم کاربرد دارد. همچنین با توجه به بررسی های بعمل آمده در مقالات موجود در سایت هایSince Direct ،Elsivier و Emerald و برخی پایان نامه ها به سوابقی برخورده ایم که ذیلا به بخشی از آنها اشاره می شود. این مطالب در قالب پیشینه خارجی و داخلی مطرح می گردد:

۲-۱۷-۱: پیشینه داخلی :

صالح نژاد در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان بررسی عوامل موثر بر دقت پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، با بهره گرفتن از رگرسیون چند متغیره و بررسی نمونه ای مشتمل بر ۷۸ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در خلال سال های ۱۳۸۵ الی ۱۳۸۹پرداخت. نتایج پژوهش وی نشان می دهد که از بین عوامل بررسی شده متغیرهای اندازه، نسبت سودآوری، رشد فروش، شاخص کل بورس و تولید ناخالص داخلی با دقت پیش بینی سود رابطه مستقیم، متغیرهای حجم مبادلات سهام، نرخ ارز، نرخ تورم با دقت پیش بینی سود رابطه معکوس و سایر متغیرهای زمان ورود به بورس، افق زمانی پیش بیینی و نسبت اهرم مالی معنا داری با دقت پیش بینی سود ندارند(صالح نژاد، ۱۳۹۱).
محمودی در پژوهش خود تحت عنوان سنجش متغیرهای مالی ارزیابی عملکرد شرکت های بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از الگوریتم TOPSIS و تکنیک DEA، به بررسی رابطه عملکرد مدیران و پاداش دریافتی آنان در خلال سال های ۱۳۸۱ الی ۱۳۸۶ در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخت. بر اساس نتایج به دست آمده استفاده از متغییرهای مالی عملکرد در دو دسته مذکور برای سه سال ارتباط معنی داری داشته و به منظور ارزیابی عملکرد بنگاههای اقتصادی تمامی متغییرها در دو دسته نتایج مناسب و مفیدی را برای سرمایه گذاران بطور توام به همراه خواهد داشت (محمودی، ۱۳۹۰).
مهرآرا و همکاران در پژوهش خود به بررسی الگوسازی و پیش بینی شاخص بورس اوراق بهادار تهران و تعیین متغیرهای مؤثر بر آن پرداختند. در این مقاله با الگوسازی و پیش بینی شاخص قیمت و بازده نقدی بورس اوراق بهادار سعی در،GMDH تهران مبتنی بر ساختار تلفیقی الگوریتم ژنتیک با رویکرد شبکه عصبی شناخت متغیرهای مؤثر بر شاخص بورس اوراق بهادار شده است. یازده متغی ر کلان اقتصادی مرتبط با بازار سرمایه به همراه وقفه های یک و دو ماهه هر کدام از آنها و وقفه های متغیر وابسته، الگویی با ۳۵ متغیر ورودی را ایجاد کرد که نتایج به دست آمده پایه پولی، کرایه، CPI ، نشان دهنده تأثیر قوی و معنادار شاخص قیمت زمین، هزینه مسکن اجاره ای و قیمت جهانی نفت خام بر شاخص قیمت و بازده نقدی بورس اوراق بهادار است. در مقابل، بازار ارز خارجی و طلا، ارتباط کمتری با بازار سهام داشته است (مهرآرا و همکاران، ۱۳۸۸).
اولاتانجی و همکاران در پژوهش خود تحت عنوان پیش بینی قیمت سهام بر مبنای شبکه های عصبی مصنوعی به بررسی بازار سهام عربستان سعودی پرداختند. مدل طراحی شده آنها ارزش بازار قیمت سهام در روزهای آتی را با خطای بسیار پایین پیش بینی می کند. بنابراین مدل پیشنهادی آنها برای پیش بینی ارزش بازار سهام عربستان سعودی مناسب دیده شده است (اولاتونگ، ۲۰۱۳).
همچنین ابریشمی و همکاران (۱۳۸۸) با بهره گرفتن از مدل شبکه عصبی (GMDH) و مدل ARIMA رشد اقتصادی کشور ایران را در دوره زمانی ۱۳۳۸-۱۳۸۵ مدلسازی و پیش بینی کردند.
سینایی،مرتضوی وتیموری اصلدار (۱۳۸۴)به پیش بینی شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران به وسیله شبکه عصبی مصنوعی و ارائه شواهدی مبنی بر رفتار آشوب گونه شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار پرداختند. آنها دو مجموعه از داده ها برای ورودی شبکه عصبی انتخاب نمودند ،وقفه های مختلفی از شاخص وعوامل کلان اقتصادی به عنوان متغیر مستقل انتخاب کردند . در این تحقیق از مدل خطی ARIMAبرای پیش بینی شاخص قیمت در هفته های بعدی استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد شبکه عصبی عملکرد بهتری نسبت به مدل خطی ARIMA برای پیش بینی شاخص قیمت دارد .