۳-۶-۳ تعیین میزان تیتر آنتی‌بادی علیه SRBC 51
۱-۳-۶-۳ تهیه و تزریق سوسپانسیون SRBC 51
۲-۳-۶-۳ نحوه آماده سازی بافر نمکی فسفات ۵۲
۳-۳-۶-۳ نمونه‌گیری ۵۲
۴-۳-۶-۳ نحوه انجام تیتر آنتی‌بادی علیه SRBC 52
۷-۳ مدل و طرح آماری ۵۴
فصل چهارم: نتایج و بحث ۵۵
۱-۴ عملکرد جوجه‌های گوشتی ۵۷
۱-۱-۴ مصرف خوراک روزانه ۵۷
۲-۱-۴ افزایش وزن روزانه بدن ۶۰
۳-۱-۴ ضریب تبدیل خوراک ۶۳
۲-۴ صفات لاشه ۶۵
۱-۲-۴ وزن نسبی اجزای لاشه ۶۵
۲-۲-۴ وزن نسبی ارگان‌های داخلی لاشه ۶۸
۳-۲-۴ وزن نسبی اندام‌های لنفاوی ۷۰
۳-۴ ایمنی ۷۲
۴-۴ فراسنجه‌های خونی ۷۵
فصل پنجم: نتیجه‌گیری کلی و پیشنهادات ۸۱
۱-۵ نتیجه‌گیری کلی ۸۳
۲-۵ پیشنهادات ۸۴
فصل ششم: منابع ۸۵
منابع ۸۷
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۱-۲ ساختمان شیمیایی توکوفرول‌ها و توکوتری‌انول‌ها ۲۲
شکل ۲-۲ احیا ویتامین E 25
شکل ۳-۲ ساختار شیمیایی ال-کارنیتین ۳۱
شکل ۴-۲ بیوسنتز ال-کارنیتین ۳۴
شکل ۵-۲ ورود اسید چرب به داخل میتوکندری ۳۷
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱-۲ مقادیر ال-کارنیتین در برخی مواد غذایی ۳۲
جدول ۱-۳ برنامه واکسیناسیون جوجه‌ها در طول مدت آزمایش ۴۷
جدول ۲-۳ اجزای تشکیل‌دهنده و مواد مغذی جیره جوجه‌های گوشتی ۴۸
جدول ۱-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین خوراک مصرفی روزانه جوجه‌های‌ گوشتی تحت تنش گرمایی در دوره‌های سنی مختلف ۵۸
جدول ۲-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین افزایش وزن روزانه جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی در دوره‌های سنی مختلف ۶۱
جدول ۳-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین ضریب تبدیل غذایی جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی در دوره‌های سنی مختلف ۶۴
جدول ۴-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین وزن نسبی اجزای لاشه جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی ۶۶
جدول ۵-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین وزن نسبی اندام‌های داخلی لاشه جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی ۶۹
جدول ۶-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر میانگین وزن نسبی اندام‌های لنفی جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی ۷۰
جدول ۷-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر ایمنی جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی ۷۲
جدول ۸-۴ تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال- کارنیتین بر متابولیت های خونی جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی در سن ۴۲ روزگی ۷۶
فصل اول
مقدمه
فصل اول
مقدمه
۱-۱ ضرورت و اهمیت موضوع
پرورش طیور در مناطق گرمسیر جهان رو به افزایش است. قسمت اعظم قاره‌های آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین که سهم عمده‌ای از تولید گوشت و تخم‌مرغ جهان را دارند در این شرایط آب و هوایی واقع ‌شده‌اند. دستیابی به تولید ایده آل در مناطق گرمسیری کاری بسیار سخت و دشوار است زیرا که در این شرایط آب و هوایی، تنش گرمایی در طیور رخ داده و باعث کاهش مصرف خوراک، کاهش وزن و کیفیت لاشه و همچنین تضعیف پاسخ‌های ایمنی، افزایش ضریب تبدیل غذایی و افزایش تلفات شده و در نتیجه سبب خسارت اقتصادی می‌گردد (دقیر^[۱]، ۲۰۰۸).
۲-۱ بیان مسأله و ضرورت اجرای تحقیق
تنش گرمایی نگرانی بزرگی در صنعت طیور می‌باشد زیرا که بازده غذایی، نرخ رشد، میزان مرگ‌ومیر و دیگر صفات مهم تولیدی در طیور تحت تأثیر منفی تنش گرمایی قرار می‌گیرند (نیو^[۲] و همکاران، ۲۰۰۹). دمای محیطی بالا منجر به تنش اکسیداتیو شده و سیستم دفاعی آنتی‌اکسیدانی را در شرایط آزمایشگاهی تضعیف می‌کند. در این شرایط، سطوح پلاسمایی برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی دخیل در سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن کاهش ‌یافته و نیز میزان رادیکال‌های آزاد اکسیژنی افزایش می‌یابد. گزارش شده است که اشکال واکنش‌گر اکسیژن^[۳] (ROS) همانند پراکسید هیدروژن، اثر مخربی بر رشد و متابولیسم سلول اعمال می‌کنند. در این زمینه آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند ROS را غیرفعال کنند و سلول‌ها را از آسیب اکسیداتیو محافظت نمایند (ایواجمی^[۴]، ۱۹۹۶). همچنین تنش گرمایی باعث رهاسازی کورتیکواسترون و کاته‌کولامین‌ها شده و پراکسیداسیون لیپیدهای غشای سلولی لنفوسیت‌های B و T موجب تضعیف سیستم ایمنی گشته و کاهش عملکرد پرندگان را به دنبال دارد (اسپیرز^[۵] و همکاران، ۲۰۰۳). اگرچه روش‌های متعددی برای کاهش اثرات منفی دمای بالای محیط بر عملکرد طیور وجود دارد، اما به دلیل هزینه بالا و غیرعملی بودن خنک کردن سالن‌های پرورشی، تمایل به دست‌کاری جیره برای مقابله با اثرات نامطلوب تنش گرمایی به عنوان یک روش عملی مورد توجه قرار گرفته است (نجوکو^[۶]، ۱۹۸۶). تغذیه در اوقات خنک‌تر و شب هنگام باعث افزایش مصرف خوراک و همچنین افزایش درصد زنده‌مانی می‌شود (اوجانو و والدروپ^[۷]، ۲۰۰۲). افزودن مکمل‌های الکترولیتی مثل بی‌کربنات سدیم و کلرید پتاسیم به آب آشامیدنی یا خوراک سبب بهبود رشد جوجه‌های

گوشتی در آب و هوای گرم می‌شود (بورجز^[۸] و همکاران، ۲۰۰۴). افزایش انرژی جیره با بهره گرفتن از مکمل چربی باعث افزایش دریافت انرژی و بهبود عملکرد به هنگام تنش گرمایی می‌شود (کوپر و واشبرن^[۹]، ۱۹۹۸). هم چنین اضافه کردن چربی به جیره سرعت عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش را کاهش داده و میزان استفاده از مواد مغذی را افزایش می‌دهد (متیوس^[۱۰] و همکاران، ۱۹۸۲). علاوه بر این استفاده از مکمل‌های ویتامینی نظیر E و C (ساهین و کوکوک^[۱۱]، ۲۰۰۳)، شبه ویتامین‌های بتائین (استیو- گارسیا و مک^[۱۲]، ۲۰۰۰) و ال-کارنیتین (سیلیک و اوزترکان^[۱۳]، ۲۰۰۳) و مکمل‌های معدنی از قبیل سلنیوم (محمود و ادینس^[۱۴]، ۲۰۰۳)، روی (بارتلیت و اسمیت^[۱۵]، ۲۰۰۳) و کروم (ساهین^[۱۶] و همکاران، ۲۰۰۳) می‌تواند از اثرات ناشی از تنش گرمایی بکاهد.
ویتامین E از ویتامین‌های محلول در چربی است که در موقعیت کربن شماره ۲ خود یک زنجیره ۱۶ کربنه ایزوپرنوئیدی دارد. ویتامین E دارای ۸ ایزومر می‌باشد که بیش‌ترین فعالیت بیولوژیکی را آلفا توکوفرول دارا می‌باشد (لیسون و سامرز^[۱۷]، ۲۰۰۱). ویتامین E وظایف متابولیکی مختلف دارد که عمده‌ترین آن به عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی در بدن می‌باشد (گو^[۱۸] و همکاران، ۲۰۱۰). این ویتامین با تنظیف کردن رادیکال‌های آزاد از تخریب غشای فسفولیپیدی سلول و اندامک‌های سلولی محافظت می‌کند (نیو و همکاران، ۲۰۰۹). رامارائو^[۱۹] و همکاران (۲۰۰۲) بیان کردند که اضافه کردن ویتامین E در فصل گرم بر محافظت غشا سلولی و تقویت سیستم ایمنی اثر دارد به طوری که میزان مرگ‌ومیر ناشی از عفونت اشرشیاکلی با بهره گرفتن از این ویتامین در جیره غذایی به صورت معنی‌داری کاهش می‌یابد.
ال-کارنیتین (بتا هیدروکسی گاما تری متیل آمینو بوتیرات) یک آمین نوع چهارم محلول در آب با وزن مولکولی پایین می‌باشد که به طور طبیعی توسط میکرو‌ارگانیسم‌ها،‌ گیاهان و حیوانات ساخته می‌شود و دارای اثرات متعددی از جمله محافظت و تنظیم غشاهای سلولی، افزایش ایمنی و نقش متابولیکی می‌باشد (برمر^[۲۰]، ۱۹۸۳). یکی از شناخته‌شده‌ترین‌‌ این نقش‌ها، تسهیل انتقال اسیدهای چرب بلند زنجیر به غشای داخلی میتوکندری برای شروع روند بتا اکسیداسیون و تولید انرژی و همچنین خارج کردن اسیدهای چرب کوتاه و متوسط زنجیر از داخل میتوکندری به منظور حفظ سطح کوآنزیم آ در میتوکندری می‌باشد (رابی و سیلاژی^[۲۱]، ۱۹۹۸). استفاده از ال-کارنیتین در جیره باعث کاهش دسترسی اسیدهای چرب برای استریفیه شدن و تشکیل تری گلیسیرید می‌شود که این موضوع می‌تواند دلیل مهمی برای کاهش چربی حفره بطنی باشد (رابی و سیلاژی، ۱۹۹۸؛ زو^[۲۲] و همکاران، ۲۰۰۳). از نقش‌های مهم دیگر ال-کارنیتین خارج کردن گروه‌های باقی‌مانده آسیل از سلول و ایجاد تعادل بین کوآنزیم آ آزاد و استیل کوآنزیم آ بین میتوکندری و سیتوپلاسم می‌باشد (نووتنی^[۲۳]، ۱۹۹۸). ال-کارنیتین علاوه بر نقش‌های متابولیکی مهم در سلول باعث تقویت سیستم ایمنی نیز می‌شود (مست^[۲۴] و همکاران، ۲۰۰۰). ال-کارنیتین هم چنین قابلیت دسترسی لیپیدها برای پراکسید شدن را به کمک انتقال اسیدهای چرب به درون میتوکندری برای بتا اکسیداسیون و ساخت ATP، کاهش می‌دهد و اثرات آنتی‌اکسیدانی نیز دارد (نیومن^[۲۵] و همکاران، ۲۰۰۲).