اگر تکه ای چوب را در آب فرو کنیم متوجه خمیدگی ظاهر آن شده و یا حتی آدم گرسنه ای که سعی در شکار ماهی دارد متوجه می شود که ماهی در جائی که به نظر می آید باشد نیست. این پدیده یا شکست نور به علت تفاوت ضریب شکست هوا با آب رخ می دهد. ضریب شکست، مقدار نسبتی است که بین سرعت نور در خلاء و سرعت نور در محیطی دیگر برقرار است. نور در محیط های فیزیکی کند تر از هوا حرکت می کنند و بدین ترتیب ضریب شکست (n) را می توان از رابطه زیر بدست آورد:
سرعت نور در محیط دیگر/ سرعت نور در خلاء
ضریب شکست هر محیط دیگری بزرگتر از یک است.
این موضوع چه اهمیتی دارد؟ اهمیت این موضوع در آن است که در حقیقت نور هنگامی خم می شود که از محل تلاقی دو محیطی که دارای ضریب شکست متفاوتی هستند عبور کند. برای مثال اگر یک منبع نور، پرتو نوری را به درون فیبر شیشه ای بتاباند نور خم می شود زیرا از هوا به درون شیشه عبور می کند. میزان خمش نور به دو عامل بستگی دارد: تفاوت ضریب شکست دو محیط و زاویه ای که تحت آن نور به شیشه برخورد می کند یا همان زاویه تابش. این زاویه برابر زاویه ای است که خط عمود بر سطح دو محیط با پرتو تابش می سازد. برای سیستم های انتقال فیبر نوری این موضوع حائز اهمیت است. (شکل ۳-۱)

شکل (۳- ۱) زاویه تابش و ضریب شکست
رابطه بین زوایه تابش و زاویه شکست قانون اسنل^[۱۰] نام دارد. این قانون در سیستم های فیبر بسیار مهم بوده زیرا سعی می شود که نور حاصل از منبع طوری به فیبر تابانده شود که زاویه تابش به حداقل برسد. در صورتی که زاویه تابش بیش از حد بزرگ باشد، نور از شیشه خارج می شود که در این حالت افت سیگنال خواهیم داشت (شکل ۳-۲).

شکل (۳- ۲) قانون اسنل
بر طبق قانون اسنل، اگر زاویه تابش بیشتراز زاویه حد باشد، شکست اتفاق نمی افتد. اگر نور به سطح جدا کننده محیط هوا و شیشه (ماده ای با ضریب شکست بیشتر) طوری بتابد که زاویه آن به اندازه کافی کم باشد، در این صورت نور خارج نخواهد شد و دوباره به شیشه بر خواهد گشت. این فرایند (شکل ۳-۳) بازتاب کلی نامیده می شود که اساس انتقال از طریق فیبر نوری است.

شکل (۳- ۳) بازتاب کلی
هر چه نور بیشتری درون فیبر نگه داشته شود، شدت (توان) سیگنال ارسالی نیز بهتر خواهد بود زاویه ای که تحت آن پرتو تابش به سطح فیبر برخورد می کند، زوایه پذیرش^[۱۱] یا روزنه عددی^[۱۲] نام دارد. اگر هدف ارسال سیگنال به مسافت نسبتا زیاد باشد این زاویه مهم جلوه می کند. پس لازم است که در هنگام کار با دستگاه های لیزر احتیاط لازم را مبذول داشت و اطمینان حاصل کرد که وجهی از لیزر که سیگنال را تولید می کند تا حد امکان با سطح فیبر به ویژه مقطع عرضی فیبر که نور از آن عبور می کند همتراز باشد. (شکل۳-۴).

شکل (۳- ۴) زاویه پذیرش
با دقت بیشتر متوجه می شویم که فیبر تک مد^[۱۳] دارای سطح مقطعی با قطر تقریبا ۸ میکرون است پس لیزر نیز باید حدودا این قطر را داشته باشد تا بتواند از درون آن عبور کند. توجه کنید که قطر موی انسان در حدود ۵۰ میکرون است.
حتی در بهترین سیستم ها، با حدود ۴ درصد سیگنال در سطح جدا کننده هوا/ شیشه و بین لیزر و کر فیبر هدر می رود. در صنعت به این افت، افت فرنل^[۱۴] اطلاق می شود. فیبر نوری به دلیل طراحی ویژه اش، نور را به درستی هدایت می کند. فیبر نوری شامل دو لایه است: سطح مقطع درونی که از میان آن نور سیر می کند و غلاف خارجی که نور را در درون هسته نگه می دارد. (شکل۳-۵)

شکل (۳- ۵) فیبر نوری
این پدیده با بهره گرفتن از قانون اسنل انجام می گیرد. در یک فیبر نوری، ضریب شکست هسته، کمی بیشتر از ضریب شکست غلاف است. به این ترتیب، زاویه تابش به حداقل رسیده و نور نا چیزی از هسته، خارج می شد. اگر غلاف وجود نداشته باشد، بیشتر نور از هسته خارج شده و هدر می رود.
۳-۳- منابع نوری
امروزه، متداولترین منابع نوری برای سیستم های نوری از نوع دیود های نور افشان یا دیود های لیزری می باشند. اگر چه از هر دو استفاده می شود ولی دیود های لیزری به دلیل داشتن سیگنال منسجم برای کاربرد های پر سرعت مناسب تر هستند. اگر چه در طول سالیان لیزر ها انواع گوناگونی از قبیل سیلیکا و هلیوم- نئون داشته اند ولی لیزر های نیمه رسانا از اوایل دهه ۱۹۶۰ به بعد به دلیل هزینه پایین و دوام زیادشان مورد مصرف بیشتری قرار گرفتند.

۳-۳-۱- دیود های نور افشان (LEDs)
دیود های نور افشان به دو صورت موجودند: LED با انتشار سطحی و LED با انتشار لبه ای. LED با انتشار سطحی (شکل۳-۶) نور را با زاویه باز^[۱۵] خارج می کند، بنابراین مناسب سیستم های داده های نوری که به انسجام^[۱۶] بیشتری نیاز دارند نمی باشند زیرا متمرکز ساختن نور گسیل شده به دورن مغزی فیبر گیرنده مشکل است.

شکل (۳- ۶) LED با انتشار سطحی
در عوض بیشتر به عنوان نشانگر ها و دستگاه های سیگنال دهنده کاربرد دارند. با اینحال گران نبوده و برای کاربردهای نه چندان دقیق طراحی شده اند. نوع دیگر از LED ها، LED انتشار لبه ای است (شکل ۳-۷).

شکل (۳- ۷) LED با انتشار لبه ای
LED انتشار لبه ای نور را با زاویه باریکتری گسیل کرده و فضای گسیل آن کوچکتر می باشد که این به معنای سهولت تمرکز بر هسته فیبر است. این قطعات سریعتر از انتشار سطحی می باشند ولی یک نقص دارند: به دما حساس بوده و باید در شرایط محیطی کنترل شده نصب شوند تا از پایداری سیگنال ارسالی اطمینان یافت.
۳-۳-۲- دیود های لیزری
یک دیود لیزری سطح گسیل کوچکتری دارد و معمولا قطرش بیشتر از چند میکرون نیست یعنی می توان مقدار زیادی نور گسیل شده را به درون یک فیبر هدایت کرد. به دلیل داشتن منبعی منسجم، زاویه گسیل دیود لیزری بی نهایت کوچک است. دیود های لیزری سریع ترین قطعه در میان سه قطعه گفته شده می باشند ]۱۸[.
انواع گوناگونی از دیود های لیزری موجودند. متداول ترین آن ها عبارتند از : لیزر مدوله شده الکترون- جاذب (EML)^[17] که لیزر دارای موج پیوسته(CW)^[18] را با یک دستگاه دیافراگم مدوله کننده ترکیب می کند، لیزر بازخورد توزیعی^[۱۹] که یک ساختار توری مجتمع برای حفظ فرکانس خروجی در حد معینی می باشد؛ یک لیزر از نوع گسیل سطحی کاواک عمودی ^[۲۰](VCSEL) که از فضای ریز و مدوری نور را ساطع کرده و منجر به تولید پرتوی نوری می شود که نسبت به انتشار سطحی ها پخش کمتری دارد. VCSELها قطعات چند بسامدی^[۲۱] و ارزان و با توان پایین محسوب می شوند.
(شکل ۳-۸) ویژگی های گسیل سه دستگاه را نشان می دهد.

شکل (۳- ۸) مقایسه گسیل نور بین LED و دیود لیزری
LED انتشار سطحی گسترده ترین گسیل را داشته و بعد از آن انتشار خطی قرار دارد. دیود لیزری دارای منسجم ترین نور بوده و بنابراین موثرترین نوع نور محسوب می شود. در حقیقت، توزیع فضایی شدت پرتو خروجی این LED نسبت به لیزر نسبتا مناسب تر است همان طور که در شکل(۳-۹) مشخص است. (محور عمودی درجه بندی نشده است)

شکل (۳- ۹) توزیع فضایی شدت پرتو LED و لیزر
۳-۴- مزایا و معایب فیبر نوری برای انتقال سیگنال
انواع بسیار متنوعی از فیبر های نوری موجود می باشند، بعضی از آن ها متعلق به نسل قبلی تکنولوژی نوری بوده و هنوز هم کاربرد دارند. در مابقی نیز تغییرات کلی یا جزئی صورت گرفته است.
در حقیقت از دو نوع فیبر استفاده می شود: چند مدی که ابتدایی ترین فیبر نوری است و قطر مغزی^[۲۲] آن زیاد بوده و در فواصل کوتاه عمل می کند و پهنای باند کمی دارد. فیبر تک- مد مغزی باریک بوده، پهنای باند بیشتر داشته و مناسب برای فواصل بیشتر است. به جزئیات و انواع این دو بعدا خواهیم پرداخت.
برای درک دلیل وجود اشکالات گوناگون فیبر باید نکاتی را در نظر گرفت که در ابتدا مهندسان طراح شبکه های نوری مواجه با آن بودند.
فیبر نوری مزایای زیادی نسبت به مس دارد. سبک وزن بوده و پهنای باند آن بیشتر است و در ضمن قدرت کشسانی آن بسیار قابل توجه می باشد و می تواند بطور همزمان چند کانال را پوشش داده و نسبت به تداخلات الکترو مغناطیسی نیز مقاوم تر است. با اینحال استفاده از فیبر نوری مشکلاتی دارد که نمی توان از آن ها چشم پوشی کرد. اولین مشکل اتلاف یا تضعیف سیگنال ارسالی در طی مسافت است. تضعیف نتیجه دو عامل است: اولی تفرق^[۲۳] و جذب^[۲۴] بوده که هر یک اثر دیگری را افزایش می دهد و دومی پاشندگی^[۲۵] نامیده می شود و منظور از آن پخش کردن سیگنال ارسالی می باشد که مشابه با نویز است.

۳-۴-۱- تفرق
پراکندگی به دلیل نا خالصی ها یا بی نظمی های موجود در ساختار فیزیکی خود فیبر رخ می دهد: معروف ترین تفرق، تفرق رایلی^[۲۶] است که توسط یون های فلزی درون شبکه سیلیس ایجاد می شود و منجر به تفرق پرتوهای نور در جهات مختلف می شود. این پدیده در (شکل۳-۱۰ ) نشان داده شده است.

شکل (۳- ۱۰) تفرق نور

بر این اساس الگوی تصحیح خطا در معادلات مورد برآورد در این پژوهش به صورت زیر است:
(۳-۲۳)

(۳-۲۴)

(۳-۲۵)

وجود یک عبارت تصحیح خطا در میان تعدادی از متغیرهای همجمع شده ، دلالت بر این دارد که تغییرات در متغیروابسته تابعی از سطوح غیرتعادلی در رابطه همجمعی (معرفی شده به وسیله ECM) و نیز تابعی از تغییرات در متغیروابسته به منظور اجبار به حرکت به سمت تعادل بلند مدت خواهد شد(نوفرستی،۱۳۸۷) در فصل بعدی، نتایج تخمین مدل و آزمونهای انجام گرفته مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
۳-۵-خلاصه:
در این فصل، مدل مورد نظر پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر کوتاه مدت وبلند مدت درآمدهای نفتی بر سرمایه گذاری در اقتصادی ایران به تفکیک بخش های مختلف اقتصادی معرفی گردید. به همین جهت ابتدا در بخش اول روند تغییرات سرمایه گذاری به تفکیک بخش های خدمات، کشاورزی و صنعتدر طول دوره ی زمانی ۱۳۵۷ تا۱۳۸۶مورد بررسی قرار گرفت. در مدل این پژوهش ، سرمایه گذاری به تفکیک هر کدام از بخش های یاد شده، به صورت تابعی از درآمدهای نفتی و نرخ بهره ی واقعی ارائه گردید. در این مدل درآمدهای نفتی به عنوان جایگزین درآمد ملی بوده و نرخ بهره ی واقعی سپرده ها نیز متغیری جایگزین برای نرخ بهره می باشد. در مرحله ی بعد با بررسی انواع روش های آماری، روش برآورد مدل پژوهش حاضر جهت بررسی رابطه بلندمدت بین متغیرهامعرفی گردید. از آنجایی که در روش خود توضیح با وقفه های گسترده(ARDL)، نیازی به برقراری شرط پایانی تمامی متغیرهای مدل نمی باشد، از این رو این روش به عنوان روش برآورد مدل در پژوهش حاضر برگزیده شد. همچنین در این بخش مدل ARDL به کار رفته در پژوهش تصریح شد.در فصل آینده به تحلیل نتایج حاصل از برآورد مدل با بهره گرفتن از روش ARDL و نرم افزار مایکروفیت پرداخته می شود.

فصل چهارم :
یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه
در عصری که در آن به سر می بریم، سرمایه گذاری و انباشت سرمایه از ارکان اصلی توسعه ی اقتصادی محسوب می شود. در رقابت جهانی برای دستیابی به رشدو توسعه ی اقتصادی آنهایی پیروز هستند که بتوانند به بهترین نحو از منابع کشورشان در مسیر سرمایه گذاری بهره ببرند. در سه فصل گذشته سعی بر آن بود تا مسیر این پژوهش در ارتباط با سرمایه گذاری روشن گردد. در فصل اول طرح اولیه ی تحقیق به عنوان زیر بنای کار پژوهشی مشخص گردید. در فصل دوم به بررسی مبانی نظری تحقیق و ادبیات موضوع پرداخته شد. در فصل سوم، مدل این پژوهش تصریح شده ومتغیرهای مدل معرفی گردید. اینک در فصل حاضر قصد بر این است که نتایج حاصل از تخمین مدل، ارائه شده وضمن تحلیل نتایج، به فرضیات مطرح شده در فصل اول پاسخ داده شود.
۴-۲-مدل برآورد شده
درفصل سوم مدل پژوهش جهت بررسی ارتباط کوتاه مدت و بلندمدت میان درآمدهای نفتی و سرمایه گذاری به تفکیک بخش های صنعت، خدمات و کشاورزی با روش خود توضیح با وقفه های گسترده(ARDL) به شکل زیر تصریح شد:
(۴-۱)
(۴-۲)
(۴-۳)
که در روابط فوق، Iindast معرف سرمایه گذاری در بخش صنعت، Iserv معرف سرمایه گذاری در بخش خدمات و Iagr سرمایه گذاری در بخش کشاورزی است. همچنین، متغیر ROIL معرف درآمدهای نفتی و ir نشان دهنده ی نرخ بهره ی واقعی سپرده های بانکی است که از تفاضل نرخ سود سپرده های بلندمدت و نرخ تورم بدست می آید. دلیل وارد کردن متغیر ir، بررسی فرضیه مک کینون است که در فصل دوم نیز بدان اشاره گردید.
۴-۳- روش برآورد مدل
همانطور که در فصل سوم بدان اشاره شد، یکی از پیش شرط های استفاده از روش هایی نظیر روش خود توضیح برداری(VAR) جهت آزمون رابطه بلندمدت بین متغیرها، برقراری شرط پایایی تمامی متغیرهای مدل می باشد. براین اساس به دلیل تردیدی که نسبت به پایایی تمامی متغیرهای موجود در مدل وجود داشت، روش خود توضیح برداری با وقفه های گسترده به عنوان روش برآورد مدل برگزیده شد. در این قسمت به منظور بررسی پایایی متغیرها، آزمون دیکی فولر تعمیم یافته، برای تمامی متغیرهای دخیل در مدل انجام شده است.
جدول ۴-۱- بررسی پایایی متغیرهای الگو براساس آزمون دیکی فولر تعمیم یافته

نوع کانال

سطح تعامل

قلمرو ارتباطی

نامه های الکترونیکی(ایمیل ها)

غیر همزمان

یک به یک ویک به چند

پیام های فوری

همزمان

یک به یک

وب سایت ها،بازدید محصول و سایت های دیگر

غیر همزمان

یک به چند و چند به چند

اتاق های گفتگو

همزمان

یک به چند

وبلاگ ها و اجتماعات موازی

غیرهمزمان

چند به چند

گروه های خبری و مانند گروه خبری گوگل

همزمان

یک به چند و چند به چند

جدول 2-1. نوع شناسی کانال های ارتباطی تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی
منبع: رادمهر و همکاران، 1390
اکنون بسیاری از بازاریاب ها( از Dell و سیرز گرفته تا BMW ، کوکاکولا، آدیداس و حتی CNN ) برندهای خود را در سایت های معروف شبکه های اجتماعی نظیزfacebook معرفی می کنند . حتی کالاهای دیجیتالی را بر روی این سایت ها به فروش می رسانند. سایر شرکتها به طور منظم آگهی های خود یا فیلم های ویدئویی را روی سایت های اشتراک فیلم های ویدئویی همچون YouTub قرار می دهند. بازدیدکنندگان از این سایت 5/2 میلیون فیلم آن راظرف یک ماه مشاهده می کنند که این شرایط از آن یک فضای جذب بازایابی می سازد.شرکتها حتی می توانند شبکه های اجتماعی خود را به وجود آورند.برای مثال شرکت پراکتر اند گمبل سایت کسپا ( www.Capessa.com ) را راه انداری کرده که مکانی است برای خانم ها که دور هم جمع شوند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند ، اطلاعات خود را در اختیار دیگران قرار دهند،توصیه های عملی ارائه دهند، زندگی های خود را ارتقا دهند و الهام بگیرند. پراکتر اند گمبل نیز نیازها و احساسات آن ها را زیر نظر می گیرد و اطلاعات کسب می کند .

تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی از چند بعد با تبلیغات دهان به دهان سنتی متفاوت است. نخست، تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی مقیاس پذیری و سرعت انتشار بی نظیری دارد. دوم، برخلاف تبلیغات دهانبه دهان سنتی ، ارتباطات دهان به دهان الکترونیکی بیشتر ماندگار و قابل دسترس هستند. بیشتر اطلاعات متنی ارائه شده بر روی اینترنت ،بایگانی می شوند و بنابراین می تواند برای دوره زمانی نامحدودی در دسترس قرار گیرد. ارتباطات دهان به دهان الکترونیکی بیشتر از ارتباطات دهان به دهان سنتی قابل اندازه گیری هستند. محققان می توانندبه راحتی تعداد زیادی از پیام های دهان به دهان الکترونیکی را بازیابی کنند و ویژگی های این پیام ها نظیر تعداد کلمات احساسی مورد استفاده ، وضعیت پیام ها ، سبک پیام ها و مانند اینها را تجزیه تحلیل کنند . تفاوت کلیدی نهایی این است که در تبلیغات دهان به دهان اعتبار فرستنده و پیام برای گیرنده شناخته شده است. (چیونگ و همکاران 2008)
با افزایش اهمیت تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی ، بررسی رفتار مشتری ای که در معرض این نوع تبلیغات است، برای مدیران، بخصوص متخصصان بازاریابی مفیدتر شده است (جیونگ وجانگ 2011). تبلیغات دهان به دهان می تواند مثبت یا منفی باشد و از دامنه وسیعی از منابع ناشی میشود. به طور کلی ثابت شده که این حجم عظیم اطلاعات بر رفتار مصرف کننده تاثیر می گذارد. تبلیغات دیگر نشان دادند که تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی می تواند نیروی قابل ملاحظه ای باشدکه وفاداری مصرف کننده و تصمیمات خرید را تحت تاثیر قرار می دهد .تحقیق سنکال و نانتل نشان داد که توصیه های آنلاین راجع به محصول بر انتخاب های آنلاین مصرف کننده موثر است (سنکال و نانتل ،2004). با آسان کردن روش گسترش نظرا مصرف کننده ،و تسهیل دسترسی به چنین نظراتی ، وب سایت های مختف تاثیر عمیقی بر تصمیمات خرید مصرف کنده داشته اند( ژانگ وهمکاران،2010).همچنین این نوع تبلیغات تاثیر قابل ملاحظه ای بر رفتار خرید و ارتباطات مصرف کننده، و در نهایت موفقیت محصول در بازار، می گذارد( پارک و لی،2008).تحقیق جلیلوند و سمیعی نشان داد که تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی یکی از کاراترین عوامل موثر بر تصویر ذهنی برند و قصد خرید برندها در بازارهای مصرف کننده است. (جلیلوند و سمیعی 2012).
در کل تحقیقات بسیار کمی در مورد تاثیر تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر ابعاد مختلف ارزش ویژه برند صورت گرفته است. گروین و دیگران (2005) با بررسی تاثیرات یک نوع خاص از تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی – تبادل دانش فنی مشتری به مشتری-بر ادراکات مشتری از ارزش و مقاصد وفاداری مشتری به این نتیجه رسیدند که تبادل دانش فنی مشتری به مشتری ادراکات مشتری از ارزش محصول و احتمال توصیه محصول به دیگران را تحت تاثیر قرار می دهد اما بر مقاصد خرید مشتری تاثیر ندارد (گروین و همکاران ، 2006). تحقیق دیگری نشان داد که بازنگری های آنلاین یا الکترونیکی مصرفکننده در مورد حصول باعث تضعیف ارزش ویژه برند می شود( بامبوئر و منگولد،2010).
تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی عمدتا با سه هدف توسط شرکتها مورد توجه قرار می گیرد، که تحقق آنها موجب حفظ و کسب ارزش ویژه برند میشود : 1) افزایش فروش محصولات یا محصولات تازه معرفی شده از طریق یا ابزار ارزان کسب و حفظ مشتری، 2)بهبود شاخص رضایت مشتری ، 3) دستیابی به ایده هایی برای توسعه محصول جدید ،که در آن مشتریان پیشنهاداتی در مورد محصول حدید ارائه می کنند (شارما و پاندی،2011).
2-2-3- اجتماعات کسب و کار
مور ادعا می کند: فعالیت های انجمنی و اجتماعات کسب و کار بزرگترین تغییر در کسب و کار در یکصد سال اخیر هستند(آهونن و مور^[15]).تحقیقات در زمینه اجتماعات در طی زمان تبدیل به موضوعی مهم گردیده است و از میانه ی قرن نوزدهم، اجتماعات یک رنسانس را تجربه کرده اند که در اندازه و ارتباطات رشد کرده اند.از دید مشتریان، دسترسی وسیع و همچنان در حال رشد به اینترنت، مشارکت در اجتماعات مجازی را در سراسر دنیا افزایش داده است.از سوی دیگر، شرکت ها به طور فزاینده ای در قسمتهای ایجاد و نگهداری سرمایه گذاری می کنند.بنابراین ، با نگاهی به جلو، اجتماعات برای بازاریاب ها هم به اندازه ی مشتریان مهم خواهند بود، چرا که می توانند یک واکنش به از میان رفتن انواع سنتی ملی سازی^[16] باشند(مک الکساندر^[17] 1995) : مشتریان به دور هم جمع می شوند، تعامل می کنند و بر اساس تعامل متقابل نقش آفرینی می کنند(چان و لی^[18] 2010).توسعه های اخیر و موفقیت های بدست آمده از این اجتماعات مشتریان، به ویژه در محیط مجازی ، نشان داد که این سازماندهی مجازی می تواند تاثیری شگرف بر اجتماعات کسب و کار داشته باشد.(گانلی و لمپر^[19])
اجتماعات برند، شکل خاصی از اجتماعات کسب و کار هستند ( میونیز و اوچین^[20] 2001) و اخیراً تبدیل به یک موضوع اساسی در مطالعات برند تبدیل شده اند، چرا که برند و اجتماعات کسب و کار را به هم پیوند می دهند.ارتباطات میان اعضای اجتماع، به طور فزاینده ای ارتباط و جهت گیری مشتریان را نسبت به برند تحت تاثیر قرار می دهد.(مک الکساندر ، اسکوتن و کونین^[21] 2002) . این فرم های اجتماعی فواید بسیاری دارد و ابزاری قوی را برای ایجاد و حفظ ارتباط با مشتریان در اختیار سازمان قرار می دهد (هرمان^[22] 2005).
در واقع اجتماعات برند یک شکل از اجتماعات هستند که حول یک محصول یا نام تجاری خاص شکل گرفته اند.لغت اجتماعات برند اولین بار توسط آلبرت میونیز و توماس سی.اوچین در سال 1995 معرفی شد.در سال 2001، این دو در مقاله ای با عنوان ” اجتماعات برند” که در ژونال تحقیقات مصرف منتشر شد، اجتماعات برند را اینگونه تعریف کردند: “یک اجتماع تخصصی و غیرجغرافیایی که بر اساس ارتباطات اجتماعی و برای تحسین یک برند خاص تشکیل شده است” این مقاله در ان سال توسط موسسه ی تامسون به عنوان یکی از بیشترین مقالات ارجاع داده شده^[23] در رشته های اقتصاد و کسب و کار معرفی شد.
2-2-4-شبکه های اجتماعی
لنگ^[24] ادعا می کند افراد بیش از یک سوم زمان بیداری خود را به نوعی در ارتباط با رسانه های اجتماعی هستند(لنگ 2010).بر طبق اعلام وبسایت ناظر فیسبوک^[25] فیسبوک به تنهایی بیش از 1.1 میلیارد عضو دارد که حداقل یک بار در ماه به پروفایل خود سر می زنند(2013).

۳-۱)مقدمه:
منظور از روش تحقیق، همه راه‌ها و شیوه‌هایی است که محقق را از خطا مصون داشته و امکان رسیدن به حقیقت را برای وی فراهم می‌سازد. به عبارت دیگر روش تحقیق علمی، پیروی از رویه‌ای منظم و سیستماتیک است که در جریان استفاده از روش‌های آماری و مرتبط ساختن عوامل موضوع تحقیق، باید رعایت گردد (دلاور، ۱۳۸۶).

طی فصول اول و دوم گزارش تحقیق به ترتیب کلیات تحقیق، مبانی نظری و پیشیته تحقیق در ارتباط با مفاهیم، معیارها و روش های پیش بینی سرمایه در گردش و نهایتا پیشینه تحقیق در ارتباط با روش ها و نتایج تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور مورد بحث قرار گرفته است.
در این فصل ابتدا در مورد روش کلی یا نوع تحقیق بر مبنای هر یک از معیارهای هدف، روش گردآوری داده ها و استنتاج و نهایتا طرح کلی تحقیق در اجرای تحقیق و استنتاج تشریح شده است. در ادامه بر مبنای مرزبندی های مبتنی بر شرایط احراز افراد مورد مطالعه، جامعه آماری مورد تعریف واقع شده است. به جهت محدودیت در انتخاب افراد جامعه آماری و رعایت شرط تجانس و همگنی داده ها، شرکت های باقی مانده پس از اعمال شرایط یاد شده به عنوان جامعه آماری یا شرکت های منتخب بورسی تعریف شده است. در ادامه نحوه تعیین حجم نمونه آماری و کفایت آن مبتنی بر فرمول آماری و مراحل مرتبط با آن مطرح و روش نمونه گیری تصادفی عنوان شده است.
پس از آن به ترتیب روش ها و ابزار گردآوری داده ها و موارد استفاده از هر روش مطرح و پایایی و اعتبار ابزار تحقیق مطرح شده است. در انتها به شرح هریک از روش ها و ابزار مورداستفاده در تجزیه و تحلیل داده ها مشتمل بر روش های آماری و غیر آماری، مدل تحقیق و اجزای آن در قالب یک مدل منطقی ریاضی برای تعیین متغیرها، اندازه گیری و بیان نوع رابطه بین آن ها و برآورد این رابطه و در نهایت نرم افزارهای مورد استفاده در این زمینه به همراه موارد استفاده از هریک مورد بحث قرار گرفته اند.
۳-۲) روش کلی تحقیق:
نوع یا روش کلی این تحقیق را می­توان مبتنی بر چهار معیار اساسی طبقه بندی تحقیقات مشتمل بر هدف، روش گردآوری داده ها و استنتاج، طرح تحقیق و نهایتا نوع و ماهیت داده ها و متغیرها و روش های تعیین ارتباط بین متغیرها به شرح ذیل مشخص کرد:
۱) از جهت هدف: این تحقیق به دنبال طرح نظریه الگو یا ابزار جدید نبوده بلکه به دنبال به کارگیری روش‌ها و مدل‌های موجود در قلمرو تحقیق در راستای بهبود وضعیت می­باشد بدین لحاظ می­توان این تحقیق را از نوع تحقیقات “کاربردی" نامید.
۲) از نظر روش استنتاج: از آن جهت که در انجام این تحقیق از نمونه تصادفی استفاده شده است، مبتنی بر روش گردآوری داده ها و استنتاج، در این تحقیق جهت تبیین مشاهدات نمونه ای از روش “توصیفی” و در تعمیم یافته ها از جمله در تحلیل پیش فرض ها و تعمیم پارامترهای رگرسیونی از نمونه به جامعه آماری از روش تحلیلی یا “استقرایی” استفاده شده است.
۳) طرح تحقیق: با عنایت به اینکه داده ­های آماری مورد استفاده در این تحقیق داده­ای عملکردی مربوط به یک بازه زمانی ۵ ساله مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۳۹۲ بوده و به طور کلی بازه زمانی گذشته می­باشد طرح تحقیق از نوع “پس رویدادی"، گذشته نگر یا توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تجربیات گذشته یا Ex-post facto بوده است.
۴) ماهیت داده ها و روش ها: به جهت کمی بودن داده های عملکردی مورد استفاده در تحلیل، ماهیت کمی متغیرها و روش های مورد استفاده در تعیین ارتباط بین متغیرها، تحقیق حاضر از تحقیقات کمی و “غیرقضاوتی” بوده است.
۳-۳) جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق ، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک بازه زمانی ۵ ساله طی سال های مالی ۱۳۹۲-۱۳۸۸ است که از شرایط زیر به جهت فراهم آمدن امکان مقایسه بین آن ها، برخوردار باشند :
۱) قبل از بازه زمانی سال های مالی ۱۳۹۲-۱۳۸۸ وارد بورس شده و طی دوره مزبور از بورس خارج نشده باشند.
۲) اطلاعات سالانه آنها در پایان هر سال منتشر شده و یا بر مبنای مستندات موجود قابل دسترسی باشد .
۳) سال مالی شرکت ها طی کل دوره قلمرو زمانی تحقیق به ۲۹ اسفند ختم شوند و در طی بازه زمانی تحت بررسی، سال مالی خود را تغییر نداده باشند.
۴) نوع فعالیت شرکتها تولیدی یا بازرگانی بوده به تعبیری، متعلق به مجموعه بانک ها، موسسات مالی، اعتباری و سرمایه گذاری نباشد.
بر مبنای شرایط فوق الذکر تعداد شرکت های مورد مطالعه یا حجم جامعه آماری(N) به عنوان جامعه آماری ۲۴۵ شرکت بوده اند.
۳-۴)حجم نمونه و کفایت آن
تعیین حجم نمونه اهمیت فراوانی در قابلیت تعمیم نتایج آزمون به جامعه دارد . روش های مختلفی جهت تعیین حجم نمونه وجود دارد که دقیق ترین روش ها ، روش های ریاضی جهت محاسبه حجم نمونه است . (مومنی ،۱۳۸۶، ۱۷ص۲۱۷).
جهت تعیین حجم نمونه در این تحقیق به ترتیب زیرعمل شده است:
الف) تعیین نمونه پایلوت:
برای داشتن برآوردی از واریانس جامعه نمونه ای پایلوت به حجم ۱۵ شرکت به روش تصادفی ساده انتخاب گردید.
ب) برآورد واریانس متغیر وابسته: در نمونه تصادفی پایلوت واریانس نمونه ای از متغیر وابسته تحقیق یا حجم مبادلات به عنوان برآوردی از واریانس اصلی در جامعه آماری طبق فرمول زیر محاسبه شد.
بر محبنای محاسبات انجام شده واریانس نمونه ای برابر ۸۶۵۲۳۱ به دست آمد.
ج) محاسبه حجم نمونه اصلی: برای تعیین حجم نهایی نمونه تصادفی از فرمول زیر با عنایت به مجهول بودن واریانس جامعه و استفاده از واریانس نمونه ای به عنوان برآورد آن، تعیین شده است:
که در این فرمول n حجم نمونه nتصادفی نهایی، t مقدار تابع توزیع تی استیودنت، S انحراف معیار نمونه ای و مجذور آن واریانس نمونه ای محاسبه شده در بند ب می باشد. α احتمال خطای نوع اول که معمولا در علوم اجتماعی ۵ درصد تعیین می گزدد، df درجه آزادی که در اینجا حجم نمونه تصادفی پایلوت منهای یک است، D خطای نوع دوم یا درصد خطای مجاز در مورد متغیرهای نسبی است که در تحقیقات گذشته بین ۱ تا ۵ درصد واریانس در نمونه برآوردی آزمایشی فرض شده که در اینجا ۲۰۳۳۵ انتخاب شده است. با جای گذاری مقادیر در این فرمول محاسبات حجم نهایی نمونه به صورت زیر درآمده است:
n ≥ (۱٫۷۶۱۳۲*۱٫۷۶۱۳۲*۸۶۵۲۳۱)/ ۲۰۳۳۵ = ۱۱۲٫۹۹۷۱۱۱۵
که با گرد کردن آن حجم نمونه تصادفی نهایی ۱۱۳ محاسبه شده است. با عنایت به محدود شدن حجم نمونه تصادفی در هر گروه و نیاز به استفاده از روش رگرسیون خطی مرکب، داده ها در یک بازه زمانی ۵ ساله در فاصله زمانی بین ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ مورد مطالعه قرار گرفته اند. بنابراین نمونه نهایی مشتمل بر ۵ نمونه وابسته یا به عبارتی ۵۶۵ سال- شرکت بوده است.
۳-۵)روش نمونه گیری و دلیل استفاده از آن
به جهت عدم استفاده از متغیرهای کنترلی در تحقیق، روش نمونه گیری در این تحقیق، روش تصادفی ساده بوده است. بدین منظور جامعه آماری به شرح تعریف شده در بند ۳-۳ با اعدا ۱ تا ۲۶۵ کد گذاری شده و با بهره گرفتن از شبیه سازی کامپیوتری در این بازه، ۱۳۲ عدد انتخاب گردید. در انتها بر اساس فهرست کدگذاری شرکت ها، شرکت های متناظر با کدهای انتخاب شده به عنوان نمونه تصادفی آماری انتخاب و داده های خام عملکردی در ارتباط با آن ها گردآوری شد.
۳-۶)روش های گردآوری داده ها و کاربرد آن
۱) روش مطالعه کتابخانه ای : از این روش برای تبیین مبانی نظری تحقیق و گردآوری پیشینه تحقیق استفاده شده است. در این راستا کتابها ، پایان نامه ها ، و مقاله های فارسی و انگلیسی مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است .
۲) روش مطالعه اسناد و مدارک : به منظور دستیابی به داده های مورد نیاز برای پردازش فرضیه های تحقیق ، از روش مطالعه اسناد و مدارک با توجه به اطلاعات ارائه شده شرکت ها استفاده شده است . در این راستا ، صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی شرکت ها مورد استفاده قرار گرفته است .
۳) کاوش اینترنتی : برای تبیین بخشی از مبانی نظری تحقیق و گردآوری پیشینه تحقیق و در واقع تکمیل ادبیات تحقیق در کنار روش مطالعه کتابخانه ای مورد استفاده قرار گرفته است .
۳-۷)ابزار گردآوری داده ها و کاربرد آن:
در این تحقیق جهت گردآوری داده های مربوط به تبیین ادبیات تحقیق و اجرای تحقیق در قلمرو مکانی تحقیق، بسته به مورد از ابزار زیر استفاده شده است:
الف) فیش : برای ثبت و ضبط مطالب به دست آمده در بررسی اسناد و مدارک در مطالعات کتابخانه ای که اعتبار و پایایی خود را در سطح بالایی حفظ می کند ، استفاده شده است.
ب) جدول : جهت تلخیص داده ها با بهره گرفتن از اطلاعات شرکتها و با توجه به اسناد و مدارک ارائه شده توسط آنها به سازمان بورس اوراق بهادار تهران از جداول تلخیص داده ها استفاده شده است.
۸-۳) پایایی و اعتبار ابزار تحقیق:
پایایایی به معنای تکرار پذیری نتایج و اعتبار یا دقت به معنای این است که آیا آن چه را که می خواسته ایم به درستی اندازه گرفته ایم یاخیر. در راستای افزایش پایایی و اعتبار داده های گردآوری شده بسته به مورد از روش های ذیل استفاده شده است:
الف ) پایایی ابزار تحقیق : پایایی یعنی تکرار پذیری نتایج اندازه گیری . یعنی اگر اندازه گیری تکرار شود همان نتایج قبلی بدست آید . به طور کلی اگر مبدا زمانی یک متغیر، تغییر کند و میانگین و واریانس و کواریانس آن تغییری نکند، در آن صورت متغیر پایاست و در غیر این صورت متغیر، ناپایا خواهد بود. در پژوهش حاضر برای تشخیص پایایی از آزمون ADF فیشر استفاده شده است .
ب ) اعتبار ابزار تحقیق : برای تعیین اعتبار محتوایی ، در تحقیقات پس رویدادی از منابع یا مدارک ممیزی شده و نیز استفاده از منابع موازی که همدیگر را تائید کنند استفاده می شود ، که این کار دقت و اعتبار را بالا می برد . در این تحقیق هم برای تعیین اعتبار به مطالعه و بررسی صورت های مالی و یادداشت های پیوست صورت های مالی شرکتهای بورسی استناد شده است .
۳-۹)روش ها و ابزار تجزیه وتحلیل داده ها:
در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها به ترتیب از ابزار و روش های زیر استفاده شده است:
یک) روش های آماری:
که در چهار دسته روش های توصیفی، روش های تحلیل پیش فرض ها ، روش های تعیین ارتباط بین متغیرها و نهایتا روش های تعمیم یافته ها از نمونه به جامعه آماری تقسیم می شوند.
الف) روش های توصیفی :
که در این تحقیق از جدول توزیع فراوانی ، نمودار میله ای و هیستوگرام ، نمودار پراکندگی ، شاخص های آماری میانگین ، انحراف معیار ، حداقل و حداکثر ، ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد برای توصیف نمونه آماری و توصیف داده ها استفاده شده است.

یکی از نسبت‌های واسطهای، نسبت وام به دارایی‌ها میباشد. وام‌ها جزء دارایی‌های بانک به شمار می‌روند و این نسبت نشان می‌دهد که چند درصد از مجموع دارایی‌ها به صورت وام در اختیار متقاضیان قرار گرفته است هر چه این نسبت بیشتر باشد، ریسک ناشی از کاهش نقدینگی بانک‌ها بیشتر خواهد بود.
نسبت کفایت سرمایه
از آنجا که تضمین نگهداری وجوه و منابع سرمایهای معتبر موجب کاهش ریسک سپردهگذاران بانک میگردد، لذا یکی از شاخصهای مهم ارزیابی بانکها نسبت کفایت سرمایه است.این نسبت برای اولین بار در سال ۱۹۸۸ توسط “کمیته بال” به بانکهای دنیا معرفی گردید.

نسبت کفایت سرمایه از تقسیم سرمایه پایه به داراییهای موزون به ریسک به دست میآید . هر قدر عدد حاصل از این نسبت بزرگتر باشد بانک از ثبات مالی بالاتر برخوردار است .
سرمایه پایه عبارت است از حاصل جمع سرمایه اصلی و سرمایه تکمیلی.
دارایی های موزون شده به ریسک
ضریب ریسک انواع داراییها متناسب با مخاطرات احتمالی آنها به ترتیب صفر، ۲۰، ۵۰ و۱۰۰درصد میباشد . بنابراین داراییهای هر بانک بر اساس این ضرایب موزون میشود. مثلاً وجوه نقد و اوراق مشارکت دارای ضریب ریسک صفر، مطالبات از بانکهای داخلی ضریب %۲۰، تسهیلات اعطایی در برابر رهن کامل واحد مسکونی ضریب %۵۰ و مطالبات از نهادهای غیر دولتی ضریب %۱۰۰دارند.
داراییهای موزون شده به ریسک یعنی باید ریسک هر دارایی را با توجه به نرخ آن بدست آوریم. برای مثال ریسک حساب صندوق برابر صفر است چون نزد بانک است اما ریسک تسهیلات اعطایی به بخش خصوصی ۱۰۰ درصد است. به همین ترتیب کل داراییها با ضریب ریسک ارائه شده به سیستم بانکی تعدیل میگردد. پس از تعدیل داراییها بر اساس ریسک، میزان سرمایه پایه (سرمایه پرداخت شده و اندوختهها) و سرمایه تکمیلی (ذخائر و تجدید ارزیابی داراییها و سرقفلی) در صورت کسر قرار میگیرد. نتیجه بر اساس استاندارد می بایست ۱۲و در ایران بر اساس مقررات بانک مرکزی می بایست حداقل ۸ باشد.^[۲]
مطالبات معوق
مطالباتی که بیش از شش ماه و کمتر از هجده ماه از تاریخ سررسید و یا تاریخ قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده است.
۱-۸٫ مشکلات و تنگناهای احتمالی
مهمترین محدودیتهایی که این پایان نامه با آن روبهرو خواهد بود شامل عدم دسترسی به آمار و اطلاعات موردنیاز است. با کمک برخی از مسئولین مربوطه در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت اقتصاد و دارایی، مشکلات مذکور تا حد زیادی مرتفع گردید.
۱-۹٫ جمعبندی
موفقیت نظام اقتصادی یک کشور تا حد زیادی در گرو عملکرد صحیح و کارآمد سیستم بانکی به عنوان اصلیترین منبع تأمین مالی جهت انجام سرمایهگذاریها میباشد اگر مجموعه عملیات بانکی را در یک تقسیمبندی کلی ساختاری به دو بخش “جذب منابع” و “اعطای تسهیلات” تقسیم نماییم، آنگاه میتوان اذعان نمود که موفقیت و بهره وری، مستلزم طراحی و اجرای یک سیستم مناسب اعطای تسهیلات و کارهای عملی و روشن برای وصول تسهیلات پرداخت شده در کنار جذب منابع مردم خواهد بود (تاری، ۱۳۸۷ ص۲۰۲). جهت طراحی یک نظام اعتباری مناسب ابتدا بایستی به شناسایی عوامل مؤثر بر آن بپردازیم و میزان اثرگذاری آنها را بررسی کنیم. لذا تحقیق پیش رو قصد دارد ابتدا به شناسایی این عوامل پرداخته و سپس به منظور نحوه اثرگذاری این عوامل به تخمین معادله رگرسیونی بر اساس مدل اقتصادسنجی پانل دیتا بپردازد و براساس آن به سوالات مطرح شده، پاسخ و فرضیه های مطرح شده را آزمون نماید.
فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات موضوع
مقدمه
در این فصل ابتدا به اهمیت و کارکرد بانکها و مؤسسات پولی در اقتصاد، تاریخچه و ویژگیهای ساختاری بانکها در ایران و جایگاه بانک در نظام مالی ایران پرداخته شده و سپس به بررسی ریسک در فعالیتهای بانکی پرداخته خواهد شد و در ادامه مبانی بازار اعتبار و اصول اعطای تسهیلات مورد بررسی قرار خواهد گرفت و سپس به تشریح ویژگیهای متغیرهای مورد استفاده در این مطالعه، خواهیم پرداخت. در ادامه فصل در بخش مروری بر ادبیات موضوع، مطالعات پیشین انجام شده در داخل و یا خارج از کشور که مرتبط با موضوع این مطالعه میباشند را ارائه خواهیم کرد.
۲-۱٫ تعریف وکارکرد بانک و موسسات پولی
با وجود اهمیت نقش بانک در اقتصاد و جامعهای که آن را خانواده خود میدانند. هنوز هم در مورد ماهیت و چیستی بانکها، ابهامات زیادی وجود دارد. بانک را میتوان بر حسب (۱) کارکردهای اقتصادی که بر عهده دارد. (۲) خدماتی که به مشتریان ارائه میکنند (۳) و یا براساس مبنای حقوقی تاًسیس آن تعریف کرد. بدون شک تعریف بانک بر اساس کارکردهای اقتصادی آن میسر است. بانک را میتوان مؤسسه مالی دانست که در فرایند انتقال وجوه میان پسانداز کنندگان و استقراض کنندگان(واسطه گری مالی) و پرداخت وجه کالا و خدمات دخالت دارد.
از گذشته های دور، بانکها را براساس خدمات مالی متنوع آنها شناختهاند. خدمات مالی که از جمله مهمترین آنها میتوان به خدمات حساب جاری، کارت اعتباری، کارت برداشت، انواع حسابهای پس انداز و خدمات اعطای وام به مشاغل، مصرف کنندگان و دولتها اشاره کرد. با این حال و با وجود تنوع خدمات موجود، فهرست خدمات بانکی به سرعت در حال گسترش است و ارائه خدمات دیگری مانند بانکداری سرمایهگذاری (معامله و پذیره نویسی اوراق بهادار)، خدمات بیمه، برنامه ریزی مالی، مشاوره در زمینه ادغام شرکتها، خدمات مدیریت ریسک و سایر خدمات ابتکاری در دستور کار بانکها و مؤسسات مالی قرار گرفته است. امروزه، بانکها خدمات خود را به مجموعه خدمات سنتی محدود نمیکنند و به عرضه کننده تمام عیار کلیه خدمات مالی بدل شدهاند.( رز^[۳] و هاگینز^[۴]، ۲۰۱۰)
در دنیای معاصر، بانکها نقش قابل ملاحظهای را در رشد و توسعه نظامهای اقتصادی بر عهده دارند، چرا که امروزه، رشد اقتصادی و افزایش رفاه و بهبود سطح زندگی در هر کشور، به میزان سرمایهگذاریها که در حقیقت از طریق جمعآوری سپردهها و پساندازهای میلیونها نفر که به دلایل مختلف قدرت یا امکان سرمایهگذاری را ندارند، از طریق شبکه و سیستم بانکی بستگی پیدا میکند. شبکه بانکی با جمعآوری این منابع پراکنده و قرار دادن آن در اختیار سرمایهگذاران، زمینه های لازم را برای رشد سرمایهگذاریها و در نهایت رشد درآمد ملی و بهبود رفاه جامعه را فراهم میآورد. در کشورهای درحالتوسعه، نقش این مؤسسات مهمتر خواهد بود. چرا که به علت پایین بودن میزان درآمد سرانه در این کشورها از یک طرف، و میل به مصرف بالا از طرف دیگر، میزان پساندازها و منابع مالی برای تجهیز سرمایه ها اندک و پراکنده میباشد. لذا بانکها و مؤسسات پولی نقش مهمتری را برای تجهیز منابع داخلی و تخصیص مطلوب آن به سرمایهگذاریهای مولد، ایفا مینمایند. با توجه به اینکه بانکها نقش اصلی را در تأمین منابع مالی جامعه ایفا مینمایند بررسی عواملی که بر عرضه تسهیلات بانکها اثرگذارند، شناخت دقیقی از عملکرد بانکها در مقاطع زمانی و وضعیتهای خاص اقتصادی بدست خواهد داد تا با در نظر گرفتن این عوامل، سیستم بانکی کشور بتواند سیاستهای لازم را به موقع به اجرا گذارد.
شبکه بانکی و مؤسسات پولی نقش روانکننده را برای روان تر نمودن حرکت نظام اقتصادی، در مسیر رشد و توسعه، بر عهده دارند. چرا که در صورت فعالیت مؤسسات پولی در اقتصاد:
هزینه های ناشی از جستجو برای پیدا کردن وامدهنده و وامگیرنده به حداقل خود میرسد.
امکان اعطای وامهای بلندمدت و کم نقدینه، در جامعه افزایش مییابد.
به دلیل گستردگی فعالیتهای بانک، احتمال زیان ناشی از ورشکستگی بانک برای سپردهگذاران در حداقل ممکن خواهد بود.
میزان قابلیت نقدشوندگی سپردههای افراد، در حد بسیار بالایی قرار خواهد داشت.
که در نهایت باعث تسهیل در معاملات و فعالیتهای سرمایهگذاری و رشد و توسعه اقتصادی خواهد گردید. (مجتهد و حسنزاده، ۱۳۹۰)
بانک‌ها موسساتی هستند که عملیات جاری آنها از قبول سپرده و اعطای وام تشکیل شده است. برای درک بهتر از نحوه‌ی بهبود تخصیص سرمایه در اثر مداخله‌ی مالی در اقتصاد لازم است که کارکردهایی که بانک‌ها ایفا می‌کنند با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. تئوری بانکداری معاصر کارکردهای بانک را در چهار گروه اصلی زیر طبقه‌بندی می کند:
- ارائه‌ نقدینگی و سرویس‌های پرداخت
- تبدیل دارایی‌ها
- مدیریت ریسک‌ها
- پردازش اطلاعات و نظارت بر وام گیرندگان
البته این بدین معنی نیست که همه‌ی بانک‌ها باید تمامی کارکردهای فوق را داشته باشند. بانک‌های جامع همه‌ی این کارکردها را دارند ولی لازم نیست بانک‌های تجاری همه‌ی آنها را داشته باشند. از منظر این طبقه‌بندی تعریف اولیه‌ی بانک (بانک‌ها به عنوان موسساتی که عملیات جاری آنها قبول سپرده و اعطای وام است) بسیار ساده به نظر می‌رسد. بنابراین برای تشریح طبقه‌بندی ارائه شده باید بررسی شود که بانک‌ها چگونه هریک از این کارکرد‌ها را به انجام می‌رساند. (فرکسز, ۱۹۹۷^[۵])
در نظام های مالی جهان، انواع مختلف بانک از جمله بانک پس انداز، بانک سرمایهگذاری، بانک رهنی، بانک بازرگانی، بانک جامع و … فعالیت دارند ( رز و هاگینز، ۲۰۱۰) که در ادامه به تعریف برخی از این بانکها میپردازیم.
۲-۱-۱٫ بانکهای تجاری (Commercial Bank)
در متون تخصصی رشته های مالی، بانک به عنوان یک موسسه مالی تعریف می شود که دو خدمت زیر را ارائه می کند: اول، ایجاد حسابهای معاملاتی که ممکن است برای انجام پرداختها جهت خرید کالاها و خدمات به کار روند؛ دوم، اعطای مستقیم تسهیلات به تجار، افراد و سایر موسسات. آن دسته از موسسات مالی که نزدیکترین ارتباط را با تعریف مزبور دارند بانکهای تجاری هستند. حساب های چک بانکی (دیداری) این بانک ها ابزارهای اصلی پرداختها در اقتصاد به شمار میروند و به طور گستردهای به عنوان پول پذیرفته شدهاند. هرچند که بانکهای تجاری اوراق بهادار سرمایهگذاری (نظیر اوراق مشارکت و سهام موسسات) را می خرند و در بازار باز (Open Market) مبادله می کنند، لیکن داراییهای اصلی آنها را وامهایی تشکیل می دهد که مستقیما به بنگاههای تجاری، افراد، خانوارها، کارگزاران اوراق بهادار و سایر قرض گیرندگان اعطا می شود.
۲-۱-۲٫ بانک تخصصی (Special Bank)
به بانکی اطلاق می‏شود که اقدام به تامین منابع مالی مورد نیاز یک یا چند بخش اقتصادی به طور تخصصی میکند. بانک‌های تخصصی در رشته های مختلفی از جمله کشاورزی، صنعت و معدن، صادرات، مسکن و … فعالیت کرده و اقدام به تامین مالی و اعطای وام به متقاضیان فعالیت در این زمینه ها مینمایند. مهمترین ویژگی بانکهای تخصصی این است که منابع را از طریق وجوه اداره شده دولتی تأمین میکنند. این بانک ها قبل از انقلاب با هدف ایجاد تعادل اقتصادی در بازار سرمایه و پرکردن خلاء در بازار عرضه و تقاضا و فراهم آوردن بستر فعالیت و توسعه صنعتی و پرکردن خلاء بخش خصوصی به وجود آمدند که پس از انقلاب از هدف اصلی خود دور ماندند. اینکه پس از انقلاب اسلامی این بانکها به دلیل آشفتگی اقتصادی موجود و جنگ تحمیلی از وظایف و اهداف اصلی خود دور شدند طبیعی به نظر میرسد. مشکل از اینجا آغاز می شود که پس از عبور از این مرحله و رسیدن به ثبات اقتصادی هیچ مرجعی برای این بانک ها تعیین تکلیف نکرده و در نتیجه این موسسات همچنان در بلاتکلیفی باقی ماندند و یا اینکه بنا به مقتضیات روز و عدم فراهم آمدن امکانات و فرآیندهای لازم اجباراً از مسیر خود منحرف شدند و در بسیاری از مواقع بیشتر شکل بانک های تجاری را به خود گرفتند و در بهترین حالت برای آنها می توان عملکرد اختلاطی و ترکیبی از تخصصی و تجاری را تعریف نمود. به طوری که طی سال های۱۳۸۶-۱۳۵۸ متوسط سهم بانک صنعت و معدن از تسهیلات اعطایی به بخش صنعت و معدن تقریبا ۳% و این رقم برای بانک مسکن در بخش مسکن ۱۵٫۶% بوده است. با توجه به مطالب مذکور بانکهای تخصصی نیز جزء جامعه آماری بانکهای تجاری در این مطالعه گنجانده شده است.
۲-۱-۳- بانک‌های سرمایه‌گذاری(Investment Bank)
براساس تعریف عام، شرکت تامین سرمایه یا بانک سرمایه‌گذاری شرکتی است که کار خرید یا دادن تعهد برای خرید انواع اوراق بهادار مثل سهام شرکت‌های مختلف، اوراق مشارکت و دیگر اوراق بهادار را برعهده می‌گیرد. بانک سرمایه‌گذاری می‌تواند از طرف یک موسسه مالی، یک شرکت سرمایه‌گذاری یا یک سازمان دولتی ماموریت خرید جمعی انواع اوراق بهادار را برعهده گیرد و از طریق تقسیم اوراق خریداری شده به دسته‌ه ای کوچک‌تر و فروش این اوراق، کسب سود کند.
براساس تعریفی ساده تر می توانیم بگوییم بانک سرمایه گذاری یک واسطه گر مالی است که ماهیت شکل گیری‌اش براساس انتخاب ابزارهای صحیح و مناسب تامین مالی و ارائه خدمات مشورتی در زمینه امور مالی و سرمایه‌گذاری بنا شده است. موسسه‌ها یا سازمان‌هایی که از بانک‌های سرمایه‌گذاری خدمات مالی دریافت می‌کنند، این انتظار را دارند که ارائه مشاوره مالی یا سهام خریداری شده توسط بانک سرمایه گذاری در سبد سرمایه‌گذاری آنها تحول مثبت ایجاد کند و بر میزان سودآوری آنها اضافه کند.
با توجه به کارکردهای ذکرشده، بانک سرمایه‌گذاری به صورت زیر تعریف می‌شود.
«بانک سرمایه گذاری شرکتی است که موضوع اصلی فعالیت های آن مشاوره و تحقیق در زمینه بازارهای مالی و تسهیل انتشار اوراق بهادار برای تامین مالی نیازمندی‌های واحدهای اقتصادی در بازار دست اول به روش‌های مختلف است.»(آل اسحاق، ۱۳۸۷)
در جدول زیر موسسات خدمات مالی که خود را بانک می نامند آمده است: