<p>ملوانان<br />در<br />لنگرگاه<br />برای<br /><a href="https://feko.ir/"><img class="alignnone wp-image-55″ src="https://ziso.ir/wp-content/uploads/2021/10/S-11.png” alt="پایان نامه - مقاله - پروژه” width="304″ height="92″ /></a><br />۱۵۰۰<br />سال<br />کمک<br />کرد<br />همترازی در سطح کلمه بین دو جمله موازی<br />در شکل‌های ۴-۳ و ۴-۴، همترازی سمت راست شکل بصورت دستی انجام شده و همترازی سمت چپ شکل همترازی خودکار انجام شده با ابزار Giza++ است.<br />نمره همترازی<br />در همترازی در سطح کلمه بین دو جمله، هر دو کلمه متناظر با یک احتمال به یکدیگر متصل شده‌اند. حاصلضرب نرمالیزه شده این احتمالات می‌تواند نشانگر قدرت همترازی صورت گرفته بین دو جمله باشد. به این معنا که هر چه این حاصلضرب بزرگتر باشد، همترازی بهتری بین دو جمله صورت گرفته است. از آنجایی که اغلب همترازی بین دو جمله موازی بهتر از همترازی بین دو جمله غیر موازی است، لذا امتیاز همترازی به دست آمده ویژگی خوبی

نوع مشتریان^[۱۷]
مدت اقامت^[۱۸] مهمانان در هتل( پانسیون، سوئیت و …)
تسهیلات ارائه شده^[۱۹]

درجه بندی هتل

درجه بندی هتل ها براساس تسهیلات، کیفیت و چکونگی ارائه خدمات به مشتری می باشد، که غالبا با طبقه بندی اشتباه گرفته می شود. هرچه کیفیت، کمیت، ارائه خدمات، حس زیبایی شناسی، رفتار شایسته بالاتر از انتظار میهمان در هتل ها باشد، هتل از درجه بالاتری برخوردار است. درجه بندی هتل ها براساس دو معیار الماس و ستاره انجام می شود. این سیستم درجه بندی ابتدا در آمریکا ظهور پیدا کرد و سپس در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفت (Stattus, 2006, p. 26).

درجه بندی براساس الماس

درجه بندی بر اساس الماس با توجه به شرایط ذکر شده در زمان بازرسی صورت می گیرد. تمام ویژگی های فیزیکی و کیفیت خدمت مورد توجه قرار می گیرد.
یک الماس: تمام ویژگی های لازم را دارد (انواع عملیات، امنیت، خانه داری و نگه داری، مبلمان، اثاثیه و امکانات).
دو الماس: علاوه بر تمام ویژگی های یک الماس، کیفیت مبلمان و دکوراسیون اتاق ها بهبود یافته است.
سه الماس: هتل هایی که دارای امکانات سطح بالا و خدمات و تسهیلات سطح بالایی است.
چهار الماس: هتل هایی که به جزئیات توجه می کنند.
پنج الماس: خدمات آن ها انتظارات سطح بالا و عالی را برآورده می سازد.

درجه بندی ستاره

درجه بندی یک ستاره: تاسیسات اقامتی تمیز و راحت هستند اما لوکس نمی باشند. حداقل خدمات را دارند، ممکن است فرانت آفیس، خدمات تلفن و خانه داری و شاید رستوران ۲۴ ساعته نداشته باشد.
دو ستاره: تاسیسات اقامتی کمی بهتر از یک ستاره و ممکن است کیفیت مبلمان آن بهتر، اتاق ها بزرگتر، رستوران، تلویزیون در اتاق مهمان، خدمات تلفن و تسهیلات تفریحی مانند استخر شنا داشته باشند. لوکس نیستند اما راحت و تمیز می باشند.
سه ستاره: تاسیساتی که تمام خدمات هتل های یک یا دو ستاره را دارند و آن ها را گسترش داده اند. در نتیجه در یک یا چند مورد آن خدمات برجسته تری دارند.
چهار ستاره: هتل هایی که دارای اتاق هایی بزرگتر از حد متوسط اند، مبلمان آن کیفیت بالایی دارد، کارکنان آن آموزش دیده، با ادب و علاقه مند به برطرف کردن نیازهای مهمان هستند. شکایات مهمانان کم است، اقامت در یک هتل چهار ستاره با یک تجربه خاطره انگیز باشد.
پنج ستاره: تسهیلات این هتل ها در آمریکا به عنوان بهترین تسهیلات شناخته می شود. یک رستوران فوق العاده دارند. خدمات خانه داری دوبار در روز انجام می شود. لابی راحت و زیبا و جذابی دارند. عامل کلیدی این هتل ها این است که مهمان خود را به عنوان شخصی^[۲۰] مهم احساس کند (Stattus, 2006).

طبقه بندی مراکز اقامتی در ایران

در ایران نیز اقامتگاه ها بر اساس آیین نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل و درجه بندی و نرخ گذاری تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی و نظارت بر مصوبه ۱۳/۲/۱۳۶۸ تقسیم بندی می شوند. در فصل اول این آیین نامه ابتدا تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی تعریف شده و سپس انواع آن را شرح داده است که به قرار زیر می باشد: (زمانی فراهانی, ۱۳۷۹, ص. ۱۶۹)
مهمانخانه(هتل)
مهمانسرا
زائرسرا
متل
پانسیون
اقامتگاه جوانان
اردوگاه ایرانگردی و جهانگردی
تاسیسات ساحلی
تاسیسات حمام های آب معدنی
رستوران درون واحدهای اقامتی فوق ذکر
واحدهای پذیرایی داخل فرودگاه ها و ترمینال های مسافربری کشور
مجتمع سیاحتی و تفریحی( به استثنای موارد مربوط به شهرداری ها)
هتل آپارتمان

درجه بندی مراکز اقامتی در ایران

در این درجه بندی مراکز اقامتی به ترتیب متمایز بودن از ۵ ستاره تا ۱ ستاره درجه بندی می شوند. حداقل شرایط لازم برای هریک از هتل ها و مهمانخانه ها توسط دفتر تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۳ تدوین شده به شرح زیر می باشد (زمانی فراهانی, ۱۳۷۹):

رعایت حداقل سطح کیفی در قسمت های مختلف
داشتن حداقل ۸% اتاق خواب
۷۵% دارای حمام و تسهیلات خصوصی باشند.
وجود محلی برای صبحانه خوری که متناسب با ظرفیت هتل باشد.
وجود سیستم سرمایشی و گرمایشی قابل کنترل در اتاق ها
به هتلی با حداقل امکانات یک ستاره تعلق می گیرد اما بر اساس خدمات ارائه شده و امکانات هر هتل هر ستاره و یا درجه به ۴ قسمت به شرح زیر تقسیم می شود (رمضانی, ۱۳۷۸)
T یا تاپ، که از نظر ارائه خدمات استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قسمت های هتل در سطح خوب قرار داشته باشد.
B، که ار نظر ارائه خدمت استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قیمت های هتل در سطح متوسط قرار داشته باشد.
C، که ار نظر ارائه خدمت استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قیمت های هتل در سطح ضعیف قرار داشته باشد.
بر این اساس تاسیسات اقامتی ایران بر حسب نوع تجهیزات، مشخصات فنی و کیفیت ارائه خدمات به شرح زیر درجه بندی می شود:
الف) مهمانخانه ها و مهمانسراها به پنج درجه(۱ تا ۵ ستاره)
ب) تاسیسات اقامتی دیگر به سه درجه( ۱ تا ۳ ستاره)

برای تشخیص جملات موازی است.<br />بالا بردن دقت جفت جملات موازی استخراج شده<br />در بین جفت جملاتی که طبقه‌بند آنتروپی بیشینه موازی تشخیص داده است، ممکن است همچنان جفت جملات غیر موازی وجود داشته باشند. از آنجایی در مرحله اول مدل، تمام جفت جملات هر دو سند با هم در نظر گرفته شدند، امکان این وجود دارد که بعد از گذشتن از مرحله یک و دو همچنان یک جمله با چندین جمله از طرف مقابل جفت شده و موازی تشخیص داده شده باشند. از آنجایی که در واقعیت چنین امکانی وجود ندارد و یا احتمال آن بسیار کم است، در این مرحله به کمک یک فیلتر سعی می‌کنیم هر جمله، تنها با یک جمله از طرف مقابل به عنوان جفت جمله موازی در نظر گرفته شود، و دیگر جمله‌ها حذف می‌شوند.<br />برای حذف این جملات از فیلتر «معیار TER» استفاده می‌کنیم. به این صورت که ابتدا جملات طرف مبدأ (در اینجا فارسی) را با ماشین ترجمه، ترجمه می‌کنیم. سپس میزان نزدیکی جملات طرف مقصد (در اینجا انگلیسی) را به عنوان «فرضیه^[۳۱]» با جملات ترجمه شده به عنوان «مرجع^[۳۲]» محاسبه می‌کنیم. میزان نزدیکی این دو جمله توسط معیار TER به دست می‌آید.<br />معیار TER در نظر می‌گیرد که برای تبدیل یک جمله «مرجع» به جمله «فرضیه» به چه تعداد عمل ویرایشی شامل عمل‌های: حذف، درج، جایگزینی و شیفت عبارت نیاز است. نسبت این تعداد عمل ویرایشی به کل تعداد کلمات جمله مرجع، نمره TER را می‌دهد. از اینرو هر چه نمره TER کمتر باشد دو جمله به هم نزدیک‌ترند. برای توضیحات بیشتر به بخش ۲-۲-۴ مربوط به معیارهای ارزیابی ترجمه ماشینی مراجعه کنید.<br />در نهایت از بین همه جمله‌های مبدأ که با یک جمله مقصد جفت شده‌اند، جمله‌ای انتخاب می‌شود که کمترین نمره TER را به دست آورده باشد.<br />شیوه ارزیابی مدل<br />برای ارزیابی کارآمدی مدل، می‌باسیت خروجی نهایی مدل یعنی جفت جملات استخراج شده را ارزیابی کرد. به عبارتی می‌خواهیم ببینیم آیا جفت جملات موازی استخراج شده کیفیت ترجمه را بهبود می‌دهند؟ و به چه‌اندازه؟ برای این کار از یک ماشین ترجمه استفاده می‌کنیم. فرایند ارزیابی شامل مراحل زیر است:</p><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ابتدا پیکره موازی موجود را به عنوان «پیکره پایه» در نظر می‌گیریم و ماشین ترجمه را با آن آموزش می‌دهیم. ماشین ترجمه آموزش داده شده توسط پیکره پایه را «ماشین ترجمه پایه» می‌نامیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>از یک پیکره موازی کوچک – غیر از پیکره پایه – به عنوان داده آزمایشی برای ماشین ترجمه استفاده می‌کنیم. به این صورت که جملات طرف مبدأ پیکره را به عنوان ورودی به ماشین ترجمه می‌دهیم. سپس میزان نزدیکی جملات ترجمه شده – خروجی ماشین ترجمه - را با جملات طرف مقصد پیکره آزمایشی توسط معیار بلو ارزیابی می‌کنیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>جفت جملات موازی استخراج شده را به پیکره پایه اضافه می‌کنیم و مراحل اول و دوم را دوباره تکرار می‌کنیم. به این معنی که دوباره ماشین ترجمه را می‌سازیم اما این بار ماشین ترجمه را با پیکره پایه به اضافه جفت جملات موازی استخراج شده آموزش می‌دهیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ماشین ترجمه ساخته شده در مرحله سوم را با همان داده‌های مرحله دوم به عنوان داده آزمایشی ارزیابی می‌کنیم. و در نهایت دو مقدار بلوی به دست آمده در مرحله دوم و چهارم را با هم مقایسه می‌کنیم. شکل ۴-۵ مراحل ذکر شده را نشان می‌دهد.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>ماشین ترجمه پایه</p><p><strong>داده‌های آزمایشی</strong></p><p>S<br />T<br /><strong>پیکره موازی اولیه</strong></p><p>S</p><p>T</p><p>T</p><p><strong>نمره بلو ۱</strong><br />ماشین ترجمه<br /><strong>پیکره موازی اولیه</strong></p>

<p>ملوانان<br />در<br />لنگرگاه<br />برای<br /><a href="https://feko.ir/"><img class="alignnone wp-image-55″ src="https://ziso.ir/wp-content/uploads/2021/10/S-11.png” alt="پایان نامه - مقاله - پروژه” width="304″ height="92″ /></a><br />۱۵۰۰<br />سال<br />کمک<br />کرد<br />همترازی در سطح کلمه بین دو جمله موازی<br />در شکل‌های ۴-۳ و ۴-۴، همترازی سمت راست شکل بصورت دستی انجام شده و همترازی سمت چپ شکل همترازی خودکار انجام شده با ابزار Giza++ است.<br />نمره همترازی<br />در همترازی در سطح کلمه بین دو جمله، هر دو کلمه متناظر با یک احتمال به یکدیگر متصل شده‌اند. حاصلضرب نرمالیزه شده این احتمالات می‌تواند نشانگر قدرت همترازی صورت گرفته بین دو جمله باشد. به این معنا که هر چه این حاصلضرب بزرگتر باشد، همترازی بهتری بین دو جمله صورت گرفته است. از آنجایی که اغلب همترازی بین دو جمله موازی بهتر از همترازی بین دو جمله غیر موازی است، لذا امتیاز همترازی به دست آمده ویژگی خوبی

۳-حضور اقلیت‎های قومی‎و مذهبی درساختار حکومت عراق موجب تاثیر گذاری بر امنیت جمهوری اسلامی‎ایران است.

۱-۶- جنبه نوآوری تحقیق

آمریکا و‎ایران دو بازیگر خارجی اصلی در تحولات عراق بوده‌اند و به رغم برخی منافع استراتژیک‎این دو بازیگر، مانند‎ایجاد دولت مرکزی قوی، امنیت و تعامل مثبت گروه‌های سیاسی، هر یک درصدد کاهش نفوذ و تأثیرگذاری دیگری در حوزه عراق و به ویژه نقش آفرینی آن در‎اینده‎این کشور بوده است. آمریکا در جهت جلوگیری از تبدیل شدن عراق به متحد‎ایران، محدودسازی نفوذ منطقه‌ای و در نتیجه مهار آن در خاورمیانه، بخش عمده‌ای از تلاش‌های خود را به جلوگیری از تداوم نفوذ ساختاری‎ایران در عراق معطوف کرده است.
سرگونی رژیم بعث در عراق و بروز تحولات جدید که منجر به تغییر ماهیت و ویژگیهای جدید در ساخت قدرت و سیاست عراق گردید را می‎توان نطقه عطفی در روابط‎ایران و عراق معرفی نمود. و می‎توان گفت برای اولین بار تاکید بر اشتراکات و زمینه‎های فرصت سازی در کنار چالش‎های موجود معیار بر قراری و تحکیم روابط تهران – بغداد شده است. درواقع اهمیت عراق جدید در حوزه دیپلماسی‎ایران و شکل گیری یک سری متغیرها مانند ورود و تقویت عنصر شیعی در ساخت قدرت و حکومت عراق، روند حرکت عراق از یک دشمن استراتژیک به یک دوست و همکار منطقه‎ای را فراهم آورد. تعادل در سیاست خارجی جمهوری اسلامی‎ایران با جهان عرب، ورود قدرتهای فرا منطقه‎ای در معادلات خاورمیانه از طریق اشغال عراق، رقابتهای پنهان و آشکاردر میدان عراق امروز و منافع مشترک همه از عواملی هستند که اهمیت عراق جدید را برای‎ایران صد چندان نموده است. لذا‎این تحقیق با بررسی اثرات حضور آمریکا در عراق جنبه نوع آوری داشته است.

۱-۷- قلمرو تحقیق

محدوده مورد مطالعه در‎این تحقیق کشور‎ایران و کشور عراق است که‎ایران از مشرق به کشورهای پاکستان و افغانستان، از شمال به جمهوریهای ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان، نخجوان و دریای کاسپین از مغرب تا ترکیه و عراق و از جنوب به خلیج پارس و دریای عمان محدود می‎شود.
جمهوری عراق کشوری در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا است.‎این کشور از جنوب با عربستان سعودی و کویت، از غرب با اردن، سوریه و از شرق با ایران و از شمال با ترکیه همسایه‌است. عراق در منطقه جنوب خود، مرز آبی کوچکی با خلیج فارس دارد و دو رود مشهور دجله و فرات که منشأ تمدن‌های باستانی میان‌رودان (بین‌النهرین) در طول تاریخ کهن‎این کشورند از شمال کشور به جنوب آن روان هستند و با پیوستن به رود کارون، اروندرود را تشکیل می‌دهند و به خلیج فارس می‌ریزند. پایتخت عراق شهر بغداد است.
ایالات متّحده آمریکا، کشوری در آمریکای شمالی، و به پایتختی شهر واشینگتن، دی. سی. است. آمریکا سومین کشور پر جمعیت دنیا و سومین کشور پهناور جهان است، و از لحاظ نژادی و گوناگونی مردم، متنوع‎‌ترین کشور جهان شناخته می‌شود. آمریکا با تولید ناخالص داخلی بیش از ۱۳۰۰۰ میلیارد دلار در سال و ۱۹٪ قدرت خرید جهان، بزرگترین اقتصاد در میان کشورهای جهان را دارا است. نظام حکومتی آمریکا در چارچوب قانون اساسی، و بر اساس سیستم جمهوری فدرال بنیان نهاده شده‌است.‎این کشور در سال ۱۷۷۶ میلادی (۱۱۵۵ ه. خ. )، در پی اعلام استقلال و اتحاد ۱۳ مستعمره سابق بریتانیا شکل گرفت. کشور آمریکا از شرق با اقیانوس اطلس، در غرب با اقیانوس آرام، از شمال با کشور کانادا، و از جنوب با مکزیک همسایه‌است.‎این کشور از راه پایگاه دریایی گوانتانامو نیز مرز مشترک اندکی با کوبا دارد. آمریکا همچنین از طریق آلاسکا با روسیه مرز آبی دارد. به علاوه، مجموعه‌ای از جزیره‌ها، ناحیه‌ها، و مناطق متعلق به آمریکا در سراسر جهان پراکنده‌اند.

۱-۸- محدودیتهای تحقیق

همواره در تحقیق وپژوهش مشکلات، محدودیت‎ها وتنگناهایی برای دسترسی به منابع واطلاعات مورد نیاز وجوددارد که البته جزء لاینفک امرارزشمند تحقیق است. البته بعضاً منابع جدید ومعتبروجود دارد اما یا ترجمه فارسی معتبر نشده ویا محدودیتهایی به لحاظ طبقه بندی اسنادی دارندکه‎این امردسترسی پژوهندگان رادرسیکل قوانین اداری معطل یا ناکام می‎گذارد و نتیجه عدم دسترسی منابع اصیل ومعتبر سبب کاهش ارزش محتوای کیفی پژوهش خواهد شد. از جمله مواردی که محقق درتحقیق باید با آن دست پنجه نرم کند دقت وتوجه در بهره برداری از منابع محدود موجود است که درعناوین تحقیقاتی مشابه یا نزدیک هم، به نوعی موجب تکراری جلوه نمودن تحقیق می‎شود.

۱-۹- مفاهیم واژه‎ها

ژئوپلیتیک :
این واژه، ابتدا در سال ۱۸۹۹٫ م توسط دانشمند سیاسی سوئد به نام رودولف کیلن وضع شد و به بخشی از معلومات حاصله ناشی از ارتباط بین جغرافیا و سیاست اطلاق شد. تعریفی که در این برهه از زمان می‎توانیم از ژئوپلیتیک ارائه دهیم این است که: ژئوپلیتیک عبارت است از: درک واقعیت‎های محیط جغرافیایی به منظور دستیابی به قدرت، به نحوی که بتوان در بالاترین سطح وارد بازی جهانی شد و منافع ملی و حیاط ملی را حفظ کرد: به عبارت دیگر ژئوپلیتیک عبارت است از علم کشف روابط محیط جغرافیایی و تأثیر آن بر سرنوشت سیاسی ملل می‎باشد (عزتی، ۱۳۸۲، ص ۷۰).
تحلیل
تحلیل عبارت است از فرایند تجزیه و ارزیابی شماری از برنامه‎ها و یا پروژه‎ها و یا راه حلها با توجه به امتیازات ومعایب نسبی آنها به طریق منطقی و با توجه به اهداف و آرمان‎ها و معیارهای برنامه. همواره یک سیستم باز نگری و ارزیابی لازم است تا کیفیت اجرا و تکمیل طرحها و سنجش تاثیرات اجرای طرحها در رفاه اجتماعی - اقتصادی سکونتگاه های ناحیه‎ای بطورمنظم ارزیابی شود (شکوئی، ۱۳۷۳، ص۳۲۷).
نقش
نقش، به رفتاری اطلاق می‌شود که دیگران از فردی که پایگاه معینی را احراز کرده است، انتظار دارند. نقشهای مناسب به صورت بخشی از فرایند اجتماعی شدن به فرد آموخته می‌شود و سپس او آنها را می‌پذیرد. بخش مهمی‎از جامعه پذیری از طریق یادگیری نقش‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. هر فرد باید در طول زندگی خود‎ایفای نقش‌های کودک، دانش آموز، پدر و مادر، کارمند، عضو یک طبقه اجتماعی معین، شهروند و بسیاری دیگررا بیاموزد، بطور کلی آموختن یک نقش، حداقل دو وجه می‌تواند داشته باشد یکی‎اینکه یادگیری انجام دادن وظایف و تکالیف نقش و ادعای امتیازات وحقوق مرتبط با آن، و دیگری کسب نگرشها، احساسات و انتظارات متناسب با نقش(رشد، شبکه ملی مدارس، ۱۳۹۳).

۱-۱۰- ساماندهی تحقیق

جهت تحلیل اثرات حضور آمریکا درعراق و نقش آفرینی ژئوپلیتیکی‎ایران‎این پایان نامه به پنج فصل زیر تقسیم شده که درفصل اول با عنوان کلیات تحقیق به مواردی چون بیان مساله، ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، پرسش اصلی تحقیق، فرضیه تحقیق پیشینه تحقیق، جنبه نوع آوری تحقیق، قلمرو تحقیق، محدودیتهای تحقیق ومفاهیم واژه‎ها پرداخته است.
درفصل دوم ابتدا به مرور منابع اشاره گردیده وسپس برخی ادبیات تحقیق را مورد بررسی قرار می‎دهد. که عبارتند از ژئوپلیتیک، پیدایش ژئوپلیتیک، تفاوت جغرافیای سیاسی با ژئو پلیتیک، رویکرد ژئوپلیتیک، رویکرد ژئوپلیتیک در دورۀ افول، رویکرد ژئوپلیتیک در دورۀ احیاء و شکوفایی، رویکرد ژئوپلیتیک در دوران نوین (ژئوپلیتیک پست مدرن )، ژئوپلیتیک سنتی، رویکرد ژئوپلیتیک زیست محیطی، رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی و غیره اشاره شده است.
فصل سوم : روش اجرای تحقیق را مشخص نموده، وپس از آن به معرفی ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس و خاورمیانه و منطقه مورد مطالعه پرداخته است.
فصل چهارم : در‎این فصل ابتدا به تاریخچه حضورآمریکا درعراق و‎ایران پرداخته و سپس به یافته‎های تحقیق اشاره شده است.
فصل پنجم : نتیجه گیری و پاسخ فرضیه می‎باشد.
فصل دوم
مرور منابع و ادبیات تحقیق
مقدمه
به طورکلی جغرافیای سیاسی ودربطن آن ژئوپلیتیک یکی از مهم ترین و کاربردی ترین شاخه‎های جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی (ژئوپلیتیک ) است. باتوجه به‎این که‎این مباحث از روابط جغرافیا و سیاست سخن می‎گوید، بنابراین جغرافیا ی سیاسی برگرفته از سیاست است، به عبارت دیگر جغرافیا ی سیاسی نقش تصمیم گیری‎های سیاسی برجغرافیا را مورد مطالعه قرار می‎دهد، اما بررسی نقش جغرافیا در تصمیم گیری‎های سیاسی موضوع مورد مطالعه ژئوپلیتیک محسوب می‎شود. لذا با توجه به‎این تعریف کلی از دو مفهوم بالا که مورد قبول جغرافی دانان سیاسی در‎ایران وجهان نیز می‎باشد، مقیاس مطالعات علمی‎جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از کوچکترین واحد سیاسی فضا ( روستا، شهر ) تا بزرگترین واحد سیاسی فضا از جمله کشورها، سازمان‎های سیاسی بین المللی را در بر می‎گیرد. واضع جغرافیای سیاسی فردریک^[۱] راتزل آلمانی و مهد گسترش آن شاخۀ علمی‎نیز همان کشور بوده است. آنجا که راتزل به ارائه نظریه معروف خود تحت عنوان دولت ارگانیسم می‎پردازد و سیاست را با موقعیت و فضای جغرافیایی پیوند می‎دهد که بعدها اساس تفکرات‎هاوس ^[۲] هوفر آلمانی جغرافی دان سیاسی و ژئوپلیسین برجستۀ آلمانی ورودلف کی آلن^[۳] سوئدی و بسیاری از اندیشمندان سیاسی و جغرافی دانان را تشکیل داد. در مجموع دانش جغرافیای سیاسی در واقع تولد ژئوپلیتیک با ظهور جغرافیا پیوند دقیق و نزدیک دارد، جغرافیا در مفهوم عام خود رشته‎ای است قدیمی‎از دانش با پیشینه ۲۵۰۰ ساله، زیرا بطور سنتی زمان آن به هردوت می‎رسد،‎این علم همواره به مزاج و مذاق شاهان، فرماندهان نظامی، کاشفان با تجار که همواره تشنه کشف افق‎ها و سرزمین‎های جدید بودند خوش می‎آمده است، اما‎این نیز راست است که هیچگاه آن را به ملت‎ها آموزش نمی‎دادند، زیرا تصور آن بوده است که جغرافیا بیشتر از آن بار راهبردی دارد که همگان در آن شرکت داده شوند، در واقع آنها معتقد بودند جغرافیا می‎تواند ابزار رسیدن به اهداف آنها باشد ( لورو وتوال، ۱۳۸۱، ص۲)
در‎این فصل به مفاهیمی‎چون ژئوپلیتیک، پیدایش ژئوپلیتیک، تفاوت جغرافیای سیاسی با ژئو پلیتیک، تعریف ژئو پلیتیک، رویکرد ژئوپلیتیک دردورۀ افول، ژئوپلیتیک سنتی، رویکرد ژئوپلیتیک در دوران نوین (ژئوپلیتیک پست مدرن )، رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی، ژئوپلیتیک جنگ سرد، ژئوپلیتیک جنگ سرد، ژئوپلیتیک نظم جهانی، چشم انداز تئوری‎های ژئوپلیتیک، تحولات درماهیت ژئوپلیتیک، وزن ژئوپلیتیک می‎باشد.

۲-۱-ادبیات و نظریه‎های تحقیق

 ۲-۱-۱- ژئوپلیتیک

این واژه، ابتدا در سال ۱۸۹۹٫ م توسط دانشمند سیاسی سوئدی به نام رودولف کیلن وضع شد و به بخشی از معلومات حاصله ناشی از ارتباط بین جغرافیا و سیاست اطلاق شد. تعریفی که در این برهه از زمان می‎توانیم از ژئوپلیتیک ارائه دهیم این است که ژئوپلیتیک عبارت است از: درک واقعیت‎های محیط جغرافیایی به منظور دستیابی به قدرت، به نحوی که بتوان در بالاترین سطح وارد بازی جهانی شد و منافع ملی وحیاط ملی را حفظ کرد، به عبارت دیگر ژئوپلیتیک عبارت است ازعلم کشف روابط محیط جغرافیایی و تأثیر آن برسرنوشت سیاسی ملل (عزتی، ۱۳۸۲، ۷۰).

۲-۱–۱–۱-مفهوم ژئوپلیتیک

ژئوپلیتیک از زمان وضع آن در یک قرن گذشته از نظر مفهومی‎و فلسفی دچار شناوری بوده و هنوز بر سر ماهیت آن اتفاق نظر وجود ندارد و دیدگاه های متفاوتی درباره ماهیت آن ابراز شده است (عزتی، ۱۳۸۲، ۷۱).
ژیروید اتو تایل معتقد است، ژئوپلیتیک در قرن بیستم از تاریخ پرفراز و نشیبی برخوردار بوده و توانسته است در رساندن معنی ارتباط کلی بین جغرافیا و سیاست مؤثر باشد ولی معنی کردن ژئوپلیتیک کاری بس مشکل است… زیرا معنی مفاهیمی‎چون ژئوپلیتیک تمایل به تغییر و تحول دارند و متأثر از دوره‎های تاریخی و ساختارهای نظم جهانی اند که آنها خود تحول پیدا می‎کنند. او معتقد است کیلن و سایر متفکرین امپریالیستی، ژئوپلیتیک را به عنوان بخشی از دانش استعماری غربی فهمیده اند که از روابط بین سیاست عناصر طبیعی زمین بحث می‎کند» (عزتی، ۱۳۸۲، ۷۴).
لورو و توال ژئوپلیتیک را دو روش ویژه ای می‎دانند که پدیده بحرانی را کشف و تحلیل می‎کند و راهبردهای تهاجمی‎یا دفاعی را بر سر یک محدوده ارضی از نقطه نظر محیط جغرافیایی انسانی و طبیعی تعریف می‎کند (لورو و توال، ۱۳۸۱، ص ۳۴). دیدگاهی هم وجود دارد که ژئوپلیتیک را تعادل “راهبرد” (استراتژی) می‎داند و برای نمونه به ژئوپلیتیک ریگان یا ژئوپلیتیک گورباچف اشاره می‎کند (عزتی، ۱۳۸۲، ص ۴۲)
ژئوپلیتیک مطالعه روابط بین المللی و منازعات از لحاظ جغرافیایی است به عبارتی تأثیر عوامل جغرافیایی نظیر: موقعیت، فاصله و توزیع منابع طبیعی و انسانی بر روابط بین المللی را موضوع ژئوپلیتیک تشکیل می‎دهد. دکتر میرحیدر نیز تعریف ژئوپلیتیک را با همین دیدگاه بدین صورت ارائه می‎دهد.
«شیوه‎های قرائت و نگارش سیاست بین الملل توسط صاحبان قدرت و اندیشه و تأثیر آنها بر تصمیم گیری‎های سیاسی در سطح ملی و منطقه‎ای» (میرحیدر، ۱۳۷۷، ص ۲۲)‎این نگرش به ژئوپلیتیک بر پایه رویکرد جدیدی نسبت به مطالعات ژئوپلیتیکی که از آن به ژئوپلیتیک انتقادی تعبیر می‎شود قرار دارد.
نگرش انتقادی نسبت به ادبیات کلاسیک ژئوپلیتیک توسط ژیرو ید اتو تایل در اواسط دهه ۱۹۹۰ ارائه و گسترش یافت. در‎این نگرش ژئوپلیتیک سنتی متهم شد که شرایط سوء استفاده قدرت‎های استعماری و سلطه‎گر را از اندیشه‎های جغرافیایی تسهیل نموده است» (مجتهدزاده، ۱۳۸۱، ص ۲۹۱)

۲-۱-۱-۲-پیدایش ژئوپلیتیک

تولد ژئوپلیتیک با ظهور جغرافیا پیوند دقیق و نزدیک دارد. جغرافیا در مفهوم عام خود رشته‎ای است قدیمی‎از دانش با پیشینه‎ای ۲۵۰۰ ساله، زیرا بطور سنتی زمان آن به هرودوت می‎رسد.‎این علم همواره به مزاق شاهان، فرماندهان نظامی، کاشفان یا تجار که همواره تشنه ی کشف افق‎ها و سرزمین‎های جدید بودند، خوش می‎آمده است» (لورو و توال، ۱۳۸۱، ص ۲).
‎این وضع در اوایل قرن نوزدهم تغییر کرد. در فردای کنگره وین در سال ۱۸۱۵ پروس سرزمین‎های واقع در غرب خاک خود را توسط شاهزاده نشین‎های متعدد آلمانی از قلب تاریخی خود جدا شده بودند دوباره به دست آورد. برای یکپارچه کردن‎این سرزمین‎ها‎ایجاد یک آلمان جغرافیا می‎توانست ابزار رسیدن به‎این هدف باشد.
در چنین حال و هوایی است که جغرافیایی «مردمی» در برابر جغرافیای سلطنتی زاده می‎شود و در آن فضای هویت جویی آلمان، فرید ریک راتزل قوانین جغرافیایی را تدوین می‎کند (لورو و فرانسوا توال، ۱۳۸۱، ص ۳).

۲-۱– ۱–۳- تفاوت جغرافیای سیاسی با ژئو پلیتیک

جغرافیای سیاسی عبارت است از مطالعه تصمیمات سیاسی بر محیط جغرافیایی، ژئو پلیتیک عبارت است از مطالعه روابط قدرت‎ها بر اساس امکاناتی که محیط جغرافیایی در اختیار می‎گذارد و یا امکاناتی که می‎توان از محیط جغرافیایی گرفت. مسلما هدف یک قدرت (به عنوان یک پدیده جغرافیای سیاسی) از‎این روابط‎ ایجاد موازنه با قدرت‎های دیگر برای تامین امنیت در راستای حفظ منافع ملی و گسترش آن با توجه به نقش امکانات جغرافیایی است. به‎این ترتیب ژئو پلیتیک عبارت است از : هنر‎ایجاد موازنه قدرت با رقیب‎ها در سطح منطقه‎ای و جهانی در راستای تامین امنیت جهت حفظ و گسترش منافع ملی. با‎این تعریف ژئوپلیتیک بیشتر حالت نظامی‎فرا ملتی دارد. حال آنکه جغرافیای سیاسی به نقش آفرینی درون کشور تکیه دارد (عزتی ۱۳۸۰ : ۲۳).

۲-۱– ۱–۴– تحول و تکوین

بطورکلی جغرافیای سیاسی و در بطن آن ژئوپلیتیک یکی از مهم ترین و کاربردی ترین شاخه‎های جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی (ژئوپلیتیک ) توجه به‎این اصل شایان ذکر است که‎این مباحث از روابط جغرافیا و سیاست سخن می‎گوید، جغرافیا ی سیاسی برگرفته از سیاست است، به عبارت دیگر جغرافیا ی سیاسی نقش تصمیم گیری‎های سیاسی بر جغرافیا را مورد مطالعه قرار می‎دهد، اما بررسی نقش جغرافیا در تصمیم گیری‎های سیاسی موضوع مورد مطالعه ژئوپلیتیک محسوب می‎شود. لذا با توجه به‎این تعریف کلی از دو مفهوم بالا که مورد قبول جغرافی دانان سیاسی در‎ایران و جهان نیز می‎باشد، مقیاس مطالعات علمی‎جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از کوچکترین واحد سیاسی فضا ( روستا، شهر ) تا بزرگترین واحد سیاسی فضا از جمله کشورها، سازمان‎های سیاسی بین المللی را در بر می‎گیرد. واضع جغرافیای سیاسی فردریک راتزل آلمانی و مهد گسترش آن شاخۀ علمی‎نیز همان کشور بوده است. آنجا که راتزل به ارائه نظریه معروف خود تحت عنوان دولت ارگانیسم می‎پردازد و سیاست را با موقعیت و فضای جغرافیایی پیوند می‎دهد که بعدها اساس تفکرات‎هاوس هوفر آلمانی جغرافی دان سیاسی و ژئوپلیسین برجستۀ آلمانی ورودلف کی آلن سوئدی و بسیاری از اندیشمندان سیاسی و جغرافی دانان را تشکیل داد. در مجموع دانش جغرافیای سیاسی در واقع تولد ژئوپلیتیک با ظهور جغرافیا پیوند دقیق و نزدیک دارد، اما‎این نیز راست است که هیچگاه آن را به ملت‎ها آموزش نمی‎دادند، زیرا تصور آن بوده است که جغرافیا بیشتر از آن بار راهبردی دارد که همگان در آن شرکت داده شوند، در واقع آنها معتقد بودند جغرافیا می‎تواند ابزار رسیدن به اهداف آنها باشد ( لورو وتوال، ۱۳۸۱، ۲ )

۲-۱– ۱–۵- تعریف ژئو پلیتیک

تعریف «ژئوپولیتیک»: «ژئوپولیتیک» مرکّب از دو واژه «ژئو» به معناى زمین و «پولیتیک» به معناى سیاست است. در فارسى، معادل‎هایى همانند «سیاست جغرافیایى»، «علم سیاست جغرافیایى» و «جغرافیا سیاست شناسى» براى آن ذکر شده است. در انگلیسى، به آن «جیوپالیتیکس» (Geopalitics)، در آلمانى به خاستگاه اصلى آن، «گئوپولیتیک» (Geopolitike) ودر فرانسوى «ژئوپولیتیک» (geopolitique) اطلاق شده است.
ژئوپلیتیک عبارت است از مطالعه روابط همکار با رقابت میان قدرت‎ها بر اساس امکاناتی که محیط جغرافیایی در اختیار می‎گذارد، یا امکاناتی که در‎این راستا می‎توان از محیط جغرافیایی گرفت. مسلما هدف یک قدرت از‎این روابط،‎ایجاد موازنه‎های رقابتی با قدرت‎های دیگر برای تامین امنیت در راستای حفظ منافع ملی و گسترده آن، با توجه به چگونگی بهره گرفتن از نقش امکانات جغرافیایی است. از‎این دیدگاه ویژه، ژئوپلیتیک را می‎توان هنر‎ایجاد موازنه قدرتی با رقیبان در سطوح منطقه‎ای و جهانی در راستای تامین امنیت، جهت حفظ و گسترش منافع ملی درسطوح منطقه‎ای وجهانی دانست( مجتهد زاده، ۱۳۸۱ : ۲۱ ).

۲-۱– ۱–۶– رویکرد ژئوپلیتیک

برای تشخیص جملات موازی است.<br />بالا بردن دقت جفت جملات موازی استخراج شده<br />در بین جفت جملاتی که طبقه‌بند آنتروپی بیشینه موازی تشخیص داده است، ممکن است همچنان جفت جملات غیر موازی وجود داشته باشند. از آنجایی در مرحله اول مدل، تمام جفت جملات هر دو سند با هم در نظر گرفته شدند، امکان این وجود دارد که بعد از گذشتن از مرحله یک و دو همچنان یک جمله با چندین جمله از طرف مقابل جفت شده و موازی تشخیص داده شده باشند. از آنجایی که در واقعیت چنین امکانی وجود ندارد و یا احتمال آن بسیار کم است، در این مرحله به کمک یک فیلتر سعی می‌کنیم هر جمله، تنها با یک جمله از طرف مقابل به عنوان جفت جمله موازی در نظر گرفته شود، و دیگر جمله‌ها حذف می‌شوند.<br />برای حذف این جملات از فیلتر «معیار TER» استفاده می‌کنیم. به این صورت که ابتدا جملات طرف مبدأ (در اینجا فارسی) را با ماشین ترجمه، ترجمه می‌کنیم. سپس میزان نزدیکی جملات طرف مقصد (در اینجا انگلیسی) را به عنوان «فرضیه^[۳۱]» با جملات ترجمه شده به عنوان «مرجع^[۳۲]» محاسبه می‌کنیم. میزان نزدیکی این دو جمله توسط معیار TER به دست می‌آید.<br />معیار TER در نظر می‌گیرد که برای تبدیل یک جمله «مرجع» به جمله «فرضیه» به چه تعداد عمل ویرایشی شامل عمل‌های: حذف، درج، جایگزینی و شیفت عبارت نیاز است. نسبت این تعداد عمل ویرایشی به کل تعداد کلمات جمله مرجع، نمره TER را می‌دهد. از اینرو هر چه نمره TER کمتر باشد دو جمله به هم نزدیک‌ترند. برای توضیحات بیشتر به بخش ۲-۲-۴ مربوط به معیارهای ارزیابی ترجمه ماشینی مراجعه کنید.<br />در نهایت از بین همه جمله‌های مبدأ که با یک جمله مقصد جفت شده‌اند، جمله‌ای انتخاب می‌شود که کمترین نمره TER را به دست آورده باشد.<br />شیوه ارزیابی مدل<br />برای ارزیابی کارآمدی مدل، می‌باسیت خروجی نهایی مدل یعنی جفت جملات استخراج شده را ارزیابی کرد. به عبارتی می‌خواهیم ببینیم آیا جفت جملات موازی استخراج شده کیفیت ترجمه را بهبود می‌دهند؟ و به چه‌اندازه؟ برای این کار از یک ماشین ترجمه استفاده می‌کنیم. فرایند ارزیابی شامل مراحل زیر است:</p><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ابتدا پیکره موازی موجود را به عنوان «پیکره پایه» در نظر می‌گیریم و ماشین ترجمه را با آن آموزش می‌دهیم. ماشین ترجمه آموزش داده شده توسط پیکره پایه را «ماشین ترجمه پایه» می‌نامیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>از یک پیکره موازی کوچک – غیر از پیکره پایه – به عنوان داده آزمایشی برای ماشین ترجمه استفاده می‌کنیم. به این صورت که جملات طرف مبدأ پیکره را به عنوان ورودی به ماشین ترجمه می‌دهیم. سپس میزان نزدیکی جملات ترجمه شده – خروجی ماشین ترجمه - را با جملات طرف مقصد پیکره آزمایشی توسط معیار بلو ارزیابی می‌کنیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>جفت جملات موازی استخراج شده را به پیکره پایه اضافه می‌کنیم و مراحل اول و دوم را دوباره تکرار می‌کنیم. به این معنی که دوباره ماشین ترجمه را می‌سازیم اما این بار ماشین ترجمه را با پیکره پایه به اضافه جفت جملات موازی استخراج شده آموزش می‌دهیم.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ماشین ترجمه ساخته شده در مرحله سوم را با همان داده‌های مرحله دوم به عنوان داده آزمایشی ارزیابی می‌کنیم. و در نهایت دو مقدار بلوی به دست آمده در مرحله دوم و چهارم را با هم مقایسه می‌کنیم. شکل ۴-۵ مراحل ذکر شده را نشان می‌دهد.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>ماشین ترجمه پایه</p><p><strong>داده‌های آزمایشی</strong></p><p>S<br />T<br /><strong>پیکره موازی اولیه</strong></p><p>S</p><p>T</p><p>T</p><p><strong>نمره بلو ۱</strong><br />ماشین ترجمه<br /><strong>پیکره موازی اولیه</strong></p>

۳-۳-۲ اندازه گیری چربی کل
چربی کل به روش سوکسله^[۹۸] اندازه گیری شد. نمونه‏هایی که قبلاً رطوبت آنها سنجیده شد، با دقت در کاغذ صافی واتمن شماره ۴ ریخته و کاغذ به دقت تا شده و در ظرف مخصوص دستگاه قرا

۳-۳-۲ اندازه گیری چربی کل
چربی کل به روش سوکسله^[۹۸] اندازه گیری شد. نمونه‏هایی که قبلاً رطوبت آنها سنجیده شد، با دقت در کاغذ صافی واتمن شماره ۴ ریخته و کاغذ به دقت تا شده و در ظرف مخصوص دستگاه قرار داده شد. پنبه‏ کوچکی به حلال (پترولیوم اتر) آغشته شد و تمام بقایای ماده خشک و چربی‏های چسبیده به ظرف، بوسیله‏ی آن جمع‏آوری و این پنبه هم در کاغذ صافی تا زده شده قرار گرفت. بالن مخصوص دستگاه به‏وسیله‏ی اتر دوپترول تا جایی که سطح نمونه را کاملاً بپوشاند، پر شد و استخراج با دستگاه Soxtec مدل SE 416 ساخت شرکت گرهارد آلمان صورت پذیرفت. آب سرد در تمام مدت حرارت دهی بالن‏ها جریان داشت. در پایان بالن استخراج از دستگاه جدا گردید و باقیمانده حلال در بالن جهت تبخیر، تا رسیدن به وزن ثابت در آون در درجه حرارت ۱۰۵ درجه سانتیگراد گذاشته شد. تفاوت میان وزن اولیه بالن از وزن ثانویه میزان چربی نمونه را بر حسب درصد نشان داد، که از رابطه شماره ۳-۲ محاسبه گردید (پروانه، ۱۳۸۶).
رابطه‏ی ۳-۲
وزن نمونه (گرم)/ [۱۰۰×میزان چربی موجود در نمونه (گرم)] = میزان چربی (درصد)
۳-۳-۳ اندازه گیری پروتئین
سنجش پروتئین به روش کلدال با استفاده از دستگاه Kjeldtherm مدل vap 40 ساخت شرکت گرهارد آلمان صورت پذیرفت. بدین منظور مقدار ۲ گرم از نمونه سوسیس ماهی دقیقا وزن شد و در بالن هضم ریخته شد. سپس ۲۰ میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ، ۸ گرم از مخلوط کاتالیزور (۹۶% سولفات سدیم خشک، ۵/۳% سولفات مس و ۵/۰% دی اکسید سلنیوم) به آن افزوده گردید و بالن به دستگاه مخصوص هضم کلدال وصل گردید و سپس ۳۰ دقیقه در دمای ۲۵۰ درجه ‏سانتیگراد و ۴۵ دقیقه در دمای ۴۱۰ درجه سانتیگراد فرایند هضم صورت گرفت. حرارت دادن آنقدر ادامه یافت تا مایع بیرنگی در ته بالن باقی ماند، در این موقع نمونه کاملا هضم شده بود. عمل هضم تقریبا بیش از ۲ ساعت طول کشید. بعد از هضم نمونه به دستگاه تقطیر منتقل گردید که به‏صورت خودکار ۸۰ سی‏سی آب مقطر و ۸۰ ‏سی‏سی سود ۳۲ درصد به محلول اضافه شده و بخارات حاصل از تقطیر در ظرف حاوی اسید بوریک ۲ درصد و چند قطره معرف (متیل رد و برموکروزول گرین در متانول) وارد گردید و در پایان توسط Hcl 1/0 نرمال تیتر گردید. میزان نیتروژن نمونه از طریق فرمول زیر محاسبه و در پایان جهت تعیین میزان نیتروژن به پروتئین از ضریب ۲۵/۶ استفاده گردید (پروانه، ۱۳۷۱).
رابطه۳- ۳
= میزان نیتروژن نمونه
وزن نمونه(گرم)/۱۰۰×[(حجم Hcl مصرفی برای شاهد-حجم Hcl مصرفی برای نمونه)۱/۰×۴۰۰۷/۱]
۳-۳-۴ اندازه گیری pH
۵ گرم از نمونه در ۴۵ میلی لیتر آب مقطر در یک بشر، توسط دستگاه هموژن شد و به کمک دستگاه pH متر، در دمای اتاق pH نمونه ها اندازه گیری گردید (سووانیچ و همکاران، ۲۰۰۰).
۳-۳-۵ اندازه گیری خاکستر
بوته به همراه درب آن دقیقا توزین شد و در حدود ۵ گرم از نمونه مورد آزمایش در آن ریخته شد. نمونه طوری‏که مشتعل نگردد روی شعله سوزانده شد و به کوره الکتریکی با حرارت ۵۰۰ تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد منتقل گردید و به مدت ۶ ساعت در کوره قرار داده شد تا رنگ خاکستر کاملا سفید گردد. پس از آن بوته به دسیکاتور منتقل شد و پس از سرد شدن مجددا توزین گردید. درصد خاکستر نمونه از رابطه شماره ۳-۴ محاسبه گردید (پروانه، ۱۳۸۶).
رابطه ۳-۴
وزن نمونه/ [۱۰۰× (وزن ثانویه بوته - وزن اولیه بوته)] = میزان خاکستر (درصد)
۳-۳-۶ اسید چرب
چربی کل با کلروفرم/متانول استخراج گردید (فُلچ^[۹۹]، ۱۹۵۷) و اسیدهای چرب با BF3 در متانول متیله شدند. اسیدهای چرب متیل استر بوسیله‏ی –n هگزان بازیافت شدند (متکالُف^[۱۰۰] و همکاران، ۱۹۶۶). برای بررسی و شناسایی اسیدهای چرب موجود در نمونه از دستگاه گازکروماتوگراف فیلیپس مجهز به ستون کاپیلاری از نوع (Wall coated Fused Silica 100m *0.25mm Coating cp-sil 88 for FAME DF=0.2) و آشکارساز نوع FID استفاده گردید. دمای آشکارساز روی ۱۱۰ درجه سانتیگراد تنظیم شد. در این روش از گاز هلیم به‏عنوان گاز حامل و گاز هیدروژن به‏عنوان سوخت، ازت به‏عنوان گاز کمکی و هوای خشک استفاده شد. مقادیر اسید چرب به صورت درصد زیر پیک از کل بیان گردید (دکاسترو^[۱۰۱] و همکاران، ۲۰۰۷).
۳-۳-۷ اندازه گیری نمک
با استفاده از روش ولهارد میزان نمک نمونه ها اندازه گیری شد (آ.اُ.آ.سی^[۱۰۲]، ۱۹۹۰). روش کار بدین ترتیب است که ۲۵ میلی لیتر نیترات نقره ۱/۰ نرمال بر روی ۵ گرم از نمونه ها اضافه گردید. سپس ۱۵ میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ بر آن اضافه گردید و تا حل شدن کامل گوشت جوشانده شد. سپس ۲۵ میلی لیتر آب مقطر افزوده شد و به مدت ۵ دقیقه جوشید. بعد از سرد شدن، با آب رقیق گردید و ۲۵ میلی لیتر دی اتیل اتر و ۲ میلی لیتر سولفات آمونیوم فریک به آن اضافه شد و به شدت هم زده شد و با تیوسیانات آمونیوم ۱/۰ نرمال تا ظهور رنگ دائمی قرمز آجری تیتر گردید. درصد نمک از رابطه شماره ۳-۵ محاسبه گردید.
رابطه ۳-۵
_______________________________________________________________ = درصد نمک
۳-۳-۸ آب آزاد شده
به‏منظور سنجش آب آزاد شده سوسیس ماهی، ابتدا نمونه کامل سوسیس‏ها توزین شد (A) و سپس روکش سوسیس خارج گردید. آبی که در سطح سوسیس آزاد شده توسط یک کاغذ صافی شماره ۴ خشک شده و نمونه سوسیس مجدداً (بدون روکش) وزن شد (B) (رایبروی و همکاران، ۲۰۰۵؛ به نقل از ناکائو، ۱۹۹۱). روکش خشک شده نیز به‏تنهایی وزن شد ©. درصد آب آزاد شده از رابطه‏ی زیر محاسبه می‏گردد:
۱۰۰×
رابطه ۳-۶
۳-۳-۹ اندازه گیری میزان رطوبت تحت فشار (EM)
یک قطعه از سوسیس ماهی به ابعاد cm1×۱ پس از وزن کردن (A) بین دو قطعه کاغذ صافی واتمن شماره ۴۲ قرار داده شد. سپس یک وزنه ۵۰۰ گرمی به مدت ۵ دقیقه روی نمونه گذاشته شد و بدنبال آن یک وزنه ۵۰۰ گرمی دیگر به مدت ۲۰ دقیقه به آن اضافه گردید. در پایان نمونه دوباره وزن شد (B) و رطوبت تحت فشار از رابطه ۲-۴ محاسبه شد (سوانیچ و همکاران، ۲۰۰۰).
رابطه ۳-۷
=  درصد رطوبت تحت فشار
۳-۳-۱۰ بافت‏سنجی
ابتدا سوسیس‏ها از یخچال یا فریزر خارج شدند تا در زمان کافی به دمای محیط برسند. از هر سوسیس ۴ استوانه با قطر ۵/۲ و ارتفاع ۵/۱ سانتیمتر تهیه گردید. هر استوانه‏ی بریده شده‏ی سوسیس، در دو مرحله توسط دستگاه تحت فشار قرار گرفت. برای این منظور از پروب پلاستیکی با قطر ۵۰ میلی‏متر (TA1000)، سرعت ۱ میلی‏متر بر ثانیه، درصد تغییرشکل ۳۰ درصد، تریگر پوینت^[۱۰۳] ۲۰ و غیره. سلول بار^[۱۰۴] دستگاه مورد استفاده ۵ کیلوگرم بود.
۳-۳-۱۱ اندازه گیری ترکیباته نیتروژنی فرار(TVN)
میزان TVN نمونه ها به روش تقطیر و تیتراسیون کلدال اندازه گیری شد (واتابا و همکاران، ۱۹۹۱). در این روش مقدار ۱۰ گرم نمونه با ۵۰ میلی‏لیتر آب مقطر مخلوط شد و سپس همراه ۲ گرم اکسید منیزیم و ۲۵۰ میلی‏لیتر آب مقطر در بالن تقطیر کلدال قرار گرفت، بالن تقطیر به دستگاه مربوطه اتصال یافت و قیف انتهایی دستگاه به ۲۵ میلی‏لیتر محلول ۲ درصد اسید بوریک و معرف متیل رد وارد شد (خروجی بالن می‏بایست کاملاً در اسیدبوریک قرار گیرد تا از خروج بخارات جلوگیری شود). محتویات بالن به مدت ۴۰-۳۰ دقیقه حرارت داده شد و در نهایت با اسید سولفوریک ۱/۰ نرمال عمل تیتراسیون انجام شد. میزان ازت فرار از رابطه شماره ۳-۶ محاسبه می شود.
رابطه ۳-۸
۱۴ × مقدار اسید سولفوریک مصرفی (برای نمونه) = میزان ازت فرار (میلی‏گرم بر ۱۰۰ گرم نمونه)
۳-۳-۱۲ آزمایش تیوباربیتوریک اسید (TBA)
۱۰ گرم از نمونه سوسیس ماهی با ۵۰ میلی لیتر آب مقطر به مدت دو دقیقه هم زده شد و در یک بالن تقطیر با ۵/۴۷ میلی لیتر آب مخلوط گردید. ۵/۲ میلی لیتر اسید هیدروکلریک ۴ مولار برای رساندن pH آن به ۵/۱ اضافه گردید و مقادیری ضد کف هم اضافه شد. بالن حرارت داده شد تا ۵۰ میلی لیتر مایع تقطیر در عرض ۱۰ دقیقه از زمان جوش بدست آمد. ۵ میلی لیتر از تقطیر شده و ۴ میلی لیتر معرف TBA (اسید استیک گلاسیال (۹۰%) ml 100/TBA g 2883/0) به لوله درب دار منتقل گردید و به مدت ۳۰ دقیقه در آب در حال جوش حرارت داده شد. یک شاهد هم با استفاده از ۵ میلی لیتر مایع تقطیر و ۴ میلی لیتر معرف تهیه گردید و سپس لوله ها در آب به مدت ۱۰ دقیقه سرد گردید و جذب در مقابل شاهد در ۵۳۸ نانومتر با استفاده از cm cell اندازه گیری شد (کایرک و سایور^[۱۰۵]، ۱۹۹۱).
رابطه ۳-۹ (مقدار جذب خوانده شده)۸/۷ = TBA (میلی گرم مالونالدهید در کیلوگرم نمونه)
۳-۳-۱۳ اندازه‏گیری میزان اسیدهای چرب آزاد (FFA)
۲۵ سی سی از الکل اتیلیک با استفاده از حدود یک قطره سود ۱/۰ نرمال و به کمک ۳-۲ قطره معرف فنل فتالئین جهت ظهور رنگ پوست پیازی خنثی شد. در ادامه الکل تا رسیدن به دمای ۷۰ درجه سانتیگراد گرم گردید تا بتواند چربی استخراج شده به روش پروانه، (۱۳۸۶) از بافت ماهی را در خود حل نماید. سپس کل الکل به روغن اضافه شده و با سود ۱/۰ نرمال تیتر گردید و میزان اسید چرب آزاد بر حسب درصد اولئیک اسید بر طبق رابطه ۲-۳ تعیین شد (ایگان^[۱۰۶] و همکاران، ۱۹۹۷).
اسید اولئیک ۱ml NaOH 0.1N = 0.0282 gr
رابطه ۳-۱۰
۱۰۰۰ × وزن نمونه روغن/ [۱۰۰ ×۲/۲۸ × حجم سود مصرفی ] = (درصد اسید الئیک)
 
۳-۳-۱۴ اندازهگیری شمارش کلی باکتریها (TVC)
به‏منظور انجام آزمایشات میکروبی به‏وسیله‏ی قیچی استریل روکش سوسیس با دقت برداشته و ۱۰ گرم سوسیس ماهی جدا شد. سوسیس به‏خوبی در هاون چینی استریل کوبیده و له شد و سپس به نسبت ۱:۱۰ سرم فیزیولوژی ۹/۰% اضافه و با دقت به مدت ۶۰ ثانیه هم زده و همگن شد. در ادامه به کمک سمپلر ۱۰۰۰ میکرولیتر مقدار ۱ سی سی از نمونه داخل هاون برداشته شد و به پلیت با قطر ۸ سانت یکبار مصرف استریل و مقدار ۱ سی سی هم به لوله آزمایش (جهت تهیه رقت‏های مختلف) منتقل گردید. سپس به میزان ۱۵-۱۲ سی سی محیط کشت پلیت کانت آگار(PCA) از پیش تهیه شده با دمای حدود ۴۴-۴۲ درجه سانتیگراد به پلیت اضافه گردید. بعد از بستن محیط کشت، پلیتها در دماهای مختلف نگهداری شدند. دسته‏ای از پلت‏ها به‏منظور شمارش کلی^[۱۰۷] باکتری‏ها، در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد به‏مدت ۴۸ ساعت در انکوباتور، دسته‏ی دیگر از پلت‏ها جهت شمارش کلی باکتری‏های مزوفیل به‏مدت ۴۸ ساعت در دمای محیط حدود ۲۷-۲۵ درجه سانتیگراد و گروه دیگر از محیط‏های کشت برای شمارش کلی باکتری‏های سرمادوست^[۱۰۸] به‏مدت ۱۰-۷ روز در انکوباتور با ۴ درجه سانتیگراد نگهداری و پس از مدت مناسب شمارش کلی باکتری صورت پذیرفت. برای شمارش کپک و مخمرها آماده‏سازی نمونه مشابه شمارش کلی بود، با این تفاوت که در کشت کپک و مخمر از محیط کشت YGC استفاده شد و پس از آماده‏سازی و بستن پلت، در ۲۵ درجه سانتیگراد به مدت ۵-۳ روز نگهداری و سپس شمارش انجام شد. تعداد کلنیهای شمارش شده در عکس رقت اولیه ضرب شد و بر حسب لگاریتم تعداد کلنی تشکیل شده در هر گرم بافت (Log cfu/g) بیان گردید (چیتیری^[۱۰۹] و همکاران، ۲۰۰۴).
۳-۳-۱۵ رنگ‏سنجی
نمونه‏های سوسیس ابتدا از یخچال یا فریزر خارج شدند تا زمانی‏که با محیط هم‏دما شوند. به‏منظور ارزیابی رنگ سوسیس‏های ماهی، ۹ نمونه سوسیس از هر تیمار با قطر ۵/۲ سانتیمتر برش داده شد و در ظرف پتری‏دیش گذاشته و مورد آنالیز رنگ سنجی قرار گرفتند. پس از عکس برداری اولیه مقادیر L^*،b^* وa^* توسط دستگاه مجهز به رایانه تعیین و رنگ سوسیس‏های ماهی مورد آزمون تعیین شد. فاکتورهای ته‏رنگ^[۱۱۰]، فام^[۱۱۱]، سفیدی^[۱۱۲] و شاخص قرمزی^[۱۱۳] به طریق زیر محاسبه گردیدند:

ر داده شد. پنبه‏ کوچکی به حلال (پترولیوم اتر) آغشته شد و تمام بقایای ماده خشک و چربی‏های چسبیده به ظرف، بوسیله‏ی آن جمع‏آوری و این پنبه هم در کاغذ صافی تا زده شده قرار گرفت. بالن مخصوص دستگاه به‏وسیله‏ی اتر دوپترول تا جایی که سطح نمونه را کاملاً بپوشاند، پر شد و استخراج با دستگاه Soxtec مدل SE 416 ساخت شرکت گرهارد آلمان صورت پذیرفت. آب سرد در تمام مدت حرارت دهی بالن‏ها جریان داشت. در پایان بالن استخراج از دستگاه جدا گردید و باقیمانده حلال در بالن جهت تبخیر، تا رسیدن به وزن ثابت در آون در درجه حرارت ۱۰۵ درجه سانتیگراد گذاشته شد. تفاوت میان وزن اولیه بالن از وزن ثانویه میزان چربی نمونه را بر حسب درصد نشان داد، که از رابطه شماره ۳-۲ محاسبه گردید (پروانه، ۱۳۸۶).
رابطه‏ی ۳-۲
وزن نمونه (گرم)/ [۱۰۰×میزان چربی موجود در نمونه (گرم)] = میزان چربی (درصد)
۳-۳-۳ اندازه گیری پروتئین
سنجش پروتئین به روش کلدال با بهره گرفتن از دستگاه Kjeldtherm مدل vap 40 ساخت شرکت گرهارد آلمان صورت پذیرفت. بدین منظور مقدار ۲ گرم از نمونه سوسیس ماهی دقیقا وزن شد و در بالن هضم ریخته شد. سپس ۲۰ میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ، ۸ گرم از مخلوط کاتالیزور (۹۶% سولفات سدیم خشک، ۵/۳% سولفات مس و ۵/۰% دی اکسید سلنیوم) به آن افزوده گردید و بالن به دستگاه مخصوص هضم کلدال وصل گردید و سپس ۳۰ دقیقه در دمای ۲۵۰ درجه ‏سانتیگراد و ۴۵ دقیقه در دمای ۴۱۰ درجه سانتیگراد فرایند هضم صورت گرفت. حرارت دادن آنقدر ادامه یافت تا مایع بیرنگی در ته بالن باقی ماند، در این موقع نمونه کاملا هضم شده بود. عمل هضم تقریبا بیش از ۲ ساعت طول کشید. بعد از هضم نمونه به دستگاه تقطیر منتقل گردید که به‏صورت خودکار ۸۰ سی‏سی آب مقطر و ۸۰ ‏سی‏سی سود ۳۲ درصد به محلول اضافه شده و بخارات حاصل از تقطیر در ظرف حاوی اسید بوریک ۲ درصد و چند قطره معرف (متیل رد و برموکروزول گرین در متانول) وارد گردید و در پایان توسط Hcl 1/0 نرمال تیتر گردید. میزان نیتروژن نمونه از طریق فرمول زیر محاسبه و در پایان جهت تعیین میزان نیتروژن به پروتئین از ضریب ۲۵/۶ استفاده گردید (پروانه، ۱۳۷۱).
رابطه۳- ۳
= میزان نیتروژن نمونه
وزن نمونه(گرم)/۱۰۰×[(حجم Hcl مصرفی برای شاهد-حجم Hcl مصرفی برای نمونه)۱/۰×۴۰۰۷/۱]

۳-۳-۴ اندازه گیری pH
۵ گرم از نمونه در ۴۵ میلی لیتر آب مقطر در یک بشر، توسط دستگاه هموژن شد و به کمک دستگاه pH متر، در دمای اتاق pH نمونه ها اندازه گیری گردید (سووانیچ و همکاران، ۲۰۰۰).
۳-۳-۵ اندازه گیری خاکستر
بوته به همراه درب آن دقیقا توزین شد و در حدود ۵ گرم از نمونه مورد آزمایش در آن ریخته شد. نمونه طوری‏که مشتعل نگردد روی شعله سوزانده شد و به کوره الکتریکی با حرارت ۵۰۰ تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد منتقل گردید و به مدت ۶ ساعت در کوره قرار داده شد تا رنگ خاکستر کاملا سفید گردد. پس از آن بوته به دسیکاتور منتقل شد و پس از سرد شدن مجددا توزین گردید. درصد خاکستر نمونه از رابطه شماره ۳-۴ محاسبه گردید (پروانه، ۱۳۸۶).
رابطه ۳-۴
وزن نمونه/ [۱۰۰× (وزن ثانویه بوته - وزن اولیه بوته)] = میزان خاکستر (درصد)
۳-۳-۶ اسید چرب
چربی کل با کلروفرم/متانول استخراج گردید (فُلچ^[۹۹]، ۱۹۵۷) و اسیدهای چرب با BF3 در متانول متیله شدند. اسیدهای چرب متیل استر بوسیله‏ی –n هگزان بازیافت شدند (متکالُف^[۱۰۰] و همکاران، ۱۹۶۶). برای بررسی و شناسایی اسیدهای چرب موجود در نمونه از دستگاه گازکروماتوگراف فیلیپس مجهز به ستون کاپیلاری از نوع (Wall coated Fused Silica 100m *0.25mm Coating cp-sil 88 for FAME DF=0.2) و آشکارساز نوع FID استفاده گردید. دمای آشکارساز روی ۱۱۰ درجه سانتیگراد تنظیم شد. در این روش از گاز هلیم به‏عنوان گاز حامل و گاز هیدروژن به‏عنوان سوخت، ازت به‏عنوان گاز کمکی و هوای خشک استفاده شد. مقادیر اسید چرب به صورت درصد زیر پیک از کل بیان گردید (دکاسترو^[۱۰۱] و همکاران، ۲۰۰۷).
۳-۳-۷ اندازه گیری نمک
با بهره گرفتن از روش ولهارد میزان نمک نمونه ها اندازه گیری شد (آ.اُ.آ.سی^[۱۰۲]، ۱۹۹۰). روش کار بدین ترتیب است که ۲۵ میلی لیتر نیترات نقره ۱/۰ نرمال بر روی ۵ گرم از نمونه ها اضافه گردید. سپس ۱۵ میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ بر آن اضافه گردید و تا حل شدن کامل گوشت جوشانده شد. سپس ۲۵ میلی لیتر آب مقطر افزوده شد و به مدت ۵ دقیقه جوشید. بعد از سرد شدن، با آب رقیق گردید و ۲۵ میلی لیتر دی اتیل اتر و ۲ میلی لیتر سولفات آمونیوم فریک به آن اضافه شد و به شدت هم زده شد و با تیوسیانات آمونیوم ۱/۰ نرمال تا ظهور رنگ دائمی قرمز آجری تیتر گردید. درصد نمک از رابطه شماره ۳-۵ محاسبه گردید.
رابطه ۳-۵
_______________________________________________________________ = درصد نمک
۳-۳-۸ آب آزاد شده
به‏منظور سنجش آب آزاد شده سوسیس ماهی، ابتدا نمونه کامل سوسیس‏ها توزین شد (A) و سپس روکش سوسیس خارج گردید. آبی که در سطح سوسیس آزاد شده توسط یک کاغذ صافی شماره ۴ خشک شده و نمونه سوسیس مجدداً (بدون روکش) وزن شد (B) (رایبروی و همکاران، ۲۰۰۵؛ به نقل از ناکائو، ۱۹۹۱). روکش خشک شده نیز به‏تنهایی وزن شد ©. درصد آب آزاد شده از رابطه‏ی زیر محاسبه می‏گردد:
۱۰۰×
رابطه ۳-۶
۳-۳-۹ اندازه گیری میزان رطوبت تحت فشار (EM)
یک قطعه از سوسیس ماهی به ابعاد cm1×۱ پس از وزن کردن (A) بین دو قطعه کاغذ صافی واتمن شماره ۴۲ قرار داده شد. سپس یک وزنه ۵۰۰ گرمی به مدت ۵ دقیقه روی نمونه گذاشته شد و بدنبال آن یک وزنه ۵۰۰ گرمی دیگر به مدت ۲۰ دقیقه به آن اضافه گردید. در پایان نمونه دوباره وزن شد (B) و رطوبت تحت فشار از رابطه ۲-۴ محاسبه شد (سوانیچ و همکاران، ۲۰۰۰).
رابطه ۳-۷
=  درصد رطوبت تحت فشار
۳-۳-۱۰ بافت‏سنجی
ابتدا سوسیس‏ها از یخچال یا فریزر خارج شدند تا در زمان کافی به دمای محیط برسند. از هر سوسیس ۴ استوانه با قطر ۵/۲ و ارتفاع ۵/۱ سانتیمتر تهیه گردید. هر استوانه‏ی بریده شده‏ی سوسیس، در دو مرحله توسط دستگاه تحت فشار قرار گرفت. برای این منظور از پروب پلاستیکی با قطر ۵۰ میلی‏متر (TA1000)، سرعت ۱ میلی‏متر بر ثانیه، درصد تغییرشکل ۳۰ درصد، تریگر پوینت^[۱۰۳] ۲۰ و غیره. سلول بار^[۱۰۴] دستگاه مورد استفاده ۵ کیلوگرم بود.
۳-۳-۱۱ اندازه گیری ترکیباته نیتروژنی فرار(TVN)
میزان TVN نمونه ها به روش تقطیر و تیتراسیون کلدال اندازه گیری شد (واتابا و همکاران، ۱۹۹۱). در این روش مقدار ۱۰ گرم نمونه با ۵۰ میلی‏لیتر آب مقطر مخلوط شد و سپس همراه ۲ گرم اکسید منیزیم و ۲۵۰ میلی‏لیتر آب مقطر در بالن تقطیر کلدال قرار گرفت، بالن تقطیر به دستگاه مربوطه اتصال یافت و قیف انتهایی دستگاه به ۲۵ میلی‏لیتر محلول ۲ درصد اسید بوریک و معرف متیل رد وارد شد (خروجی بالن می‏بایست کاملاً در اسیدبوریک قرار گیرد تا از خروج بخارات جلوگیری شود). محتویات بالن به مدت ۴۰-۳۰ دقیقه حرارت داده شد و در نهایت با اسید سولفوریک ۱/۰ نرمال عمل تیتراسیون انجام شد. میزان ازت فرار از رابطه شماره ۳-۶ محاسبه می شود.
رابطه ۳-۸
۱۴ × مقدار اسید سولفوریک مصرفی (برای نمونه) = میزان ازت فرار (میلی‏گرم بر ۱۰۰ گرم نمونه)
۳-۳-۱۲ آزمایش تیوباربیتوریک اسید (TBA)
۱۰ گرم از نمونه سوسیس ماهی با ۵۰ میلی لیتر آب مقطر به مدت دو دقیقه هم زده شد و در یک بالن تقطیر با ۵/۴۷ میلی لیتر آب مخلوط گردید. ۵/۲ میلی لیتر اسید هیدروکلریک ۴ مولار برای رساندن pH آن به ۵/۱ اضافه گردید و مقادیری ضد کف هم اضافه شد. بالن حرارت داده شد تا ۵۰ میلی لیتر مایع تقطیر در عرض ۱۰ دقیقه از زمان جوش بدست آمد. ۵ میلی لیتر از تقطیر شده و ۴ میلی لیتر معرف TBA (اسید استیک گلاسیال (۹۰%) ml 100/TBA g 2883/0) به لوله درب دار منتقل گردید و به مدت ۳۰ دقیقه در آب در حال جوش حرارت داده شد. یک شاهد هم با بهره گرفتن از ۵ میلی لیتر مایع تقطیر و ۴ میلی لیتر معرف تهیه گردید و سپس لوله ها در آب به مدت ۱۰ دقیقه سرد گردید و جذب در مقابل شاهد در ۵۳۸ نانومتر با بهره گرفتن از cm cell اندازه گیری شد (کایرک و سایور^[۱۰۵]، ۱۹۹۱).
رابطه ۳-۹ (مقدار جذب خوانده شده)۸/۷ = TBA (میلی گرم مالونالدهید در کیلوگرم نمونه)
۳-۳-۱۳ اندازه‏گیری میزان اسیدهای چرب آزاد (FFA)
۲۵ سی سی از الکل اتیلیک با بهره گرفتن از حدود یک قطره سود ۱/۰ نرمال و به کمک ۳-۲ قطره معرف فنل فتالئین جهت ظهور رنگ پوست پیازی خنثی شد. در ادامه الکل تا رسیدن به دمای ۷۰ درجه سانتیگراد گرم گردید تا بتواند چربی استخراج شده به روش پروانه، (۱۳۸۶) از بافت ماهی را در خود حل نماید. سپس کل الکل به روغن اضافه شده و با سود ۱/۰ نرمال تیتر گردید و میزان اسید چرب آزاد بر حسب درصد اولئیک اسید بر طبق رابطه ۲-۳ تعیین شد (ایگان^[۱۰۶] و همکاران، ۱۹۹۷).
اسید اولئیک ۱ml NaOH 0.1N = 0.0282 gr
رابطه ۳-۱۰
۱۰۰۰ × وزن نمونه روغن/ [۱۰۰ ×۲/۲۸ × حجم سود مصرفی ] = (درصد اسید الئیک)

۳-۳-۱۴ اندازه گیری شمارش کلی باکتریها (TVC)
به‏منظور انجام آزمایشات میکروبی به‏وسیله‏ی قیچی استریل روکش سوسیس با دقت برداشته و ۱۰ گرم سوسیس ماهی جدا شد. سوسیس به‏خوبی در هاون چینی استریل کوبیده و له شد و سپس به نسبت ۱:۱۰ سرم فیزیولوژی ۹/۰% اضافه و با دقت به مدت ۶۰ ثانیه هم زده و همگن شد. در ادامه به کمک سمپلر ۱۰۰۰ میکرولیتر مقدار ۱ سی سی از نمونه داخل هاون برداشته شد و به پلیت با قطر ۸ سانت یکبار مصرف استریل و مقدار ۱ سی سی هم به لوله آزمایش (جهت تهیه رقت‏های مختلف) منتقل گردید. سپس به میزان ۱۵-۱۲ سی سی محیط کشت پلیت کانت آگار(PCA) از پیش تهیه شده با دمای حدود ۴۴-۴۲ درجه سانتیگراد به پلیت اضافه گردید. بعد از بستن محیط کشت، پلیتها در دماهای مختلف نگهداری شدند. دسته‏ای از پلت‏ها به‏منظور شمارش کلی^[۱۰۷] باکتری‏ها، در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد به‏مدت ۴۸ ساعت در انکوباتور، دسته‏ی دیگر از پلت‏ها جهت شمارش کلی باکتری‏های مزوفیل به‏مدت ۴۸ ساعت در دمای محیط حدود ۲۷-۲۵ درجه سانتیگراد و گروه دیگر از محیط‏های کشت برای شمارش کلی باکتری‏های سرمادوست^[۱۰۸] به‏مدت ۱۰-۷ روز در انکوباتور با ۴ درجه سانتیگراد نگهداری و پس از مدت مناسب شمارش کلی باکتری صورت پذیرفت. برای شمارش کپک و مخمرها آماده‏سازی نمونه مشابه شمارش کلی بود، با این تفاوت که در کشت کپک و مخمر از محیط کشت YGC استفاده شد و پس از آماده‏سازی و بستن پلت، در ۲۵ درجه سانتیگراد به مدت ۵-۳ روز نگهداری و سپس شمارش انجام شد. تعداد کلنیهای شمارش شده در عکس رقت اولیه ضرب شد و بر حسب لگاریتم تعداد کلنی تشکیل شده در هر گرم بافت (Log cfu/g) بیان گردید (چیتیری^[۱۰۹] و همکاران، ۲۰۰۴).
۳-۳-۱۵ رنگ‏سنجی
نمونه‏های سوسیس ابتدا از یخچال یا فریزر خارج شدند تا زمانی‏که با محیط هم‏دما شوند. به‏منظور ارزیابی رنگ سوسیس‏های ماهی، ۹ نمونه سوسیس از هر تیمار با قطر ۵/۲ سانتیمتر برش داده شد و در ظرف پتری‏دیش گذاشته و مورد آنالیز رنگ سنجی قرار گرفتند. پس از عکس برداری اولیه مقادیر L^*،b^* وa^* توسط دستگاه مجهز به رایانه تعیین و رنگ سوسیس‏های ماهی مورد آزمون تعیین شد. فاکتورهای ته‏رنگ^[۱۱۰]، فام^[۱۱۱]، سفیدی^[۱۱۲] و شاخص قرمزی^[۱۱۳] به طریق زیر محاسبه گردیدند:

• • بررسی و مراجعه به مدارک و اسناد

• • مشاهده

• • مصاحبه (مرحله کیفی)

• • پرسشنامه (مرحله کمی)

در این پژوهش در مراحل مختلف از ابزارهای مختلف گردآوری اطلاعات استفاده شده است که در ذیل به توضیح مختصری از آنها می پردازیم:
۱-۵-۳- گردآوری داده در مرحله کیفی (مصاحبه)

• • • مصاحبه شامل سه متغیر است که بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند: پاسخگو، مصاحبه کننده و صورت سؤال­های مصاحبه. هر یک از این متغیرها و نیز شرایط مصاحبه می توانند بر نتایج مصاحبه تأثیر عمده­ای بگذارند. مهمترین ویژگی مصاحبه، اگر توسط یک مصاحبه­گر ماهر انجام شود، انعطاف­پذیری آن است. مصاحبه­گر می ­تواند این اطمینان را به دست آورد که پاسخ دهنده، سوال و منظور پژوهش را دریافته است. از مصاحبه­شونده می­توان خواست که برای پاسخ­های خاص توضیحات بیشتری دهد. “والری جنیسک”^[۷۱]، مصاحبه را به مثابه تبادل تفکر میان دو نفر تعریف می کند، آنها به وسیله سؤال و جواب با یکدیگر در مورد ارتباطات با ساختارهای مشترک برای موضوع مشخص با هم تبادل نظر می­ کنند (Openhaim, 1969).

  

• • مصاحبه انواع گوناگونی دارد که مهمترین آن عبارت است از ساختار یافته، نیم ساختار یافته و ساختار نیافته. در مصاحبه ساختار یافته سؤالات پژوهش از پیش طراحی شده ­اند و مصاحبه­گر دقیقأ می­داند که پاسخ به سؤالات خاص را می­خواهد. در این مصاحبه در صورت به حاشیه کشیده شدن مصاحبه به سرعت اقدام به جهت­دهی دوباره مصاحبه می­ شود. در مصاحبه ساختار نیافته پژوهشگر از چارچوب تنگ ساخت یافته رهایی می­یابد و مصاحبه­شنونده را کاملاً آزاد می­ گذارد تا هر چه در ذهنش می ­آید بگوید و سپس آنها را خود پالایش می­ کند و از آنها اطلاعات را بیرون می­کشد (بازرگان، ۱۳۸۷).

همانطور که پیش از این اشاره شد، پژوهش حاضر پژوهشی ترکیبی و از نوع اتصال داده کمی و کیفی است. بنابراین در مرحله اول، به منظور جمع آوری داده های کیفی، مصاحبه از روش رودررو و حضور در شعب بانک کشاورزی انجام شد. هر یک از مصاحبه ها به طور متوسط بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به طول انجامید. هدف از این بخش شناسایی و استخراج مناسبت­ها و کانال­های ارتباطی از دیدگاه مشارکت کنندگان در مصاحبه بود. لازم به تذکر است که در این پژوهش بنا به اهداف پژوهش، از روش مصاحبه ساختار یافته استفاده شده است.
۲-۵-۳- گردآوری داده ها در مرحله کمی (پرسشنامه)
پرسشنامه به عنوان یکی از متداول­ترین ابزارهای جمع آوری اطلاعات در پژوهش­های پیمایشی بوده و عبارت است از مجموعه ای از پرسش­های هدف­مدار، که با بهره­ گیری از مقیاس­های گوناگون، نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد. روستا و همکاران (۱۳۷۵) ضمن تأکید بر اهمیت پرسشنامه جهت جمع­آوری داده ­های پژوهش اشاره می­ کنند که پرسشنامه مجموعه ­ای از سؤال­ها است که پاسخ­دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را می­دهد. این پاسخ­ها، داده ­های مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می­دهد. پروژه­ های پژوهشی عمومأ نیازمند پرسشنامه با ساختار مستقیم هستند. در تهیه و تنظیم پرسشنامه، محقق سعی می­ کند که از طریق طراحی تعدادی سؤال، اطلاعات مورد نیاز را از گروه پاسخگو دریافت نماید. اطلاعاتی که بدین طریق جمع­آوری می­ شود، می ­تواند در زمینه ­های مختلفی چون عقاید، عواطف، حالات روانی، اطلاعات فردی، دینی، سیاسی، فرهنگی و سایر خصوصیات افراد مورد مطالعه قرار گیرد (نبوی، ۱۳۸۲).
در این پژوهش نیز از پرسشنامه و به روش حضوری (خودگزارشی) برای گردآوری داده ­های کمی استفاده شده است. در مرحله اول داده های به دست آمده از مصاحبه های کیفی با افراد به صورت پرسشنامه ای در اختیار آنها قرار گرفته و به واسطه آن اولویت موارد به دست آمده و رتبه بندی دقیقی از عوامل حاصل می­ شود. پرسشنامه نهایی پژوهش شامل بخش های زیر است:
الف) شرح مختصری از طرح پژوهش
در این قسمت برای آشنایی ذهن پاسخگو با موضوع، شرح مختصری در خصوص طرح پژوهش داده شده و ضمن تأکید بر اهمیت نظرات افراد در خصوص نحوه تکمیل پرسشنامه راهنمایی­های لازم ارائه شده است.
ب) سؤال­های مربوط به ویژگی­های جمعیت شناختی
در این قسمت از پاسخگو خواسته شده است که وضعیت جمعیت شناختی خویش را از طریق پاسخ به سؤالات، سن، جنسیت، وضعیت تأهل، تحصیلات و شغل، مشخص نماید.
ج) سوالات مربوط به اولویت­ بندی مناسبت­ها
این بخش به دو قسمت تقسیم می­ شود بخش اول در مورد اولویت­ بندی انواع مناسبت­های ملی-باستانی، مذهبی، شخصی و خاص است و بخش دوم در مورد اولویت­ بندی مناسبت­های ملی- باستانی، مذهبی، شخصی و خاص است.
د) سوالات مربوط به کانال­های ارتباطی
در بخش از پاسخگو خواسته شده تا اولویت هر یک از کانال­ها را مشخص نماید.
ذ) سوالات مربوط به پیام­های ارسالی به مشتریان در ایام مناسبت­های مختلف
در این بخش از پاسخگو خواسته شده است که نوع پیام­های ارسالی را که تمایل دارد در ایام هر یک از مناسبت­ها برای او ارسال شود را مشخص نماید.
۶-۳- روایی پرسشنامه
منظور از روایی این است که وسیله اندازه ­گیری بتواند خصیصه مورد نظر (نه چیز دیگر) را اندازه ­گیری کند. لذا یکی از نکات اصلی در طراحی الگو، بالا بودن روایی آن است. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری­های نامناسب و ناکافی می ­تواند هر پژوهش علمی را بی­ارزش سازد (خاکی، ۱۳۸۷، ۲۸۷).
در این پژوهش به منظور برآورد روایی پرسشنامه از روش روایی محتوا استفاده شده است. روایی محتوا اطمینان می­دهد که ابزار مورد نظر، به تعداد کافی پرسش­های مناسب برای اندازه ­گیری موضوعِ مورد سنجش را دارد و روایی محتوایی یا ظاهری نشان می دهد که آیا صاحب نظران تأیید می­ کنند که ابزار آنچه را که باید اندازه بگیرد، اندازه می­گیرد (سکاران، ۱۳۸۱، ۳۸۴). بدین ترتیب در پژوهش حاضر، به منظور اطمینان از ارتباط پرسشنامه با اهداف تعیین شده، پس از آنکه به وسیله مصاحبه و مرور ادبیات پژوهش، شاخص ­ها مشخص شد، چک لیست اولیه پرسشنامه تدوین گردید. در ادامه چک لیست مذکور به رؤیت اساتید راهنما، مشاور و دست­اندرکاران بانک کشاورزی (آقایان حمیدرضا نعمتیان، غلامرضا قرشی و کیوان عبدلی) رسید. از پیشنهادات ایشان جهت رفع عیوب مربوط به سؤال های اصلی پژوهش و همچنین سؤال­های مربوط به سنجش آنها استفاده شد. در نهایت پس از اطمینان از اعتبار شاخص­ های پرسشنامه، فرایند جمع­آوری داده ­های کمی آغاز شد.
۷-۳- تجزیه و تحلیل داده ­ها
یکی از مباحثی که برای هر نوع پژوهشی از اهمیت خاصی برخوردار است، تجزیه و تحلیل داده ­ها است. امروزه در بیشتر پژوهش­های که متکی بر جمع­آوری اطلاعات است، تجزیه و تحلیل اطلاعات از مهمترین بخش­های پژوهش بشمار می­رود. در این پژوهش به دلیل ماهیت ترکیبی بودنِ آن، تجزیه و تحلیل داده ­ها به دو بخش عمده قابل تقسیم است: تجزیه و تحلیل داده ­های کیفی و تجزیه و تحلیل داده ­های کمی. در ادامه به توضیح هر یک از موارد پرداخته می شود.
۱-۷-۳- تجزیه و تحلیل داده ­های کیفی
یکی از روش­هایی که در دهه اخیر به شدت رو به گسترش بوده است، روش “تحلیل متحوا”^[۷۲] است. تحلیل محتوا ابزاری پژوهشی برای تعیین وجود واژه ها یا مفاهیم در داخل متن ها یا مجموعه ای از متن­ها است. تحلیل متحوا عبارت است از فرایند فکری طبقه بندی داده های کیفی به خوشه­هایی از موجودیت­ها یا طبقات مفهومی با هدف شناخت الگوهای همخوان و روابط بین متغیرها و موضوعات (Given, 2008).
روش های تحلیل محتوا شامل دو روش اصلی “تحلیل مفهومی”^[۷۳] و “تحلیل ارتباطی”^[۷۴] است. تحلیل مفهومی عبارت است از انتخاب مفهوم و سپس بررسی جهت شمارش و فهرست کردن وجود آن مفهوم در متن. مفهوم مورد نظر ممکن است به صورت واضح و آشکار و یا به صورت ضمنی و پنهان در متن وجود داشته باشد. گاهی اوقات تحلیل مفهومی را “تحلیل موضوعی" ^[۷۵] نیز می نامند. تحلیل ارتباطی همانند تحلیل مفهومی است با این تفاوت که تلاش می کند تا ارتباط بین مفاهیم را نیز بررسی کند. تحلیل ارتباطی را “تحلیل معنایی”^[۷۶] نیز می نامند.
از آنجا که در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است، ذکر توضیحاتی پیرامون شیوه و مراحل آن الزامی می نماید. بکارگیری این روش در این پژوهش شامل مراحل زیر است:
۱- تلخیص داده ­ها: انتخاب از میان داده ­های به دست آمده، خلاصه کردن عبارت­ها یا عبارت­های مترادف، قراردادن این داده ­ها در دسته­بندی­های وسیع­تر و امثال آن در این مرحله انجام شده است.
۲- عرضه داده ­ها: توسعه مجموعه ­ای سازمان یافته از داده ­ها، به طوری که به کمک آن بتوان نتیجه ­گیری به عمل آورد در این مرحله انجام شده است. یافته­های حاصل از هر مصاحبه در جدولی جداگانه قرار گرفته و تعدادی از این جداول در فصل چهارم به عنوان نمونه آورده شده است. همچنین یک جدول کلی نیز برای کدهای اختصاص یافته به مفاهیم تکمیل شده است.
۳- نتیجه ­گیری: همانطور که اشاره شد تحلیل محتوا از طریق دوروش عمده انجام می شود که عبارتند از تحلیل موضوعی و تحلیل معنایی. در این پژوهش تحلیل محتوا به روش تحلیل موضوعی یا همان تحلیل تم صورت می گیرد.
۲-۷-۳- تجزیه و تحلیل داده ­های کمی
در تجزیه و تحلیل داده ­های حاصل از پرسشنامه از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. از آمار توصیفی برای تحلیل متغیرهای توصیفی شامل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات و شغل استفاده شده است. از آمار استباطی نیز برای پاسخ به سؤال­های اصلی پژوهش استفاده شده است. آمار استنباطی شامل روش­های گوناگونی است که با توجه به متناسب بودن با ساختار فرضیه ­ها، ماهیت داده ­ها و اهداف پژوهش به کار می رود. در زیر به صورت تفکیکی به هر یکی از آزمون­های توصیفی و استنباطی که در این پژوهش استفاده شده اند، اشاره شده است.
۱-۲-۷-۳- آمار توصیفی
۱-۱-۲-۷-۳- توزیع فراوانی: برای تمامی مؤلفه­ های اصلی و زیر مجموعه آنها با بهره گرفتن از جدول توزیع­های فراوانی آن­ها استخراج و ارائه شده است.
۲-۲-۷-۳- آمار استنباطی
۱-۲-۲-۷-۳- تحلیل خوشه­ای^[۷۷]
تحلیل خوشه­ای را می­توان بعنوان یکی از متداول­ترین روش­های طبقه ­بندی نامید. هدف اصلی تحلیل خوشه­ای این است که زیرگروههای همگن از پاسخگویان را شناسایی کند. تحلیل خوشه­ای درصدد است تا براساس اطلاعاتی در خصوص یک سری متغیرها، پاسخگویان را با توجه به آن­ها گروه­بندی کند. به عبارتی، تحلیل خوشه­ای درصدد است تا مجموعه ­ای از گروه ها را شناسایی کند که از این طریق بتواند از یک طرف تفاوت­های درون­گروهی را به حداقل برساند و از طرف دیگر تفاوت­های بین گروهی را به حداکثر ممکن برساند. تحلیل خوشه­ای انواع مختلفی دارد که می­توان به تحلیل خوشه­ای سلسه مراتبی، چند­میانگینی و دو­مرحله­ ای اشاره کرد.
تحلیل خوشه­ای در موقعیت­ها و موضوعات مختلف مورد استفاده قرار می­گیرد. به عنوان مثال ممکن است پژوهشگری داده­هایی را از طریق پرسشنامه از تعداد زیادی از افراد جمع­آوری کند که بدون طبقه ­بندی آنها داده ­های فوق بی ­معنی باشند. در چنین مواردی تحلیل خوشه­ای امکان تلخیص داده ­ها در تعدادی گروه یا طبقه را فراهم می­ کند تا پژوهشگر بتواند به تجزیه و تحلیل، استنتاج و نتیجه ­گیری مناسب دست یابد.
تقسیم ­بندی موارد یا موضوعات براساس همگنی درونی آنها از اهم اهداف تکنیک تحلیل خوشه­ای است. در اجرای این روش مراحلی وجود دارد که بطور متوالی باید یکی پس از دیگری مدنظر قرار گیرد. در استفاده از این روش سه سوال اساسی به شرح ذیل مطرح می­ شود:
۱- چگونه باید همگنی موضوعات اندازه ­گیری شود؟
۲- برای اینکه موضوعات یا موارد همگن در یک گروه قرار گیرند چه روشی باید بکار گرفته شود؟
۳- چند گروه یا طبقه باید تشکیل شود؟

ج ـ افشای کلید خصوصی نزد سایر افراد غیر مجاز.
ماده۲۰ـ تمامی دستگاه های اجرایی مکلفند مطابق برنامه زمانبندی شده ظرف دو سال از زمان ابلاغ این آیین‌نامه فناوری امضای الکترونیکی مطمئن را در فعالیتها و فرایندهای الکترونیکی حوزه عملکرد خود و سازمانهای تابعه مورد استفاده قرار دهند و گزارش عملکرد خود را هر شش (۶) ماه یکبار به کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک ارائه نمایند.
معاون اول رئیس‎جمهور ـ پرویز داودی
‎‎‎
پیوست شماره ۳
قانون نمونه تجارت الکترونیکی آنسیترال مصوب ۱۹۹۶^[۱۹۴]
قانون مدل UNCITRAL درباره تجارت الکترونیک همراه با راهنمای وضع قانون در سال ۱۹۹۶
و ماده ۵ الحاقی که در سال ۱۹۹۸ پذیرفته شد .
قطعنامه مصوب مجمع عمومی
درباره گزارش کمیته ششم (A/51/628)
۵۱/۱۶۲ قانون مدل درباره تجارت الکترونیکی توسط کمیسیون قانون تجارت بین الملل سازمان ملل متحد پذیرفته شده است.
مجمع عمومی ،
با یادآوری قطعنامه ۲۲۰۵(XXI) در ۱۷ دسامبر ۱۹۶۶ ، که توسط آن ، کمیسیون قانون تجارت بین الملل سازمان ملل متحد تأسیس گردید ، همراه با الزاماتی برای هماهنگ سازی و متحدسازی بیشتر قانون تجارت بین الملل و با در نظر گرفتن منافع تمام افراد ، مخصوصاً کشورهای در حال توسعه ، در توسعه گسترده تجارت بین الملل،

با توجه به اینکه تعداد زیادی از مبادلات در تجارت بین الملل بوسیله تبادل داده های الکترونیکی و وسایل ارتباطی دیگر انجام می شوند ، که تجارت الکترونیکی نام دارد ، و شامل استفاده از روش های جایگزین برای روش های کاغذی در ارتباط و ذخیره سازی اطلاعات می باشد .
با توجه به توصیه های ارائه شده در زمینه ارزش قانونی اسناد کامپیوتری که توسط کمیسیون در جلسه هجدهمش تأیید شده است (۱۹۸۵ ، و پاراگراف ۵b از قطعنامه شماره ۴۰/۷۱ مجمع عمومی در تاریخ ۱۱ دسامبر ۱۹۸۵) که در آن، مجمع عمومی از دولت ها و سازمان های بین المللی خواست تا اقداماتی را انجام دهند ، که مطابق با توصیه های کمیسیون باشد ، تا امنیت قانونی در زمینه گسترده ترین کاربرد پردازش داده های خودکار در تجارت بین المللی را تضمین نمایند،
متقاعد گردیدند که تدوین یک قانون مدل که استفاده از تجارت الکترونیک را تسهیل می نماید ، و برای کشورهایی با سیستم های قانونی ، اجتماعی و اقتصادی متفاوت ، قابل قبول است ، می تواند کمک زیادی به توسعه روابط اقتصادی بین المللی نماید ،
با توجه به اینکه قانون مدل درباره تجارت الکترونیک ، توسط کمیسیون و در جلسه بیست و نهم و بعد از در نظر گرفتن ملاحظات دولت ها و سازمان های ذی نفع ، تأیید گردید ،
بر این باور است که تأیید قانون مدل در مورد تجارت الکترونیک توسط کمیسیون ، به تمام کشورها کمک زیادی خواهد نمود تا قوانین مربوط به استفاده از روش های جایگزین برای ارتباط کاغذی و ذخیره سازی اطلاعات و همچنین فرمول بندی این قوانین را در جایی که اکنون وجود ندارند ، ارتقاء دهند .

1. 1. قدردانی و تشکر خود را نسبت به کمیسیون سازمان ملل درباره قانون تجارت بین المللی به خاطر تکمیل و تأیید قانون مدل در تجارت الکترونیک که در پیوست قطعنامه کنونی گنجانده شد و همچنین به خاطر راهنمایی درباره وضع قانون مدل ، اعلام می دارد .

1. 1. توصیه می کند که تمام کشورها ، زمانی که قوانینشان را وضع یا اصلاح می کنند ، به قانون مدل توجه نمایند ، تا با مطابق با قوانینی عمل کنند که برای روش های جایگزین شیوه های کاغذی برای ارتباط و ذخیره سازی اطلاعات ، اجرا می شوند .

1. 1. همچنین ، توصیه می کند که تمام تلاش ها صورت گیرد تا تضمین نماید که قانون مدل ، همراه با راهنما ، در دسترس عموم قرار بگیرند و همه کشورها آنان را بشناسند .

هشتاد و پنجمین
جلسه عمومی
۱۶ دسامبر ۱۹۹۶
قانون نمونه تجارت الکترونیکی آنسیترال ۱۹۹۶
بخش یک . تجارت الکترونیکی به صورت کلی
فصل ۱ . قوانین و مقررات عمومی
ماده ۱ – حیطه و دامنه کاربرد
این قانون در مورد هر نوع اطلاعاتی به شکل داده پیام که در فعالیت های تجاری استفاده می شود، اعمال می گردد.
ماده ۲ – تعاریف
از نظر این قانون :
الف - «داده پیام» به معنای اطلاعات ایجاد شده، ارسال شده، دریافت شده یا ذخیره شده توسط ابزارهای الکترونیکی ، نوری یا ابزارهای مشابه است، اما محدود به مبادله داده های الکترونیکی (EDI) ، پست الکترونیکی ، تلگرام ، تلکس یا تلکپی نمی شود.
ب - «تبادل داده های الکترونیکی» (EDI) به معنای انتقال الکترونیکی اطلاعات از کامپیوتر به کامپیوتر با بهره گرفتن از یک استاندارد مورد توافق برای سازماندهی اطلاعات.
ج - «اصل ساز»، به معنای فردی است که توسط او یا از طرف او، داده پیام پیش از اینکه احتمالا ذخیره سازی گردد، ارسال یا ایجاد می شود ، اما شامل فردی که به عنوان واسطه نسبت به آن داده پیام عمل می کند نمی باشد
د - «مخاطب»، به معنای هر فردی است که توسط فرستنده، داده پیام را دریافت می کند، اما شامل فردی که به عنوان واسطه نسبت به آن داده پیام عمل می کند، نمی باشد.
هـ - «واسطه»، نسبت به یک داده پیام خاص، به معنای هر فردی است که از طرف فرد دیگری، آن داده پیام را ارسال، دریافت یا ذخیره می کند، یا خدمات دیگری را نسبت به آن داده پیام فراهم می آورد.
و - «سیستم اطلاعاتی»، به معنای سیستمی برای ایجاد، ارسال، دریافت، ذخیره سازی و یا پردازش داده پیام ها می باشد.

ماده ۳ – تفسیر

1. 1. در تفسیر این قانون ، به مبدأ بین المللی و نیاز به افزایش یکسانی کاربرد آن و مشاهده حسن نیت ، توجه می شود .

1. 1. سوالات مربوط به موضوعات این قانون که صراحتاً در آن گنجانده نشده است ، مطابق با اصول کلی که این قانون مبتنی بر آن اصول است ، باید گنجانده شوند.

ماده ۴ - ایجاد تغییرات مطابق با توافق

1. بین طرفینی که در ایجاد ، ارسال ، دریافت ، ذخیره سازی یا پردازش داده پیام ها مشارکت دارند ، و به جز آنکه چیز دیگری فراهم آورده شود ، مقررات و مواد فصل ۳ ، مطابق با توافق طرفین ، می توانند تغییر کنند .