سیستم هوازی منبع اصلی تولید انرژی در جریان بازی و مسابقۀ فوتبال است. این موضوع توسط اندازه گیری پاسخ­های فیزیولوژیک به هنگام بازی و بوسیلۀ ویژگی­های متابولیک عضلات بازیکنان فوتبال نشان داده می­ شود. حد بالای توانایی بدن برای مصرف اکسیژن، با اکسیژن مصرفی بیشینه^[29] نشان داده می­ شود. اکسیژن مصرفی بیشینه نمایانگر تلفیقی از کار فیزیولوژیک ریه ها، قلب، خون و عضلات فعال است. روشی رایج برای تعیین استقامت، دویدن 12 دقیقه ای است. میانگین مسافت ورزشکاران حرفه ای و نخبه در این آزمون حدود دو مایل در 12 دقیقه است. دیگر روش­های مناسب هم می­توانند بر اساس نیازهای هر رشته ورزشی طراحی شوند که معمولاً شامل دویدن در مسیرهای منطبق بر الگوهای دویدن از پیش تعیین شده هستند. این گونه مسیرها معمولاً کل زمین را در بر می­گیرند و کامل کردن آنها حدود 10 تا 15 دقیقه به درازا می­کشد و ممکن است در طی کردن آن­ها از توپ استفاده بشود یا نشود.

داشتن ظرفیت استقامتی بالاتر در بین بازیکنان نخبه فوتبال امکان اجراهای ورزشی بهینه در مسابقه و تمرینات فوتبال را فراهم می­ کند. میزان اکسیژن مصرفی بیشینه برآورد شده برای بازیکنان نخبه فوتبال کشور یوگسلاوی 9.1 ± 52.9 میلی لیتر/کیلوگرم/ دقیقه گزارش شده است (117). این تحقیق نشان داد آمادگی قلبی – تنفسی بازیکنان نخبه فوتبال کشور یوگسلاوی در حد میانگین در مقایسه با سایر کشورهای جهان قرار دارد. ارتباط بین توان هوازی و بی هوازی و سطح اجرای ورزشی و فوتبال از جمله موضوعات پژوهشی است که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است و به نظر می­رسد داشتن قابلیت ­های جسمانی (توان هوازی و بی هوازی) یکی از پیش نیازها برای بازی فوتبال در سطح بالا می­باشد (25).
ب) توان بی هوازی:
توان محصول سرعت و نیرو است که جنبه انفجاری قدرت و حاصل ترکیب قدرت و سرعت است (160). به عبارت دیگر توانائی عضله یا گروهی از عضلات برای تولید نیروی زیاد با سرعت زیاد بر علیه یک مقاومت مشخص در یک دوره زمانی معین را توان می­گویند (31).
بازیکنان فوتبال به تولید بازده توانی بالا نیاز فراوانی دارند و گاهی ناگزیرند که این توان را پس از استراحت کوتاهی دوباره به کار گیرند. شکسته شدن فسفات­های پرانرژی موجود در عضلات همراه با گلیکولیز بی هوازی کمک می­ کند تا توان بیشینۀ بازیکن گسترش یابد. آزمون­های مختلفی برای اندازه گیری توان بی هوازی طراحی شده است. مولفۀ بی اسید لاکتیکی را می­توان از طریق پرش عمودی استاندارد تخمین زد. ارتفاع بین 50 تا 65 سانتی متر نتایجی اند که برای ورزشکاران دانشگاهی، حرفه ای و بازیکنان تیم­های ملی ثبت شده اند. برای سنجش ظرفیت عملکرد لاکتیکی ورزشکاران آزمون 300 متر شاتل ران پیشنهاد می­ شود (25).
در آزمون 30 متر سرعت که برای سنجش توان بی هوازی بی اسید لاکتیک استفاده می­ شود، سرعت (تندی) دویدن بازیکنان نخبه و حرفه ای فوتبال 20/7 متر بر ثانیه گزارش شده است. همچنین سرعت بازیکنان در مسافت­های 5، 10 و 20 متر به ترتیب 85/4، 95/4 و 60/6 متر بر ثانیه گزارش شده است (151).
از جمله آزمونهایی که قابلیت ­های بی هوازی را ارزیابی می­ کند پرش عمودی است. پرش از حالت زانو خم با زاویه 90 درجه به سمت بالا به صورت عمودی (پرش سارجنت) و جابجائی مرکز ثقل نسبت به سطح زمین با توجه به زمان پرواز برآورد می­ شود. مقادیر حاصل از اجرای این آزمون در بازیکنان بزرگسال حرفه ای 7/37 سانتی متر گزارش شده است، این میانگین در مورد بازیکنان جوان 3/33سانتی متر و زمانی که بازیکنان قبل از پرش زانوی خود را تا 90 درجه خم می­کردند به 6/40 سانتی متر نیز می­رسید (151). این مقدار در بازیکنان جوان به 7/34 سانتی متر می­رسید.
ج) تارهای عضلانی:
ویژگی­های اجرایی عضلۀ بازیکنان فوتبال در بسیاری از موارد از راه انواع تارها مشخص می­ شود. تارهای عضلانی به تارهای تند انقباض^[30] و کند انقباض^[31] طبقه بندی می­شوند.
یافته­ ها نشان می­ دهند که ویژگی­های تارهای عضلانی بازیکنان فوتبال به ورزشکاران سرعتی نزدیک­تر است تا ورزشکاران استقامتی. با این همه تفاوت فراوانی در تیم­های فوتبال مشاهده می­ شود و درصد تارهای تند انقباض از 8/40 تا 1/79 درصد گزارش شده است. به طور کلی، مشاهدات درباره بازیکنان فوتبال بیانگر سهم نسبتاً بالاتر تارهای تند انقباض در عضلۀ پهن جانبی نسبت به عضلۀ دوقلو، در مقایسه با نسبت مشاهده شده در دیگر جمعیت­های ورزشی است.
د) ترکیب بدنی:
یک جنبه اصلی آمادگی جسمانی در ورزش فوتبال ترکیب بدنی است. این نکته در شرایط بازی به ویژه در بازیکنانی که چربی اضافی دارند اهمیت دارد. با جابجایی وزن بدن در هنگام دویدن توده چربی به صورت نیروی مقاوم در برابر نیروی جاذبه پدیدار می­ شود. در یک مرد 20 ساله اندازه متوسط بافت چربی حدود 16 درصد وزن بدن است. در مردان دونده استقامتی پایین­ترین حجم توده چربی یعنی 4 تا 7 درصد گزارش شده است. از سوی دیگر در میان بازیکنان مهاجم و دفاع آزاد فوتبال آمریکایی نسبت چربی پایین­تر از 3/8 درصد در مواردی مشاهده شده است. نسبت چربی در بازیکنان حرفه ای بین 9 تا 19 درصد و در بازیکنان کالج معادل 7/14درصد گزارش شده است. اما مطالعات دیگر آشکار ساخته اند که مقدار متوسط چربی در بازیکنان حرفه ای برزیلی 7/10درصد و در بازیکنان تیم ملی برزیل کمتر از 10 درصد است (127).
در دوره خارج از فصل مسابقات فوتبال معمولاً نسبت چربی بدن بازیکنان افزایش می­یابد به طوری که در آغاز تمرینات پیش از فصل جهت آمادگی در مسابقات باشگاه­های دسته اول انگلیس حد میانگین اندازه چربی بدن بازیکنان تا 3/19 درصد گزارش شده است (134). در کل بازیکنان فوتبال نسبت به افراد عادی بزرگتر، قدبلندتر، سنگین تر، کم چربی­تر و از چگالی بدن بیشتر برخوردارند.
نتایج تحقیق ویتیچ^[32] و همکاران نشان داد که بازیکنان میانی به طور معنی داری درصد چربی بالاتری (3.3 ± 13.6درصد) در مقایسه با مدافعان و مهاجمان (2.8 ± 11.1 درصد و 2.3 ± 11 درصد) دارند. همچنین تحقیق یاد شده نشان داد که همبستگی معنی داری بین سن و توده چربی در بازیکنان فوتبال وجود دارد و میانگین درصد چربی بدن بازیکنان حرفه ای فوتبال کشور صربستان 2.7 ± 12.3 درصد است (162). در تحقیقی که در سال 2001 در کشور چک به اجرا درآمد نتایج حکایت از آن داشت که چربی بدن بازیکنان نونهال (3 ± 8) به طور میانگین 1.6 ± 19.4 می­باشد (62).
2-2-1-3 آمادگی مهارتی بازیکنان فوتبال
رشته ورزشی فوتبال با کمترین امکانات و براحتی توسط گروهی از افراد قابل اجرا می­باشد. فرد با هر میزان توانایی قادر به مشارکت در این رشته ورزشی می­باشد. از این رو مهارتهای فردی دارای گستره ای از تکنیک­های مختلف شامل در اختیار گرفتن توپ، حرکت کردن، ضربه زدن و … می­باشد. مربیان فوتبال خصیصه برخورداری از مهارت را یک صفت ممتاز و یک امتیاز مهم در انتخاب بازیکنان خود می­دانند. امروزه بازیکنان سرآمد و ارزشمند دنیا، کسانی هستند که از مهارتهای بالایی در حفظ و کنترل توپ برخوردار هستند و قادرند با تکیه بر این قابلیت­ها نقش تعیین کننده ای را در زمین ایفا کنند. نکته قابل توجه در این خصوص شناسایی مهم­ترین مهارتهای فردی بازیکنان فوتبال و سپس راهکارهای توسعه و تقویت این مهارتها با بهره گیری از دانش مربیان و متخصصان علوم ورزشی می­باشد. از مربیان مبتدی گرفته تا مربیان نخبه همگی آنان به فوتبال به مثابه مجموعه ای از مهارتها نگاه می­ کنند (16، 17).
ملاک­های تکنیکی و تاکتیکی زیر برای فوتبالیست­های نوجوان بالای 10 سال ارائه شده است (ریلی 16، 25):

1. 1. قابلیت بازیکن برای فضاسازی در بین مدافعان

1. 1. قابلیت بازیکن برای فضاسازی برای دریافت توپ از هم تیمی

1. 1. قابلیت بازیکن برای دریافت یک پاس بلند در یک لحظه مناسب

1. 1. قابلیت بازیکن برای حمایت از تیم خودی و تحت فشار قرار دادن تیم حریف

1. 1. قابلیت بازیکن برای هماهنگی با جریان بازی

1. 1. قابلیت بازیکن بر اساس کار و تلاش بیشتر در داخل زمین

1. 1. قابلیت بازیکن برای تغییر سریع وضعیت بازی از دفاع به حمله

1. 1. قابلیت دید وسیع در بازی

1. 1. قابلیت بازیکن برای سرعت بخشیدن به بازی و تصمیم گیری سریع

1. 1. قابلیت بازیکن در مهارتهای فردی دفاعی

1. 1. قابلیت بازیکن در اجرای مهارتهای گروهی دفاعی

1. 1. قابلیت‌های جسمانی بازیکن مانند سرعت، جثه بدن، استقامت قلبی-تنفسی، تعادل و ….

1. 1. قابلیت‌های روانی بازیکن مانند مربی پذیر بودن، انگیزش کافی، احساس مسئولیت در بازی، میل به پیروزی و …

همانگونه که پیشتر اشاره شد این ملاک­ها نقش بسیار تعیین کننده در تعیین وضعیت بازیکنان فوتبال داشته حال آنکه در بسیاری از مواقع به صورت ذهنی و نظری توسط مربیان و مدیران تیم ارزیابی می­شوند (16، 25).
2-2-1-4 آمادگی روانی بازیکنان فوتبال
برای یک بازیکن فوتبال عواملی از قبیل آمادگی جسمانی، مهارت و تجربه بازی نقش اساسی در رسیدن به موفقیت دارند. با این حال بسیاری از عوامل روانی وجود دارند که به همین میزان در رساندن بازیکن به حداکثر پتانسیل خود اهمیت دارند. در بحث در مورد ارتباط روانشناسی و فوتبال مفاهیمی قابل بررسی هستند از جمله: شخصیت^[33]، انگیزش^[34]، اسنادهای علّی^[35]، استرس و اضطراب^[36]، آمادگی برای اجرا^[37] و روانشناسی اجتماعی^[38] (141، 129). از بین این موضوعات جهت جلوگیری از طولانی شدن گفتار و به لحاظ ارتباط با تحقیق حاضر به بخش آمادگی روانی برای اجرا می­پردازیم.
اکثر بازیکنان می­توانند شرح دهند که زیر استرس بودن، سرحال بودن یا بی انگیزگی چگونه است، اما تعداد اندکی از آنها می­توانند حالات روانی خود را کنترل کنند. بنابراین واضح است که وقتی مهارتهای روانی به بازیکنان آموزش داده شوند نسبت به زمانی که بازیکن فقط از نظر جسمانی آماده باشد به نحو بهتری می ­تواند عواطف خود را کنترل کند و به اوج عملکرد خود دست پیدا کند.
راهبردهای مداخله ای که روانشناس ورزش ارائه می­دهد تکنیک­های مدیریت استرس^[39] را در بر می­گیرد که بر اهمیت آرمیدگی (ریلکسیشن) تأکید دارند. همچنین راهبردهای روحیه بخش^[40] وجود دارند که انگیزش^[41] و انگیختگی^[42] را افزایش می­ دهند. ضمنا در بین همه راهبردها به طور ضمنی مهارتهای تمرکز و اعتماد به نفس آموزش داده می­شوند. بازیکنان و مربیان باید در مواجهه با راهبردهای مختلف نکات زیر را به خاطر داشته باشند. (66):

1. 1. هر بازیکنی از نظر جسمانی و رواننشناختی منحصر به فرد است. بدین معنی که فرمول دقیقی برای همه بازیکنان از لحاظ راهبردهای آماده سازی ذهنی وجود ندارد.

1. 1. هدف این است که بازیکن در آماده سازی ذهنی به خود مدیریتی دست پیدا کند. به خصوص در کار با بازیکنان جوان همیشه احتمال اتکای بیش از حد به مربی یا مشاور وجود دارد.

1. 1. توانایی آرام ماندن یک مهارت زیربنایی است که اساس تکنیک­های مدیریت استرس و آماده سازی برای اجرا را تشکیل می­دهد.

2-2-2 نمو، رشد و بالیدگی در بازیکنان فوتبال
2-2-2-1 اصول نمو، رشد و بالیدگی در فوتبال
نمو از ابتدای حیات هر انسان و در سراسر بلوغ جسمانی همراه وی بوده و فرایند زیستی غالب در 20 سال اول زندگی است. نمو که گاهی معنای آن با رشد جابه­جا مورد استفاده قرار می­گیرد به عنوان افزایش در اندازه و کمیت تعریف می­ شود. از لحاظ زیست شناسی افزایش در تعداد سلولها (هایپرلازیا^[43]) به طور عمده قبل از تولد (پیش تولد^[44]) رخ می­دهد، در حالی که افزایش اندازۀ سلولها (هایپرتروفی^[45]) بعد از تولد روی می­دهد. ترکیبی از هایپرپلازیا، هایپرتروفی و اکرشن^[46] (افزایش در مواد بین سلولی) به نمو می­انجامد (32). از سوی دیگر رشد نشان دهندۀ تغییرات کیفی است که می ­تواند جنبه­ های روانی، فیزیولوژیکی یا اجتماعی را در برگیرد. تعریف بالیدگی نیز دشوار بوده و به فرایند بالیده شدن اطلاق می­ شود. مسیر رسیدن به وضعیت بالیده شامل پیشرفت­های زیستی در ویژگی­های جنسی، اسکلتی یا ریخت شناسی می­ شود. فرایند بالیدگی بسیار پیچیده بوده همواره در مرکز تحقیقات دانشمندانی است که سعی دارند از تعامل بین رشد، بالیدگی و تمرین در ورزشکاران جوان پرده بردارند. فرایندهای فیزیولوژیکی درگیر در نمو و بالیدگی دارای تعامل نزدیکی هستند اما دارای تفاوتهای فردی زیادی از نظر سرعت و شدت هستند.
فعال بودن برای سلامتی همه افراد جوان از جمله بازیکنان فوتبال دارای اهمیت بالایی است. در طی دوران کودکی مهارتهای حرکتی بنیادی مانند ضربه با پا^[47]، پرتاب کردن^[48]، گرفتن^[49]، پریدن^[50]، دویدن^[51]، غلتاندن^[52]، تعادل^[53] و … رشد پیدا می­ کنند و در جهت آماده سازی برای ورود به ورزش­های تخصصی مانند فوتبال پالایش می­یابند (82). انجام فعالیت­های بدنی عادی به طور بالقوه منجر به رفتار حرکتی پالایش یافته­تر و سطح مطلوبی از رشد می­ شود. به تعامل بین کودک و محیط واژۀ زیست-اجتماعی اطلاق می­ شود، چرا که هر دوی نمو و بالیدگی به طور مشترک در شکل گیری آن نقش دارند (104). تعلیم و تربیت بازیکنان فوتبال جوان با ویژگی­های پیچیده در حال رشد، در حال نمو و در حال بالیدگی نیازمند توجه بسیار است. سرمایه گذاری زمانی و مادی در آکادمی­های فوتبال یعنی جایی که بازیکنان فوتبال از 8 سالگی به بعد در آنجا تعلیم می­بینند نیازمند یک بازنگری جدی است. ضمناً لازم است تا افراد متخصص با دانشی بالا در زمینه نمو، رشد و بالیدگی برای حمایت از فوتبالیست­های جوان گماشته شوند تا به پیشرفت آنها تا سطوح بالا کمک کنند.
2-2-2-2 منحنی­های نمو