بویژه از طریق مشارکت در تحقیقات و توسعه در قالب نظام چند جانبه. اینگونه دسترسی
و انتقال در شرایطی صورت خواهد گرفت که با شناسائی و منطبق بر حمایت کافی و مؤثر
از حقوق مالکیت معنوی باشد.
ج - ظرفیت سازی:
با توجه به نیازهای کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر، که از
طریق اولویتی که آنها برای ظرفیت سازی در منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی

در طرحها و برنامه‌های خود در نظر میگیرند، بیان میشود، در صورتیکه منابع ژنتیکی
گیاهی یاد شده برای غذا و کشاورزی مشمول نظام چند جانبه باشد، طرفهای متعاهد
موافقت میکنند که موارد زیر را در اولویت قرار بدهند:
۱ - ایجاد و یا تقویت برنامه‌هائی برای آموزش علمی و فنی حفاظت و استفاده پایدار
از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی؛
۲ - ایجاد و تقویت تأسیساتی برای حفاظت و استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی
برای غذا و کشاورزی بویژه در کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال
گذر؛ و
۳ - انجام تحقیقات علمی ترجیحا” و در جائی که ممکی باشد، در کشورهای در حال توسعه
و کشورهای با اقتصاد در حال گذر، با همکاری مؤسسات این کشورها و توسعه ظرفیت برای
انجام اینگونه تحقیقات در زمینه‌های مورد نیاز.
د - تسهیم منافع مالی و دیگر منافع تجاری سازی:
۱ - طرفهای متعاهد موافقت مینمایند در قالب نظام چند جانبه با دخیل کردن بخشهای
خصوصی و دولتی در فعالیتهای مشخص شده در این ماده از طریق اشتراک مساعی و همکاری
از جمله با بخش خصوصی کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر در
تحقیق و توسعه فناوری، اقداماتی را به منظور دستیابی تسهیم منافع ناشی از تجاری سازی
اتخاذ نمایند.
۲ - طرفهای متعاهد موافقت میکنند که موافقتنامه انتقال مواد استاندارد موضوع بند
(۴) ماده (۱۲) شامل این الزام باشد که دریافت کننده‌ای که محصولی را تجاری میکند
که از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی بوده و در بردارنده موادی است که از
طریق نظام چند جانبه به آن دسترسی یافته، سهم عادلانه‌ای از منافع حاصل از تجاری
سازی آن محصول را به ساز و کار موضوع جزء (و) بند (۳) ماده (۱۹) بپردازد، مگر
اینکه محصول مزبور بدون محدودیت برای تحقیق و اصلاح بیشتر در دسترس دیگران باشد،
که در اینصورت دریافت کننده‌ای که تجاری سازی میکند برای پرداخت چنین سهمی ترغیب
خواهد شد.
هیأت رئیسه در اولین جلسه خود میزان، شکل و شیوه پرداخت را در راستای عرف تجاری
تعیین خواهد نمود. هیأت رئیسه میتواند تصمیم بگیرد برای طبقات مختلف دریافت
کنندگان که فرآورده‌های مزبور را تجاری سازی میکنند سطوح متفاوت پرداخت مقرر
نماید. همچنین میتواند در مورد ضرورت معاف نمودن کشاورزان خرده پای کشورهای در حال
توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر از پرداختهای مزبور تصمیم بگیرد. هیأت رئیسه
میتواند هر ازگاهی در راستای دستیابی به تسهیم عادلانه منافع، سطوح پرداخت را مورد
بازبینی و تجدید نظر قرار دهد و ظرف یک دوره پنج ساله از لازم‌الاجراء شدن این
معاهده لزوم پرداخت اجباری مقرر در موافقتنامه انتقال مواد استاندارد را نیز در
مواردی که محصولات تجاری شده مزبور بدون محدودیت برای تحقیق و اصلاح بیشتر در
دسترس دیگران قرار میگیرد ارزیابی نماید.
۳ - طرفهای متعاهد موافقت میکنند که منافع حاصل از استفاده از منابع ژنتیکی گیاهی
برای غذا و کشاورزی که به موجب نظام چند جانبه تقسیم میشود، باید ابتدا بصورت
مستقیم و غیر مستقیم بسوی کشاورزان تمام کشورها بویژه در کشورهای در حال توسعه و
کشورهای با اقتصاد در حال گذر که به حفاظت و استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی
برای غذا و کشاورزی میپردازند، جریان یابد.
۴ - هیأت رئیسه در اولین اجلاس خود، سیاست و معیارهای مربوط به کمکهای ویژه به
موجب راهبرد مالی توافق شده مقرر در ماده (۱۸) برای حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی برای
غذا و کشاورزی را در کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر که
مشارکت آنها در تنوع منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی در نظام چند جانبه
قابل توجه بوده و یا نیازهای خاصی دارند، بررسی خواهد کرد.
۵ - طرفهای متعاهد تصدیق میکنند که توانائی اجرای کامل «برنامه اقدام جهانی» بویژه