مراقبت بهینه از فضاهای سبز

ایجاد و گسترش پارکها

درختکاری و نگهداری از آنها

۱-۱۲- مفاهیم و واژه های تحقیق:

مفاهیم و متغیرهای اصلی این تحقیق عبارت است از مشارکت که متغیر مستقل پژوهش است و توسعه شهری که متغیر وابسته است. در ادامه تعریف هر یک از متغیرهای فوق پرداخته می آید.
توسعه:
امروزه توسعه به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفته ترشدن، قدرتمندترشدن و حتی بزرگ ترشدن است. امروزه و در ادبیات علوم اجتماعی، توسعه کوششی است برای ایجاد تعادلی تحقق نیافته یا راه حلی است در جهت رفع فشارها و مشکلاتی که پیوسته بین بخش های مختلف زندگی اجتماعی و انسانی وجود دارد.

توسعه شهری را می توان مبنای تجدید ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگ و حقوقی شهر تلقی کرد که هدف آن در درجه اول بهبود شرایط زندگی شهری می باشد و دارای خطوط کلی می باشد که عبارتند از:
رفع نیازهای اقتصادی شهروندان (فراهم نمودن اشتغال و خدمات شهری مناسب)؛
رفع نیازهای فرهنگی و اجتماعی شهروندان (فراهم نموددن تسهیلات فرهنگی و اجتماعی)؛
رفع نیازهای زیست محیطی شهروندان (فراهم نمودن محیط زیست سالم و پایدار)؛
رفع نیازهای سیاسی شهروندان (فراهم نمودن زمینه های مشارکت سیاسی شهروندان). (محسنی تبریزی و آقا محسنی، ۱۳۸۹: ۱۵۲).
به این ترتیب اجرای پروژه توسعه شهری یک فعالیت جمعی است و نیازمند همکاری و همیاری تمام اعضای یک شهر می باشد.
مشارکت:
«مشارکت درگیری ذهنی و عملی اشخاص در موقعیت­های گروهی است که آنان را بر می انگیزد تا برای دستیابی به هدف های گروهی یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند«مشارکت درگیری ذهنی و عاطفی اشخاص در موقعیت­های گروهی است که آنان را بر می انگیزد تا برای دستیابی به هدف های گروهی یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند.
مشارکت ذهنی: یعنی توانایی فرد در ارائه پیشنهاد و تصمیم ­گیری.
مشارکت عملی: یعنی دخالت فرد در اجرا و بهره برداری و مراقبت از یک فعالیت.

۱-۱۳- موانع و مشکلات تحقیق:

هر تحقیقی با مشکلات و محدودیت های خاصی روبروست. این تحقیق نیز با توجه از این قاعده مستثنی نبود. برخی از محدودیت­ها و موانعی که محقق حین اجرای پژوهش حاضر با آن­ها روبرو بود عبارت است از:
جامعه آماری تحقیق را سرپرستان خانوارها تشکیل می دهند پیدا کردن سرپرستان و مصاحبه با آن­ها زمان و وقت زیادی را از محقق می گرفت.
با توجه به موضوع تحقیق جلب اعتماد و اطمینان افراد مورد بررسی مساله دیگری بود که با توضیحات و توجیحات زیاد امکان پذیر می گشت.
پیدا کردن منابع در زمینه توسعه شهری مشکل دیگری بود که محقق با آن­ها روبرو بود.
فصل دوم:
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
در پیشینه تحقیق ابتدا به بررسی برخی تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع مورد مطالعه در ادامه مبانی نظری تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد.

۲-۱- بررسی تحقیقات انجام شده:

- بررسی نقش مشارکت شهروندان در مدیریت شهری با تاکید برطرح مدیریت محله ای (مطالعه موردی محله قلهک ناحیه ۵ منطقه ٣ شهرداری تهران) عنوان تحقیق غلامعلی پور و راشین بصیری است که در اولین همایش شهروندی و مدیریت محله ای ارائه گردیده است. این تحقیق با هدف بررسی میزان تمایل و مشارکت شهروندان در اداره امور محله قلهک و انجام فعالیت های مختلف فرهنگی، اجتماعی و رفاهی تدوین گردیده تا با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده بتوان راهکارهای مناسب برای تحقق یافتن این امر در راستای مدیریت محلهای را بکار بست. با بهره گیری از پرسشنامه هایی که شامل ١٨ سوال می باشد مشخص شد که میزان اتفاق نظر افراد در ایجاد هویت بخشی، حفظ زیبا سازی و آثار قدیمی محله قلهک و تأثیر در کاهش آسیب های اجتماعی و ارتباط متقابل بین شهرداری و ساکنین و همچنین تمایل ساکنین قلهک در عضویت در کارگروهها بررسی شده است (غلامعلی پور و راشین بصیری، ۱۳۸۷: ۸۷).
- تحلیلی بر سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری: (مطالعه موردی، منطقه ۴ شهر تبریز) توسط مسعود تقوایی ، رسول بابا نسب ، چمران موسوی انجام گرفته است. این تحقیق با هدف تحلیل سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و بر اساس یافته ها و نتایج یک بررسی میدانی از منطقه ۴ شهر تبریز تهیه شده است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی ونیز میدانی (پرسشنامه ای) و نوع تحقیق کاربردی – توسعه ای و روش مطالعه اسنادی- تحلیلی وپیمایشی بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق کندال، رگرسیون چند متغیره واسپیرمن است. ودر نهایت ، از این پژوهش نتایج زیر بدست آمده است:
۱- ارزیابی شهروندان از پیامدهای مشارکت مثبت بوده، بیشتر شهروندان معتقد بودند که می توانند با مشارکت در مدیریت شهری تاثیرگذار باشند. مطالعات به دست آمده نشان می دهد که بیشترین مشارکت، برگزاری مراسم و جشن های محلی وکمترین مشارکت مربوط به اطلاع رسانی مشکلات به مدیران شهری بوده است.
۲- هر چه میزان رضایتمندی افراد از خدمات رسانی مدیران شهری بیشتر باشد به همان میزان تمایل به مشارکت در مدیریت شهری افزایش می یابد که این میزان مشارکت در محدوده مورد مطالعه ۴٢ درصد است.
۳- مطالعات به دست آمده نشان می دهد که هر چه احساس مالکیت ، یعنی مدت زمان سکونت ونوع مالکیت (ملکی ) بیشتر باشد به همان اندازه مشارکت افزایش پیدا می کند.مطالعات صورت گرفته، نشان دهنده این است که در محدوده مورد مطالعه، احساس مالکیت تعیین کننده مشارکت در مدیریت شهری است.
۴- واینکه وضعیت اقتصادی واجتماعی شهروندان بر مشارکت تعیین کننده است، که با بررسی متغیرهای اقتصادی واجتماعی مشخص شد با بهتر شدن وضعیت اقتصادی واجتماعی میزان مشارکت هم بالا می رود (تقوایی و همکاران، ۱۳۸۸: ۱۰۱).
- فضیله خانی در رساله دکترای خود تحت عنوان «جایگاه و نقش اشتغال زنان در فرایند توسعه روستایی» در سال ۱۳۷۵، به عوامل موثر در مشارکت زنان روستایی در بازار کار اشاره کرده و مهمترین عوامل را در سطح درآمد خانوار، میزان مالکیت زمین و عوامل فردی از جمله سطح سواد زنان، بعد خانوار و دوره های زندگی ذکر کرده اند(خانی،۱۳۷۵: ۱۲۳).
- کاظم رستمی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود در سال۱۳۸۳ در محدوده جغرافیایی بخش فلاورد شهرستان لردگان ، نقش مشارکت مردمی در توسعه روستایی با تأکید برمشارکت سنتی و جدید را مورد بحث قرار داده است .نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که هر چند در مجموع بین مشارکت سنتی و جدید روستائیان در بخش فلاورد تفاوت معناداری وجود ندارد ولی این تفاوت در مصادیق مشارکت سنتی و جدید چشمگیر است (رستمی، ۱۳۸۳: ۲).
- پایان نامه بررسی راه های جلب مشارکت اقتصادی اجتمایی زنان روستایی با تأکید بر نهادهای سنتی مورد مطالعه شهرستان سوادکوه که توسط خدیجه رضایی قادری در سال ۱۳۸۳برای اخذ درجه کارشناسی ارشد تهیه و تدوین شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بین متغیر ویژگیهای فردی (سن، تحصیلات، تعداد فرزندان، تعداد فرزندان زیر ۶ سال) با میزان مشارکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین درآمد ماهانه و میزان مشارکت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. یعنی هر چه درآمد بالاتر باشد امکان مشارکت بیشتر است. بین نگرش زنان نسبت به خود و میزان مشارکت آنان رابطه منفی وجود دارد و همچنین زنان تمایل بیشتری به شرکت در سازمانهای غیر دولتی از خود نشان می دهند. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که سطح تحصیلات و ورود فن آوری و ناتوانی جسمی زنان قدیمی و بی تجربگی نسل نو به ترتیب اولویت از عوامل فروپاشی نهادهای سنتی می باشد. همچنین بررسی­ها نشان می دهد که زنان تمایل بیشتری به مشارکت در نهادهایی را که مختص زنان باشد و تسهیلات ویژه ای برای آنان در نظر بگیرد نهادی که افزایش درآمد داشته باشد و همچنین از صلاحیتهای اخلاقی برخوردار باشد را در اولویت نخست قرار دادند(رضایی قادری۱۳۸۳: ۴).
- پایان نامه ای با عنوان نقش مشارکت مردمی در توسعه روستایی با تأکید بر جایگاه جوانان از نظر دولت و مردم در شهرستان بابلسر از توابع بخش فریدونکنار توسط هادی شاکری در سال ۱۳۸۰ تألیف شده و نتایج حاکی از آن است تحقق کامل توسعه روستایی در روستاهای بخش فریدونکنار منوط به مشارکت ارادی و داوطلبانه جوانان در طرحهای توسعه روستایی و ایجاد تشکیلاتی است که حضور مؤثر جوانان را در طرحهای توسعه روستایی تضمین می کند. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بین توسعه روستایی و سطح مهارت و آموزش جوانان مناطق روستایی برای مشارکت در طرحهای توسعه روستایی ارتباط مستقیم وجود دارد( شاکری، ۱۳۸۰: ۵).
- محمد زاهدی اصل (۱۳۷۷) پژوهشی تحت عنوان “بررسی چگونگی مشارکت خانوارهای زلزله زده اردبیل در بازسازی مناطق آسیب دیده” اجرا نموده است. در این پژوهش پدیده مشارکت به عنوان یکی از مشخصه­های مربوط به توسعه بررسی شده است. سوال اصلی این پژوهش چنین بیان شده: میزان مشارکت افراد زلزله زده اردبیل با توجه به ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آنها در امر ساخت و ساز اماکن آسیب دیده چگونه بوده است؟ این پژوهش از روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده نموده و واحد تحلیل آن خانوار است. حجم نمونه ۶۳۵ خانوار و روش نمونه گیری تصادفی ساده و جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه ساختار یافته انجام پذیرفته است. در آزمون فرضیه های مربوط به متغیر مشارکت و متغیرهای مطروحه دیگر نتایج چنین است: بین میزان مشارکت و سطح سواد، سن، وضعیت سلامتی رؤسای خانوار، رابطه معنادار وجود دارد. فرض رابطه بین سواد روسای خانوار و مشارکت با ۹۸ درصد اطمینان صحیح است. بین سن و میزان مشارکت نیز رابطه معکوس وجود دارد. بین سلامت روسای خانوار، و میزان مشارکت آنان رابطه معنادار وجود دارد. بین جنس و میزان مشارکت رابطه­ای وجود ندارد. در آزمون دومین فرضیه یعنی رابطه مشارکت و ویژگی­های خانوادگی با ابعاد حجم خانوار، وضعیت تأهل و تعداد فرزندان ذکور در هر سه بعد رد شد. بین میزان مشارکت و مقدار زمین زیر کشت و نوع مالکیت آن تفاوتی دیده نشده است ولی این تفاوت در میزان مشارکت و مجموع درآمد رئیس خانوار تایید شد. در آزمون فرضیه سوم نتیجه می­ شود که بین میزان مشارکت و مقدار زمین زیر کشت و مالکیت زمین مزروعی و همچنین درآمد روسای خانوار رابطه معناداری دیده نمی­ شود. فرضیه چهارم مبنی بر رابطه بین مشارکت و وضعیت سکونت فعلی هم تایید شد. بالاخره فرضیه پنجم که موید رابطه بین میزان مشارکت و میزان تخریب منزل بود با اطمینان ۹۹ درصد تایید می شود. رابطه معکوس برای میزان مشارکت ومیزان تخریب منزل مسکونی تایید شد. رضایت از کمک های دریافتی از دولت، میزان بی شتری از مشارکت را به همراه داشت. رؤسای خانوار مخالف با ابقای روستا رغبتی برای مشارکت نداشتند.
- ژاله شادی طلب(۱۳۸۱) در گزارش خود از طرح پژوهشی” مشارکت زنان” که در مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران انجام شده است، به این مطلب اشاره می­نماید که کنترل شهروندی عالی­ترین سطح و نوع مشارکت است. در این گونه مشارکت، مردم در تصمیم گیری هایی که در زندگی روزانه آنها را تحت تأثیر قرار می­دهد دخالت می­ کنند. مساله این پژوهش شناخت متغیرهایی بوده است که موفقیت مردم را در کنترل امور جامعه تضمین می کند. شناخت انواع مشارکت اجتماعی زنان و عوامل مرتبط با آن هدف این پژوهش بوده است و بر پایه یافته های پژوهشی در شهر تهران تدوین شده است. در مجموع شش نوع مشارکت: مدنی، حمایتی، فرهنگی- تفریحی، محلی، مذهبی- خیریه ای و شرکت در فعالی تهای انقلابی شناخته شده که در این بین میانگین مشارکت مدنی پایین تر و میانگین مشارکت مذهبی- خیریه ای بالاتر از سایر انواع مشارکت است. به طور کلی نیز میزان مشارکت اجتماعی زنان شهر تهران در سطح پایینی قرار دارد.
- محمد علی فرهادی(۱۳۸۵) در پژوهش خود با عنوان” بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت اجتماعی” (مورد دانشجویان دانشگاه تهران) هدف از پژوهش را شناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت اجتماعی دانشجویان اعلام نموده است. مشارکت در این پژوهش به مثابه کنش در نظر گرفته شده است. از این منظر تمام قواعد و اوصاف کنش در مشارکت اجتماعی نیز صدق می­ کند. چارچوب مفهومی پژوهش نیز مشارکت را در مقام کنش در نظر گرفته و چارچوب نظری نظام عمومی کنش پارسونز و نظریه کنش بوردیو را با یکدیگر تلفیق نموده است. با تکیه بر مباحث نظری، سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و احساس بی­قدرتی از متغیرهای مهم در تبیین مشارکت اجتماعی کنشگران هستند. جمعیت آماری این پژوهش دانشجویان مشغول به تحصیل در چهارده دانشکده، دانشگاه ۸۴ هستند. نمونه گیری پژوهش با روش تصادفی انجام شده و با بهره گرفتن از فرمول کوکران - تهران تعداد ۳۷۸ نفر از دانشجویان به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شده اند. اطلاعات مربوط به مفاهیم و متغیرها با تکنیک پرسشنامه و از طریق مصاحبه حضوری گردآوری شده است. بر مبنای نتایج این پژوهش و بر اساس آزمون تحلیل رگرسیون متغیرهای مورد نظر مذکور به علاوه متغیرهای جنس و مقطع تحصیلی دانشجویان در مجموع ۲۰ درصد واریانس مشارکت اجتماعی را تبیین کرده ­اند. بر اساس تحلیل مسیر سرمایه اجتماعی و اعتماد از مهم ترین متغیرهای اثرگذار بر مشارکت اجتماعی در این پژوهش بوده ­اند. عکس العمل کنشگر در برابر موقعیت های متفاوت بسته به میزان اعتماد او به موقعیت پیش روی اوست. اعتماد به روابط بین گروهی، اعتماد به روابط برون گروهی و همچنین اعتماد به نظام های انتزاعی جامعه از وجوه سرمایه اجتماعی و اعتماد است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی مشارکت در دو سطح عینی و ذهنی به تعمیق این رابطه کمک می کند. میانگین مشارکت ذهنی جمعیت مورد بررسی بیش از مشارکت عینی آنهاست. از آ نجا که جمعیت این پژوهش دانشجویان و جوانان هستند، می توان گفت دانشجویان که جوانانی فرهیخته اند و کنش های آنها متأثر از محیط دانشگاهی و سطح سوادشان است، در سطح ذهنی مشارکت جوتر هستند و مشارکت پایین آنها در سطح عینی ناشی از موانع ساختاری رفتارهای مشارکتی در گروه های داوطلبانه در ایران است. این موانع ساختاری در نظام فرهنگی و سیاسی جامعه حاضر ایران قابل ردیابی است.