تیمار ۸: غیر ایمن و تغذیه شده با غذای معمولی فاقد عصاره.
شکل۲-۴ تیمار بندی ماهیان آزمایش
شکل ۲-۵ تزریق واکسن
۲-۳٫ نمونه گیری خون ماهیان
پس از بیهوش نمودن ماهی توسط ماده بیهوشی MS222 با دوز ۳۰ میلی گرم در لیتر بوسیله سرنگ انسولین آغشته به ماده ضد انعقاد هپارین از ورید ساقه دمی خونگیری انجام شد. پس از شماره گذاری لوله های آزمایش نمونه خون به مدت یک شب در دمای ۴ درجه سانتیگراد نگهداری شده و سپس سرم آن با سانتریفوژ در ۳۰۰۰ دور در دقیقه به مدت ۱۵ دقیقه جداسازی گردید. سرم ها در ۲۰- درجه سانتیگراد تا زمان آنالیز نگهداری شدند(Stolen et al., 2000).
شکل۲-۶ نمونه گیری خون ماهیان آزمایش
۲-۴٫ آنالیزهای انجام شده روی نمونه ها
۲-۴-۱٫ اندازه گیری لیزوزیم
برای اندازه گیری میزان فعالیت لایزوزیم سرم از روش آگارز لیزوپلیت^[۲۴] توصیه شده توسط (Osserman and Lawlor, 1966) و Roed et al., 1993)) با مقداری تغییرات استفاده گردید. در این روش ابتدا پودر آگارز به میزان ۱% در بافر ۱/۰ مول فسفات سیترات/ سیترات با ۸/۵=pH حل گردید. با حرارت دادن محلول به همراه هم زن مغناطیسی، بافر همراه آگارز به دمای جوش رسیده، به آرامی آگارز سرد گردید. وقتی دمای آگارز به حدود دمای ۵۰ درجه سانتیگراد رسید، میزان ۲/۰ میلی گرم به ازای هر میلی لیتر از پودر باکتری میکروکوکوس لیزودایکتیکوس (سیگما) به آگارز اضافه شده و قبل از تبدیل وضعیت آگارز از مایع به جامد، آگارز روی پتری دیش استریل ریخته شد تا بصورت لایه ای به قطر حدود ۵ میلی متر، جامد گردد. چاهک هایی به قطر ۴ میلی متر به فاصله ۵/۲ سانتی متر در ژل بوسیله پانچ های خاص ایجاد شده و سرم نمونه در سه تکرار به گوده ها اضافه گردید. ژل ها به مدت ۲۴ ساعت در شرایط اطاقک مرطوب و دمای ۲۵ درجه سانتیگراد انکوبه شده و سپس قطر هاله عدم رشد باکتری میکروکوک در اطراف گوده با خط کش دقیق، اندازه گیری شد. از رقت های متوالی لایزوزیم خالص مرغی (سیگما) نیز برای رسم نمودار فعالیت لایزوزیم به همین روش استفاده شده و در انتها میزان فعالیت لیز سلولی سرم های مورد آزمایش با نمودار استاندارد فعالیت لایزوزیم مرغی ترسیم شده مقایسه گردید، و میزان فعالیت لایزوزیم هر نمونه مشخص گردید.

شکل۲-۷ اندازه گیری فعالیت لیزوزیم سرم
۲-۴-۲٫ بررسی قدرت باکتری کشی سرم (Kajita et al., 1990)
برای اندازه گیری قدرت باکتری کشی سرم از روش توصیه شده توسط Kajita و همکاران در سال ۱۹۹۰ با کمی تغییرات استفاده گردید. ابتدا باکتری آئروموناس هیدروفیلا به مدت ۴۸ ساعت در محیط ^[۲۵]TSB کشت داده شد و سپس سلولهای باکتریایی با سانتریفوژ ۳۰۰۰ دوردر دقیقه به مدت ۱۵ دقیقه جمع آوری وبا افزودن مقداری بافرفسفات سدیم استریل به آنها، جذب نوری سوسپانسیون حاصله در طول موج ۵۴۰ نانومتر برابر ۱ تنظیم گردید. تعداد باکتری در سوسپانسیون حاصل شمارش شده و با بهره گرفتن از روش تهیه رقت های متوالی بر مبنای ده، سوسپانسیون ۱۰^۵ باکتری در میلی لیتر در ژلاتین ورونال بافر استریل (۵/۷ pH=) و حاوی ۵/۰ میلی مول در میلی لیتر یون کلسیم و ۱۵/۰ میلی مول در میلی لیتر یون منیزیم) تهیه گردید.
نمونه های سرمی به نسبت ۱:۳(بافر:سرم) با بافر فوق رقیق گردیدند. سوسپانسیون باکتریایی حاصل به نسبت ۱:۱ با سرم رقیق شده ترکیب شده و بمدت ۹۰ دقیقه در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد با حرکت ملایم انکوبه گردیدند. سپس ۵ میکرولیتر از مخلوط سرم و باکتری در محیط کشت ^[۲۶]TSA در سه تکرار کشت داده شد. محیط های کشت به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد انکوبه گردیده و سپس به کمک دستگاه کلونی کانتر تعداد پرگنه باکتریایی رشد یافته در روی محیط کشت شمارش گردید. نتایج بصورت متوسط تعداد باکتری شمارش شده در هر سه تکرار برای هر نمونه گزارش گردید.
۲-۴-۳٫ اندازه گیری فعالیت کمپلمان((Selvaraj et al., 2005
سیستم کمپلمان در ماهیان بیشترین فعالیت را در دمای ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد دارد ولی در دمای ۴تا۰ درجه سانتیگراد هم فعال است و در مقایسه با پستانداران که فعالیت اپتیمال آنها در دمای ۳۷ درجه است در تضاد می‌باشد. انعطاف پذیری فعالیت سیستم کمپلمان بعنوان عملیات ایمنی غیر اختصاصی، در این دامنه دمایی نشان دهنده نقش جبرانی سیستم کمپلمان، در مدت زمانی که ایمنی اختصاصی هنوز به راه نیافتاده و کند است، می‌باشد(شکل ۲-۸).
۲-۴-۴٫ اندازه گیری فعالیت همولیتیک عامل کمپلمان
فعالیت همولیتیک عامل مکمل به وسیله واحد شناخته شده ای با عنوان CH50 اندازه گیری می‌شود، که عبارت است از یک دوز از سرم (به عنوان منبع عامل مکمل)که قادر به لیز کردن ۵۰ درصد گلبول های قرمز حساس با آنتی بادی سرم ضد گلبول قرمز ماهی مورد نظر را تامین و با حرارت غیر فعال کرده و سپس با همان نوع گلبول قرمز مجاور می‌کند. در واقع CH50 عبارت است از همولیز با واسطه آنتی بادی که به وسیله فعال سازی مسیر کلاسیک تامین شده است. ACH50 یا SH50 یا همولیز خودبخودی، فعالیت لیز کنندگی است که بدون حضور آنتی بادی اختصاصی، در سرم (به عنوان منبع عامل مکمل) وجود دارد که این همولیز به واسطه فعال شدن مسیر فرعی توسط گلبول های قرمز هترولوگ ایجاد شده است (سلطانی، ۱۳۸۷).
۲-۴-۵٫ تست کمپلمان ^[۲۷](ACH50)
به هر ۵/۰ میکرولیتر سرم رقیق سازی شده در) EGTA-MG-GVB 10Mm ({بافر ورونال حاوی ۱۰ میلی مول اتیلن گلیکو تترا استیک اسید^[۲۸]،۱۰ میلی مول دی کلرید منیزیم^[۲۹] و ژلاتین ۰٫۱% }،مقدار ۲۰۰ میکرولیتر سوسپانسیون(۲٫۵×۱۰^۸ cell ml^-1) گلبول قرمز گوسفند در بافر ۱۰Mm EGTA-MG-GVB اضافه شد. رقت های تهیه شده در دمای ^C15⁰ به مدت ۹۰ دقیقه انکوبه شدند. فعالیت همولیتیک با افزودن ۸/۲ میلی لیتر از بافر ۱۰ میلی مولار ای.دی. تی. ای -ژلاتین -ورونال بافر (۱۰mM EDTA-GVB) (بافر ورونال حاوی ۱۰ میلی مول اتیلن دی آمین تتر، استیک اسید^[۳۰]و ژلاتین ۱/۰% )متوقف می‌شود. بعد از سانتریفوژ، مایع رویی در طول موج ۴۱۴ توسط اسپکتوفتومتر خوانده شد. درصد لیز(y) از تقسیم طول موج خوانده شده بر ۱۰۰ درصد لیز(لیز در آب مقطر) بدست آمد. گراف لوگاریتمی نقاط y/1-y و عکس رقت بر روی صفحه لگاریتمی^[۳۱] رسم و سپس عکس رقتی که ۵۰ درصد همولیز را داشت ACH50(unit ml^-1) از منحنی بدست آمده خوانده شد .(Matsuyama et al., 1988)
۲-۵٫ اندازه گیری پارامترهای خون­شناسی
برای اندازه گیری پارامترهای خون شناسی آبزیان با اصلاحاتی از همان روش های معمول و متداول برای اندازه گیری پارامترهای خون­شناسی پستانداران استفاده می‌گردد(et al., 2000 (Feldman.
۲-۵-۱٫ شمارش کلی گلبول های سفید (TWBC)^[32]
شمارش کلی گلبول های سفید به روش مستقیم (هماسیتومتر) و همانند شمارش کلی گلبول های سفید پرندگان با رقیق کردن خون به نسبت ۱ به ۲۰۰ با محلول رقیق کننده نات – هریک صورت گرفت. برای این کار و پس از انتقال نمونه رقیق شده به لام هماسیتومتر تعداد گلبول های سفید در ۹ مربع بزرگ اولیه شمارش گردید و سپس تعداد کل گلبول های سفید در میلی متر مکعب خون با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه شد.(Thrall, 2004)
۲۰۰ (۱۰ درصد + تعداد کل گلبول های سفید شمارش شده در ۹ مربع بزرگ) = تعداد کل گلبول های سفید در میلی متر مکعب خون
۲-۵-۲٫ شمارش تفریقی گلبول های سفید
برای شمارش تفریقی گلبول های سفید( لنفوسیت ها, مونوسیت ها, نوتروفیل ها, بازوفیل ها و ائوزینوفیل ها) اقدام به تهیه گسترش خون گردید برای این کار و قبل از مخلوط نمودن نمونه خون با ماده ضد انعقاد مستقیماً یک قطره خون بر روی لام قرار گرفته و اقدام به تهیه گسترش گردید. گسترش های تهیه شده با الکل متیلیک تثبیت^[۳۳] شده و سپس با بهره گرفتن از رنگ گیمسا به مدت ۲۰ دقیقه رنگ آمیزی شد و پس از پایان رنگ آمیزی و شستشوی لام و خشک شدن گسترش با عدسی ۱۰۰ و استفاده از روغن صدر تعداد یکصد سلول سفید مورد شمارش و درصد هر یک از سلول ها محاسبه و ثبت گردید(نظیفی، ۱۳۷۶).
۲-۶٫ عیار آنتی بادی
تعیین عیار آنتی بادی به عنوان یک آزمایش متداول در آزمایشگاههای تشخیصی مورد استفاده قرار می‌گیرد در این آزمایش میزان نسبی آنتی بادی موجود درسرم خون و هر گونه تغییر آن اندازه گیری گردید. نتایج بدست آمده در تشخیص تفریقی بین بیماری فعال و تماس قبلی با آنتی ژن مفید واقع می‌شود. نمونه سرم به طور سریال رقیق شده و با آنتی ژن مخلوط گردید. سرم آزمایش آنقدر رقیق شد که دیگر کمپلکس ایمنی تشکیل ندهد کمترین رقت، رقتی است که سرم بیمار در آن مثبت باشد. نتایج آزمایش معمولا به عنوان آخرین رقت مثبت گزارش می‌شود(Swain et al., 2006).
۲-۷٫ محاسبه میزان بقای نسبی RPS ^[۳۴]
بعد از پایان دوره ماهی های باقی مانده در هر تیمار به سه تکرار تقسیم شده و با باکتری زنده آئروموناس هیدروفیلا به میزان دو برابر دوز ایجاد کننده ۵۰% تلفات به روش داخل صفاقی، تزریق گردیدند. تعداد تلفات روزانه به مدت ۱۰ روز ثبت شده و در انتها ضمن محاسبه تلفات تجمعی هر تیمار، علاوه بر بررسی میزان مقاومت هر تیمار در برابر عفونت تجربی، میزان کارایی واکسن در تیمارهای واکسینه با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه گردید.
۱۰۰ (درصد تلفات ماهیان واکسینه نشده% درصد تلفات ماهیان واکسینه شده) - ۱ = درصد بقای نسبی
۲-۸٫ آزمون آماری
پس از اندازه گیری فاکتورهای مطرح شده و ثبت آنها ابتدا نرمال بودن داده و هموژنیتی انحراف معیارها با بهره گرفتن از آزمون کولموگراف اسمیرنف و تست Leven مورد بررسی قرار گرفت که در صورت نرمال بودن داده ها برای مقایسه بین تیمارهای آزمایشی از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه( One way ANOVA) استفاده گردید. برای بررسی معنی دار بودن تفاوت میانگین تیمارها از تست تکمیلی دانکن در سطح اطمینان (P<0.05) استفاده شد. برای انجام آنالیز فوق از نرم افزار SPSS ویرایش ۱۶ استفاده گردید.
فصل سوم- نتایج
نتایج حاصل از مطالعات و آزمایشات صورت گرفته در دو گروه غیر ایمن و ایمن در این فصل و به شرح ذیل ارائه گردیده اند.
۳-۱٫ میزان لایزوزیم سرم
نتایج حاصل از آنالیز میزان لایزوزیم سرم در دو گروه ماهیان آزمایش ایمن شده و غیر ایمن شده به ترتیب در بخش های ۳-۱-۱ و ۳-۱-۲ ارائه شده اند.
۳-۱-۱٫ میزان لایزوزیم سرم در گروه ایمن شده
نتایج به دست آمده از میزان لایزوزیم سرم در گروه ماهیان آزمایش ایمن شده در انتهای دوره آزمایش در شکل ۳-۱ و جدول ۳-۱ ارائه شده است. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه تفاوت معنی داری را در میزان لایزوزیم سرم در گروه ایمن در تیمارهای مختلف نشان نداد(۰۵/۰P>).
همانطور که در نمودار مشاهده می‌گردد بیشترین میزان لایزوزیم سرم مربوط به ماهیان تغذیه شده با عصاره مرزه خوزستان(۹۴/۲۳± ۲۹۹)، کمترین میزان آن مربوط به ماهیان تغذیه شده با عصاره لعل کوهستان( ۶۲/۲۱ ± ۲۴۰) می‌باشد.
شکل ۳-۱ میانگین (M±SE) میزان لایزوزیم سرم در انتهای دوره در تیمارهای آزمایش ماهیان ایمن شده
۳-۱-۲٫ میزان لایزوزیم سرم در گروه غیر ایمن شده
نتایج حاصل از آنالیز میزان لایزوزیم سرم در گروه ماهیان آزمایش غیر ایمن شده در انتهای دوره آزمایش در شکل ۳-۲ و جدول ۳-۱ ارائه شده است. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه تفاوت معنی داری را در میزان فعالیت لایزوزیم سرم در گروه غیرایمن در تیمارهای مختلف نشان داد(۰۵/۰P<). همانطور که در نمودار و جدول مشخص است، در تیمار غیر ایمن تغذیه شده با جیره غذایی حاوی عصاره مرزه خوزستان افزایش در میزان فعالیت لایزوزیم مشاهده و بیشترین میزان فعالیت لایزوزیم سرم مربوط به ماهیان این تیمار می‌باشد(۴۰/۹±۲۹۴) و کمترین میزان آن مربوط به ماهیان تغذیه شده با عصاره لعل کوهستان(۸۷/۲۱±۲۱۳) می‌باشد.
شکل ۳-۲ میانگین (M±SE) میزان لایزوزیم سرم در انتهای دوره در تیمارهای آزمایش ماهیان غیر ایمن شده (*نتایج تیمارها با علامت مشابه فاقد اختلاف معنی داری می‌باشند)
جدول ۳-۱ میانگین و انحراف معیار پارامترهای مورد مطالعه

در بسیاری مواقع مصرف کنندگان به پرداخت قیمت هایی بیشتر برای به دست آوردن نام و نشان تجاری مورد نظر خود رضایت دارند و بر اساس جنبه های ملموس و غیر ملموس، ارزشی به نام و نشان تجاری می دهند که قیمت بالاتر را در ذهن آنها تایید می کند. از ین رو قیمت معانی پیچیده ای دارد و نقش های متعددی را برای مصرف کنندگان ایفا می کنند ( روس ۱۹۸۴ )^[۴۶]۲ .

اتخاذ قیمت گذاری ارزشی:
بر اساس اهمیتی که ادراک و ترجیح های مصرف کنندگان در ایجاد استراتژی های بازاریابی دارد، بسیاری از شرکت ها شیوه قیمت گذاری ارزشی را برای اتخاذ قیمت مناسب به کار گرفته اند. هدف از قیمت گذاری ارزشی این است که بین کیفیت محصول، هزینه های محصول و قیمت، تعادل ایجاد شود به طوری که هم خواسته ها و نیاز های مصرف کنندگان برآورده شود و هم سود مورد نظر شرکت به دست آید. سه عامل اساسی در این سیستم عبارت است از: طراحی و تحویل محصول، هزینه های تولید و قیمت محصول.
طراحی و تحویل محصول باید به صورتی باشد که ارزش ادراک شده محصول را ارتقا دهد و از طریق برنامه های مختلف بازاریابی تقویت گردد. هزینه های تولید تا آنجایی که ممکن است باید به طرق مختلف کنترل شود. از سوی دیگر قیمت محصولات باید به صورتی باشد که با ارزش ذهنی مصرف کنندگان از نام و نشان تجاری و صرف قیمت مورد نظر مصرف کننده برابر باشد. البته این قیمت می تواند با در نظر گرفتن ملاحظه های هزینه ای و رقابتی تعدیل شود. به اختصار باید گفت که از نقطه نظر ارزش نام و نشان تجاری برای به دست آوردن توازن در ارزش ادراک شده، قیمت گذاری طوری انجام می شود که مصرف کنندگان با مزایایی که به دست می آورند، قیمت را مناسب و معقول بدانند. معمولا بین پایین آوردن قیمت از یک طرف و افزایش ادارک مصرف کننده از کیفیت محصول تنش زیادی وجود دارد. محققان بر این اعتقاد هستند که هرچند برای ارتقای ارزش ادراک شده معمولا کاهش قیمت به کار می رود، اما این شیوه نسبت به اضافه کردن ارزش از طریق سایر فعالیت های بازاریابی ایجاد نام و نشان تجاری گران تر است (اونو همکاران ۱۹۹۴ )^[۴۷]۱
در سالهای اخیر نه تنها در بسیاری از کشور های جهان تصمیم خرید بر مبنای قیمت اهمیت کمتری پیدا کرده، بلکه توقع بالای مشتریان باعث شده است که عملکرد محصول و ادراک آنها از ارزش محصول بر تصمیم خرید اثر گذارد، از سوی دیگر استراتژی های قیمت گذاری بطور شدیدی تحت تاثیر رقابت است.( حسن اسماعیل پور ۱۳۸۹ : ۶ ). طبق تحقیقی یکی از پژوهشگران دریافت که قیمت گذاری در شرکت های غیر امریکایی بیشتر به صورت غیر متمرکز است که این خود منجر به قیمت های مختلف در بازارهای مختلف می گردد، در حالی که شرکت های امریکایی در صورت امکان تصمیم های قیمت گذاری را به صورت متمرکز در سازمان مرکزی انجام می دهند.( مهدی افضلی ۱۳۸۷ : ۴ ). شرکت های ژاپنی زمانی که محصول جدیدی را به بازاری خارجی عرضه می کنند با ثابت نگه داشتن و یا حتی کاهش آن، سعی در افزایش سهم بازار خود در طی یک دوره ی زمانی چند ساله دارند. به این ترتیب این شرکت ها باعث استقرار محصول و نام و نشان کالای خود و همچنین ایجاد یک شبکه ی توزیع موثر می گردند.( حسن اسماعیل پور ۱۳۸۹ : ۸ ).
قیمت تنها عنصر در آمیخته بازاریابی است که درآمد ایجاد می کند، سایر عناصر هزینه زا هستند. در امریکا در اواخر دهه ۱۹۸۰ بسیاری از مدیران قیمت گذاری را از نظر اهمیت دومین عنصر می نامیدند که بازاریابان باید بر آن نظارت کنند.(احمد روستا و همکاران ۱۳۸۸ : ۵۶ ).
فرایند قیمت گذاری:
چنانه ذکر شد دستیابی به قیمت درست نیاز به بررسی و آزمایش متغیر های گوناگون مالی و غیر مالی و ارتباط آنها با عوامل محیطی و نیز قضاوت و تجربه دارد، فرایند قیمت گذاری شامل شش مرحله است که در شکل نشان داده شده است (احمد روستا و همکاران ۱۳۸۸ : ۵۹ ).
تعدیل و مدیریت قیمت ها
تعیین سطوح قیمت اولیه
تحلیل توانمندی سود
تعیین هدف های قیمت گذاری
شناسایی موانع و محدودیت های قیمت گذاری
تحلیل وضعیت بازار
شکل ۲-۱: فرایند قیمت گذاری
شناسایی موانع و محدودیت های قیمت گذاری:
عوامل گوناگونی ممکن است باعث محدودیت هایی در قیمت گذاری شود، بعضی از این عوامل، عوامل داخلی( مانند هزینه ها ) و بعضی دیگر عوامل خارجی ( مانند قوانین و مقررات دولتی و رقابت ) است. در شکل موانع و محدودیت های مربوط به قیمت گذاری شناسایی شده است ( احمد روستا و همکاران ۱۳۸۸ : ۶۲ ).
تقاضای مشتری
انتظارات کانال های توزیع
قیمت
هزینه ها
قوانین و مقررات دولتی
رقابت
ملاحظات اخلاقی
شکل ۲-۲: موانع و محدودیت های قیمت گذاری
روش های قیمت گذاری:
برای تعیین قیمت از سه روش زیر می توان استفاده کرد:
قیمت گذاری بر مبنای هزینه^[۴۸]۱: هدف از این نوع قیمت گذاری بدست آوردن برگشت سرمایه مشخص و یا اطمینان از کسب سریع نقدینگی می باشد ( حسن اسماعیل پور ۱۳۸۹ : ۸۹ ).
الف) قیمت گذاری بر مبنای قیمت تمام شده به اضافه درصد سود: در این روش فروشنده هزینه ها را مشخص می کند و درصد خاصی از هزینه ها را به آن می افزاید، مهمترین مزیت این روش سادگی آن است. این نوع قیمت گذاری را قیمت گذاری با سهم سود استاندارد می نامند.
ب) قیمت گذاری بر اساس منحنی تجربه: مفهوم منحنی تجربه این است که همراه با افزایش تجربه، شرکت در تولید محصولات هزینه های تولید و بازاریابی آن کاهش می یابد، در این روش با بهره گرفتن از امتیاز کاهش یافتن هزینه ها در طی زمان سعی می شود تا قیمت های جاری بر اساس هزینه های آینده تعیین می گردد.
ج) قیمت گذاری بر اساس میزان بازده سرمایه گذاری: شرکت هایی که سود را هدف اصلی قیمت گذاری خود قرار می دهند به طور طبیعی از روشی استفاده خواهند کرد که آنها را در دستیابی به سود یاری دهد (احمد روستا و همکاران ۱۳۸۸ : ۶۸ ).
- قیمت گذاری بر مبنای بازار^[۴۹]۲: این روش باعث می شود که شرکت بتواند وضعیت رقابتی خود را در بازار تثبیت نماید، سود آوری داشته باشد و با اتخاذ استراتژی تهاجمی نفوذ بیشتری در بازار بنماید.
الف) قیمت گذاری ارزشی: که مبتنی بر تحلیل نیاز ها و ادراکات مشتری است، در این روش انتخاب قیمت ها بر اساس ارزشی است که مشتریان برای محصول ما نسبت به محصول رقبا قائل اند.
ب) قیمت گذاری پر مایه و گران: وقتی که محصول جدیدی به بازار معرفی می کنید ممکن است با بهره گرفتن از این روش قیمت گذاری، قیمتی بالا و به عبارتی پر مایه و گران برای نو آوری یا بی نظیر بودن محصول تعیین کنید. در این روش هدف کسب سود زیاد برای دوره های کوتاه مدت است.
ج) قیمت گذاری نفوذی: وقتی شرکت ها می خواهند حضور خود را در بازار خاصی افزایش دهند از این روش قیمت گذاری استفاده می کنند و با تعیین قیمت های پایین در صدد بدست آوردن سهم بازار اند.
د) قیمت گذاری تشخصی یا پرستیژی: در این روش با بهره گرفتن از قیمت بالا ذهنیت و تصویری از کیفیت یا انحصار ایجاد می گردد.
ه) قیمت گذاری با اعداد خرده: در این روش قیمت گذاری به جای عدد کامل از اعداد اعشاری یا خرده برای تاثیرات روانی روی مصرف کنندگان استفاده می شود، قیمت گذاری اعداد خرده و تشخصی هر دو قیمت گذاری روانی محسوب می شوند زیرا هدفشان تحریک و نهییج مشتریان بالقوه برای خرید محصولات و خدمات مورد نظر است.
و) قیمت گذاری گروهی و ردیفی: وقتی شرکتی بیش از یک محصول در رشته های مختلف دارد می تواند از این روش استفاده کند، این روش به علت آسان و ارزان بودن با واکنش مناسب مشتریان روبه رو می شود ( احمد روستا ۱۳۸۸ : ۷۲ ).
- قیمت گذاری بر مبنای رقابت^[۵۰]۱: در این روش شرکت می تواند رقابت را دنبال نماید و خود را با آن تطبیق دهد، در کالاهایش ایجاد تمایز بنماید و از ورود رقبای جدید جلوگیری به عمل آورد و یا آنها را تضعیف کند.
الف) قیمت گذاری رهبر یا محصول ارزان برای جلب مشتریان: بعضی از شرکت ها سعی می کنند با بهره گرفتن از قیمتی چشمگیر و جلب کننده برای یک محصول، مشتریان رقیب را جلب کرده و تقاضا را برای محصولات دیگر تحریک کنند.
ب) قیمت گذاری موضع یابی: از این روش برای موضع سازی محصولات نسبت به رقبا استفاده می شود ( حسن اسماعیل پور ۱۳۸۹ : ۸۹ )
قضاوت و تصمیم گیری در مورد مناسب یا نا مناسب بودن قیمت هر محصول به عهده مصرف کننده است. هنگام تعیین قیمت، شرکت ها باید ادراکات مشتریان و چگونگی تاثیر این ادراکات را بر تصمیمات خرید در نظر گیرند. یکی از محققان بازاریابی معتقد است که: تصمیمات قیمت گذاری مانند دیگر تصمیمات آمیخته بازاریابی باید مشتری گرا باشد. قیمت گذاری علاوه بر تخصص فنی، مستلزم مهارتهای دیگری است از جمله قضاوت ها و ارزیابیهای مناسب و آگاهی کامل از انگیزه های خریداران. کلید قیمت گذاری موثر، شناخت خلاقانه خصوصیات خریداران، علت خرید آنها و چگونگی تصمیم گیری خرید آنان است. مصرف کنندگان با توجه به ارزشهایی که برای ترکیبات مختلف محصول قائل اند، متفاوتند، به همین دلیل بازاریابان استراتژی های قیمت گذاری مختلفی برای گروه های گوناگون مشتریان که نسبت به قیمت حساسیت های متفاوتی نشان می دهند ایجاد می کنند. قیمت گذاری موثر تجزیه و تحلیل ادراکات مربوط به قیمت و نیاز های مشتریان آغاز می شود ( احمد روستا ۱۳۸۸ : ۹۰ ).
۲-۲-۳- انگیزه سازهای فروش تجاری:
مدیریت توسعه تجاری^[۵۱]۱ فرایند برنامه ریزی، بودجه بندی ارائه و اجرای برنامه های تشویقی است که بین تولید کننده و خرده فروش به وجود می آید و به منظور افزایش فروش محصولات است مانند: دادن بن های تخفیف به فروشندگان که قیمت تمام شده را برای آنها کاهش داده و حاشیه سود را برای آنها بالا می برد که این می تواند یک انگیزه ساز تجاری باشد. و مثال دیگر اینکه با قرار دادن یک صفحه تبلیغاتی ویژه در مغازه خرده فروش میزان فروش را افزایش داد که این نیز می تواند یک انگیزه ساز تجاری باشد.
چرا انگیزه ساز های تجاری مهم هستند؟
در بین سال های ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۶ مبالغ زیادی صرف انگیزه ساز های تجاری شده که به طور میانگین باعث افزایش خرده فروش از ۵% تا ۱۳% شده است. با توجه به این موضوع که تبلیغات هزینه های زیادی دارند، انگیزه سازهای فروش تجاری می تواند یک پتانسیل سود قابل توجه باشد که با بهبود بخشیدن به شیوه های به کار گیری آنها می توان این سود را به حداکثر رساند.
مهمترین اهداف انگیزه سازها شامل موارد زیر می شود:
جلب مشتریان جدید
تغییر عادت خرید
آزمایش کالای جدید یا بهبود یافته
مصرف بیشتر در مشتریان فعلی
مقابله با رفتار رقبا
افزایش نقدینگی و فروش فوری
جلب همکاری واسطه ها
افزایش سهم بازار ( کاتلر و همکاران ۱۹۹۹ )^[۵۲]۱ .
۲-۲-۴- انگیزه ساز های مصرف کننده:
۲-۲-۴-۱- الگوی رفتار مصرف کننده:
مصرف کنندگان هر روز باید تصمیمات زیادی برای خرید بگیرند. شرکت های بزرگ، تحقیقات گسترده ای در زمینه تصمیمات خرید مصرف کنندگان به انجام می رسانند تا پاسخی برای این سؤالات بیابند: مصرف کنندگا ن چه چیزی می خرند، کجا می خرند، چطور و چه قدر می خرند، چه زمانی می خرند، و چرا می خرند؟ بازاریابان می توانند با مطالعه خریدهای واقعی مصرف کنندگان متوجه شوند که چه چیزی را در چه زمانی و چقدر می خرند. اما فهمیدن چرایی رفتارخرید مصرف کننده، کار ساده ای نیست؛ پاسخ در اعماق فکر مصرف کننده مخفی شده است.

بین سرمایه فرهنگی با باروری و ایده‌آل‌‌های باروری زنان رابطه وجود دارد.

فصل چهارم

روش‌شناسی

روش سنگ​بنای هر کار علمی است. دستیابی به هدف​های علم یا شناخت میسّر نخواهد بود، مگر زمانی که با روش​شناسی درست صورت پذیرد. دکارت روش را راهی می​داند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود. در عرف دانش، روش را مجموعه شیوه​ها و تدابیری دانسته​اند که برای شناخت حقیقت و برکناری از لغزش به کار برده می​شود و به سه چیز اطلاق می­ شود: مجموعه قواعدی که هنگام بررسی و پژوهش واقعیّات باید به کار روند تا آدمی را از مجهولات به معلومات راهبری ­نماید (ساروخانی، ۱۳۸۸ : ۲۴). بنابراین، اتّخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول علمی است. در این فصل، ابتدا ضمن معرّفی روش تحقیق و جمعیّت آماری، روش تعیین حجم نمونه، روش نمونه گیری و روش گردآوری داده ­ها توضیح داده خواهد شد. در نهایت، ضمن بررسی مفاهیم اساسی تحقیق (تعریف مفهومی و عملیاتی متغیّرهای مورد بررسی)، اعتبار و پایایی پرسشنامه­ تحقیق بررسی خواهد شد.

۴-۱)روش انجام تحقیق

در صورتی که پاسخ به مسأله مربوط به زمان حال باشد، از روش پیمایشی^[۳۷] استفاده می­ شود. محقّق نیز با طرح مجموعه ­ای از سؤالات متناسب با اهداف تحقیق شرایط فعلی را بررسی می­ کند تا مسائل جاری در پرتو آن روشن شود. تعمیم­پذیری نتایج نیز یکی از خصوصیّات اصلی و عمده­ی این نوع تحقیقات می­باشد. در این پژوهش نیاز به اطّلاعاتی داریم که بتوانیم با بهره گرفتن از آن، ارتباط بین ویژگی­های جمعیّت و موضوع مورد مطالعه را بررسی کنیم و به توصیف جمعیّت مورد بررسی بپردازیم. بنابراین، روش تحقیق در این بررسی پیمایشی است و جمعیّت آماری مورد مطالعه شامل زنان کُردِ حداقل یکبار ازدواج کرده­ی همسردار ۱۵ تا ۴۹ ساله­ی ساکن در شهر سنندج می­باشد. برای گردآوری داده ­ها از تکنیک پرسشنامه­ ساخت­یافته همراه با مصاحبه استفاده شد. در نهایت، داده ­ها با بهره گرفتن از بسته­ی نرم­افزاری SPSS 20 پردازش و تجزیه و تحلیل شد.

۴-۲) جامعه آماری

جامعه آماری به مجموعه ­ای از افراد، واحدها، اشیاء و غیره اطلاق می­ شود که حداقل در یک یا چند صفت یا ویژگی­ مشترک باشند. معمولاً در هر پژوهشی جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت (صفت­ها)، متغیّر و واحدهای آن به مطالعه بپردازد. در این پژوهش جمعیّت آماری شامل کلیه­ زنان کُرد ۱۵ تا ۴۹ ساله­ی همسردار ساکن در شهر سنندج می­باشد. برای تعیین جمعیّت آماری از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ شهر سنندج استفاده شد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ تعداد زنان یکبار ازدواج کرده­ی همسردار ساکن در مناطق شهری سنندج ۷۹۶۹۹ نفر می­باشد.

۴-۳) واحد تحلیل و مشاهده

واحد تحلیل^[۳۸] تابع مسأله و فرضیات تحقیق است. واحد تحلیل ممکن است فرد، خانواده، کشور، دوره­ های تاریخی و استان­های کشور باشد. واحد مشاهده^[۳۹] نیز چیزی است که از آن سؤال می­ شود. ممکن است از فرد سوال شود؛ در این صورت واحد مشاهده فرد است. در برخی از تحقیقات نیز واحدهای تحلیل و واحدهای مشاهده یکسان­اند (ساعی، ۱۳۸۷: ۹۴).در این پژوهش، واحد تحلیل و مشاهده زنان همسردار واقع در سنین باروری ۱۵ تا ۴۹ ساله هستند که در داخل خانوارها شناسایی و مورد پرسش قرار گرفتند.

۴-۴) حجم نمونه گیری

تعیین حجم نمونه^[۴۰] در پژوهش­های اجتماعی به عوامل متعدّدی همچون ماهیّت تحقیقات (کمی و کیفی)، هدف تحقیقات (تعمیم نتایج به جمعیّت)، ویژگی­های جمعیّت (تنوع صفات و ناهمگنی یا وحدت صفات و همگنی)، روش انتخاب نمونه و مواردی نظیر آن بستگی دارد. حجم نمونه یا تعداد افرادی که ما باید با آنها مصاحبه کنیم بستگی به آن دارد که ما با چه دقّت و اطمینانی می­خواهیم نتایج تحقیق از نمونه را به کل جامعه آماری تعمیم دهیم. هر چه این دقّت و اطمینان تعمیم بیشتر باشد نیاز به حجم نمونه بیشتری خواهد بود. بنابراین، برای تعیین حجم نمونه باید میزان دقّت و اطمینان تعمیم را بدانیم (رفیع­پور، ۱۳۸۷: ۳۷۲).
برای تعیین حجم نمونه از فرمول عمومی کوکران استفاده شد، و چون حجم نمونه به شدّت به درجه دقّت نمونه گیری بستگی دارد دقت احتمالی را ۰۵/۰ یعنی با ۹۵/۰ اطمینان در نظر گرفته‌ایم.
واحد نمونه گیری در این بررسی خانوارهای شهر سنندج می­باشند. در این تحقیق از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و حجم نمونه از فرمول کوکران محاسبه شده است. طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ جمعیت زنان ۴۹-۱۵ ساله شهرستان سنندج (که حداقل یک­بار ازدواج کرده ­اند) ۷۹۶۹۹ نفر بوده است که در فرمول کوکران نمونه ۳۸۲ نفری به دست می دهد.
در فرمول فوق معمولاٌ؛ حداکثر اشتباه مجاز (d) معادل ۰۵/۰، ضریب اطمینان ۹۵/۰،  ۹۶/۱ t= و مقادیر p و q نیز هرکدام معادل ۵/۰ و حجم جامعه (۷۹۶۹۹) N در نظر گرفته می‌شود. مقدار P برابر با ۵/۰ در نظر گرفته می‌شود.
۳۸۲

۴-۴-۱) روش نمونه گیری

در تحقیقات اجتماعی به ویژه هنگامی که از روش پیمایش برای جمع آوری اطّلاعات استفاده می­کنیم به دلیل محدودیت­های زمانی و مالی ناگریز هستیم از جمعیّت مورد مطالعه نمونه ­ای انتخاب کنیم. نمونه گیری به ما امکان می­دهد تا با مطالعه شمار نسبتاً کوچکی از واحدها به جای کلّ جمعیّت، داده­هایی را به دست آوریم که نماینده ویژگی­های جمعیّت کل باشد.
شیوه ­های نمونه گیری نسبت به مسائل مورد بررسی متفاوت است و برای هر مسأله در هر شرایط مکانی و زمانی خاص باید عمومأ از یک شیوه­ نمونه گیری خاص استفاده نمود (دواس،۶۸:۱۳۸۸). در این پژوهش روش نمونه گیری برای زنان ترکیبی از روش­های خوشه­ا­ی چند مرحله­ ای، تصادفی و تصادفی سیستماتیک است. دلیل عمده­ی استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه­ای این است که جامعه­ ما گسترده می­باشد و فهرست کامل زنان ۴۹ – ۱۵ ساله­ی یکبار ازدواج کرده در دسترس نیست. ابتدا نقشه­ی شهر سنندج تهیّه و ضمن شمارش تمامی بلوک­های آن، کل شهر به ۲۹۸۰ بلوک تقسیم شد. در مرحله­ بعد، کل منطقه­ مورد بررسی بر حسب شناختی که نگارنده از آن داشت بر حسب پایگاه اقتصادی اجتماعی به سه خوشه­ی دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی بالا، متوسّط و پایین تقسیم شد. تعداد بلوک­های منتخب از هر خوشه متناسب با حجم آن­ها در جدول زیر آمده است.
جدول ۴-۱ ) تعداد بلوک­های انتخابی در هر خوشه متناسب با حجم

اعتماد اجتماعی
تعریف مفهومی:اﻋﺘﻤﺎد از ﻣﻴﺰان اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدن ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ،اﻓـﺮاد ،اﻟﮕﻮﻫـﺎ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﻧﻘﺶﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮﻣﻲآﻳﺪ. پاتنام(۱۳۷۹)معتقد است اعتماد موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضاى یک اجتماع شده و در نهایت منافع متقابل آنان را تأمین خواهدکرد .
تعریف عملی:شاخص اعتماد اجتماعی که از عدم تردید درباره ی قابل اعتماد بودن مردم،احساس امنیت در جامعه،درستکاری مردم در هر نوع معامله با دیگران،اعتماد به دیگران در روابط اجتماعی بدست آمده است شامل۵ گویه از طیف ۵ قسمتی لیکرتمی باشد. این شاخص از مجموع نمرات جدول(۴-۹) به دست میآید که حداقل آن ۵ و حداکثر آن ۲۵ است. این شاخص بر حسب نمرات عاملی استاندارد شده است که نمره ۱۰۰ نشانگر بالاترین میزان اعتماد اجتماعی افراد است.
جدول ۴-۹- عملیسازی اعتماد اجتماعی

گویه ها «با جملاتی که در باره اعتماد در جامعه بیان می کنم چقدر موافق یا مخالفید؟»
دامنه گویه ها

افراد قابل اعتماد زیادند ،  می توان با صحبت کردن و چند برخورد به آنها اعتماد کرد.
۵-۱

به من ثابت شده است که در رابطه با دیگران ، نباید اطلاعات زیادی از خودم به آنها بدهم.
۵-۱

به نظر من اخبار شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی کشور ما واقعی و بی‌طرفانه است.
۵-۱

عموما می توان به غریبه ها اعتماد کرد.
۵-۱

آدم تا از کسی بدی ندیده باید  به او اعتماد کند .
۵-۱

رضایت از امکانات و تجهیزات ترافیکی
تعریف مفهومی: احساسرضایت از بازتابتوازنمیانآرزوهایشخصیووضعیتعینیبهوجودمیآید( اینگلهارت، ۱۳۷۳: ۲۴۱). در واقع فرد با توجه به سطح نیازها و انتظاراتی که دارد، از شرایط و امکانات به لحاظ ذهنی خشنود گردیده و آن شرایط و امکانات را خوشایند ارزیابی کند.
تعریف عملی: برای سنجش این متغیر از ۵ گویه با طیف لیکرت از کاملاَ موافقم (بانمره ۵ ) تا کاملاَ مخالفم(با نمره ۱) تشکیل شده است. شاخص رضایت از امکانات و تجهیزات ترافیکی از مجموع نمرات جدول(۴-۱۰) به دست میآید که حداقل آن ۵ و حداکثر آن ۲۵ است. این شاخص بر حسب نمرات عاملی استاندارد شده است که نمره ۱۰۰ نشانگر رضایت بالای فرد از تجهیزات ترافیکی است.

جدول ۴-۱۰- عملیسازی رضایت از امکانات و تجهیزات ترافیکی

گویه ها «لطفا سؤالات زیر را بخوانید و نظر خود را در مورد هرکدام اعلام نمایید»
دامنه گویه ها

گاهی پیاده روها آنقدر شلوغ است که مجبورم برای تردد از خیابان استفاده کنم.
۵-۱

در آزادراهها و بزرگراهها، محل مناسبی برای عبور عابرین وجود ندارد و به ناچار از حصار میان آنها عبور می کنم.
۵-۱

من همیشه از پل های هوایی که دارای پله برقی است استفاده می کنم.

۱ – شاخص توصیف شغل ؛
۲- پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا ؛
۳ – پیمایش شناخت شغل ؛
۴ - مقیاس عمومی شغل ؛
۵ – پیمایش رضایت شغل ؛
۶ – مقیاس خود ارزیابی سازمانی میشیگان .
مطالعات نشان می دهند که از میان مقیاس های مذکور ، پرسشنامه شاخص توصیف شغل که محققان در بیش از ۱۰۰ پژوهش از آن استفاده کرده اند ، با ۵ جزء مقیاس ( پرداخت ، ارتقاء سرپرستی ، همکاران و ماهیت کار ) . ار اعتبار بالغ بر ۰۸۰/۰ برخوردار بوده است ( کوک ^[۸۰]و دیگران ، ۱۹۹۰ ، ص ۳۵ ) .
۲-۶- ابعاد رضایت شغلی
چندین محقق و صاحب نظر ( اسمیت ، کندال ، هولین ، ۱۹۶۹ ) ، استدلال می کنند که رضایت از شغل در واقع مصرف چندین گرایش مرتبط می باشد ، بنابراین موقعی که درباره رضایت صحبت می کنیم باید تعریف کنیم (( رضایت از چه ؟ )) اسمیت و دیگران می گویند که پنج بعد شغلی معرف خصوصیات برجسته شغل است که افراد درباره آنها عکس العمل های انفعالی نشان می دهند .

خود شغل ؛ قلمرو و وظایفی که کارکنان انجام می دهند جالب می باشد و فرصتهایی برای یادگیری و پذیرش مسولیت فراهم می سازد .
حقوق و دستمزد؛ میزان حقوق دریافتی ، برابری ادراکی در مورد حقوق و روش پرداختی .
فرصت ارتقاء ؛ دسترسی به فرصتهای واقعی برای پیشرفت .
سرپرستی ؛ توانایی های فنی و مدیریتی سرپرستان و ملاحظاتی که سرپرستان برای علائق کارکنان نشان می دهند .
همکاران ؛ میزان دوستی ، صلاحیت فنی و حمایتی که همکاران نشان می دهند ضمن اینکه ابعاد دیگری در زمینه رضایت از شغل شناخته شده است .
۲-۷-ماهیت رضایت شغلی :
مطالعات نشان می دهد که همه ساله ، بسیاری از شرکتها و سازمان ها از جمله آی بی ام ، پیمایشهای افکار سنجی را در خصوص احساس و نگرش کارکنان درباره شغلشان انجام می دهند . افزایش رضایت شغلی در این شرکت میزان ترک خدمت را به حداقل رسانده ، موجب کسب وجهه و موقعیت یابی گردیده است .
رضایت شغلی یکی از مهمترین متغیرهای تحقیق در رفتار سازمانی و همچنین متغیر محوری در تحقیقات و تئوری های سازمانی است .
یکی دیگر از صاحب نظران ( رز^[۸۱] ، ۲۰۰۱ ، ص ۴۸ ) رضایت شغلی را یک مفهوم چندوجهی می داند که شامل ابعاد درونی و بیرونی است . منابع رضایت درونی به ویژگی های شخصیتی فرد بر میگردند ، مانند توانایی ابتکارعمل و برقراری ارتباط باسرپرستان که به آن ها جنبه های کیفی شغل می گویند . منابع رضایت درونی ، اقتضایی و وابسته به شرایط محیطی هستند ، مانند پرداخت ، ارتقا یا امنیت شغلی . تفاوت واحدهای سازمانی از نظر میزان رضایت شغلی را می توان نشانه وجود نقاط بالقوه مشکل زا دانست ( ولف ^[۸۲]، ۲۰۰۱ ، ص ۵۰ ) .
۲-۸-اهمیت رضایت شغلی
اهمیت مطالعه و بررسی رضایت شغلی را از ابعاد مختلف می توان مرور نمود : در تمامی سازمان ها و موسسات ، علاقه ی خاصی به بررسی رضایت شغلی صورت می گیرد و لذا رضایت شغلی به عنوان موضوعی مشترک در تمام سازمان ها تلقی می شود . آگاهی از میزان نگرش کارکنان نسبت به شغل شان در همه موسسات مهم محسوب می گردد . مدیران ، در زمان گزینش و استخدام افراد ، تنها در پی داوطلبانی بر نمی آیند که از توانایی ها ، تجربه و انگیزه های لازم برخوردار باشند ؛ بلکه به نظام ارزشی آنان که متناسب با ارزش سازمان باشد ، نیز توجه دارند . از سوی دیگر مدیران در حین کار نیز ، به نگرش کارکنان و میزان رضایت شغلی آن ها تاکید دارند ( لیو^[۸۳] و همکاران ، ۲۰۰۴ ) . بررسی و تحلیل رضایت شغلی دغدغه ی تمامی دانشمندان علوم انسانی است و مطالعه ی آن به عنوان مبحثی میان رشته ای تلقی می شود . اهمیت این موضوع موجب آن گردیده است که صاحب نظران از زوایای متعدد : روان شناسی ، جامعه شناسی ، مدیریت و علوم تربیتی ، به تبعیین ابعاد گوناگون رضایت شغلی بپردازند و این مهم باعث تنوع روی کردها و کثرت تولیدات علمی در تحلیل رضایت شغلی گردیده است . از نظر روش شناسی تحقیق ، در برخی حوزه ها ، رضایت شغلی به عنوان متغیر وابسته و در بعضی دیگر ، مطالعات ، به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است . در حالت نخست ، محققان سعی در تحلیل و شناسـایی عوامل موثر فردی ، شغلی ، سازمـانی واجتماعی در شکل گیری و چگونگی رضایت شغلی دارند . عمده دل مشغولی در این بخش ، میزان تاثیر و چگونگی آن را در میزان رضایت شغلی کارکنان مورد آزمون است . در حالت دوم ، دانشمندان ، در جهت بررسی و مطالعه ی اثرات و پی آمدها ی رضایت شغلی در سطوح مختلف فردی ، سازمانی و اجتماعی تلاش می کنند .
بررسی و شناخت رضایت شغلی از ابعاد گوناگون مورد توجه محققان بوده است . برخی به اثبات آن ( اشنایدر^[۸۴] و داچلر^[۸۵] ، ۱۹۷۸؛استاووراس^[۸۶] ، ۱۹۸۵) ، بعضی دیگر به اهمیت آن با سایر عوامل هم چون غیبت ( هاکت ^[۸۷]. گیون ^[۸۸]، ۱۹۸۵ ؛ هالین^[۸۹] ، ۱۹۹۱ ) . ترک خدمت ( کارستن^[۹۰] و اسپکتر ، ۱۹۸۷ ) ، عملکرد ( لافالدانو^[۹۱] و موچنیسکی ^[۹۲]، ۱۹۸۵ ؛ آستروف^[۹۳] ، ۱۹۹۲ ؛ پودساکف ^[۹۴]و ویلیامز^[۹۵] ، ۱۹۸۶ ) پرداخته اند ( دیویس^[۹۶] ، ۲۰۰۴ ) . یکی از متغیرهای اصلی و مهم مرتبط با تصمیم گیری کارکنان ، مبنی برماندن یاترک خدمت رضایت شغلی است ( هاگدوان^[۹۷] ، ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ ؛ ایساک^[۹۸] ، ۱۹۹۷ ، مالام ^[۹۹]، ۱۹۹۶ ، مک برایدوماندی^[۱۰۰] و تانل^[۱۰۱]، ۱۹۹۲ ؛ نیونهایس ^[۱۰۲]، ۱۹۹۴ و اسمارت^[۱۰۳] ، ۱۹۹۰ ) ( بریورو^[۱۰۴] همکار ، ۲۰۰۳ الف ) .
رفتار سازمانی میان فرهنگی مطالعه و تجزیه و تحلیل فرایندهای تیمی و رفتارهای فردی براساس مشخصات و چارچوب های فرهنگی و ملی می باشد که مشخصات فرهنگی به مثابه ی نقش مهم در نحلیل فوق تلقی می گردد و فرهنگ به عنوان متغیر مستقل و واسط ( میانجی ) در ارتباط با موضوعات رفتاری سازمانی بررسی می شود ( تسیوئی و همکاران ، ۲۰۰۷ ) . تحقیقات میان فرهنگی ، معرف آن است که چگونه فرهنگ ، در ارتباط با پدیده های خرد سازمانی ( برای مثال انگیزش ، شناخت و احساسات و هیاجانات ) ، سطح میان سازمانی (برای مثال تیم­ها، رهبری و مذاکره) و سطح کلان سازمانی (برای مثال فرهنگ­سازمانی ، ساختار سازمانی )بوده و همچنین فرهنگ چه تاثیری در چگونگی روابط متقابل بین سطوح سه گانه ی مذکور بایکدیگر دارد ( گلفاند^[۱۰۵] و همکاران ، ۲۰۰۷ ؛ به نقل قول اززکی ، ۱۳۸۶ ) .
۲-۹- عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان
عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان ، به طور کلی در ۲دسته اصلی طبقه بندی شده اند :
نخست : عوامل محیطی شغل و مرتبط با شغل که مهمترین تاثیر را بر رضایت شغلی دارند و شامل چگونگی رفتار افراد ، ماهیت وظایف شغلی ، ارتباط با سایر افراد در محیط کار و پاداش ها می باشد .
دوم : عوامل فردی که افراد با خود به شغلشان منتقل می نمایند ، مانند تجارب قبلی فرد و شخصیت .
هر دو دسته عوامل در مبحث رضایت شغلی از یکدیگر تاثیر پذیرند . تناسب میان شغل و شاغل در رضایت شغلی کارکنان عاملی مهم به شمار می رود ( کریستوف^[۱۰۶] ، ۱۹۹۶ ، ص ۱۵ ) .
۲-۱۰-عوامل محیطی رضایت شغلی :
۲-۱۰-۱– نظریه ویژگی های شغلی : بسیاری از محققان عقیده دارند که مشاغل ساده و تکراری در خطوط منتاژ سنتی ، ذاتا خسته کننده هستند و نارضایتی ایجاد می کنند ( هالین و بلود^[۱۰۷] ، ۱۹۹۹ ، ص ۳۲ ) . بسیاری از مدافعان طراحی مجدد شغل به توسعه و گسترش موضوع رضایت شغلی در جهت طراحی مجدد شغل اعتقاد دارند ( هرزبرگ ، مانستر^[۱۰۸] و سیندر من^[۱۰۹] ، ۱۹۸۵ ، ص ۱۰ ) . ایجاد رضایت شغلی می تواند با تغییر در ویژگی های وظایف شغلی افراد به وجود آید . ویژگی های شغل به محتوا و ماهیت وظایف مربوط می شوند . مشهورترین نظریه در خصوص ویژگی های شغل ، تئوری ویژگی های شغلی است ( هاکمن^[۱۱۰] و اولدهام ^[۱۱۱]، ۱۹۸۰ ، ص ۳ ) . در این تئوری طراحی مشاغل را می توان به گونه ای انجام داد که کارکنان از شغل خود احساس رضایت داشته باشند . در به کارگیری این روش ، صاحب نظران معتقدند که از طریق غنی کردن عناصر معینی از مشاغل می توان در تغییر حالات روانی افراد موثر بود و اثربخشی شاغلان را افزایش داد ( رابینز ، ۱۹۸۸ ، ص ۴۲ ) .
۲-۱۰-۲-محدودیت سازمانی : شرایط محیط کاری که مانع عملکردشغلی کارکنان می گردد ، اصطلاحا محدودیت های سازمانی ( موانع سازمانی ) نامیده می شوند . این محدودیت ها شامل بسیاری از جنبه های شغلی ، مانند افراد و محیط کار فیزیکی می گردند ( پیتر ، کونورد و رادلف ، ۲۰۰۰ ، ص ۱۵ ) . با بهره گرفتن از تکنیک وقایع حساس زمینه ها و محدودیت ها را دسته بندی نمودند . آنهااز ۶۲۰ کارگر در خصوص تجارب آنها در زمینه محدودیت های سازمانی در محیط کار تحقیق به عمل آوردند . تجزیه و تحلیل محتوایی پاسخ ها که مشتمل بر ۸ قلمرو بوده است ، در جدول شماره ۲ نشان داده شده است :