بین سرمایه فرهنگی با باروری و ایده‌آل‌‌های باروری زنان رابطه وجود دارد.

فصل چهارم

روش‌شناسی

روش سنگ​بنای هر کار علمی است. دستیابی به هدف​های علم یا شناخت میسّر نخواهد بود، مگر زمانی که با روش​شناسی درست صورت پذیرد. دکارت روش را راهی می​داند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود. در عرف دانش، روش را مجموعه شیوه​ها و تدابیری دانسته​اند که برای شناخت حقیقت و برکناری از لغزش به کار برده می​شود و به سه چیز اطلاق می­ شود: مجموعه قواعدی که هنگام بررسی و پژوهش واقعیّات باید به کار روند تا آدمی را از مجهولات به معلومات راهبری ­نماید (ساروخانی، ۱۳۸۸ : ۲۴). بنابراین، اتّخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول علمی است. در این فصل، ابتدا ضمن معرّفی روش تحقیق و جمعیّت آماری، روش تعیین حجم نمونه، روش نمونه گیری و روش گردآوری داده ­ها توضیح داده خواهد شد. در نهایت، ضمن بررسی مفاهیم اساسی تحقیق (تعریف مفهومی و عملیاتی متغیّرهای مورد بررسی)، اعتبار و پایایی پرسشنامه­ تحقیق بررسی خواهد شد.

۴-۱)روش انجام تحقیق

در صورتی که پاسخ به مسأله مربوط به زمان حال باشد، از روش پیمایشی^[۳۷] استفاده می­ شود. محقّق نیز با طرح مجموعه ­ای از سؤالات متناسب با اهداف تحقیق شرایط فعلی را بررسی می­ کند تا مسائل جاری در پرتو آن روشن شود. تعمیم­پذیری نتایج نیز یکی از خصوصیّات اصلی و عمده­ی این نوع تحقیقات می­باشد. در این پژوهش نیاز به اطّلاعاتی داریم که بتوانیم با بهره گرفتن از آن، ارتباط بین ویژگی­های جمعیّت و موضوع مورد مطالعه را بررسی کنیم و به توصیف جمعیّت مورد بررسی بپردازیم. بنابراین، روش تحقیق در این بررسی پیمایشی است و جمعیّت آماری مورد مطالعه شامل زنان کُردِ حداقل یکبار ازدواج کرده­ی همسردار ۱۵ تا ۴۹ ساله­ی ساکن در شهر سنندج می­باشد. برای گردآوری داده ­ها از تکنیک پرسشنامه­ ساخت­یافته همراه با مصاحبه استفاده شد. در نهایت، داده ­ها با بهره گرفتن از بسته­ی نرم­افزاری SPSS 20 پردازش و تجزیه و تحلیل شد.

۴-۲) جامعه آماری

جامعه آماری به مجموعه ­ای از افراد، واحدها، اشیاء و غیره اطلاق می­ شود که حداقل در یک یا چند صفت یا ویژگی­ مشترک باشند. معمولاً در هر پژوهشی جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت (صفت­ها)، متغیّر و واحدهای آن به مطالعه بپردازد. در این پژوهش جمعیّت آماری شامل کلیه­ زنان کُرد ۱۵ تا ۴۹ ساله­ی همسردار ساکن در شهر سنندج می­باشد. برای تعیین جمعیّت آماری از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ شهر سنندج استفاده شد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ تعداد زنان یکبار ازدواج کرده­ی همسردار ساکن در مناطق شهری سنندج ۷۹۶۹۹ نفر می­باشد.

۴-۳) واحد تحلیل و مشاهده

واحد تحلیل^[۳۸] تابع مسأله و فرضیات تحقیق است. واحد تحلیل ممکن است فرد، خانواده، کشور، دوره­ های تاریخی و استان­های کشور باشد. واحد مشاهده^[۳۹] نیز چیزی است که از آن سؤال می­ شود. ممکن است از فرد سوال شود؛ در این صورت واحد مشاهده فرد است. در برخی از تحقیقات نیز واحدهای تحلیل و واحدهای مشاهده یکسان­اند (ساعی، ۱۳۸۷: ۹۴).در این پژوهش، واحد تحلیل و مشاهده زنان همسردار واقع در سنین باروری ۱۵ تا ۴۹ ساله هستند که در داخل خانوارها شناسایی و مورد پرسش قرار گرفتند.

۴-۴) حجم نمونه گیری

تعیین حجم نمونه^[۴۰] در پژوهش­های اجتماعی به عوامل متعدّدی همچون ماهیّت تحقیقات (کمی و کیفی)، هدف تحقیقات (تعمیم نتایج به جمعیّت)، ویژگی­های جمعیّت (تنوع صفات و ناهمگنی یا وحدت صفات و همگنی)، روش انتخاب نمونه و مواردی نظیر آن بستگی دارد. حجم نمونه یا تعداد افرادی که ما باید با آنها مصاحبه کنیم بستگی به آن دارد که ما با چه دقّت و اطمینانی می­خواهیم نتایج تحقیق از نمونه را به کل جامعه آماری تعمیم دهیم. هر چه این دقّت و اطمینان تعمیم بیشتر باشد نیاز به حجم نمونه بیشتری خواهد بود. بنابراین، برای تعیین حجم نمونه باید میزان دقّت و اطمینان تعمیم را بدانیم (رفیع­پور، ۱۳۸۷: ۳۷۲).
برای تعیین حجم نمونه از فرمول عمومی کوکران استفاده شد، و چون حجم نمونه به شدّت به درجه دقّت نمونه گیری بستگی دارد دقت احتمالی را ۰۵/۰ یعنی با ۹۵/۰ اطمینان در نظر گرفته‌ایم.
واحد نمونه گیری در این بررسی خانوارهای شهر سنندج می­باشند. در این تحقیق از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و حجم نمونه از فرمول کوکران محاسبه شده است. طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ جمعیت زنان ۴۹-۱۵ ساله شهرستان سنندج (که حداقل یک­بار ازدواج کرده ­اند) ۷۹۶۹۹ نفر بوده است که در فرمول کوکران نمونه ۳۸۲ نفری به دست می دهد.
در فرمول فوق معمولاٌ؛ حداکثر اشتباه مجاز (d) معادل ۰۵/۰، ضریب اطمینان ۹۵/۰،  ۹۶/۱ t= و مقادیر p و q نیز هرکدام معادل ۵/۰ و حجم جامعه (۷۹۶۹۹) N در نظر گرفته می‌شود. مقدار P برابر با ۵/۰ در نظر گرفته می‌شود.
۳۸۲

۴-۴-۱) روش نمونه گیری

در تحقیقات اجتماعی به ویژه هنگامی که از روش پیمایش برای جمع آوری اطّلاعات استفاده می­کنیم به دلیل محدودیت­های زمانی و مالی ناگریز هستیم از جمعیّت مورد مطالعه نمونه ­ای انتخاب کنیم. نمونه گیری به ما امکان می­دهد تا با مطالعه شمار نسبتاً کوچکی از واحدها به جای کلّ جمعیّت، داده­هایی را به دست آوریم که نماینده ویژگی­های جمعیّت کل باشد.
شیوه ­های نمونه گیری نسبت به مسائل مورد بررسی متفاوت است و برای هر مسأله در هر شرایط مکانی و زمانی خاص باید عمومأ از یک شیوه­ نمونه گیری خاص استفاده نمود (دواس،۶۸:۱۳۸۸). در این پژوهش روش نمونه گیری برای زنان ترکیبی از روش­های خوشه­ا­ی چند مرحله­ ای، تصادفی و تصادفی سیستماتیک است. دلیل عمده­ی استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه­ای این است که جامعه­ ما گسترده می­باشد و فهرست کامل زنان ۴۹ – ۱۵ ساله­ی یکبار ازدواج کرده در دسترس نیست. ابتدا نقشه­ی شهر سنندج تهیّه و ضمن شمارش تمامی بلوک­های آن، کل شهر به ۲۹۸۰ بلوک تقسیم شد. در مرحله­ بعد، کل منطقه­ مورد بررسی بر حسب شناختی که نگارنده از آن داشت بر حسب پایگاه اقتصادی اجتماعی به سه خوشه­ی دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی بالا، متوسّط و پایین تقسیم شد. تعداد بلوک­های منتخب از هر خوشه متناسب با حجم آن­ها در جدول زیر آمده است.
جدول ۴-۱ ) تعداد بلوک­های انتخابی در هر خوشه متناسب با حجم