دانشکده شیعه‌شناسی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مطالعات تاریخ تشیع
روابط سببی علویان با خلافت (خلفای سه‌گانه، آل زبیر و بنی‌امیه)
استاد راهنما: آقای دکتر محمد الله اکبری
استاد مشاور: آقای دکتر علی آقانوری
دانشجو:محبوبه مجیدی تبار
پاییز ۱۳۹۲
تقدیم به:
همسر عزیزم که همیشه و در همه حال بهترین همراه و همسفر زندگیم بوده است.
سپاس:
حمد و سپاس خدای را که کارنامه‌ی زندگی مرا مشحون از الطاف و عنایات خویش ساخته است و هم‌چنین تشکر و مراتب سپاس خود را نسبت به حمایت دفتر برنامه‌ریزی پژوهش‌های کاربردی معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی اعلام می‌دارم و آرزوی توفیق روزافزون از درگاه خداوند منان را خواهانم.
چکیده:
موضوع ازدواجهای اهل بیت وفرزندان آنان یکی از مباحث بحث بر انگیز در طول تاریخ بوده است که امروزه مورد توجه خاص شیعیان و اهل سنت قرار گرفته است . این موضوع نه تنها در محافل علمی مانند دانشگاهها از سوی شیعه و اهل سنت مطرح می شود بلکه اهل سنت با انشار کتابهایی در این حوزه و پخش آن در بین حجاج این سوال را در بین توده ی مردم ایجاد کرده اند که آیا اساسأ بین اهل بیت و خاندان آنان با خلفا وصلتی می توانسته صورت گرفته باشد و اگر بوده چگونه انجام شده است؟
افراد زیادی در پاسخ به این پرسش در جهت تقریب دو فرقه اسلامی (اهل سنت و شیعه) گامهایی برداشته اند و عده ای دیگر اصل این ازدواجها را مردود دانسته و آنان را نفی می کنند لذا در این پایان نامه سعی شد تا روابط سببی، یعنی ازدواج زنان و مردانی از خاندان اهل‌بیت با زنان و مردانی از خاندان سه خلیفه نخست، خلفای اموی از هر دو شاخه سفیانی و مروانی و خاندان آل زبیر مشتمل بر شخص خلیفه، فرزندان و نوادگان آنان از هر دو طرف را مطالعه، بررسی، توصیف و نقد کند. نیز با ارائه جدول‌ها و نمودارهایی میزان این گونه روابط را با روابط سببی اهل‌بیت با دیگر خاندان‌ها اندازه‌گیری و نسبت سنجی کند.
سوال اصلی که در این پایان نامه دنبال شد، این است که روابط دو سویه اهل بیت (ائمه اثنی اشری و فرزندان و نوادگان آنان )با خاندان خلفا،خلفای سه گانه،آل زبیر،بنی امیه (سفیانی و مروانی) چگونه بوده است؟
همچنین تبین شد که از بین چند ازدواج انجام شده گزارش ازدواج با خلفا و نسل آنان ثبت شده است.ودرمرحله بعد که از حوصله این پایان نامه خارج است باید صحت و سقم این ازدواجها بررسی شود . نتیجه ای که بدست آمدحاکی از این است که بیشترین گزارش مربوط به نوادگان امام سجاد است که با خاندان آل زبیر وصلت کرده اند و این گزارشات توسط راویان زبیری وارد تاریخ شده است که جای تأمل دارد.بعد از آن گزارش ازدواجهای متعدد حضرت سکینه دختر امام حسین آمده که به جهت اضطراب در روایات تشخیص حق امری مشکل شده است . برای ازدواجهای امام محمد باقر یک ازدواج و برای امام جعفر صادق گزارشی به دست نیامد و گزارش ازدواج دو امام اول امام علی و امام حسن با خلفا و نسل آنان در مقایسه با امامان دیگر و ازدواجهای اهل بیت با غیر از نسل خلفا بسیار ناچیز و کم است.

کلیدواژه: خاندان، اهل بیت، خلفا، روابط سببی، علویان، ازدواج‌های درون خاندانی، ازدواج‌های برون خاندانی
فهرست مطالب
مقدمه ۱
بیان مساله ۲
سوابق تحقیق ۲
کتاب‌های دسته اول: ۳
کتاب‌های دسته دوم: ۳
کتاب‌های دسته سوم: ۶
معرفی و نقد منابع ۸
۱ـ عمده الطالب فى انساب آل ابى طالب ۸
۲ـ الشجره المبارکه فی أنساب الطالبیه ۹
۳ـ جمهره أنساب العرب: ۱۱
۴ـ إعلام الورى بأعلام الهدى: ۱۲
۵ـ الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد: ۱۳
۶ـ الفخری فی أنساب الطالبیّین: ۱۵
۷ـ الطبقات الکبرى: ۱۷
۸ـ المجدی فی انساب الطالبین ۱۹
۹ـ مقتل الامام امیر المؤمنین على بن‌ابى طالب: ۲۱
۱۰ـ کتاب نسب قریش: ۲۲
سوال اصلی: ۲۳
فرضیه: ۲۳
اهداف تحقیق: ۲۳
فصل اول: ۲۵
کلیات ۲۵
۱ـ مفاهیم روابط سببی(ازدواج) ۲۶
تعریف ازدواج: معنای لغوی و اصطلاحی ۲۶
معنای لغوی ازدواج ۲۶
معنای اصطلاحی ازدواج ۲۶
۲ـ خاندان (آل، اهل) ۲۸