این نوع پیزومتر متشکل از یک سر پیزومتر است که از آن یک سیم منشعب و با اتصال به نقطه اندازه ­گیری، ثبت داده ­ها را میسر می­سازد. سر پیزومتر متشکل از یک قطعه متخلخل مانند سرامیک یا سنگ متخلخل و یک دیافراگم فلزی سفت است. دیافراگم از یک طرف به قطعه متخلخل و از طرف دیگر به یک قطعه سیم پیش کشیده متصل است. هنگامی که بر اثر تغییر در فشار آب ­حفره­ای، دیافراگم تغییرشکل می­دهد، کشش سیم متصل به آن تغییر می­ کند. از آن­جا که فرکانس طبیعی سیم تابع کشش اعمال شده به آن است، با ثبت فرکانس در حالت جدید و کالیبره کردن سیستم، می­توان فشار آب ­حفره­ای را اندازه ­گیری نمود. برای تعیین فرکانس سیم در حالت جدید، از یک قطعه آهن­ربای الکتریکی که سیم در میان آن قرار گرفته است، استفاده می­ شود. در هر مرحله با مرتعش شدن سیم در میدان آهن­ربای مذکور یک ولتاژ الکتریکی با فرکانس مشابه سیم حاصل می­ شود که مقدار آن توسط دستگاه­های اندازه ­گیری متصل به سیستم قابل تعیین است. در این صورت، با اندازه ­گیری فرکانس طبیعی سیم در هر لحظه و کالیبره کردن آن بر حسب فشار وارد شده بر دیافراگم، می­توان فشار آب ­حفره­ای را تعیین نمود. با توجه به این­که در این نوع پیزومتر انتقال داده ­ها از طریق جریان الکتریسیته در سیم رابط صورت می­گیرد، از این رو اندازه ­گیری فشار آب ­حفره­ای نیز توسط دستگاه­های الکتریکی مناسب و با اتصال به دستگاه­های دیتالاگر انجام می­ شود. دیتالاگر را می­توان در هر ارتفاعی نسبت به سر پیزومتر مستقر ساخت[۲۴] .(Hanna, 1985)

این نوع پیزومتر در صورت نصب صحیح، قادر به اندازه ­گیری فشار آب­ حفره­ای کمتر از فشار اتمسفر نیز خواهد بود. پیزومترهای تار مرتعش نسبت به سایر پیزومترها گران­تر هستند ولی دقت قرائت در آن­ها از سایر پیزومترها بسیار بالاتر است. با توجه به دقت بالای این پیزومترها و بررسی نتایج حاصل از این پیزومترها در سد ستارخان، در این مطالعه از نتایج حاصله از این پیزومترها جهت تعیین فشار آب­ حفره­ای در بدنه این سد استفاده شده است.
۳-۹ پیزومترها در بدنه سد ستارخان:
در طول محور سد، ۲ مقطع ابزار بندی، در طول محور سد در نظر گرفته شده است. انتخاب این مقاطع با این فرض انجام گرفته که امکان کنترل پایداری سد در مقاطع انتخابی میسر باشد.
مقاطع مورد مطالعه، مقاطع ۱۷۰+۰ و ۳۲۰+۰ می باشند. در هر دوی این مقاطع پیزومترها در چهار تراز مختلف نصب شده ­اند. در بالاترین تراز یا تراز ۱۵۶۰ (نسبت به سطح آب­های آزاد) پیزومترهای V1 و V2 در مقطع ۱۷۰+۰ و همچنین V11 و V12 در مقطع ۳۲۰+۰ نصب شده ­اند. همانطور که در قبل اشاره شد، پیزومترهای مذکور در بالاترین تراز نصب شده ­اند و با بررسی های به عمل آمده در مورد تراز آب مخزن مشاهده می­ شود که این پیزومترها عموما بالاتر از سطح فریاتیک آب بوده ­اند و در اکثر مواقع فشار آب حفره­ای منفی را نشان می­ دهند.
در تراز ۱۵۳۰ پیزومترهای V3 و V4 در مقطع ۱۷۰+۰ و V13 و V14 در مقطع ۳۲۰+۰ نصب گردیده­اند. در تراز ۷/۱۵۲۹ پیزومتر V5 در مقطع ۱۷۰+۰ و V15 در مقطع ۳۲۰+۰ نصب شده ­اند. در پایین­ترین تراز نیز پیزومترهای V6 تا V10 در مقطع ۱۷۰+۰ و V16 تا V20 در مقطع ۳۲۰+۰ نصب گردیده­اند. لازم به ذکر است که پیزومتر V10و V20 در پوسته بالادست سد نصب گردیده­اند. در ادامه محل نصب پیزومترها در دو مقطع فوق­الذکر آمده است.

نمای شماتیک مقطع ۱۷۰+۰

نمای شماتیک مقطع ۳۲۰+۰

• بررسی داده ­های ابزاردقیق در بدنه سد ستارخان

همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، جهت اندازه ­گیری میزان تراوش و فشار آب ­حفره­ای در بدنه سد ستارخان از ۲۰ عدد پیزومتر تار مرتعش در دو مقطع ۱۷۰+۰ و ۳۲۰+۰ استفاده شده است. در هر مقطع در چهار تراز ارتفاعی مختلف این پیزومترها نصب گردیده است. داده های پیزومتریک مورد استفاده در این تحقیق، داده ­های قرائت شده در طول مدت حدود شش سال و نه ماه، از تیرماه ۱۳۸۳ تا اسفندماه سال ۱۳۸۹ می­باشد. مجموعه داده مورد استفاده در این بازه شامل داده­هایی است که در بازه­های زمانی ده روزه تا دو هفته­ای برداشت شده و شامل ۱۶۹ قرائت مختلف و مجموعا ۱۸۳۶ داده منحصر به فرد می­باشد، که در محاسبات مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه و در فصل بعدی اقدام به صحت­سنجی داده ­های پیزومتریک شده و توضیحات تکمیلی در این زمینه ارائه شده است.

نتایج تحقیق

• مقدمه

در این فصل ابتدا به مجموعه داده ها و نحوه تقسیم ­بندی آن­ها پرداخته خواهد شد، سپس نحوه مدل­سازی و ساختار شبکه ارائه خواهد شد. در انتها با به­ کارگیری پارامترهای آماری مختلف، مدل ارائه شده مورد صحت سنجی قرار خواهد گرفت.

• مجموعه داده‌ها

برای استفاده از روش‌های داده کاوی^[۵۰] نظیر شبکه‌های عصبی، مدل­های فازی، ژنتیک پروگرامینگ^[۵۱] و…، در اختیار داشتن مجموعه داده مناسب از الزامات اساسی می‌باشد. برای هر مجموعه داده سه ویژگی لازم است]۲۵(Kohonen, 1988) [:

• قابل اعتماد بودن، یعنی واقعی و دقیق باشد.

• با توجه به ابعاد و پیچیدگی‌های مسئله تعداد داده کافی باشد.

• تمام جنبه‌های مسئله را پوشش دهد.

ابتدا بر اساس رابطه و تناسب تغییرات سطح آب پشت مخزن و تغییرات فشار آب حفره‌ای، پیزومترهای خراب شناسایی و داده های حاصل از آن کنار گذاشته شدند. بر این اساس، مجموعه داده گردآوری شده شامل۱۶۸۴ داده پیزومتریک شد. این مجموعه، اطلاعاتی شامل مختصات محل قرارگیری پیزومتر  ، تاریخ قرائت پیزومترها، سطح آب پشت سد، را در بر می‌گیرد. در جهت توسعه مدل، تاریخ قرائت پیزومترها با ارتفاع آب پشت سد ترکیب شد و ورودی نسبت فاصله زمانی به­ صورت  در نظر گرفته شد.

«سوگند به پروردگارت که همهی آنها را همراه شیاطین در قیامت جمع میکنیم»
«سافَرتُ و عَلیاً» «به مصاحبت و همراهی علی مسافرت کردم»

۲-۴-۶ مفعول‌فیه

مفعول‌فیه اسم منصوبی است که پیوسته متضمن معنای “فی” باشد و بر دو قسم است؛ ظرف زمان و مکان به عبارت دیگر هر مفعول‌فیه یا ظرف زمان است یا ظرف مکان اما ظرف‌های مکان و زمان با سه شرط مفعول‌فیه هستند:
۱ـ منصوب باشد
۲ـ معنی فی در آن‌ها مقدر و پنهان باشد.
۳ـ نقش دیگری غیر از مفعول‌فیه بودن نداشته باشند. (شرتونی، ۱۳۸۷: ۲۹۱-۲۹۲)
مفعول‌فیه به اعتبار نوع زمان دو قسم است: ۱٫ مبهم ۲٫ مختص
ظرف زمانی مبهم آن است که بر اندازه‌ای غیرمعین از زمان دلالت کند، مانند: «حین و مُدَّه»
ظرف زمانی معدود ظرفی است که مقدارش مشخص است، مانند «سَنَتَیْن، ثلاثه ایّام»
ظرف مکان نیز از حیث نوع شامل دو نوع می‌شود:۱٫ مبهم ۲٫ مختص یا محدود.
ظرف مکان مبهم محدود به جهات شش‌گانه است مانند:«فوق، تحت، یمین، یسار، خلف، وراء، قدام، امام» و محدود یا مختص نیز ظرفی است که بر مکان معین و محدودی دلالت می‌کند، مانند:«مدرسه، بیت».
ظروف به اعتبار اعراب و بناء شامل دو مورد مبنی و معرب می‌شود.
ظروف مبنی مکانی شش مورد «حَیثُ، لَدُن، لدی، این، هنا، ثَمَّ» است.
حیثُ: «و حَیثُ ما کُنتُم فَوَلُّوا وُجُوهَکم شَطْرَ المَسجِدِالحَرام» (بقره:۱۵۰)
«وهرجا بودید روی خود را به سوی آن کنید»
ثَمَّ: اسم اشاره‌ای برای مکان بعید، غیرمتصرّف، مبنی بر فتح، محلاً منصوب بنابر ظروف‌ بودن.

لَدُن: اسم جامدی که مبنی بر سکون است و اغلب با «مِنْ» مجرورمی‌شود، مانند «مِنْ لَدُنْ حکیمٍ خبیر» (هود: ۱) «از نزد خداوند حکیم و آگاه است»
هُنا: اسم اشاره‌ای بر مکان نزدیک، مبنی بر سکون و گاهی کاف خطاب بر آن ملحق می‌شود، که با آن به مکانی متوسط البعد اشاره‌می‌شود. «هُنَا لِکَ دَعَا زَکَرِیَّا ربَّهُ» (آل‌عمران: ۳۸)
«آنجا بود که زکریا پروردگار خویش را خواند»
ظروف مبنی زمانی نیز عبارتند از: «اِذْ، أمْسِ، مُذْ، مُنْذُ، قَطُّ، لَمّا، اَیّانَ، مَتی، اَلآن».
إذْ: إذْ ظرفیه به اشکال گوناگون می‌آید که ظرف زمان ماضی مربوط به مبحث مفعول‌فیه است و آن در اغلب حالاتش مضاف به جمله، مبنی بر سکون و محلاً منصوب است.
«وَاذْکُرُوا إذْ اَنْتُمْ قَلِیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فی‌الأرْضِ» (انفال: ۲۶)
«و به خاطر بیاورید هنگامی را که شما در روی زمین گروهی اندک و زبون بودید»
أمْسِ: اگر از “أمْسِ” روز گذشته اراده‌شود مبنی بر کسر است، اما اگر مقصود از “أمس” یکی از روزهای گذشته باشد و یا این که الف و لام بر آن واردشود و یا این که اضافه‌گردد معرب است.
«یا موسی اَتُرِیدُ أن تَقْتُلَنِی کَمَا قَتَلْتَ نَفْسَا بالاَمْسِ» (قصص: ۱۹)
«‌ای موسی آیا میخواهی مرا بکشی همان گونه که دیروز انسانی را کشتی»
مُذْ: اگر بعد از “مُذْ” اسم مرفوع، جمله‌ی اسمیه و فعل ماضی بیاید، ظرف و مبنی بر سکون و محلاًمنصوب است.
«ما شَکَکتُ فِی الحَقِّ مُذ أُرِیتُهُ» (خطبه:۴)
«از روزی که حق به من نشان داده شد هرگز در آن شک و تردید نکردم»
مُنْذُ: مانند مُذْ اگر اضافه‌نشود، مبتدا محسوب می‌شود. «مُنذُ قَبَضَ اللّهُ نَبِیَّهُ (ص) حَتَّی یَومِ النَّاسِ هذا» (خطبه:۶) «از هنگام وفات پیامبر تا امروز حق مرا از من باز داشته و به دیگری اختصاص دادند»
قَطُّ: ظرف زمان برای گذشته، نفی یا استفهام قبل از آن می‌آید، مبنی بر ضم محلاًمنصوب.
لمّا: مخصوص ماضی است و جوابش نیز فعل ماضی می‌باشد: «فَلَمَّا نجَّاکُم اِلَی البَرِّ أَعرَضتُم» (اسراء: ۶۷)
«اما هنگامی که شما را به خشکی نجات دهد روی میگردانید»
اَیَّانَ: به دو صورت می‌آید: ۱٫ شرطیه ۲٫ استفهامیه
اَیَّان شرطیه ظرف زمان است و دو فعل مضارع را مجزوم می‌کند. «اَیَّان تذهب أذهب»
أیّان استفهامیه، ظرف به معنای مبنی با آن از آینده سوال می‌شود. «أیَّانَ یَومُ القیامهِ» (القیامه: ۶)
«روز قیامت چه وقت است»

۲-۴-۷ حروف

حرف کلمه‌ای است که دلالت بر معنای غیرمستقل می‌کند و همواره نیازمند دیگر کلمات است. اهمیت حروف به دلیل تعیین نقش واژهی پس از خود میباشد. حروف در زبان فارسی به سه دسته تقسیم می‌شوند: حرف‌های ربط یا پیوند، حرف‌های اضافه، حرف‌های نشانه. حرف اضافه کلمهای است که پیش یا پس از اسمی آورده میشود تا وابستگی اسم یا جانشین اسم را به کلمهی دیگر نشان دهد. از پیوستن حرف اضافه به اسم، ” وابستهی اضافی ” ساخته می‌شود؛ وابستهی اضافی اگر وابستگی (تعلق) به فعل داشته باشد، این وابستگی یا قیدی است یا مفعولی و در این حالت می‌توان آن راوابستهی قیدی یا مفعولی نام داد. وابستهی قیدی احوال و شرایطی را که با فعل ملازمه دارد یا فعل در آن انجام یافته است بیان میکند. مانند:
مناینجادیرماندمخوار گشتم عزیزاز ماندندائمشود خوار
از ماندن وابستهی قیدی برای فعل خوار شد؛ معادل قید علت است. (خطیب رهبر:۱۳۷۹، ۳)
برخی از حرفهای وابستگی ساده با حرف پیوند(ربط) و گاه پیشوند و گاه با قید مشترک است و برحسب نقشی که در جمله برعهده دارد گاه حرف پیوند به شمار میرود و گاه قید و گاه حرف اضافه و گاه پیشوند فعل. مانند باز
باز: حرف پیوند برای عطف
بوستانشدهمچونرویدوستان باز رویدوستان چون بوستان
باز: قید شمار
شرمش از چشم میپرستان باد نرگس مست اگر بروید باز (همان:۱۰)
حرف ربط یا پیوند نیز کلمهای است که دو کلمه یا دو ترکیب یا دو گروه مرکب از چند کلمه یا دو جمله را بهم پیوند دهد. (همان:۳۱) برخی از حروف ربط میتواند، جملهای را مؤول به قید برای جملهی دیگر قرار دهد.
حروف در زبان عربی نیز انواعی دارد که عبارتند از: حروف جر، حروف استثنا، ندا، مشبه‌بالفعل، مفاجاه، تنبیه، تفصیل، ناصبه، جازمه، شرط، تحقیق، تحضیض، استقبال، عطف، ردع، استفهام، نفی، جواب، تفسیر. اگرچه حرف به صورت مستقل نقش محسوب نمی‌شود اما در بسیاری از موارد معانی و مفاهیم قیدی ایجادمی‌کنند یا خود دارای این مفاهیم هستند. فرشیدورد در این مورد میگوید «کلمات در عربی از لحاظ لفظ و به مقتضای تاثیری که در اعراب دارند طبقه بندی شدهاند، مثلاً ” اَن و لن و کی و اذن را حرف ناصبه نامیدهاند از این جهت که تمام فعل مضارع را نصب میدهند در حالیکه از اینها “اَن و کی” حرف به معنی عربی آنند ولی “لن و اذن” معنی ظرفی و قیدی دارند و فقط به خاطر نصب دادن مضارع است که چوب ” اَن و کی” را خورده و حرف شمرده شدهاند و همین طور است در مورد “کأنّ، اِنّ، لیت و لعل” که همه قیدند ولی به تبعیت از ” اَنّ و لکنّ ” که حرفند و به واسطهی آن که همه ناصب اسماند و رافع در خبر، در شمار حروف آمدهاند. بنابراین جای شگفتی نیست اگر ببینیم که بعضی از حروف عربی در فارسی کار قید، صوت و اسم را میکنند» (۱۳۵۸: ۱۲۸-۱۲۹). حروف در زبان عربی هر یک معانی مشخص خود را دارد و نمی‌توان آنها را به جای یک دیگر به کار برد. مثلاً دو حرف “حتی” و “الی” بر معانی خاصی از انتها و غایت دلالت می‌کند که جایگزینی هر یک به جای دیگری موجب تغییر معنی می‌گردد. بعضی از تفاوتهای این دو حرف عبارتنداز:
۱-دلالت"إلی” بر انتهای غایت، اعم از حتی است؛ زیرا “إلی” برای انواع انتها به کار می‌رود؛ خواه ما بعد آن آخرین جزو ما قبلش باشد، خواه نباشد. بدین ترتیب گفته می‌شود:” نمتُ إلی آخر الیل"، “نمتُ إلی الصباح"؛ ولی “حتی” غالباً در مورد آنچه آخر یا متصل به آخر است به کار می‌رود.
۲-بر خلاف “إلی” فعل قبل از “حتی” تدریجاً و اندک اندک به پایان می‌رسد. بر این اساس می‌توان گفت: ” کتبتُ إلی زید"؛ ولی عبارت ” کتبتُ حتی زید” صحیح نیست؛ چون کتابت تدریجاً به نهایت خود یعنی “زید"، نمی‌رسد. (ابن الرسول، ۱۳۹۰: ۱۱)
بنابراین اهمیت حروف در افادهی معانی ویژه تا به حدی است، که جایگزینی هیچ یک به جای دیگری امکان پذیر نیست. برخی از حروف عربی که دارای معنای قیدی میباشد، عبارتند از:

امام در مصاحبه با خبرنگاران مسلمان مقیم انگلستان و خبرنگاران آفریقایی و آسیایی در ۲۶ آذزماه ۱۳۵۸ فرمودند: “بنا نبوده است که یک حاکمی وقتی حکومت کند یک جایی را از جای دیگر فرق بگذارد مگر آن وقت که انحراف پیدا شد اگر همچون حکومتی ما فرض کنیم در یک کشوری پیدا شد که نظر حاکم بر حسب تکلیفی مکلف است به طور تکلیف الهی موظف است به حسب قانون که همه کشور را با یک نظر نگاه کند در اجرای قانون مابین حاکم و محکوم یک جور باشد. در پروژه‌هایی که درست می‌کنند برای تعمیرات برای هر چیزی، همه جا مثل هم باشد، به عدالت باشد".(صحیفه نور ، ج۱۱ص۲۹۳).

“ثروت‌هایی را که عده‌ معدودی که استفاده‌ جو ربوده اند را باز خواهیم گرفت. شرایط زندگی افراد محروم را بهبود خواهیم بخشید و ملت را در راه شرافت و فداکاری و به سوی یک جامعه‌ی آزاد و نوین رهبری خواهیم کرد” (صحیفه نور ، ج ۵ ص ۴۸۹)
“آنها(دشمنان) می‌خواهند که جیب ایشان پر بشود؛ و اسلام جیب پر کن نیست اسلام با ضعفاست".(صحیفه نور ، ج ۸ ص ۲۰۶)
“اسلام با مستمندان بیشتر آشنایی دارد تا با آن اشخاصی که ثروتمند هستند".(صحیفه نور ، ج ۱۰ ص۴۸۱)
امام در پیام تجلیل و تقدیر از جهادگران جهادسازندگی در ۱۴ آذر ۱۳۶۷ اشاره ای دارند به اینکه: “اسلامی که پرچم‌داران آن پا برهنگان و مظلومین و فقرای جهانند و دشمنان آن ملحدان و کافران و سرمایه‌داران و پول پرستانند، اسلامی که طرفداران واقعی آن همیشه از مال و قدرت بی‌بهره بودند و دشمنان حقیقی آن، زر اندوزانی حیله‌گر و قدرتمداران بازیگر و مقدس‌نمایان بی‌هنرند".(صحیفه نور ، ج ۲۱ص۲۰۴)
امام در بخشی از پیام دیگری که در ۲۹ تیرماه ۱۳۶۷ به ملت ایران در سالگرد کشتار خونین مکه و قبول قطعنامه ۵۹۸ صادر کردند بیان نمودند: “و آنها که تصور می‌کنند مبارزه در راه استقلال و آزادی مستضعفین و محرومان جهان با سرمایه‌داری و رفاه‌طلبی منافات ندارد، با الفبای مبارزه بیگانه‌اند و آنهایی هم که تصور می‌کنند سرمایه‌داران و مرفه‌های بی‌درد، با نصیحت و پند و اندرز متنبه می‌شوند و به مبارزان راه آزادی پیوسته و یا به آنان کمک می‌کنند آب در‌هاون می‌کوبند. بحث مبارزه و رفاه، بحث قیام و راحت‌طلبی بحث دنیاخواهی و آخرت‌جویی، دو مقوله‌ای است که هرگز با هم جمع نمی‌شود و تنها آنهایی تا آخر خط با هم هستند که درد فقر و محرومیت و استضعاف را چشیده باشند فقرا و متدینین بی‌بضاعت، گردانندگان و برپا دارندگان واقعی انقلاب هستند. ما باید تمام تلاشمان را بنماییم تا بر هر صورتی که ممکن است خط اصولی دفاع از مستضعفین را حفظ کنیم".( صحیفه نور ، ج ۲۱ص ۸۶ ).
امام مخالف با فعالیت‌های بخش خصوصی درامرتولید وسرمایه گذاری نیستند.ایشان معتقد بودند، بای حد و حدودی در نظر گرفته‌شود. یعنی آزادی اقتصادی تا جایی باشد که به مصالح ملی و اسلامی لطمه نزند. دراین مبحث دولت به عنوان بازوی بخش خصوصی می‌بایست، علاوه بر نقش نظارتی خود، در جایی که بخش خصوصی به هر علتی توان ورود ندارد، خود ورود داشته و احتیاجات را برآورده کند. این دیدگاه مانع افسار گسیختگی موجودی که در نظام غرب است، در نظام اقتصاد اسلامی می شود. در واقع این دیدگاه ریشه در عدالت اجتماعی امام خمینی دارد که به زعم ایشان خصوصی‌سازی صد در صد و ولنگار مد نظر غرب، باعث تقویت اغنیا می‌شود و جامعه‌ی متوسط اقتصادی و فقیر را محکوم به نیستی می کند.
حضرت امام خمینی بعنوان معمار بزرگ انقلاب اسلامی طی دوران حیات سیاسی، علمی و مبارزاتی‌شان به‌ویژه در طول چهار دهه رهبری انقلاب خونبار اسلامی (از سال ۱۳۴۰ به بعد) در سخنرانی‌ها، پیام‌ها، نامه‌ها، نوشته‌ها و … خطوط اساسی نهضت اسلامی را در زمینه‌های مختلف بطور واضح و روشن، بیان فرموده‌اند. کلیه مطالبی که به صورت‌های مختلف از معظم له صادر شده، همواره روشنگر راه ملت مسلمان ایران وتعیین کننده اصولی بوده که انقلاب اسلامی ملت ایران، تنها بر پایه آن اصول قابل تحلیل و بررسی است. این انقلاب بزرگ بدون در نظر گرفتن مجموعه بیانات و رهنمودهای امام خمینی معنا و مفهومی نخواهد داشت.
دیدگاه امام خمینی پیرامون رفاه اجتماعی
سوره حجر آیه «۲۱-۱۹» قرآن کریم میفرماید:
“زمین را گستردیم و در آن کوههای عظیم و استوار افکندیم و از هر چیزی به شیوه‌ای سنجیده در آن رویانیدیم (۱۹) و معیشت شما و کسانی را که شما روزی دهنده اشان هستید در آنجا قرار دادیم (۲۰) هر چه هست قراین آن تردد است و ما جز به اندازه‌ای معین فرو نمی‌فرستیم (۲۱)
یکی از نشانه‌های پویایی و سر زندگی در یک نظام اقتصادی ، به تولید و اندیشه ی آن سیستم در مورد تولید بر می گردد. نظام اقتصاد اسلامی هم از این قاعده مستثنی نیست. و در جای جای این دین مبین به اهمیت تولید و کار و کوشش اشاره شده است.علت تاکید به این مسئله هم برای رسیدن به رفاه عمومی و و رهایی از فقر و محرومیت است.البته کار مورد اشاره نیز باید مولد و خلاق باشد و ارزش افزوده ای ایجاد کند تا بتوان نام (کار) بر آن گذاشت در غیر اینصورت کاری کاذب و دروغین است.این یعنی اینکه برای کار از منظر دینی می توان به این تعریف رسید:” هر گونه فعالیتی که برای تولید کالاو خدمات مورد نیاز یا بالابردن سطح اقتدار جامعه و رفاه عمومی در چارچوب قوانین و ارزشهای دینی انجام می پذیرد".
اهمیت نگاه بالا هم از این امر هم ناشی است که با رونق و پویایی اقتصادی در جامعه ی اسلامی ، می توان ابتدا به عدالت فردی ، و در نگاه کلان تر ، به عدالت اجتماعی در پرتو عدالت اقتصادی رسید. چیزی که در نگاه سیستماتیک وار امام خمینی (رحمه الله علیه) اهمیت فراوانی دارد:رسیدن به عدالت اجتماعی ، که هدف غایی جامعه ی اسلامی می باشد. نکته ی مهم این است که ، ایشان مقوله‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را نه به صورت جزایر جداگانه، بلکه بصورت مسئله ای که با هم به شدت بر روی هم تاثیر گذارند می نگریسته اند.در واقع باید اذعان کرد که به زعم اسلام و قاعدتا امام خمینی (رحمه الله علیه) هدف نهایی در جامعه ای اسلامی بر پایی عدل و قسط می باشدو چنانچه یکی از این شرایط فراهم نشود، رسیدن به هدف فوق امکان پذیر نمی باشد.
برای رشد و توسعه ی اقتصادی ، مهمترین کلیدی که برای ورود به رشد اقتصادی وجود دارد، اهمیت تولید و کارهای مولد است .اما اینجا باید یک پرانتز ی را برای رشد اقتصادی در ممالک اسلامی و جامعه ی اسلامی در نظر داشت و آن به حداکثر رساندن رفاه عمومی است ، نه به حداکثر رساندن سود فردی که جوامع غربی بر روی آن مانور می دهند.
با توجه به دیدگاه اسلامی، که هدف رفاه عمومی است ، و بر چیدن فقر و بی عدالتی در جامعه اسلامی، می توان به نظریات امام خمینی (رحمه الله علیه) روی آورد که این مسئله به کرات از سوی ایشان تاکید شده است و دولت و حکومت اسلامی را به اهمیت دادن به این مسئله فرا خوانده است.ایشان در خصوص برقراری عدالت می فرمایند:” ثروت‌هایی را که عده معدودی استفاده جو ربوده اند، بازخواهیم گرفت، شرایط زندگی افراد محروم را بهبودخواهیم بخشید و ملت را درراه شرافت و فداکاری و به سوی ساختمان یک جامعه آزاد و نوین رهبری خواهیم کرد."(صحیفه امام، ج ۵، ص ۴۸۹)
از نگاه امام خمینی(رحمه الله علیه) اهمیت دادن به ضعفا، از جمله رویکرد‌های حکومت اسلامی است.این، ناشی از دیدگاه عدالت جویانه ی امام است، که چنین رویکردی به ضعفا دارند.و این فصل ممیز دیدگاه های ایشان با رویکردهای سوسیالیستی وکاپیتالیستی رایج در جهان می باشد.اولی که به دولت رفاه می اندیشد و در نهایت دولت آنقدر رشد می کند که به توزیع مساوی فقر می انجامد.دومی که به حداکثر رساندن سود فردی توجه کلی اش را بنا نهاده است.البته باید به این نکته هم اشاره کرد که اقتصاد اسلامی ، اقتصاد صدقه ای نیست که چاره ی حل مشکلات قشر محروم باشد.با رجوع به سخن بالا هدف اولیه ی ذکر شده بهبود بخشیدن به زندگی افراد محروم است ، که النهایه به عدالت اجتماعی خواهد رسید.
برای رسیدن به اینکه این عدالت اجتماعی ، در سایه ی اقتصاد اسلامی برقرار شود، لزوما باید یک سری از مقدمات را تهیه کرد.مهمترین عامل، کسب کار و روزی حلال می باشد. کاری که مولد باشد و به در آمد زایی منجر شود. هدف اولیه جامعه ی اسلامی ، کسب کار و تلاش است.و این مرتبه ای است که صراحتا از آن به عنوان مجاهدت در راه خدا یاد شده است.
با رجوع به اندیشه‌های امام خمینی (رحمه الله علیه) که الهام گرفته از اندیشه‌های ناب اسلامی است، متوجه می شویم که ایشان نیز از این دریچه جهت رسیدن به عدالت اقتصادی(اهمیت دادن به زندگی ضعفا) ، نظر داشته اند. وبا روشن بینی خاص خودشان برای تحقق این امر مهم، مسئله را به کارشناسان و کاربلدان احاله کرده اند. ایشان در جایی می فرمایند: “این به عهده ی علمای اسلام و محققین و کارشناسان اسلامی است که برای جایگزین کردن سیستم ناصحیح اقتصاد حاکم بر جهان اقتصاد ، طرح‌ها و برنامه‌های سازنده و در برگیرنده ی منافع محرومین و پابرهنه‌ها ارائه دهند".
مسئله ای که پیچیده و غامض نیست.با رجوع به اندیشه‌های اسلامی که قطره ای از حکایات و احادیث آن در این مقال آمد و به اهمیت کار و کوشش و تولید اشاره شده است، می توان راهکارهای فراوانی با نگاه به اهمیت تولید ، و رسیدن به رفاه عمومی دست یازید.
از طرفی هم ، یکی از عوامل موثر در رفاه عمومی یا اجتماعی که منجر به عدالت اجتماعی می شود، نقش حکومت است که در این زمینه باید به یاری این مسئله بشتابد.و این مسئله با استفاده کردن حکومت از نظریات اندیشمندان در جهت برقراری هدف اولیه است. مسئله ای که امام بزرگوار صراحتا به آن اشاره داشتند. یکی از اهداف ما برقراری رفاه اجتماعی است .اکنون با نگاهی اولیه به مسئله ی رفاه اجتماعی جواب خودمان را با نگاه امام خمینی (رحمه الله علیه)تطبیق خواهیم داد.
رفاه اجتماعی تعبیری است که بیشتر به یک وضعیت چندجانبه- اقتصادی، اجتماعی و سیاسی معطوف است و حفظ شأن انسان‌ها و مسئولیت‌پذیری جامعه در قبال آن و ارتقای توانمندی کلیت جامعه در عرصه‌های فردی و جمعی از اهداف اساسی آن است. قبل از هر چیز باید تاکید داشت که رفاه اجتماعی، سازمانی عظیم، گوناگون و پیچیده است. در اینجا برداشت از مفهوم سازمان، فراتر از یک شکل و ساختار تشکیلاتی است و به جمیع مناسبات اجتماعی- اقتصادی و نیز ساخت قدرت و مفاهیمی همچون دموکراسی و جامعه مدنی اطلاق می‌شود. یکی از پایه‌های اندیشه‌ای در زمینه رفاه اجتماعی به نظریه اخلاقی دولت بر می‌گردد که بر مبنای آن، وظیفه اخلاقی دولت، حفظ امنیت و ایجاد اعتماد عمومی به کارکردهای جامعه در جهت حفظ منافع یکایک افراد جامعه است و عدالت نیز در این زمینه نقش بسزایی بر عهده دارد، و زمانی که عدالت، بعد اجتماعی به خود می‌گیرد، احساس امنیت و رفاه در افراد جامعه رو به پایداری می‌رود.
مفهوم نوین رفاه اجتماعی هم امروزه ضمن در برداشتن همه آن مفاهیم، متکی است بر مسئولیت جامعه در برابر آحاد مردم و ضرورت پذیرش این مسئولیت از سوی کسانی که به نوعی در فرایند تولید، ضمن برخورداری از مزیت‌های جامعه ـ که حداقل آن، عبارت از بازار برای کالاهای تولیدی است دست دارند.
با پذیرفتن این مسئله که رفاه اجتماعی ، یک مسئله ی سیستماتیک وار است و ، در این فرایند رسیدن به رفاه عمومی ، عوامل گوناگونی نقش دارند، چیزی که مهم می نماید نقش حکومت ، به عنوان کاتالیزور می باشد و مسئولیتی که برابر آحاد جامعه در این خصوص دارد. در نگاه اسلامی و بالتبع از دید امام خمینی (رحمه الله علیه) ، این رفاه عمومی، رنگ عبادی و مقدسی هم به خود می گیرد.برای پی بردن به چگونگی این امر بر می گردیم به سوال اولیه ی خودمان که چرا رفاه عمومی هدف اولیه است؟ در حالیکه در جوامع غیر اسلامی غایت همان رفاه عمومی است؟
همانطوری که اشاره شد، این سوال را می شود در دیدگاه های امام خمینی(رحمه الله علیه) جست .برای اینکه به زعم ایشان غایت انسان ، اقتصاد نیست.انسان . تا آخر هست ، و برنامه اسلام این است که این انسان را جوری کند که هم اینجا صحیح باشد و هم آنجا صحیح باشد، راه مستقیم ، نه طرف شرق نه طرف غرب ، صراط مستقیم ، یک سرش اینجاست یک سرش در نهایت .
این فصل ممیزه ی اندیشه ی اسلامی با اندیشه‌های غیر اسلامی است.این نگاه نمی تواند رفاه عمومی را نقض کند.بلکه امام خمینی(رحمه الله علیه) رفاه عمومی را برای رسیدن به اهداف والاتر مد نظر داشتند.اینجا نقش رفاه عمومی نقشی مقدس است .مسئله ای که امام به فکر اقتصاد محرومان است ناشی از همین دیدگاه است.و این مرتفع نمی شود، مگر با رجوع کردن به اندیشه‌های ناب اسلامی که تاکید فراوان بر کار مولد و غیر کاذب شده است. این تاکید برای دوری جستن از فقرو محرومیتی است، که به شدت اسلام ما را از آن حذر داشته است . در جایی که رسول اکرم(ص) می فرماید: فقر به آن نزدیک است که به کفر انجامد، تاکیدی است به اهمیت داشتن این امر در این دین مبین.مسئله ای که اگر حل شود، خود به خود و اتوماتیک وار به رفاه عمومی و عدالت اجتماعی می انجامد.
حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه)، انقلاب اسلامی را انقلاب محرومین و مستضعفین می‌دانستند. در واقع انقلاب اسلامی اصولا از جانب مستضعفین علیه مستکبرین برپا شد.
در دیدگاه امام دین مبین اسلام اهمیت زیادی برای معنویات قائل است و توجه به مادیات را تا جایی مشروع می‌داند که مانع از رشد وسعادت انسان نشود و همین موضوع به خودی خود مانع ازکسب حرام خواهد شد و اگر تاکید اسلام به پرداخت خمس و زکات و البته بخشش در راه خدا را در نظر بگیریم، خواهیم دید که حتی ثروتهای از راه مشروع بدست آمده در دست انسانهای متعهد باقی نمی‌ماند، و در راه خیر صرف می‌شود.
قانون مالی مثلا در اسلام که برای اداره کشور و احتیاج زندگانی مادی وضع شده بطوری وضع شده است که جنبه زندگانی معنوی در آن منظور است و کمک کاری به زندگانی معنوی می کند از این جهت در دادن مالیات‌ها ایمان به خدا که بواسطه آن زندگانی معنوی تأمین و روح انسانی بزرگ می‌شود، شرط شده است.
.
امام بر عدالت اجتماعی و دفاع از مستضعفین و مقابله با مستکبرین تاکید داشتند و این را یکی از اصول مکتب اسلامی می‌دانستند که به نوبه خود، در تعدیل ثروت و برابری تقریبی سطح زندگی جامعه بسیار نقش دارد و نیاز به توضیح نیست که باید عدالت اجتماعی را در همه ابعاد و سطوح اقتصادی از جمله در واگذاری و تقسیم اراضی دولتی و انفال گسترش بدهیم.
“پیغمبرها تاریخشان معلوم است، اینها آمده‌اند که بسیج کنند این مستمندان را ، که بروند واین غارتگرها را سرجای خودشان بنشانند و عدالت اجتماعی را درست کنند. ” (همان ، ج۸ ص ۲۹۳)
تاکید همیشگی امام بر ساده زیستی مسئولین و البته تقید خود ایشان بر یک زندگی ساده نشان از اهمیت ایشان به یکی دیگر از اصول اقتصاد اسلامی است. همگی ما روایات بسیاری از ائمه معصومین علیهم اسلام در این مورد در ذهن داریم.
بنابر آن چه گذشت مسئولان تهیه برنامه توسعه اجتماعی که وظیفه‌ای جز فراهم ساختن زمینه رشد و تکامل انسان‌ها ندارند باید قبل از هرگونه تصمیم‌گیری پیرامون رفاه وتامین اجتماعی، تصویر روشنی از “رشد و کمال انسان” داشته باشند.
انقلاب اسلامی ودیدگاه امام خمینی برحفظ منافع محرومین وگسترش رفاه اسلامی
کسانی که از سال ۱۳۴۱ در جریان مبارزات مردم ایران بر ضد رژیم شاهنشاهی، به رهبری امام خمینی (رحمه الله علیه) حضور فعال داشتند یا شاهد حوادث آن زمان تا زمان پیروزی سال ۱۳۷۵ و حوادث مهم بعد از آن، به ویژه دوران هشت ساله جنگ تحمیلی، بوده اند به خوبی می‌دانند که طبقات محروم و مستضعف بزرگ ترین نقش را در سرنگونی رژیم شاهنشاهی و خنثی ساختن توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی و تثبیت نظام اسلامی داشته اند. در این دوران بسیار حساس و سرنوشت ساز، کارگران، پیشه وران، کشاورزان، دانشجویان، دانش آموزان و طلابِ جوانی که غالباً از فرزندان همین طبقات بودند، در صحنه‌های مهم مبارزات حضور فعال داشتند. اکثر قریب به اتفاق زندانیان، شکنجه شدگان، تبعیدیان، شهدا و جانبازان از همین اقشار زحمت کش و محروم بودند؛ به طوری که می‌توان گفت: پیروزی انقلاب اسلامی ایران مرهون ایثار و فداکاری و جهاد طبقات محروم و شریف است، چنان که امام خمینی (رحمه الله علیه) بارها بدین مطلب اشاره نمودند. از باب نمونه ایشان فرمودند:
«فقرا و متدینین بی بضاعت، گردانندگان و برپا دارندگان انقلاب هستند» (صحیفه امام، ج۲ص۵۳۲)
«با پشتیبانی مردم مخصوصاً طبقات محروم بود که پیروزی حاصل شد و دست ستم شاهی از کشور و ذخایر آن کوتاه گردید.» (همان، ج۱۲ص۹۱)
«مستمندان و فقرا و دور افتاده‌ها در صف مقدم جامعه هستند، همین‌ها و همین زاغه نشینان و همین حاشیه نشینان و همین محرومان بودند که این انقلاب را به ثمر رساندند… همین‌ها هستند که الآن در جبهه‌ها مشغول به فدارکاری هستند.» (همان، ج۱۲ص۶۴۲)
بنابراین، انقلاب ایران را می‌توان یکی از مصادیق بزرگ نهضت‌های مستضعفان به شمار آورد و صاحبان اصلی انقلاب نیز همان‌ها هستند. ولی این انقلاب با دیگر انقلاب‌هایی که به وسیله طبقات محروم و مستضعف به وقوع پیوسته یک تفاوت مهم دارد: آن انقلاب‌ها غالباً ماهیت اقتصادی و ضد تبعیضاتی داشته و با تبلیغات در این محورها مردم به صحنه‌های مبارزه و پیکار کشیده می‌شدند. برخلاف انقلاب ایران که ماهیت اسلامی داشت. امام خمینی به عنوان وجوب دفاع از اسلام و ارزش‌های دینی و مبارزه بر ضد ترویج مفاسد اخلاقی و امور ضد دینی مردم را بسیج می‌کرد و به صحنه‌های مبارزه می‌کشید، از این رو ایثار و فداکاری مردم به قصد قربت و جلب رضای خدا و عمل به تکالیف شرعی انجام می‌گرفت. پایداری و مقاومت، ایثار و فداکاری تا مرز شهادت نیز از همین منبع معنوی سرچشمه می‌گرفت.
امام خمینی در همه دوران مبارزات و بعد از آن سعی داشت نهضت از مسیر خدایی و قصد اخلاص و انجام وظایف شرعی خارج نگردد. حتی جهاد و تلاش در راه تأسیس حکومت اسلامی و تحکیم پایه‌های آن و خنثی ساختن توطئه‌های دشمنان را نیز به عنوان یک وظیفه شرعی و موجب رضای پروردگار جهان معرفی می‌کرد.
ولی این، بدان معنا نیست که امام خمینی توجّهی به امور زندگی و اجتماعی و سیاسی، و اقتصادی مردم نداشت و صرفاً به منظور تأسیس و تثبیت حکومت اسلامی جهاد و تلاش کنند، بلکه به همه این‌ها کاملاً عنایت داشت ولی از طریق اجرای احکام و قوانین اسلام. امام عقیده داشت اگر حکومت اسلامی برپا شود و احکام و قوانین دینی به طور صحیح و کامل به اجرا درآید، و مسئولان نظام اسلامی در رده‌های مختلف به وظایف خود عمل کنند مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی، قضایی مردم حل می‌شود. کشورشان آباد و در حد امکان زندگی خوب و مرفهی خواهند داشت.
بی تردید مهم ترین هدف امام خمینی (رحمه الله علیه) در مبارزات، سرنگونی رژیم شاهنشاهی و اقامه حکومت اسلامی بود که با ایثار و فداکاری و جهاد مردم شریف و دیندار به پیروزی رسید. ولی امام به خوبی می‌دانست که حکومت وسیله است نه هدف. هدف امام فقط این نبود که حاکمانی بروند و حاکمانی دیگر جایگزین آنان شوند. بلکه عقیده داشت با استحکام نظام اسلامی و اجرای کامل و همه جانبه احکام و قوانین دین، مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی مردم حل می‌شود و سعادت دنیا و آخرت آنان تأمین می‌گردد. بنابراین، امام در تأسیس حکومت اسلامی اهدافی را تعقیب می‌کرد که تحقق آن‌ها را از آثار اجرای کامل احکام و قوانین اسلام می‌دانست. در طول مبارزات نیز گاه گاه بدین مطلب اشاره می‌کرد.
عدالت اجتماعی ورفاه اجتماعی ازمنظرامام خمینی
یکی از مهم ترین آرمان‌های امام خمینی (رحمه الله علیه) تحقق عدالت اجتماعی، کم شدن فاصله طبقاتی، رفع تبعیضات ظالمانه، حمایت از محرومان و فقر ستیزی بود. از بررسی سخنرانی‌ها، پیام‌ها، توصیه‌های امام استفاده می‌شود که مسئله رفعِ تبعیض و فقر ستیزی یکی از اهداف بزرگ او بوده که همواره بدان تأکید داشت. آن بزرگوار به قدری در این باره سخن می‌گفت که به عنوان پناهگاه مستضعفان و پابرهنه‌ها شناخته شد. کسانی که دوران صدر پیروزی انقلاب را درک کرده اند و سخنان و موضع گیری‌های امام خمینی و دیگر مسئولان نظام را شنیده اند به خوبی می‌دانند که حمایت از محرومان و مستضعفان یکی از مهم ترین و پر جاذبه ترین شعارهای انقلابیون و مورد عنایت و تأکید رهبر انقلاب بود.
امام به دو انگیزه بر این هدف تأکید می‌کرد:
انگیزه اول: انجام وظیفه دینی:
زیرا کوشش در تحقق عدالت اجتماعی و دفاع از حقوق محرومان و مبارزه با ستمکاران و چپاول گران اموال عمومی یکی از بزرگ ترین اهداف پیامبران و پیامبر اسلام بوده است. در قرآن می‌گوید:
«ما پیامبران را با دلیل‌های روشن فرستادیم و با آنان کتاب و میزان نازل کردیم تا مردم عدالت را برپا سازند.» (حدید، آیه۵۲)
«ای کسانی که ایمان آورده اید عدالت را برپا سازید.»( نساء، آیه۵۳۱)

۰٫۰۵

۰٫۹۵

۱٫۹۶

۸-۳-روش نمونه گیری
روش نمونه گیری مورداستفاده دراین تحقیق، روش نمونه گیری تصادفی ساده است که ازکلیه کارفرمایان کارگاههای گروه سوم تامین اجتماعی دراستان زنجان که قبلاتوضیح داده شده که کارگاهها ازنظرگروه بندی به سه گروه تقسیم می شوند که گروه اول شامل بازرسی نمی شوند وحق بیمه رانیزپرداخت می کنند وگروه دوم شامل بازرسی می شوند وحق بیمه را نیزپرداخت می کنند اما گروه سوم که حق بیمه راپرداخت نمی کنند وباید ازاینها به اجباربازرسی صورت گیردتاحق بیمه راپرداخت نمایند وهدف اصلی ماهم دراین تحقیق این گروه می باشد که ازطریق پرسشنامه به انجام رسیده است.
۹-۳-ابزاراندازه گیری تحقیق(پرسشنامه)
۱-۹-۳-مراحل طراحی پرسشنامه:
جهت اندازه گیری متغیرهای تحقیق ازپرسشنامه استفاده شده است.بدین منظوردرابتداازطریق مطالعه مقالات وتحقیقات،مطالب کتب،مجلات ومتون فارسی ولاتین بیمه ای عوامل بررسی علل برای تنظیم سوالات پرسشنامه جمع آوری شد.پس ازآن پرسشنامه اولیه تهیه گردید که پس ازاظهارات نظراصلاحی اساتیدراهنماومشاوروکارشناس آماربه پرسشنامه نهایی مبدل گشت.

درپایان،پرسشنامه طراحی شده به تعدادنمونه آماری حدود(۲۷۸)درآن بین توزیع ودرمجموع پرسشنامه جمع آوری شد.بعدازاین مرحله لازم بودکه داده های موجوددرهریک ازپرسشنامه هاجمع آوری گشته وموردپردازش قراربگیرند.بدین منظوردرجداول مربوطه،نتیجه پاسخگویان به۲۴سوال که مرتبط به فرضیه ها بود وارد شدند.
۲-۹-۳-محتوای پرسشنامه:
سوالات پرسشنامه در۶بخش سوالات مربوط به فرضیه اول،فرضیه دوم،فرضیه سوم،فرضیه چهارم،فرضیه پنجم وفرضیه ششم تنظیم شده است.وبرای هرفرضیه چهارسوال تشریح وسپس آزمون فرضیات تحقیق است.
این سوالات براساس مقیاس لیکرت طراحی شده که یکی ازرایجترین مقیاس های اندازه گیری نگرش هادرخصوص یک موضوع است.این مقیاس ازمجموعه ای ازعبارات (گویه ها)که به ترتیب خاصی تدوین شده اندساخته می شوند.این گویه هاحالات خاصی ازپدیده موردنظررابه صورت گویه هایی که ازلحاظ ارزش اندازه گیری دارای فاصله های مساوی است،عرضه می کند.برای هرسوال ۵ گزینه خیلی کم، کم،متوسط، زیاد وخیلی زیاد تعیین گردیده وازپاسخگوخواسته شده است تایکی ازآنهاراانتخاب کند.مقیاس لیکرت امکان اندازه گیری تفوت ها،میزان یاشدت یک خصیصه رافراهم می کندوساختن آن ازسایرمقیاس های نگرش آسانتراست(سرمد،بازرگان،حجازی:۱۳۸۱)
شکل کلی ونحوه امتیازدهی طیف لیکرت درموردعوامل به صورت جدول زیرمی باشد.
جدول ۱–۳مقیاس ۵گزینه ای

کاملا مخالفم

مخالفم

نظری ندارم

موافقم

کاملاموافقم

۱

۲

۳

۴

۵

۳-۹-۳-پایایی وروائی پرسشنامه
پیش ازاطمینان نهایی به ابزارهای اندازه گیری وبکارگیری آن هادرمرحله اصلی داده ها،این موضوع دارای اهمیت وضرورت می باشدکه محقق ازطریق علمی ،اطمینان نسبی به پایایی وروایی آن پیداکند.
۱-۳-۹-۳-پایایی
شرط بدست آوردن داده های خوب این است که شیوه اندازه گیری پدیده موردنظردارای اعتباروروایی کافی باشد.پایایی ابزارکه ازآن به اعتبار،دقت واعتمادپذیری نیزتعبیرمی شودیک ازویژگی های فنی ابزاراندازه گیری است ومنظوراین است که استفاده ازابزاراندازه گیری درشرایط مشابه درزمان ومکان دیگر.ابزارپایای معتبرابزاری است که ازخاصیت تکرارپذیروسنجش نتایج یکسان برخوردارباشدودامنه آن ازصفر(عدم ارتباط )تا۱+(ارتباط کامل )می باشد.(حافظ نیا؛۸۶،۱۵۵)
دراین تحقیق برای تعیین پایایی ازروش آلفای کرونباخ استفاده می شود؛هرچقدردرصدبدست آمده به۰٫۱۰۰نزدیک ترباشد،بیانگرقابلیت اعتمادبیشترپرسشنامه است.
ضریب آلفای کمتراز۰٫۶۰ضعیف تلقی می شود،دامنه ۰٫۷۰قابل قبول وبیش از۰٫۸۰خوب تلقی می شود،البته هرچه ضریب اعتمادبه عددیک نزدیکترباشدبهتراست(سپهرجوان،۱۳۸۵،۹۶)
۲-۳-۹-۳-روش آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی پرسسشنامه
ازآنجاکه یک پرسشنامه باتعدادی سوال(مانندطیف ۵گزینه ای لیکرت)مانندیک آزمون است،می توان ازرابطه زیرمقدارپایایی رابه کمک آلفای کرونباخ به دست آورد.

روش آلفای کرونباخ نه تنهابرای گزینه های دوارزشی صفرویک،بلکه برای گزینه های چندارزشی(مانندطیف ۵گزینه ای لیکرت)نیزقابل استفاده است.اگربخش های آزمون یا خرده آزمون هایی که ازمجموع آنهاآزمون کلی تشکیل شده است بطورجداگانه نمره گذاری شوند،درآن صورت ضریب آلفامستلزم این نیست که تک تک سوالات بصورت صحیح وغلط باشند.
تصمیم گیری:اگرضریب آلفای کرونباخ ۰٫۷یابیشترباشد،پرسشنامه ازپایایی مطلوبی برخوردار است ومی توانیدازبابت همبستگی درونی سوالات مطمئن باشید.ولی اگرمقدارآلفاکمتراز۰٫۷باشد بهتراست سوالاتی راکه باسایرسوالات همبستگی کمتری دارند شناسایی وازمجموع سوالات حذف کنید تا مقدارآلفا افزایش پیداکند.هرچند اگرضریب آلفای کرونباخ بین۰٫۵تا۰٫۷باشداعتبارپرسشنامه درحد متوسط ارزیابی می شود.
جدول۲-۳ تعیین ضریب آلفای کرونباخ

استاد مشاور
دکتر عبدالرضا رحمانی فضلی
نگارنده
منیژه احمدی
نیمسال اول سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱
چیدم گلی زباغ ادب تا به روز عید در بارگاه میرادب پرور آورم
حیف است با خسان، گل دانش کنی نثار من گل نثار مردم دانشور آورم
«شهریار»
خدای را بسی شاکرم که از روی کرم، پدر و مادری فداکار نصیبم ساخته تا در سایه درخت پربار وجودشان بیاسایم و از ریشه آنها شاخ و برگ گیرم. والدینی که بودنشان تاج افتخاری است بر سرم و نامشان دلیلی است بر بودنم؛ آموزگارانی که برایم زندگی، بودن و انسان بودن را معنا کردند وهمسرعزیزم؛ او که سایه مهربانیش سایه سار زندگیم و با صبرش در تمامی لحظات یا ر و رفیق راهم است.

اقرار و تعهدنامه
اینجانب منیژه احمدی دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، گروه جغرافیای انسانی، رشته برنامه ریزی روستایی رساله حاضر را بر اساس مطالعات و تحقیقات شخصی خود انجام داده و در صورت استفاده از داده‌ها ، مآخذ ، منابع و نقشه‌ها به‌طور کامل به آن ارجاع داده‌ام ، ضمناً داده‌ها و نقشه‌های موجود را با توجّه به مطالعات میدانی - صحرائی خود تدوین نمودهام. این رساله پیش از این به‌هیچ‌وجه در مرجع رسمی یا غیر رسمی دیگری به‌عنوان گزارش یا طرح تحقیقاتی عرضه نشده است. در صورتی که خلاف آن ثابت شود ، درجه‌ی دریافتی اینجانب از اعتبار ساقط شده ، عواقب و نتایج حقوقی حاصله را می پذیرم .
تاریخ۱۷/۸/۱۳۹۱
امضاء
چکیده
طی نیم قرن اخیر، در فرایند شهری شدن شتابان و گسترش افقی شهرها، سکونتگاه های روستایی پیرامون آنها نیز از اثرات آن بیبهره نماندند. در این راستا برخی از تحولات تحت تأثیر عوامل و نیروهای درونی است و برخی دیگر، ناشی از عوامل و رخدادهای بیرونی از جمله تصمیمگیریها، برنامه ریزی و سیاستگذاریهای دولتی میباشند. در این راستا نحوه عملکرد شهر مرکزی و نحوه گسترش آن نیز به نحو قابل توجهی تأثیرگذار است.
پژوهش حاضر، به منظور بررسی، تحلیل و تبیین تحولات کالبدی – فضایی سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر زنجان طی دوره ۸۸-۱۳۶۸ به انجام رسیده است. مسئله اساسی این پژوهش ، شناخت انواع تحولات، علل بروز و یا عدم بروز آن، نابرابریهای اجتماعی، اقتصادی و پیامدهای زیست محیطی ناشی از این تحولات است که در برخی موارد به نابسامانی و آشفتگیهای کالبدی و فضایی نیز انجامیده است. بدین منظور در بررسی حاضر، ۲۷ روستای پیرامون شهر زنجان، از روستاهای ادغام شده با شهر تا فاصله ۱۵ کیلومتری از آن، به عنوان روستاهای پیرامون انتخاب شدند. بنابراین جامعه آماری تحقیق ۲۷ روستاست که همگی به عنوان نمونه نیز مورد مطالعه و تمام شماری قرار گرفتند. به منظور بررسی و تحلیل دقیقتر تحولات، خانوارهای روستاهای پیرامون نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس فرمول کوکران، تعداد ۲۵۰ خانوار از میان خانوارهای روستاهای پیرامون نیز انتخاب شدند. در این راستا ۲ نوع پرسشنامه روستا و خانوار تهیه گردید که از لحاظ آماری، آلفای کرانباخ پرسشنامه روستا ۷۹/۰ و پرسشنامه خانوا۸۲/۰ است.
بر اساس آنچه که گفته شد فرضیه های تحقیق به شرح زیر ارائه گردیدند:
۱- تحولات کالبدی – فضایی سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر متأثر از تحولات عملکرد شهری میباشد.
۲- تحولات کالبدی- فضایی روستاهای پیرامون شهر زنجان متأثر از عوامل بیرونی (سیاستها، برنامهریزیها و…) و درونی( موقعیت، دسترسی و…) و قابلیت‌ها و امکانات متفاوت، به نحو یکنواخت اتفاق نیافتاده است.
با توجه به گسترش شهر زنجان در جهات شمال، شرق و غرب و محاسبه شدت گسترش آن بر اساس مدل آنتروپی هلدرن بیانگر این است که در فاصله سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۸، ۳۶ درصد از رشد شهر زنجان مربوط به جمعیت بوده و ۶۴ درصد باقیمانده آن مربوط به گسترش و رشد افقی بی رویه شهر میباشد. همچنین بر اساس انواع جریانهای جمعیتی( ۴/۲۴ درصد)، ارتباطی (۸/۴۴ درصد از خانوارها به صورت روزانه و ۲/۳۳ درصد ۲بار در هفته)، اقتصادی(۴/۳۰ درصد)،اجتماعی – فرهنگی ( ۴/۹۲ درصد از خانوارها)، آموزشی(جریان آموزشی ناشی از خانوارهای دارای دانش آموز)، بهداشتی-درمانی(۲/۶۷ درصد در حالت عمومی و ۶/۹۱ درصد در حالت تخصصی)، اطلاعات، تکنولوژی و نوآوری( ۶/۱۵ درصد)، تحولات کالبدی –فضایی سکونتگاه های روستایی ناشی از عملکرد شهر زنجان است. بر این اساس، فرضیه اول با توجه به یافته های فوق اثبات میگردد.
با توجه به یافته های تحقیق، شدت تحولات کالبدی – فضایی در سکونتگاه های روستایی پیرامون زنجان متغیر است. به تبعیت از همین وضعیت برخی از روستاها مهاجرفرست، برخی مهاجرپذیر و برخی شرایط هر دو را دارند. روستاهایی که موقعیت دسترسی مطلوب،کیفیت راه ارتباطی مناسب، وسیله نقلیه عمومی و امکانات و خدمات مطلوب را دارند مهاجر پذیر بوده و از تحول فضایی و کالبدی قابل توجهی برخوردارند. یافته های مطالعه حاضر نشان میدهد روستاهایی که در معرض گسترش شهر زنجان بوده و از امکانات و خدمات و قابلیت‌های خوبی برخوردارند تحولات آنها نیز قابل ملاحظه است. هرچند که عامل موقعیت، فاصله و دسترسی از عوامل جغرافیایی تسهیل کننده در تحولات روستاهای پیرامون است؛ اما عوامل بیرونی یعنی تصمیمگیریها، سیاست گذاریها و برنامهریزیها نسبت به عوامل درونی تعیین کننده هستند. بر این اساس فرضیه دوم نیز مشروط بر مداخله عوامل بیرونی اثبات میگردد.
فهرست مطالب