ایده اصلی این تجهیزات وارد نمودن بخشی از موج سینوسی است که در آن جریان بار غیر خطی وجود ندارد شکل زیر این مفهوم را نشان می دهد یک کنترل کننده الکترونیکی و لتاژ و جریان خط را مانیتور کرده و بنحوی عمل میکند که ولتاژ و جریان یا جریان را بصورت سینوسی در آورد. دو روش برای اینکار وجود دارد در روش اول یک راکتور استفاده خواهد شد که انرژی در آن ذخیره شده و در لحظه مناسب این انرژی به صورت جریان به سیستم تزریق می گردد. در روش دوم از یک خازن استفاده می شود در حالیکه جریان بار توسط بارهای غیر خطی اعوجاجی شده جریان دیده شده توسط سیستم شبیه سینوسی می گردد فیلترهای علاوه بر هارمونیکها ضریب قدرت را نیز تصحیح می‌کنند(حسینیان، ۱۳۸۳).

شکل ۲-۳: استفاده از فیلتر هارمونیکی برای بارهای غیر خطی
حد قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در سیستم های ولتاژ پائین و ولتاژ متوسط مطابق جدول زیر می‌باشد.
جدول ۲-۳: حد قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در سیستم های ولتاژ پائین و ولتاژ متوسط

حدود قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در شبکه مطابق جدول زیر می باشد.
جدول ۲-۴: حدود قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در شبکه

۲-۲-۳- اصلاح ضریب قدرت
در سیستم قدرت ac ایده ال ولتاژ و فرکانس در هر نقطه از تغذیه ثابت وبدون هارمونیک و ضریب توان واحد خواهد بود در یک سیستم ایده ال هر بار مصرفی طوری طراحی گردیده که در یک ولتاژ معین تغذیه بهترین عملکرد را داشته باشد.
جبران بار عبارت است از مدیریت توان راکتیو به منظور بهبود بخشیدن به کیفیت تغذیه در سیستم های قدرت می باشد. اصلاح ضریب قدرت بدین معناست که توان راکتیو مورد نیازبار به جای آنکه از نیروگاه دور تامین گردد در محل نزدیک به بار تولید گردد اغلب بارهای صنعتی دارای ضریب توان پس فاز هستند یعنی توان راکتیو جذب می کنند بنا براین جریان بار مقدارش از توان واقعی بیشتر خواهد بود تنها توان اکتیو به انرژی مفید تبدیل می شود و جریان اضافی نشان دهنده تلفاتی است که باعث هزینه اضافی بر روی کابلها می شود. همجنین دلیل کافی برای تامین توان راکتیو از ژنراتورها این است که زنراتورها وشبکه قادر نیستند در ضریب بهره واحد کار کنند زیرا کنترل ولتاژ در سیستم تغذیه بسیار مشکل خواهد شد(جان و وارن، ۲۰۰۰).
۲-۲-۳-۱- روش جبران سازی
تجهیزاتی که برای کنترل توان راکتیو و ولتاژ بکار میروند جبران کننده می نامند. توازن قدرت راکتیو در سیستم تضمینی بر ثابت بودن ولتاژ، و کنترل توان راکتیو بمنزله کنترل ولتاژ می باشد.
به طور کلی کنترل توان راکتیو و ولتاژ با سه روش زیر اجرا می شود:

 

• • با تزریق قدرت راکتیو به سیستم توسط جبران کننده های موازی(مانند خازن، راکتور، کندانسور سنکرون و جبران کننده های استاتیک)

 

• • با جابجا کردن توان راکتیو توسط تپ ترانسفورماتورها

 

• • از طریق کم کردن راکتانس القائی خط انتقال با نصب خازن سری

 

شکل زیر یک بار تک فاز با ادمیتانس که از ولتاژ V تغذیه می شود را نشان می دهد. جریان بار و برابر است با

شکل ۲-۴: معادل بار تک فاز
و هر دو فازور هستند که در شکل زیر بعنوان مرجع نشان داده شده است جریان بار دارای مولفه اهمی همفاز با و مولفه راکتیو که با دارای اختلاف فاز ۹۰ درجه است که این نشان دهنده بار القایی است زاویه بین و برابر است که به عنوان ضریب توان شناخته می شود.

شکل ۲-۵: نمایش فازوری توان ها
توان ظاهری که به بار تحویل داده می شود برابر است با بنابراین توان ظاهری دارای مولفه حقیقی یعنی توان مفیدی که به حرارت،کارمکانیکی، نور ویا اشکال دیگر انرژی تبدیل می شود و یک مولفه راکتیو ، توانی که به اشکال محثلف انرژی تبدیل نمی شود ولی وجودش نیاز ذاتی باراست. تلفات انرژی در کابلها با ضریب افزایش می یابد. از اینرو مقادیر نامی کابل بایستی افزایش یابد (حسینیان، ۱۳۸۳).
اصلاح ضریب توان بر این اصل استوار است که بایستی توان راکتیو جبران شود که با موازی کردن یک جبران کننده با بار توان راکتیو در محل مصرف فراهم شود که در این صورت سیستم تغذیه دارای ظرفیت بیشتری می گردد.
۲-۲-۳-۲- ادوات جبران سازی
در کنترل توان راکتیو توسط تپ ترانسفورماتور در این حالت توان راکتیوی به شبکه تزریق نمی شود فقط با تنظیم ولتاژ قدرتهای راکتیو موجود در خطوط و دیگر عناصر شبکه جابجا می شوند.
جبران کننده ثابت موازی: خازنها و راکتورهای موازی جبران کننده های ثابتی هستند که برای تولید و یا مصرف توان راکتیو بطور موازی در سیستم قدرت نصب می شوند.
کنترل ایده آل آنست که مشخصه ولتاژ- توان ثابت باشد و با کوچکترین تغییر در شبکه تغییر نکند که این کار توسط کندانسورهای سنکرون و جبران کننده های استاتیک انجام می شود.
در کندانسورهای سنکرون با کنترل تحریک می توان ماشین را در رژیم های فوق تحریک (تولید توان راکتیو) و یا زیر تحریک (جذب توان راکتیو) برای کنترل و تثبیت ولتاژ باس استفاده نمود. در سیستم های قدرت مدرن بخاطر کند بودن سرعت پاسخ سیستم کنترل، ظرفیت محدود تولید و مصرف توان راکتیو از کندانسورهای سنکرون کمتر استفاده می گردد. و از جبران کننده های استاتیک استفاده می گردد.
در این جبران کننده ها عمل کنترل توسط یک سوسپتانس قابل کنترل انجام می شود. مدار کنترل این جبران کننده ها ولتاژ را اندازه گیری نموده و فرمان کنترل از طریق پالسهایی با زاویه آتش مناسب کنترل کننده های تریستوری را بکار می اندازد. و عمل کنترل سوسپتانس با کنترل زاویه آتش تریستورها انجام می گردد. سرعت پاسخ این جبران کننده ها بسیار خوب بوده (یک تا دو سیکل ) و توان اکتیو کمی مصرف میکنند. این جبران کننده ها دارای انواع زیادی هستند که از مهمترین آنها می توان راکتور کنترل شده با تریستور TCR، خازن سوئیچ با تریستور TSC و راکتور اشباع شده SR را نام برد(میلر، ۱۳۷۲).
۲-۳- معرفی شبکه برق فولاد هرمزگان جنوب و اجزای آن

شکل ۲-۵: چیدمان شبکه فولاد با یک کوره و SVC

شکل ۲-۶: نقشه تک خطی پست ۲۳۰KV و باسبار ۳۳KV و آرایش SVCو کوره ها
در این بخش به معرفی شبکه برق فولاد هرمزگان جنوب و مشخصات تجهیزات آن می پردازیم (نقشه تک خطی کارخانه فولاد).
۲-۳-۱- اطلاعات پست تغذیه کننده در نقطه PCC
ولتاژ نامی ۲۴۵KV
ولتاژ سرویس ۲۳۰KV
فرکانس نامی ۵۰Hz
قدرت اتصال کوتاه سه فاز(مینیمم) ۴۵۰۰MVA
قدرت اتصال کوتاه سه فاز (ماکزیمم) ۷۷۰۰MVA
سیستم ارت ایزوله
۲-۳-۲- اطلاعات شبکه تغذیه در باس بار MV (نقطه اتصال کوره قوس الکتریکی و SVC)
ولتاژ نامی ۳۶KV
ولتاژ سرویس

Breau, Susan,’’ Q & A Revision Guide International Law 2013 and 2014’’,۲۹۱۳,p175.
↑
Alexandrov, Stanimir A.,’’ Self-Defense Against the Use of Force in International Law’’, Martinus Nijhoff Publishers, 1996,p165.
↑
Chatham ↑
Dinstein, Yoram,’’ War, Aggression and Self-Defence’’, Cambridge University Press,2005,p183.
↑
Dinstein, Yoram,Op.Cit,p183. ↑
جلالی،محمود؛پیشین،ص۱۵۳٫ ↑
از جمله می توان به راهبرد امنیت ملی ایالات متحده آمریکا پس از حملات یازده سپتامبر ۲۰۰۱ توجه نمود که بر اقدام پیشگیرانه نظامی به منظور مقابله با تهدیدات تروریستی که امریکا یا آنها مواجه می باشد؛تاکید ورزیده است.بر مبنای راهبرد اخیر،اقدام نظامی پیش دستانه ضروری بوده و اعمال حق ذاتی دفاع مشروع می باشد در مواردی که کشورهایی که تروریست های مخالف منافع آمریکا در آنجا حضور دارند از پیشگیری از تهدیداتی که برای آمریکا از ناحیه آن تروریست ها ممکن است ایجاد گردد؛ناتوان یا نامتمایل می باشند.هم چنین در راهبرد امنیت ملی ایالات متحده در سال ۲۰۰۶،استناد به دفاع مشروع پیش دستانه در سه موقعیت تهدید حملات در مقیاس وسیع به وسیله یک دولت ،تهدید حملات در مقیاس های کوچک و عمدتا درگیری های مرزی و انجام اقدامات تروریستی علیه دولت یا اتباع ایالات متحده ،قانونی شمرده شده است.برای اطلاعات بیشتر ن.ک به :

Withana, Radhika,’’ Power, Politics, Law: International Law and State Behaviour During International Crises’’, BRILL, 2008,p17.
↑
سرتیپی،حسین؛بردبار،احمدرضا و موسی زاده،محمد،بررسی و نقد ترور هدفمند،مبارزه با تروریسم و حقوق مخاصمات مسلحانه بین المللی،فصلنامه پژوهش حقوق عمومی،سال چهاردهم،شماره ۳۸،پاییز و زمستان ۱۳۹۱،ص۵۴٫ ↑
سواری،حسن و اصلانی،خه بات؛عملیات مسلحانه بازیگران غیردولتی علیه کشورها:تشکیک در قواعد حاکم بر توسل به زور،مجله حقوقی بین المللی،سال بیست و نهم،شماره ۴۶،۱۳۹۱،ص۶۰٫ ↑
Maogoto, Jackson N; Jinks, Derek and Solomon, Solon,’’ Applying International Humanitarian Law in Judicial and Quasi-Judicial Bodies’’,Springer,2014,p176.
↑
Antonio Cassese ↑
این عقیده توسط دیوان عالی رژیم صهیونیستی در قضیه کمیته عمومی ضد شکنجه در رژیم صهیونیستی در برابر رژیم صهیونیستی نیز مورد تاکید قرار گرفته است.برای اطلاعات بیشتر ن.ک به:
The Israeli High Court Decision on the Public Committee against Torture In Israel vs. Israel (HCJ 769/02), 2005, para19. ↑
Gazzini, Tarcisio,’’ The Changing Rules on the Use of Force in International Law’’, Manchester University Press,2005,p221.
↑
Lehto, Marja,’’ Indirect Responsibility for Terrorist Acts: Redefinition of the Concept of Terrorism Beyond Violent Acts’’, Martinus Nijhoff Publishers, 2009,p85. ↑
For an account of negotiations, see Joseph J. Lambert, Terrorism and Hostages in International Law-A Commentary on the Hostages Convention 1979,Grotius Publications,1990,pp263-298. ↑
۱۹۹۷ Terrorist Bombings Convention ↑
Non-Aligned Movement ↑
Wheeler, Nicholas J,” Legitimating Humanitarian Intervention: Principles and Procedures” Melbourne Journal of International Law, vol 2, 2001, p3. ↑
Ibid,2001,p 4. ↑
Sire Leone ↑
برای اطلاعات بیشتر راجع به عملکرد بین المللی راجع به مداخله بشردوستانه ن.ک به :شریفیان،جمشید،سازمان ملل متحد و مداخله بشردوستانه،فصلنامه سیاست خارجی،زمستان ۱۳۸۵،شماره ۸۰،صص ۹۱۳-۹۳۰٫ ↑
مداخلات بشردوستانه در آغاز برای حمایت از اقلیتهای مذهبی به ویژه مسیحیان در کشورهای دیگر از سوی دول اروپایی،سپس با گسترش روابط تجاری و اقتصادی بین کشورهای مختلف برای حمایت از اتباع قدرتهای بزرگ،به کار گرفته می شد و هم اکنون برای حمایت از منافع کل بشریت،مورد استناد قرار می گیرد.برای اطلاع از تاریخچه به کارگیری مداخلات بشردوستانه ر.ک به:
School of International Affairs,Academic Year 2013/2014,pp1-10. Rieff,David,History of Humanitarian Intervention”Sciencepo Paper,Paris ↑
البته در کنوانسیونهای ژنو ۱۹۴۹و پروتکل اول الحاقی۱۹۷۷میلادی،نقض شدید مفاد کنوانیوسنهای چهارگانه و پروتکل اول الحاقی به عنوان مصادیق جنایات بین المللی ذکر شده است. در عمل،موارد زیادی دیده شده است که علی رغم نقض شدید حقوق بشردوستانه اما واکنش مناسب جامعه بین المللی را در پی نداشته است؛از جمله می توان به پرتاب بمب های نارنجی توسط هواپیماهای ب ۵۲ آمریکایی در جنگ ویتنام که حاوی مواد شیمیایی چون گازهای ممنوعه اعصاب بوده بر فراز ویتنام جنوبی که منجر به کشته شدن هزاران غیرنظامی،از بین رفتن پوشش گیاهی آن منطقه و شیوع انواع مختلفی از بیماری ها گشت یا جنایات رژیم بعث عراق در حملات شیمایی علیه مردم مظلوم حلبچه و سردشت و نیز رزمندگان میهن اسلامی در عملیات والفجر ۴ و ۸ یا به مورد اخیر جنایات رژیم بحرین در آن کشور اشاره نمود که علی رغم کشتارهای وسبع آن،عکس العمل مناسب قهرآمیزی از سوی جامعه بین المللی،در پی نداشت.مجموعا،به نظر می رسد که علی رغم بدیهی بودن نظری جنایاتی مانند نسل کشی،جنایات علیه بشریت،جنایات جنگی در معاهدات و کنوانسیونهای مختلف که حتی بیشتر آنها جنبه قواعد بین المللی عرفی را پیدا نموده اند،در عمل با آمیزش این مفاهیم با منافع سیاسی و اقتصادی و نیز برخورد با حاکمیت دولتها،رنگ و بوی سیاسی گرفته و برخورد قاطع و قانونی با این چنین نقض های شدید حقوق بشر و بشر دوستانه را با مشکل،روبرو نموده است.برای اطلاعات بیشتر راجع به تبعیض آمیز بودن موارد کاربرد مداخلات بشردوستانه و غلبه جنبه سیاسی بر حقوقی آن ن.ک به:
Murphy,Sean,”Humanitarian Intervention :The United Nations in an Evolving Order”,University of Pennsylvania Press, 1996,pp 346-353. ↑
بر اساس ماده ۱۰ میثاق جامعه ملل،دولتهای عضو متعهد گردیده بودند تا تمامیت سرزمینی و استقلال سیاسی موجود همه دولتهای عضو جامعه ملل را محترم شمرده و حفظ نمایند. هم چنین بر اساس ماده ۱۲ میثاق جامعه ملل،دولتهای عضو متعهد گردیده بودند تا اگر اختلافی میان آنها رخ می داد (اختلافی که به احتمال زیاد ممکن بود منجر به درگیری نظامی (یا جنگ) میان آنها گردد) می بایستی موضوع مورد اختلاف را از طریق داوری و یا از طریق تحقیق از سوی شورای جامعه ملل،حل و فصل می نمودند،و متعهد می گردیدند پیش از گذشت ۳ ماه از تاریخ حکم داوران و یا گزارش شورا به جنگ متوسل نگردند.( مضمون این ماده،نشانگر آنست که توسل به جنگ به عنوان یک راه حل نهایی بر اساس میثاق جامعه ملل نهی نشده بود.). برای اطلاعات بیشتر ر.ک به: طلایی، فرهاد ،حقوق سازمانهای بین المللی،انتشارات جنگل،چاپ اول،۱۳۸۸،ص ۵۸٫ ↑
جوانشیری،احمد،منافع ملی و مداخلات بشردوستانه:بررسی نظری و تجربی،فصلنامه سیاست دانشگاه تهران،تابستان ۱۳۸۸، شماره۱۰، ص۶۸٫ ↑
Humanitarian assistance. ↑
Kreide, Regina,” Preventing Military Humanitarian Intervention? John Rawls and Jürgen Habermas on a Just Global Order”,German Law Journal, Vol 10, No. 01,2009,p94. ↑
Beyerlin, Ulrich, Humanitarian Intervention, Encyclopedia of Public International Law, Vol .3, 1982. p .211 ↑
روناکی،ام تاسمیت،کتاب درسی قواعد بین الملل حقوق بشر،انتشارات گرایش،تهران،چاپ اول،۱۳۸۸،صص۲۸۹-۲۹۰٫ ↑
البته می توان تعاریفی دیگر از مداخله بشردوستانه را نیز ارائه داد برای نمونه،گریفیتیس در کتاب مفاهیم کلیدی در روابط بین الملل،مداخله بشردوستانه را این گونه تعریف می نماید: ((مداخله بشردوستانه به اقدام قهری توسط یک دولت یا گروهی از دولتها در قلمرو دولت دیگر بدون موافقت آن اشاره دارد که این اقدام یا به زمینه های انسان دوستانه مستعد است و یا به منظور بازگردانی دولت قانونی اتخاذ می شود و معمولا با به کارگیری نیروی نظامی همراه است؛ولی لزوما این گونه نیست.)) یا بلدسوبوچک،مداخله بشردوستانه را این گونه تعریف می نماید: ((استفاده از زور توسط یک دولت علیه یک دولت دیگر به منظور حمایت از جان و آزادی اتباع دولت دیگر که نمی تواند یا نمی خواهد راسا کاری انجام دهد.)) ↑
در مورد منع مداخله سازمانهای بین المللی به ویژه سازمانهای بین المللی منطقه ای در امور داخلی دول عضو،می توان به فصل هشتم منشور و به خصوص ماده۵۲ آن اشاره داشت که مقرر می دارد: ((۱-هیچ یک از مقررات این منشور مانع وجود ترتیبات یا موسسات منطقه ای برای انجام امور مربوط به حفظ صلح و امنیت بین المللی که متناسب برای اقدامات منطقه ای باشد؛نیست مشروط بر این که این گونه ترتیبات یا موسسات و فعالیت های آنها با مقاصد و اصول ملل متحد سازگار باشد. ۲-اعضای ملل متحد که چنین ترتیباتی را منعقد می نمایند یا چنین موسساتی را تاسیس می کنند؛هرگونه کوششی را برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات محلی از طریق این ترتیبات یا موسسات منطقه ای قبل از مراجعه به شورای امنیت به کار خواهند برد ۳-شورای امنیت،توسعه حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات محلی را از طریق چنین ترتیبات یا موسسات منطقه ای چه به ابتکار کشورهای ذینفع و چه با ارجاع شورای امنیت تشویق می نماید. ۴- این ماده به هیچ وجه لطمه ای به اجرای مواد ۳۴ و ۳۵ منشور نخواهد زد.)) ↑
برای اطلاعات بیشتر ر. ک به
Blockmass Steven, Moving into Uncharted Waters: An Emerging Right of Humanitarian Intervention , Leiden Journal of international law, vol .12 , no .4 , 1999 , p. 763 ↑
این تمایز بین آرای صاحب نظران حقوق بین الملل به ویژه از پس از وقوع مداخلات متعدد سازمان ملل متحد در کردستان عراق،سومالی،بوسنی،روندا و هایتی بر مبنای مداخلات بشردوستانه در سالهای پس از پایان جنگ سرد،شدت گرفت. ↑
Sir Hersch Lauterpacht. ↑
Myres S. McDougal. ↑
ماده ۵۵ منشور ملل متحد مقرر می دارد: ((با توجه به ضرورت ایجاد شرایط ثبات و رفاه برای تامین روابط مسالمت آمیز و دوستانه بین المللی بر اساس احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل،سازمان ملل متحد امورزیر را تشویق خواهد کرد:
الف) بالابردن سطح زندگی،فراهم ساختن کار برای همه و حصول شرایط ترقی و توسعه در نظام اقتصادی و اجتماعی؛
ب) حل مسایل بین الملل اقتصادی،اجتماعی،بهداشتی و مسایل مربوط به آنها و همکاری بین المللی و فرهنگی و آموزشی؛
ج)احترام جهانی و موثر حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه بدون تبعیض از حیث نژاد،جنس و زبان یا مذهب.)) ↑

در طي يك جلسه كاري، وقتي كسي از سبك مديريت يا بخش تحت اداره شما ايراد مي گيرد، عصباني نشويد. وقتي مي بينيد كه درصدد خشمگين شدن هستيد، خود را از آن محل دور كنيد. بهانه اي بياوريد و از جلسه بيرون رويد تا بتوانيد عصبانيتتان را فروكش دهيد. اگر براي فروكش كردن خشمتان به خود فرصت دهيد مي توانيد كنترل احساساتتان را دوباره به دست آوريد.

8.قبل از نشان دادن هرگونه واكنش، توضيح بخواهيد

با پرسيدن سؤال هاي مختلف وقت را بگذرانيد. مي توانيد از صحبت هاي ديگران استفاده كرده و سؤالاتي از آنها بپرسيد. با اين كار به آن فرد زمان مي دهيد كه اشتباه خود را تصحيح كند (رلیس^[20]، 2013).

9.از قانون 10 ثانيه اي استفاده كنيد

هيچ عكس العملي نشان ندهيد. اگر مي بينيد كه در يك جلسه ی كاري يا پشت تلفن مي خواهيد، كنترل خشمتان را از دست بدهيد، با خود تا 10 بشماريد تا از عصباني شدنتان جلوگيري شود. قبل از نشان دادن هرگونه واكنش، واقعيات را بررسي كنيد.

10.باكسي كه مي تواند آرامتان كند حرف بزنيد

هميشه كسي را براي درد دل كردن و تكيه كردن داشته باشيد، چه داخل و چه خارج از محل كار. در اين مواقع سعي كنيد كه با او بيرون رفته و كمي صحبت كنيد. درست نيست كه همه ی احساساتتان را در خود نگاه داشته و بيرون نريزيد. با اين كار سلامتي خودتان به خطر خواهد افتاد. با دوستي صميمي در مورد اين مشكلات صحبت كنيد تا او آرامتان كرده و كنترل خود را دوباره بازيابيد.

11.براي از بين بردن عصبانيتتان ورزش كنيد

اجازه ندهيد كه تصوير كاريتان با عصباني شدن و از دست رفتن كنترلتان مخدوش شود. در اين مواقع ورزش كمك بسيار خوبي است. به باشگاه برويد و كمي ورزش كنيد. مطمئناً همه چيز را فراموش خواهيد كرد.

12.ببينيد چه چيز باعث عصبانيتتان مي شود

آگاه باشيد كه در چه موقعيت هايي كنترل خود را از دست داده و عصباني مي شويد. وقتي فهميديد كه چه چيز منجر به عصبانيتتان مي شود درصدد جلوگيري از ايجاد چنين موقعيت هايي برآييد. با اينكه ياد بگيريد كه چطور با اين موقعيت ها كنار بياييد تا موقعيت كاريتان خدشه دار نشود.

13.همكارانتان را بشناسيد

ببينيد رفتار هر كدام از همكارانتان چه علائمي دارد. ممكن است خيلي از حرف هاي آنها كه براي شما مثل انتقاد مي ماند، در واقع حكم شوخي داشته باشد. با شناختن شخصيت و رفتارهاي همكارانتان، بهتر مي توانيد با انتقادات آنها كنار آمده و خشم خود را كنترل كنيد (تامکا^[21]، 2012).

14.واكنش افراد ديگر را پيش بيني كنيد

زماني كه مي خواهيد كار جديدي را در اداره انجام دهيد، واكنش و عكس العمل همكارانتان را پيش بيني كنيد. با اين كار مي توانيد بهتر با انتقادات و ايرادهاي آنها پس از انجام كار كنار بياييد.

15.خود را براي حفظ آرامش آماده كنيد

زماني كه مي خواهيد سخنراني انجام دهيد، خود را براي هر نوع سؤال و انتقادي آماده كنيد. با اين كار مي توانيد حين ايراد انتقادات سايرين آرامش خود را حفظ كرده و به درستي پاسخ منتقدين را بدهيد (هارگیو^[22]، 2014).

16.شروع به نوشتن كنيد

کلماتی که موقع عصبانیت بیان می‌کنید را روی کاغذ بنویسید و سعی کنید دیگر هنگام مشاجره و عصبانیت آنها را تکرار نکنید.

17.قبل از نوشتن هر ايميل نامحترمانه كمي صبر كنيد

هيچگاه به ديگران بي احترامي نكنيد، حتي اگر حق با شما باشد. آسان است كه اجازه بدهيم ابرهاي تيره جلوي قضاوتمان را بگيرد. قبل از ارسال هر ايميل نامحترمانه در پاسخ به انتقادات سايرين يك روز صبر كنيد. روز بعد دوباره آن را خوانده و تجديدنظر كنيد (نتا^[23]، 2013).

2-3 کمال گرایی

 

2-3-1تاریخچه کمال گرایی

انگیزه کمال و تأثیر آن در طول تاریخ مورد بررسی همه جانبه و گسترده توسط فلاسفه و روانشناسان به ویزه نظریه پردازان رویکرد روانکاوی قرار گر فته است . هر چند کمال گرایی سابقه طولانی دارد اما پزوهش های تجربی اندکی برای بررسی این سازه انجام شده است . ولی در سال های اخیر میزان این بررسی ها رو به رشد بوده است . اگر چه بر اساس شواهد موجود تفاوت های فردی زیادی در کمال گرایی وجود دارد ، اما مهم ترین مشخصه های کمال گرایی ، داشتن اهداف بلند پروازانه ، جاه طلبانه ، مبهم و غیر قابل وصول و تلاش افراطی برای رسیدن به این اهداف است و با کاوش دقیق در روحیات انسان در می یابیم که انسان دوست دار خوبی و کمال طلبی است. بدیهی است این تمایل انسان یعنی انسان کامل و بی عیب بودن به نفسه ایرادی ندارد. در همین حال انگیزه کمال و تأثیر آن بر رفتار انسان در طول تاریخ به صورت همه جانبه و گسترده ای اوسط روان شناسان به ویژه نظریه پردازان رویکرد در روان کاوی ، مورد بحث قرار گرفته است. برای مثال آدلر^[24] (1956) اشاره می کندکه تلاش برای کمال گرایی یک جنبه ذاتی انسان است. هورنای^[25] (1995) از سوی دیگر بر کمال گرایی روان نژند و طفره رفتن به دلیل ترس کمال گرایان از شکست خاص می شود، تمرکز دارد. اخیراً محققانی مانند بلیت^[26] (1995) بیان کرده اند: نیاز شدید به موفق شدن و اجتناب از انتقاد دیگران و دوری جستن از ظهور عیب و نقص های افراد کمال گرا را وادار به انجام فعالیت های مداوم و سخت به منظور دست یابی به موفقیت می کند، ولی اغلب زندگی آنها نسبت به انتقاد های دیگران و اندیشیابی افراطی و در عین حال می تواند دلیل خشنودی بسیار نا چیزی از این دستاورد ها گردد و منجر به صدمه پذیری نسبت به انتقادات و شکست ها شود. به دلیل ضرورت حفظ چهره ای توانا و کمال گرای خویش و دیگران، چنین افرادی به طور مداوم در تلاش هستند تا جایگاه خودشان را ثابت نگه دارند. بنابراین همیشه خود را تحت آزمایش می بینند و بر هر نوع شکست و انتقاد احساس نا امنی و آسیب پذیر بودن و اغلب از رو آوردن به سوی دیگران و کمک خواستن از آنها حتی از نزدیک ترین دوستان خویش برای کمک و سهیم شدن در نا راحتی های خود عاجزند (هاسل^[27]، 2009).

روانشناسان در همان اول قرن بیستم در پی مفهوم کمال گرایی بودند، بعضی ها می گفتند کامل گرایی چندان مطلب را نمی رساند، بعضی ها بی نقص گرایی را مناسب می دانستند، که یک ملغمه نا زیبا از واژه های عربی و فارسی است (تری و آونز^[28]، 2012).

2-3-2 تعاریف کمال گرایی

سازه کمال گرایی در دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران بسیار قرار گر فته است و هر کدام به مقتضای دیدگاه خود از آن تعریفی ارائه داده اند، با این وجود، اکثر محققان به این توافق رسیده اند که معیار هایی برای عملکرد مفهوم اساسی کمال گرایی لازم است (دنولت^[29]، 2010).
کمال گرایی در یک تعریف به افکار و رفتار های خود تخریب گرانه ای اشاره می کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدن افراطی و غیر واقع گرایانه است. در جامعه امروزی به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می شود( احمدپور، 2009).
در تعریف دیگر کمال گرایی را به این شکل تعریف می کنند: گرایش افراطی فرد به بی عیب و نقص بودن ، کوچک ترین اشتباه خود را گناهی نا بخشودنی پنداشتن و مضطربانه انتظار پیامد های شوم شکست را کشیدن(نوربالا و باقری یزدی، 2013). افراد کمال گرا معیار های بسیار بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و اگر به آن اهداف بلند پروازانه نرسند ، خودشان را شکست خورده می دانند. آنها نسخه همه اتفاق های دنیا را با قانون همه یا هیچ می پیچند. برای کمال گرا ها نتیجه هر کاری یا شکست کامل است یا موفقیت کامل. دانش آموزی که موقع انتخاب رشته دانشگاهی، فقط دانشگاه تهران را وارد برگ انتخاب رشته می کند، ورزشکار یا مربی ای که همه مساوی گرفتن ها را یک شکست مفتضح می داند ؛ همه و همه نمونه های افراد کمال گرا هستند(بشارت، 2010).
در یک تعریف کمال گرایی نیاز شدید برای پیشرفت است و این گرایش به صورت معیار های شخصیتی بالا و غیر واقع بینانه آشکار می شود(سابونچی و لانچ^[30]، 2012). دنولت (2012) کمال گرایی را به دو بعد کمال گرایی بهنجار و کمال گرایی روان نژندانه تقسیم می کند. وی معتقد است کمال گرایی روان نژاندانه عبارت است از : نگرانی زیاد در مودر ارتکاب اشتباه و ترس از قضاوت های دیگران .
در یک تعریف دیگر کمال گرایی را به عنوان مجموعه ای از معیار های بسیار بالا برای عملکرد که با ارزش یابی های انتقادی همراه است تعریف کرده است(بشارت، محمدی، پورنقاش و حاتمی، 1388). در تعریف دیگر کمال گرایی عبارت است از گرایش فرد به داشتن مجموعه ای از معیار های بالای افراطی و تمرکز بر شکست ها و نقص ها در عملکرد است (ابراهیم زاده، 1385).

2-3-3 نظریه ها، دیدگاه ها و ابعاد کمال گرایی

 

2-3-3-1 ابعاد کمال گرایی

هیویت و فلت (1991، به نقل از بشارت، 1381) مطرح نمود که کمال گرایی از سه بعد مجزا تشکیل شده است. شامل (کمال گرایی خود مدار، کمال گرایی دیگر مدار و کمال گرایی القا شده اجتماعی)
1- کمال گرایی خود مدار
یک مؤلفه انگیزشی است که شامل کوشش های فرد برای دست یابی خویشتن کامل می باشد. در این بعد کمال گرایی افراد دارای انگیزه قوی برای کمال معیار های بالا غیر واقعی، کوشش اجباری و دارای تفکر همه یا هیچ و رابطه با نتایج بصورت موفقیت های تام یا شکست های تام می باشند. بر عیوب و شکست های گذشته خویش تمرکز می کنند و معیار های شخصی غیر واقعی را در سر تاسر حوزه رفتاری خود تعمیم می دهند. این افراد به حد افراطی مو شکاف و اقتصاد گر هستند، به طوری که نمی توانند عیوب و اشتباهات یا شکست های خود را در جنبه های مختلف زندگی بپذیرد.
2- کمال گرایی دیگر مدار
بعد مهم دیگر کمال گرایی شامل عقاید و انتظارات در مورد قابلیت های دیگران است. کمال گرایی دیگر مدار یک بعد میان فردی است که شامل تمایل داشتن معیار های کمال گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیت بسیاری دارند. از آنجایی که کمال گرایی دیگر مدار با عدم اعتماد و احساس خصومت نسبت به دیگران همراه می باشد، این بعد کمال گرایی ممکن است به روابط بین شخصی دشوار منتهی می گردد.
3- کمال گرایی القا شده اجتماعی
این بعد، از بیان فردی دیگران ساخته شده است. عقیده ای است که دیگران انتظار اغراق آمیز و غیر واقعی را بر شخص اعمال می کند اگر چه برآوردن آنها مشکل است، ولی شخص باید به این استاندارد ها قائل آیند تا مورد پذیرش دیگران قرار گیرد. چون این معیار های افراطی از طرف دیگران به عنوان معیار های تحصیل شده خارجی تجزیه می شوند این احساس در فرد به وجود می آید که غیر قابل کنترل هستند و منجر به احساس شکست، اضطراب ، خشم درماندگی، نا امیدی می شود، که با تفکرات خود کشی و افسردگی مرتبط می گردند و با سطوح بالای کمال گرایی القا شده اجتماعی و بر خورد با معیار های دیگران نگران می شوند. آنها از ارزیابی منفی دیگران می ترسند و از عدم تأیید دیگران اجتناب می کنند و اهمیت بیشتری برای دستیابی توجه دیگران نشان می دهند.

2-3-3-2 نظریه های کمال گرایی

 

2-3-3-2-1 نظریه فروید^[31]

فروید (1675؛ به نقل از نجاریان و رحمی، 1389) این تئوری را بیان می دارد؛ کمال گرایان پایبند به قوانین اخلاقی شدید می باشند، بدین معنا که محرک اصلی در زندگی آنها خوشبختی نیست، بلکه تکامل یافتن و برتری یافتن است. زندگی آنها در یک سلسله (حتماً باید فلان کار را انجام داده باشد) خلاصه می شود. آنها باید در هر کاری به حد کمال برسند و بهترین نحو آن را انجام دهند و گرنه راضی نخواهند بود. شخصی با این خصوصیات باید در قضاوت صد در صد اشتباه نکند. اگر این گونه افراد به ایده آل های خود ساخته و بسیار دشوار خود نرسند، اضطراب و احساس تحقیر به آنها دست خواهد داد و خود را سرزنش می کنند. نه تنها برای این که در حال حاضر موفق به رسیدن به ایده آل های خود نیستند، بلکه برای شکست هایی که در گذشته نیز در این راه نصیب آنها شده است. حتی اگر این افراد تحت شرایط دشواری قرار گیرند؛ احساس می کنند که این عوامل نباید از رسیدن به مقاصد آنها جلو گیری بنماید، زیرا که به تصور خود باید به آنقدر قوی باشند که بتوانند تمام سختی ها را تحمل کنند.

2-3-3-2-2 نظریه کاری هورنای

هورنای در تحلیل خود از نظریه فروید اظهار می دارد : به نظر فروید ، روان رنجور ها به وسیله کشش یا احتیاج به کامل بودن دائم، به طرف هدف رانده نمی شوند، بلکه آنها احتیاج دارند، به وانمود کردن یا تظاهر نمودن به این که در جست و جوی کمال هستند. البته درست است که این افراد به واسطه ی داشتن قوه ی (فرا خود) ظاهراً خود مختاری و استقلال زیادی تری از خود نشان می دهند، تا انواع دیگر روان نژند ها. ولی این استقلال نتیجه ی عصیان و عناد است، نه نتیجه سلامت فکر . این افراد با وجود تظاهر به استقلال فکری و عاطفی بسیار کم اراده بوده و دائما برای اخذ تصمیم به دیگران متکی می شوند . یعنی این که احساسات و افکار و رفتار آنها بر اساس آنچه حس می کنند، دیگران از آنها انتظار دارند، می باشند. همچنین به شدت روی عقاید دیگران نسبت به خود حساب می کنند و این که دیگران آنها را اشخاص کامل و بی عیب و نقص بدانند، بسیار برای آنها حائز اهمیت است. البته ، تمایل انسان به حفظ ظاهر و نیاز او به کامل بودن امری طبیعی است ولی آنچه در شخص روان نژند مورد بحث و قابل توجه است، این است که این تظاهر به قدری اغراق آمیز می شود که همه ی شخصیت او مبدل به یک ماسک می شود، به طوری که احتیاجات واقعی او تحت الشعاع میل قرار می گیرد . تمایل به کامل بودن ممکن است به صورت های مختلفی که مورد پسند اجتماع است ظاهر گردد: از قبیل نظم و ترتیب ، پاکیزگی، پشتکار، لیاقت ، سخاوت، مهارت در کار های هنری ، عملکرد های متفاوت و امثال آن . در این که در کدام یک از این موارد شخص میل به تکامل پیدا می کند، به عوامل مختلف بستگی دارد . از قبیل : استعداد های فکری ، و بالاخره نوع اضطرابی که به وسیله کامل بودن ، موفق شدن ، از شدت آن کاسته می شود( هورنای، 1954؛ به نقل از نجاریان و مقدم، 1393).
یکی از عواملی که باعث می شود (خود واقعی) که طور طبیعی رشد نکند، این است که چون مهم ترین احتیاج کودک و در شرایط نا مساعد از بین بردن اضطراب ، رفع تضاد و آرامش درونی است، دیگر چندان توجهی به احساسات، تمایلات و علایق و آرزو های واقعی و اصیل خود ندارد و به دنبال این است که خود را از آزار دیگران در امان نگه دارد. در نتیجه از وجود خود واقعی غافل و بی خبر می گردد . نهایت این که فرد راه حل همه مشکلاتی که تا کنون برای او ایجاد شده در تخیل و تصور جستجو می کند، یعنی به این طریق موفق می شود که اولاً خود را بر جسته تر از دیگران تصور می کند و احساس کوچکی و حقارت خود را تسکین دهد : ثانیاً سعی می کند تخیل و تضاد های خود را حل نماید، بدین معنی که در تصور ایده آلی که از خودش ترسیم کرده هیچگونه تضاد نمی بیند. از سوی دیگر چون فرد نمی تواند، خود فعلی را آن طور که هست، تحمل کند، خود ایده آل خود را کم و بیش را متعلق به خود تصور می کند . از خود انتظار دارد که باید به هر طریقی که شده به خود ایده آل برسد ، اما چون خود ایده آلی اساس واقع ندارد و بسیار بالا و بی نقص است ، شخص هرگز نمی تواند به آن برسد . این است که با خودش دشمن می شود، عناد و کینه می ورزد . فرافکنی در این خود بدین طریق صورت می گیرد ، که همان انتظار بلند پروازی هایی که از خودش انتظار دارد از دیگران هم پیدا کند . یعنی از آنها می خواهد که آیده آل باشند و چون نیستند آنها را هم خیلی پست و حقیر و ناقص می بیند (هورنای، 1954؛ به نقل از نجاریان ، عطاری و زرگر، 1388).

2-3-3-2-3 نظریه آدلر

آدلر (1937؛ به نقل از هرمزی نژاد، 1380) ابتدا از میل به قدرت به عنوان نشانه ای از تلاش های ارگانیسم برای سازگار شدن با احساس درماندگی حاصل از تجارب کودکی سخن می راند، این اصرار تدریجاً به تأکید در مورد تلاش برای برتری یافتن تبدیل شد. برتری جویی در نظر آدلر از احساس حقارت ریشه می گیرد و از نظر او این دو از یکدیگر تفکیک نا شدنی هستند. نکته مهم این است که مقصود آدلر از برتری جویی، تسلط بر دیگران و کسب امتیازات اجتماعی و نظایر آن نیست، بلکه وحدت بخشیدن به شخصیت است . آدلر عقیده تلاش برای برتری را به عنوان واقعیت اساسی زندگی به شمار می آورد . برتری هدف نهایی است که در جهت آن تلاش می کنیم . منظور او برتری به مفهوم عادی این کلمه نبود و این مفهوم ربطی به عقیده برتری نداشت. تلاش برای بهتر بودن از دیگران و گرایش خود پسندانه یا سلطه جویانه یا عقیده ی کاذب نسبت به توانایی و موفقیت ها نیست . منظور آدلر از این مفهوم تلاش برای کمال و واژه ی کمال که از کلمه لاتین به معنی کامل کردن یا تمام کردن است. بنابراین آدلر پیشنهاد کرد که ما در تلاش جهت کامل کردن خودمان برای برتری می کوشیم. این هدف فطری یعنی تلاش در جهت کامل شدن به سوی آینده جهت گیری شده است. در حالی که فروید معتقد بود که رفتار انسان به وسیله گذشته تعیین می شود یعنی به وسیله غرایز و تجربیات کودکی، آدلر انگیزش انسان را بر حسب انتظارات برای آینده می دید. وی مدعی بود که ما نمی توانیم به غرایز یا تکانه های اولیه به عنوان اصولی توجیهی متوسل شویم . فقط هدف نهایی برتری یا کمال است، ولی تلاش برای دستیابی به آن در شکل روان رنجور می تواند با گرایش به قدرت و کنترل دیگران خود نمایی کند. ولی در شکل بهنجار می تواند به صورت نیروی محرکه ای جهت ارتقا به سوی اتخاذ و کمال باشد.

2-3-3-2-4 نظریه ی پرلز^[32]

پرلز معتقد است، سائق انسان را وضعیت هایی نا تمام یا گشتالت های نقاص معین می کند و می گوید: هر موجود زنده ای به تمایلات و کمال گرایش دارد، هر چه این گشتالت به کمال گراییدن را باز دارد یا بگسلد برای موجود زنده زیان آور است و به وضعیت نا تمام می انجامد که بی تردید محتاج به پایان رسیدن (تمام و کمال شدن) است. پرلز نظر خود را در خصوص کمال گرایی در قالب سطور حاوی پند و اندرز این گونه بیان می کند :
ای یار کمال طلب نباش کمال طلبی زجر و نفرین است، بیم آن داری مبادا هدف را درست نبینی اما بگذری تا خود کاملی
ای یار از اشتباهات نهراس اشتباهات گناه نیست ، اشتباهات راه های متفاوت انجام دادن کار است بسا که آفریننده تر تازه هم باشد .

 

• Shmokler ↑

 

• Rosenberg ↑

 

• Arnold E And Bell ↑

 

• Self- Servicing ↑

 

• Nasierowski And Arcelus ↑

 

• Carlsson ↑

 

• Liue And White ↑

 

• Portere ↑

 

• Godinho ↑

 

• Economic And Social Commission For Western Asia ↑

 

• Oslow ↑

 

• Amara And Lndry ↑

 

• Smith ↑

 

• Tin. L ↑

 

• Read . A ↑

 

• Chen . K And Chen.Sh ↑

 

• Hsiao . H ↑

 

• Gupta And Mcdaniel ↑

 

• Sherif And Xing ↑

 

• Huener ↑

 

• Wu And Lin ↑

 

• Kouzes And Posner ↑

 

• Glen ↑

 

• L. MILLER AND MORRIS ↑

 

• Sun Microsistems ↑

 

• Stochastic ↑

 

• Herbert Simon ↑

 

• Validity
  این واژه تحت عنوان «روایی» نیز به وسیله برخی نویسندگان بکار رفته است. ↑

 

• • Reliability
    در فارسی معادل های چندی برای این واژه به کار برده شده است از جمله می توان به پایایی، ثبات و اعتبار اشاره کرد. ↑

 

• Factors ↑

 

• Latent ↑

 

• Data Reducation ↑

 

• Structure Detection ↑

 

• Exploratory Factor Analysis ↑

 

• Confirmatory Factor Analysis ↑

 

• Scores ↑

 

• Cases ↑

 

• Kaiser- Meyer- Olkin Measure Of Sampling Adequacy ↑

 

• Bartlett’s Test Of Sphericity ↑

 

• Analytic Hierarchy Process ↑

 

• Thomas L. Saaty ↑

 

• Normalize ↑

 

• Weighted Sum Vectore ↑

 

• Consistency Vector ↑

 

• Eigen Value ↑

 

• Inconsistency Index ↑

 

• Inconsistency Ratio ↑

 

• Inconsistency Random Index ↑

 

• Technique For Order Preference By Similarity To Ideal Solution ↑

 

• Hwang And Yoon ↑

دراین قسمت، با توجه به مطالعاتی پیرامون مسئله برنامه ریزی دروس دانشگاهی به بیان مبانی نظری و تعاریف مطرح شده در این زمینه پرداخته میشود.
۲-۲-۱- برنامه ریزی دروس دانشگاهی
زمانبندی دروس یکی از مسائل مهم و زمانبر در هر محیط آموزشی است. برنامه ریزی چیدمان دروس در جدول هفتگی، بر اساس معیارها و امکانات محیط، مشخصات دروس و ساعات حضور استادان صورت میگیرد (دهقانی و ذاکرتولائی، ۱۳۸۵). در ادامه به تعاریف مختلفی از برنامه ریزی دروس دانشگاهی اشاره خواهد شد.
یعقوبی،۱۳۸۴، در پایان نامه خود مسئله جداولزمانی را فرایند تخصیص منابع محدود مکانی- زمانی، به تعدادی رویداد، با شرط ارضا تعداد زیادی محدودیت، تعریف نموده است.
امیدوار،۱۳۸۴، یک مسئله برنامه ریزی هفتگی مدارس را برنامهای میداند که اولاً خالی از تداخل بوده و ثانیاً با استانداردهای آموزشی مطابقت داشته باشد.
خلیلی و منصورزاده، ۱۳۸۵، در مقاله خود، معتقدند که در مسائل زمانبندی دروس سعی بر این است که مجموعهای از منابع معین، متشکل از کلاسها، اساتید و دروس، تحت شرایط خاص به مجموعهای از ساعتهای درسی اختصاص یابد.
دهقانی و ذاکرتولائی، ۱۳۸۵، در مقاله خود زمانبندی دروس را ایجاد یک برنامهزمانی معتبر و قابل اجرا با حداقل تداخل تعریف میکنند.
جولا و خاتونناصری،۱۳۸۶، در مقاله خود، برنامه ریزی دروس دانشگاهی را تخصیص یک درس به دو منبع بازهزمانی و اتاق به گونهای که محدودیتهای مورد نظر در آن نقض نشوند، تعریف میکنند.
نعیمی و منجمی، ۱۳۸۸، در مقاله خود مسئله طراحی جداول زمانی درسی مراکز آموزشی را تخصیص دروس به تعدادی کلاس در بازههای زمانی مشخص با هدف ارضا نمودن حداکثر قیود موجود تعریف نمودهاند.
مسعودیان و استکی، ۱۳۸۸، مسئله جدولزمانی را تخصیص دروس هفتگی به بازههای زمانی و اتاقهای برگزاری کلاسها تعریف میکند که اگر شروطی مانند عدم تخصیص یک کلاس در یک ساعت به چند درس، یا عدم تلاقی زمانی در دروس یک استاد به مسئله اضافه گردد مشخص میشود که مسئله طراحی جدولزمانی دروس دانشگاهی، میتواند یک مسئله ارضای محدودیت^[۱] قلمداد شود.
در مقاله دیگری امینطوسی و صدوقییزدی، ۱۳۸۹، برنامه ریزی دروس دانشگاهی یک گروه یا دانشگاه را انتساب جلسات دروس، به یک سری بازههای زمانی و اتاقها به نحوی که مجموعهای از شرایط مختلف برآورده گردد، تعریف کردهاند.
باباییزاده، ۱۳۹۰، در مقاله خود مسئله جدولزمانی کلاسهای دانشگاه را مجموعهای از نشستهای همزمان استادان و دانشجویان در شماری از بازههای زمانی میداند که نیازمند برخی منابع است و باید شماری از محدودیتها را برآورده نماید.
راستگار امینی، ۱۳۹۱، زمانبندی دروس دانشگاهی را تخصیص دروس به اساتید در زمان های مناسب به طوری که اهداف سازمان را از یک سو و ترجیحات اساتید از سوی دیگر تامین شود، تعریف نموده است. این زمانبندی کلاسها نوعاً اختصاص کلاسها به استادها و اتاقها و همچنین زمان های ملاقات استاد و دانشجو در روز را در بر میگیرد.
در مقاله باشیزاده، ۱۳۹۱، برنامه ریزی دروس دانشگاهی یک مقدار چند بعدی تعریف شده است که در آن، دانشجویان و استادان به دروس، گروه دروس و یا کلاسها نسبت داده میشوند، در این میان محدودیتهایی به صورت طبیعی و یا با توجه به خواست کاربر وجود دارد که باید در هنگام حل مسئله در نظر گرفته شود.
مونتانا و همکاران^[۲]، ۲۰۰۰، در مقاله خود، مسئله زمانبندی دروس را شامل تخصیص تعدادی استاد به تعدادی از منابع زمانی و مکانی میدانند.
برانیمیر و همکاران۱، ۲۰۰۲، مسئله جدولزمانی دروس دانشگاهی را یک مسئله رایج در تمامی مراکز آموزشی میدانند که برای یافتن پاسخ بایستی تعداد زیادی محدودیت در نظر گرفته شود و تعداد تناقضات محدودیتها را تا حد امکان کم کرد.

ینزنوانگ۲، ۲۰۰۳، در مقاله خود، خلق یک برنامه ریزی دروس دانشگاهی را یکی از مهمترین وظایف مسئولان برنامه ریزی در دانشگاهها میداند و این مسئله را یک مسئله پیچیده معرفی میکند که تحت محدودیتهای چندگانه قرار دارد.
نات و مانوئل۳ ،۲۰۰۳، مسئله زمانبندی دروس دانشگاهی را جزء مسائل بهینه سازی میدانند که برای یافتن جواب بهینه در کنار دیگر جوابهای موجه، زمان طولانی باید صرف شود.
عباس و تی سانگ۴، ۲۰۰۴، مسئله زمان بندی کلاسهای درس به صورت فرایند تخصیص دروس دانشگاهی به زمان های مشخص از برنامه هفتگی با در نظر گرفتن کلاس مناسب و امکانات مورد نیاز ارائه دروس تعریف میگردد.
کوینسول۵، ۲۰۰۶، در طرح تحقیقی خود، طراحی یک جدولزمانی برای بخش یا دانشکده کوچک را متفاوت از جدولزمانی برای یک دانشگاه بزرگتر میداند که شامل تداخلهای زمانی، مکانی و نیز ترجیحات اساتید میباشد، که بایستی در طراحی این جدولها در نظر گرفته و پاسخ داده شوند.
راجان و سانجای۶ ،۲۰۱۲، مسئله جدول زمانی را یک مسئله NP-hard معرفی میکنند که حل آن بسیار پیچیده و بستگی زیادی به محدودیتهای مختلف دارد.
۲-۲-۲- مسائل NP-complete
پیچیدگی رده NP، مجموعه تمامی مسائل تصمیمگیری را نشان میدهد که توسط یک الگوریتم غیر قطعی۷ در زمان چندجملهای قابل حل باشند. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که واژه NP از ” non-polynomial time ” گرفته نشده است. بلکه NP، از ” nondeterministic polynomial-time ” گرفته شده است. رده NP، اکثر مسائل بهینه سازی ترکیبی و همچنین تمامی مسائل موجود در رده P را در بر میگیرد. بنابراین، P زیرمجموعه NP می باشد. رده NP طبقهای از مسائل تصمیم را در بر میگیرد که پاسخ مثبت به مسئله تصمیم آن در زمان کوتاهی محدود به زمان چندجملهای قابل بررسی میباشد. نشان داده شده است که اغلب مسائل زمانبندی که به عنوان یک مسئله تصمیم بررسی میشوند، متعلق به طبقه NP میباشد ( بارکر، ۲۰۰۷).
در داخل رده NP، مسائلی از رده NP-complete وجود دارد. یک مسئله تصمیم که عضوی از NP است زمانی NP-complete محسوب میگردد که تمامی مسائل دیگر رده NP، در زمان چندجملهای قابل کاهش به آن مسئله باشد.
مسائل NP-hard، مسائل بهینه سازی می باشند که مسائل تصمیم مرتبط با آنها از نوع NP-hard می باشند و الگوریتم موثر اثبات شدهای برای حل آنها وجود ندارد. زمان حل بهینه آنها، در رده زمان نمایی میباشد که متاهیورستیکها گزینه مناسب و با اهمیتی برای حل این دسته از مسائل میباشند. در زیر دستهای از مسائل NP-hard آورده شده است:
مسائل زمانبندی و تعیین توالی مانند زمانبندی جریان کارگاهی، زمانبندی تولید کارگاهی و مسائل زمانبندی کارگاهی باز.
مسائل تخصیص و جانمایی از قبیل مسئله تخصیص درجه دو^[۳]، مسئله تخصیص تعمیمیافته^[۴]، جانمایی تسهیلات، مسئله P-median.
مسائل گروهبندی مانند خوشهبندی داده ها، افراز گراف و رنگآمیزی گراف.
مسائل مسیریابی و پوششدهی از قبیل مسئله مسیریابی وسایل حملونقل^[۵]، مسائل پوششدهی مجموعه^[۶] و مسائل تور پوشاننده.
مسائل برش، بستهبندی، کولهپشتی و غیره (فتاحی، ۱۳۹۰).
۲-۲-۳- روش های بهینه سازی
دو دسته کلی از روش های حل مسائل بهینه سازی شامل روش های دقیق^[۷] و روش های تقریبی^[۸] وجود دارد. روش های دقیق راه حلهای بهینه را به دست آورده و شرایط بهینگی را تضمین مینمایند. روش های تقریبی (هیوریستیکی)، راهحلهای با کیفیت بالا در زمان معقولی، تولید مینمایند، اما تضمینی برای یافتن راه حل بهینه مطلق ندارند.
۲-۲-۳-۱- روش های دقیق
روش های دقیق، الگوریتمهایی میباشند که جوابهای بهینه را پیدا نموده و شرط بهینگی را تضمین مینمایند. بعضی از این الگوریتمها عبارتند از برنامه ریزی پویا و الگوریتمهای خانواده شاخه و کران. روش های دقیق برای ابعاد کوچک بعضی از مسائل بهینه سازی دشوار نیز قابل به کارگیری میباشند. ابعاد مسئله، شاخص واحدی برای تشریح سختی یک مسئله نمیباشد. یک مسئله، ممکن است قابل حل با روش های دقیق نباشد در حالی که ابعاد بزرگتر آن توسط روش های دقیق حل شده باشد.
روشهایی که در این قالب دسته بندی می شود به شرح زیرند:
برنامه ریزی خطی عدد صحیح
روش تولید (ایجاد) ستون
در این روش همه مسیرهای ممکن به عنوان جوابهای اولیه تولید میشوند و سپس به کمک یکی از روش های بهبود مسیرهای پرهزینه حذف و مسیرهای کمهزینه باقی میمانند.
برنامه ریزی پویا (دینامیک)
در این روش مسئله به مسائل فرعی تجزیه میشود و تصمیمات طی چند مرحله انجام میشود. در این تکنیک ابتدا پارامترهایی چون مرحله، اقدام، حالت، نقطه آغازین و معادله برگشتی را تعریف نموده و مسئله را به صورت روبه جلو یا برگشت به عقب میتوان حل کرد.
روش انشعاب و تحدید
ابتدا مسئله در حالت پیوسته حل میشود و در صورتیکه جواب شرط صحیح بودن را برآورده نکند، شروط یا محدودیتهایی که تأمینکننده صحیح شدن متغیرها میشود به مسئله اضافه میشود.
این الگوریتم اولین بار در سال ۱۹۸۱ توسط لاپورته و نوبرت با یک انبار و تعداد ثابت وسایل نقلیه بکار گرفته شد (کارگری، ۱۳۹۰).
الگوریتم شاخه و برش
در این روش ایده کلی به این صورت است که ابتدا باید مسئله برنامه ریزی خطی آزاد شده و سپس مسئله برنامه ریزی عدد صحیح را حل کرد (طه،۱۳۸۸).
مدلهای آزادسازی ضرایب لاگرانژ
برای حل مشکل برنامه ریزی با اعداد صحیح از یک سری محدودیتهای جانبی برای سادهسازی استفاده میشود. که با نوشتن مزدوج این محدودیتها یک مسئله لاگرانژ که حل سادهتری دارد به دست میآید.
۲-۲-۳-۲- روش های تقریبی
در طبقه روش های تقریبی، دو طبقه از الگوریتمها شامل الگوریتمهای تقریبزنی و الگوریتمهای هیوریستیکی، وجود دارد. برخلاف هیوریستیکها، که معمولا به دنبال راهحلهای خوب در زمان معقولی میباشند، الگوریتمهای تقریب زنی حدود قابل اثباتی برای زمان اجرا و کیفیت جواب، ارائه مینمایند.
هیوریستیکها راهحلهای خوب را برای مسائل با اندازه های بزرگ جستجو مینمایند. آنها عملکرد قابل قبولی را، همراه با هزینه قابل قبولی برای حوزه وسیعی از مسائل به همراه دارند. متاهیوریستیکها زیر مجموعهای از هیوریستیکها هستند که برای مسائلی با اندازه های بزرگ کاربرد داشته و راه حلهای راضی کنندهای در زمان معقولی ارائه مینمایند. در این الگوریتمها، هیچ گونه ضمانتی برای یافتن جواب بهینه مطلق یا حدودی از آن وجود ندارد. متاهیوریستیکها در طول بیست سال گذشته شهرت رو به افزونی داشتهاند. کاربرد و استفاده از آنها در خیلی از مسائل، کارایی و اثربخشی آنها را برای حل مسائل پیچیده و بزرگ نشان میدهد.
این روشها به صورت غیرقطعی در فضای جواب به دنبال جواب بهینه میگردد. این روشها با الهام از طبیعت به وجود آمدهاند و در مسائل پیچیده و بزرگ کارایی و عملکرد مناسبی دارند.
برخی از این روشها به شرح زیر است: