شکل ت-۲: اتصال به روش Daisy Chain
به این نکته توجه داشته باشید که طریقه سوکت زدن کابل RS485، بین برد اصلی و بردی که به آن متصل می­ شود، با کابل­های بین Slave ها متفاوت است. به همین دلیل ما کابل ارتباط بین برد اصلی و اولین برد Slave را با رنگ مشکی مونتاژ کرده­ایم.
بردهای Slave
این بردها برای اندازه ­گیری دما و ارسال آن­ها از طریق کانال ارتباطی RS485 به برد اصلی طراحی شده ­اند، که از یک طرف ترموکوپل­ها و از طرف دیگر کابل­های RS485 به آن ها متصل می­شوند (شکل ت-۳).

اگر LED سبز رنگ روی برد روشن نشود کابل RS485 به درستی متصل نشده است یا همان تغذیه مدار متصل نیست و اگر LED آبی رنگِ روی برد در حین کار کردن سامانه چشمک می­زند، یعنی برد Slave، دما را به درستی از ترموکوپل­ها خوانده، بسته بندی کرده و برای برد اصلی ارسال می­ کند.
شکل ت-۳: بردهای Slave
چگونگی اتصال کابل­ها به سوکت DB9
اتصال بین بردهای SLAVE
برای اتصال کابل به سوکت­ها ابتدا باید روش خواندن شماره پایه­ های سوکت DB-9 را بدانید، همان­طور که در شکل ت-۴ مشاهده می­کنید، شماره پایه­ های سوکت نر (Male) و سوکت ماده (Female) برعکس هم هستند.
شکل ت-۴: نمایی از سوکت DB-9
برای سوکت زدن بین بردهای Slave، باید پایه­ های شماره ۱، ۲، ۳ و ۵ را به هم متصل کرد (شکل ت-۵) و به بقیه پایه­ها نیاز نداریم، ما در این سامانه از یک کابل ۹ رشته استفاده کردیم که سه سیم آن را به پایه شماره ۱ و سه سیم آن را به پایه شماره ۵ (تغذیه بردها)، دو سیم را به پایه شماره ۳ و سیم آخر را به پایه شماره ۲ متصل کرده­ایم.
در سوکت روی برد Slave پین­های ۱، ۶ و هم­چنین پین­های ۹، ۵ به هم متصل هستند؛ در نتیجه برای سادگی به جای اتصال سه سیم به پایه ۱، سیم­ها را بین دو پایه ۱ و ۶ متصل کنید، هم­چنین می­توانید بین پایه­ های ۵ و ۹ نیز همین کار را انجام دهید.
شکل ت-۵: اتصال سوکت DB-9 بین بردهای Slave
اتصال برد SLAVE به برد اصلی
در این کابل اتصالات کمی تغییر می­ کند، پایه­ های ۲ و ۳ را به هم متصل کنید، اما پایه­ های ۱ و ۶ سوکت نر را به پایه ۵ و ۹ سوکت ماده و پایه ۵ و ۹ سوکت نر را به پایه ۱ و ۶ سوکت ماده متصل کنید (شکل ت-۶).
در این اتصال نیز می­توانید سه سیم را به پایه مثبت، سه سیم را به پایه منفی، دو سیم را به پایه شماره ۲ و یک سیم را به پایه شماره ۳ متصل کنید.
شکل ت-۶: اتصال سوکت DB-9 برد اصلی به برد Slave
دلیل استفاده از ولتاژ تغذیه در داخل کابل­ها این است که هر برد نیاز به یک منبع تغذیه جداگانه ندارد و همگی از یک منبع، توان لازم را دریافت می­ کنند.
چگونگی اتصال سوکت به ترموکوپل­ها
اگر سوکت را مانند شکل ت-۷ در دستتان بگیرید، باید به سر شماره ۱، پایه مثبت و به سر شماره ۲، پایه منفی ترموکوپل را متصل کنید سپس، مانند شکل ت-۲ وقتی سر سوکت به سمت بالا است آن­ را درون برد Slave قرار می­دهید.
شکل ت-۷: نمایی از سوکت مخصوص ترموکوپل
نرم­افزار
برنامه نوشته شده برای سامانه اندازه ­گیری دمای ۶۴ کاناله که پیش­تر در مورد آن صحبت کردیم به زبان برنامه­نویسی گرافیکی LabVIEW نوشته شده است. در نرم­افزارLabVIEW ، با بهره گرفتن از چیدن توابعی که به صورت بلوک دیاگرام نمایش داده می­شوند و برقراری ارتباط ورودی و خروجی توابع با یکدیگر می­توان مواردی نظیر Monitoring، برنامه ­های کنترلی و شبیه­سازی سیستم­ها را پیاده سازی نمود. برنامه­نویسی در LabVIEW در دو بخش Front pannel وBlock diagram انجام می­ شود. در بخشFront panel المان­های ظاهری، نمودارها، ورودی­های کنترلی و… قرار داده می­شوند. اما ارتباط این المان­ها با یکدیگر و بدنۀ اصلی برنامه، در Block diagram قرار می­گیرد.
در این فصل به بررسی چگونگی عملکرد برنامه و رفع خطاهای احتمالی می­پردازیم.
تنظیمات برنامه
در شکل ت-۸ صفحه اول برنامه را می­بینید که در این صفحه باید تمام تنظیمات را انجام دهید. این صفحه از دو قسمت تشکیل شده است، قسمت اول (Setting and Run) مربوط به تنظیمات شبکه، ذخیره­سازی داده ­ها و تنظیمات مربوط به بردها است، قسمت دوم (Load Recorded Data) مربوط به بارگذاری داده ­ها است که هر یک را به تفضیل در این فصل مورد بررسی قرار می­دهیم.
شکل ت-۸: نمایی از صفحه اول برنامه
برای اجرای برنامه باید روی آیکون  کلیک کنید یا کلیدهای ترکیبی Ctrl+R را بفشارید، اگر آیکون به شکل  تغییر کرد، برنامه در حال کار کردن است.
روش بدست آوردن IP دستگاه
برای بدست آوردن IP هر دستگاهی کافی است کامپیوتر شما و دستگاه مربوطه به یک شبکه متصل باشند در این صورت کافی است مراحل زیر را طی کنید:
کلید Start را از روی کیبورد فشار دهید.
در قسمت Search در Windows 7 تایپ کنید cmd.exe و کلید Enter را فشار دهید (شکل ت-۹).
شکل ت-۹: پنجره استارت ویندوز و باز کردن cmd.exe
در پنجره باز شده (شکل ت-۱۰) باید نام برد اصلی که ۶۴CHDL است را به همراه دستور ping وارد کنید تا IP برد اصلی را به شما بدهد (منظور از برد اصلی بردی است که به درگاه LAN متصل است)، برای این کار کافی است بنویسید ping 64chdl و کلید Enter را فشار دهید.
شکل ت-۱۰: اجرای دستور ping
IP نوشته در شکل ت-۱۰ همان IP مربوط به برد اصلی است که در این شکل مقدار آن ۱۹۲٫۱۶۸٫۱٫۶ می­باشد.
اگر نوشتهPing request could not find host 64chdl. Please check the name and try againe. را مانند شکل ت-۱۱ مشاهده کردید یکی از حالات زیر اتفاق افتاده است:
Firewall ویندوز شما اجازه دسترسی نمی­دهد که در این مورد باید Firewall سیستم خود را خاموش کنید.
رایانه شما به شبکه متصل نیست که باید مسیر ارتباطی رایانه خود را چک نمایید.
برد اصلی به شبکه متصل نیست که باید کابل مربوط به شبکه آن را چک کنید، اگر کابل به درستی به برد متصل باشد چراغ­های روی جک مربوطه روشن می­ شود.
برد و رایانه به یک شبکه واحد متصل نیستند یعنی هر کدام در یک شبکه مجزا هستند.
شکل ت-۱۱: خطا در دستور ping
تنظیمات شبکه
در قسمت مربوط به تنظیمات درگاه LAN (شکل ت-۱۲) باید کادر مربوط بهIP (Server IP Address) را پر کنید برای این کار ابتدا باید IP مربوط به برد اصلی را بدست آورید که روش بدست آوردن IP را در قسمت قبل توضیح دادیم. در این سامانه کادر مربوط به پورت (Remote Port (828)) نباید تغییری کند، چون پورت مربوط به برد اصلی ۸۲۸ است. چراغ مربوطه (Connect) وضعیت اتصال یا عمل اتصال به شبکه را نشان می­دهد.
شکل ت-۱۲: تنظیمات شبکه
تنظیمات ذخیره­سازی
در این قسمت (شکل ت-۱۳) باید ابتدا روی Record Path کلیک کنید و آدرس محلی که می­خواهید داده ­های شما در آن قسمت ذخیره شود را انتخاب کنید.
شکل ت-۱۳: تنظیمات ذخیره­سازی داده ­ها
همچین می­توانید مانند شکل ت-۱۴ نام فایل را به حالت اولیه خودش بگذارید یا نام دلخواهی برای آن انتخاب کنید. نام پیش­فرض آن با Graph شروع می­ شود و داخل پرانتز اول تاریخ آن روز به میلادی نوشته می­ شود سپس، در آخرین پرانتز زمان آن لحظه به ساعت، دقیقه، ثانیه آورده می­ شود؛ در آخر باید روی دکمه Save کلیک کنید تا آدرس مانند شکل ت-۱۵ در کادر مربوطه قرار گیرد.
در ضمن باید به این نکته توجه داشته باشید که نام فایل با پسوند .xls انتخاب شود.

• در ابتدا یک جمعیت با تعداد مشخصی از کروموزوم ها تولید می شود.

• یک تابع ارزیابی در این مرحله کروموزوم ها ارزش دهی می کند.

• • در این مرحله دوباره به تولید جمعیتی می پردازیم با این تفاوت که کروموزوم هایی که دارای ارزش بیشتری هستند انتخاب می شوند. همچنین از دو عمل کراس اور و ترکیب برای ایجاد واگرایی در جمعیت نیز استفاده می شود.

• تا زمانی که جواب مورد نظر بدست نیامده است دوباره از مرحله ۲الگوریتم تکرار می شود.

در زیر شبه کد مربوط به ژنتیک الگوریتم نشان داده شده است.
begin
Initialization: Generate the inpopulation P(t=0) of n individuals
Fitness: Evaluate the fitness of each individual of the population. Evaluate (P(t))
While (not termination condition) do
Selection: Select a subset of m pairs from P(t). Let P₁(t) = Select (P(t)).
Crossover: With probability p_c , cross each of the m chosen pairs.
Let P₂(t) = Cross (P₁(t)) be the set of offsprings.
Mutation: With probability p_m , nutate each offsprings in P₂(t).
Let P₃(t) = Mutate (P₂(t)).
Fitness: Evaluate the fitness of each offspring. Evaluate (P₃(t)).
Replacement: Create a new generation from individuals in P(t) and P₃(t).
Let P(t+1) = Replace(P(t),P₃(t)) ; t = t + 1.
fwhile
return Best found solution;
end
شکل ۲-۳- شبه کد الگوریتم ژنتیک
آخر فصل سوم یک جدول مقایسه ای شامل روش های مطرح شده ویژگیهای مزایای و معایب آنها درج می شود مثلاً کاربرد در پردازش شبکه ای کاربرد در سیستم Clint serverو هزینه پردازشی مثلاً پیچیدگی محاسباتی

فصل ۳:
پیشینه تحقیق
۳-۱- یک سیستم مبتنی بر عامل برای مدیریت منابع( ARMS)
یکی از مسایل مورد بحث در پردازش شبکه ای مدیریت منابع می باشد. مقیاس پذیری و قابلیت سازگاری در سیستم ها نیز از موارد مهم در طراحی سیستم ها می باشد. در این پژوهش یک سیستم مبتنی بر عامل برای مدیریت منابع در پردازش شبکه ای ارائه شده است. در این روش یک سلسله مراتبی از عامل ها برای ایجاد قابلیت سازگاری و مقیاس پذیری استفاده شده است[۱۰]. در این روش عامل ها قابلیت انتقال اطلاعات و تعامل با یکدیگر را دارا می باشند.

شکل۳-۱. ساختار یک سیستم مبتنی بر عامل برای مدیریت منابع( ARMS) [۱۰]
ساختار عامل ها در ARMSدر شکل ۳-۱ نشان داده شده است. هر لایه دارای ماژول های متفاوت و متعدد می باشد. در این شکل همچنین سه کار مهم توسط عامل ها انجام می شود :

• اگاهی دادن برای انجام دادن یک سرویس

• یافتن سرویس ها

• اجرای برنامه

لایه ارتباط در این معماری وظیفه برقراری ارتباط با عامل ها را بر عهده دارد. این لایه مانند یک واسط میانی بین عامل ها و محیط خارج عمل می کند. در این لایه عامل اطلاعات در مورد اعلان های سرویس و یافتن منابع نیز انجام می شود.
چهار عامل برای قرار دادن یک عامل در یک لایه وجود دارد :

• کنترل کننده ACT

• موتور ارزیابی PACE

• الگوریتم زمان بندی

• زوج یاب

در شکل ۳-۲ نحوه مدیریت منابع توسط عمل ها نشان داده شده است.

شکل۳-۲٫ ساختار درختی به منظور مدیریت منابع

۳-۲- روش پیوندی مورچگان به منظور زمان بندی کارهای مستقل در محیط های ناهمگن پردازشی
این روش از ترکیب الگوریتم اجتماع مورچگان و جستجوی های محلی و تابو تشکیل شده است[۱۱]. هر مورچه در این روش جواب خود را با توجه به اطلاعات ذخیره شده در دنباله فرمون و تابع هیوریستیک خود بدست می آورد. هر مورچه کار خود را در ابتدا بدون زمان بندی و با پردازنده به انجام کارها می پردازد. یک کار مانند j به صورت احتمالی برای زمان بندی با توجه به رابطه(۳-۱) قابل انتخاب می باشد :

_(۳-۱) 
در این رابطه α پارامتری است که برای تعریف میزان ارتباط اطلاعات فرمون استفاده می شود. β نیز تعریف گر وزن ارتباطی با اطلاعات هیوریستیک می باشد. کاری که با توجه به فرمول بالا انتخاب می شود, به لیست کارها اضافه می شود. این عمل تا زمانی که تمامی کارها زمان بندی نشده اند ادامه پیدا می کند. در بسیاری از پژوهش ها مساله ترکیب الگوریتم اجتماع مورچگان و الگوریتم های جستجوی محلی مطرح شده است. الگوریتم های جستجوی محلی در بسیاری از شرایط باعث افزایش کارایی سیستم می شوند. جستجو های محلی به سرعت و با تاثیر به سزایایی جواب ها را بهبود می دهند. یکی از این الگوریتم ها , الگوریتم تابو می باشد. در این روش سعی بر این شده است که از مکان هایی که باعث مشکل مینیمم محلی می شود دوری شود. این عمل با در دست داشتن لیستی به نام تابو لیست که نقاط قبلی که دیده شده است در ان وجود دارد صورت می گیرد. علاوه بر موارد ذکر شده, جستجوی تابو نتایج خوبی را در کنار روش اجتماع مورچگان نشان داده است.

گزارشات سیستم تامین اطلاعات ( تلفیقی ) جهت تصمیم گیری مدیران است ( صرافی زاده ، ص ۵۸-۵۹: ۱۳۸۳)

۲ – ۲۰ نقش فناوری اطلاعات در سازمان

تاثیر اتوماسیون در مرحله اول جایگزین کردن سرمایه به جای نیروی کار انسانی است .. تاثیر نظام اطلاعات پیشرفته این است که کارمندان و مدیران را در تصمیم گیری موثر تر یاری می دهد . اثر تغییر زمانی حاصل می شود که موسسه تصمیم می گیرد تا فرایند خود را مهندسی مجدد کند تا به کارکرد بالاتری دست یابد ( صرافی زاده ، ص ۳۰ : ۸۳)
فناوری اطلاعات می تواند علاوه بر رشد در آمد ها و کاهش هزینه ها مزایای متعددی برای سازمان به همراه داشته باشد:

• • توانایی کسب اطلاعاتی که در گذشته مکان پذیر نبوده است .

• • کسب اطلاعات به هنگام و به موقع

• • بهبود عملیات سازمان

• • توانایی انجام محاسباتی که قبلاً میسر نبوده است .

• • بهبود در کیفیت و دقت در کار ها

• • بهبود تصمیم گیری

• • ارتباطات و هماهنگی بیشتر در سطح موسسه

• • بهبود خدمات مشتریان

• • ایجاد پیوند میان مشتریان و تدارک کنندگان کالا

• • کاهش زمان فرایند کار

• • پشتیبانی از استرتژیهای سازمان

• • بهبود رقابت

• • بهبود و طراحی مجدد فرایند های کار

• • سازماندهی و طراحی مجدد سازمان از طریق متغیر های فناوری اطلاعات ( صرافی زده ، ص ۳۵ : ۱۳۸۳)

۲ – ۲۱ ابعاد و جنبه های گوناگون فناوری اطلاعات

در عصر نوین سازمانها در ابعاد و جنبه های مختلف به طور چشمگیر بر اطلاعات تاکید دارند . اطلاعات قدرت است و هر کسی از آن برخوردار شود ، صاحب قدرت است . شرایط متغیر محیطی نیاز به اطلاعات را بیش از پیش نشان می دهد و این امر ضرورت جمع آوری ، ثبت ، پردازش و نیز توزیع اطلاعات را در سطوح مختلف سازمان دو چندان می سازد . اطلاعات مفهومی نسبی است و ویژگیهای خاصی را به خود اختصاص می دهد . این ویژگیها بسته به سطح سازمانی متفاوت می باشند . جدول ویژگیهای اطلاعات و سطوح سازمان ( صرافی زاده ، ۸۳ )

۲ – ۲۲ طبقه بندی سیستمهای ا طلاعاتی بر اساس نوع حمایتها

سیستم های پردازش تعامل
از پردازش سطوح عملیاتی که ماهیتی تکراری و حجم عظیمی از داده را در بر می گیرد . حمایت می کنند.
سیستم های گزارشات مدیریت
از فعالیتهای بخشی و نیز مدیران سطوح امنیت ازطریق ارائه اطلاعات و گزارشات تلفیقی حمایت می کند .
سیستم کارکنان دانش
این سیستمها جهت حمایت از کارکنان دانش و حرفه ا ی طراحی می شوند .
سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری
فرایند تصمیمات مدیران و از طریق تحلیل مسائل پشتیبانی می کنند .
سیستمهای اتوماسیون اداری
از طریق بکار گیری تکنولوژی اطلاعات مور دفتر را پشتیبانی می کند .
سیستمهای پشتیبانی مدیران ارشد (اجرایی)
به منظور پشتیبانی کامل از فرایند تصمیمات به صورت هوشمند طراحی می شود .
سیستمهای خبره
به منظور پشتیبانی کامل از فرایند تصمیمات به صورت هوشمند طراحی می شود .
سیستمهای پشتیبانی تصمیمات گروهی
این سیستمها به منظور پشتیبانی از افرادی که در تصمیم گیریهای گروهی مشارکت دارند ، طراحی می شوند ( صرافی زاده ، ۸۳)

۲ – ۲۳ اتوماسیون اداری

یافتن تعریفی مشخص سیستم های اتوماسیون اداری تعریف مشخصی ندارند بلکه تعریف آنها منحصربه تعیین دیدگاه های کاربر است و این خود بدین معنی است که سیستم های اتوماسیون اداری دارای تعاریف بی شماری است . در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم .
اتوماسیون اداری ، مشتمل بر تمام سیستم های الکترونیک رسمی و غیر رسمی بوده که به بر قراری ارتباط اطلاعات بین اشخاص در داخل و خارج موسسه و بالعکس مربوط می شود .کلمه اصلی که اتوماسیون اداری را از داده پردازی ، سیستم اطلاعات مدیریت و سیستم پشتیبانی تصمیم متمایز می سازد و ارتباطات اتوماسیون اداری به منظور تسهیل انواع ارتباطات به هر دو صورت شفاهی و کتبی (۱۹۹۸)، RAYMOND ) سیستم های اطلاعات اداری (OIS=PFFICE INFORMATION (SYSTEM ) از امور اداری از طریق فناوری اطلاعاتی حمایت می کند . سیستم های اطلاعات مدرن از جمله اجزا سیستم اطلاعاتی مدیریت ( MIS ) است که ابزار هایی را برای ارتباطات و هماهنگی ما بین کارگران دانشی به وسیله ایجاد مدیریت اثر بخش اسناد و پیامها و جلسات الکترونیک فراهم می کند. ( ۱۹۹۲ ، ZWASS ))

۲ – ۲۴ مزایا و معایب اتوماسیون اداری

مهمترین شرط کاربرد و استفاده از اتوماسیون در اکثر سازمانها ، صرف نظر از موارد استفاده دیگر آن مربوط ، به لزوم سرعت و دقت و صحت در کار آنها است . به خاطر توسعه دامنه عملیات سازمان است که این امر احتیاج به گسترش مجاری ارتباطات با سرعت بیشتر است و اتوماسیون اداری موجب می گردد که مجاری ارتباطی کوتاه و ارتباطات لازم به سهولت در اختیار مدیران قرار گیرد .
به طور کلی ، مزایای کاربرد سیستم های اتوماسیون اداری به دو دسته مزایای مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود .

اطلاعات بیشتر

شاخص استخراج شده

موضوع

جانسون ۲۰۰۸

درک از راحتی استفاده
سازگاری
در دسترس بودن منابع

مدیریت تصمیمات رد خلاقیت

درک از راحتی استفاده
سازگاری
رفتار
پذیرش دورکاری
هنجار
کنترل رفتار ی
در دسترس بودن منابع
شکل ۳-۲۰)‌ مدل پذیرش دورکاری توسط جانسون
مدل پذیرش دورکاری ارائه شده در این پژوهش که مورد آزمون در نمونه موردی کارکنان وزارت صنایع و معادن قرار گرفته است بشرح زیر می باشد .
برمبنی مدل پذیرش فناوری است و فرضیه اصلی آن تاثیر رفتار , هنجار و کنترل رفتاری بر پذیرش دورکاری است
تعدیل شده مدل کلارک و بومی سازی آن برای دورکاری در ایران است . مدل کلارک حاوی بیشتر از بیست مولفه بود .

بدلایلی که ذکر شد برخی مولفه ها در مدل امکان بررسی نداشتند و نمونه موردی در ایران برای آزمودن آن وجود نداشت . مولفه هایی که کارکنان در سازمانها در این موارد یکسان عمل می کنند نظیر مولفه نوع قرارداد ، و یا مولفه پاره و قت بودن و یا نبودن کارکنان در پذیرش دورکاری همچنین طول مدت استخدام در پذیرش دورکاری از جمله آنها هستند .
در مجموع مدل این پژوهش دارای ویژگی های زیر است :
اولا مولفه های انتخاب شده در مدل از مقالات کتابخانه ای استخراج شده است
ثانیا نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با بهره گرفتن از نرم افزار Spss که روش اثبات شده و متداول و استاندار علمی ارتباط مولفه هااست بیانگر ارتباط درست این مولفه ها در مدل است .
ثالثا نتایج تحلیل عاملی تائیدی با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل موجه بودن ارتباط این مولفه ها در مدل را نشان می دهد . همچنین درجه ارتباط آنها در مدل را نشان می دهد .
رابعا نتایج آزمون تک نمونه ای بیانگر معنی داری ارتباط و مثبت بودنتاثیر آن در مدل است .
شکل ۳-۲۱)‌ مدل پذیرش دورکاری استخراج شده در تحقیق
در دسترس بودن منابع
درک از مفید بودن
درک از راحتی استفاده
سازگاری
درک از منافع شخصی
رفتار
پذیرش دورکاری
هنجار
درستی – حقانیت
فرهنگ
کنترل رفتاری
درجه کارایی شخصی
شرایط تسهیل کننده فناوری فناوری
تاریخچه پذیرش دورکاری
جدول ۳-۱۲) تاریخچه مطالعات انجام شده درباره دورکاری

مصرع دوم جمله معترضه است. معنی بیت چنین است: ای نسیم صبحگاهی از من «عاشق» برای آرام جانم «معشوق» خبر و بدان «ای نسیم صبح» که به جز تو کسی را نمی شناسم که مَحرم معشوق باشد. همانطور که می دانیم در ادبیات، محرم رازی که برای عاشق و معشوق باشد و همینطور پیغام بر و پیک، همان باد صبا، نسیم سحر، دَم صبح است و تنها واسطه ای که بین عاشق و معشوق در رفت و آمد است، می باشد. نسیم سحر: اضافه اقترانی است. / ای: ندا / نسیم سحر: منادا / ندانم: سراغ ندارم.

بیت چهارم:
ای نسیم صبحگاهی به معشوق من بگو که مرا بخاطر خوشنودی دل دشمنان و نامحرمان کوچک و کم نشمارد و نادیده نگیرد و تحقیر نکن، زیرا بدگویان و بیگانگان سخت خوشنود می شوند که معشوق، عاشق را نادیده بگیرد. «کم کسی گرفتن: نادیده انگاشتن، تحقیر کردن، ناچیز دانستن» / «یار: در اینجا به معنای عاشق است» / «اَغیار: اسم جمع عربی به معنای بیگانگان» / «نیک : در اینجا یعنی سخت، بسیار» / «بین دشمن و دوست: آرایه تضاد است. »
بیت پنجم:
این بیت آرایه درونی استطراد یا یکپارچگی را داراست، زیرا در ادامه بیت قبل و بصورت همان حال هوای بیت قبل آمده است. در این بیت عاشق، معشوق را مخاطب خویش قرار داده و می گوید: تو «ای معشوق» که با نظر لطف و دوستی به دشمن نگاه می کنی، بهتر است که این لطف و دوستی را از جانب بزرگ و گرامی عاشق دریغ نکنی. (برگ نیسی، ۱۳۸۰: ۱۸۳). خصمت: (ت)ضمیر اضافه متعلق به نظر می باشد و خصم یعنی دشمن. / «ضایع گذاشتن: دریغ کردن، فروگذاشتن، اهمال کردن، سهل انگاری نمودن»
بیت ششم:
روی سخن عاشق با معشوق است و می گوید: ای معشوق، تصویری که دشمن از من ساخته است، اشتباه است و من آن نیستم، (من آنطوری که دشمن برای تو وا نمود کرده است، نیستم)، زیرا دشمن که از دل من عاشق خبر ندارد و نمی داند که درد دل من چه می گذرد. «عدو و دشمن» : هم معنی و مترادف هستند. / عالم دوست: اضافه ملکی / «من نه آنم: من آن کسی نیستم» /
بیت هفتم:
روی سخن سعدی با نسیم صبحگاهی که نقش پیک و واسطه بین عاشق و معشوق را بازی می کند، است و به باد می گوید: نه نه ای باد صبا نرو و شرح غم و غصه و شکایت من خسته و دردمند را به معشوقم نگو تا ذرّه ای تشویش و نگرانی بر دل شاد معشوقم ننشیند (زیرا نمی خواهم او را با این حرفها ناراحت کنم). «غبار: کنایه از اندوه و تشویش و گرانی» / خُرَّم: شاد، خرسند / نی نی: نه نه، بخاطر تأکید دوباره آمده است.
بیت هشتم:
سعدی در بیت آخر این غزل با خودش و با مخاطبین عام صحبت می کند و می گوید: هر کسی به فکر خویش است و غم خود را می خورد و امّا دل عاشق سعدی همیشه غصه آن را می خورد که چکار کند تا معشوق غمگین نشود. «غم خویش و غم دوست» : هر دو اضافه ملکی هستند، / دل سعدی: اضافه ملکی ست، / همه وقتی: همیشه / غم: جناس تکرار /
وزن غزل :
در وزن (فاعلاتن، فعلاتن، فعلاتن) و در بحر (رمل مثمن مخبون محذوف) می باشد.
قافیه :
کلمات قافیه در این غزل عبارتست از : (غم، مقدم، مَبسَم، محرم، کم، معظم، عالم، خّرم، غم) و کلمه ردیف (دوست) می باشد.
ویژگی سبکی :
در این غزل فاکتور های بسیار از خصوصیات سبک عراقی می بینیم، از جمله آوردن کلمات عربی، مخفف کلماتی که از لحاظ دستوری قابل بررسی هستند و انواع آرایه های معنویو لفظی و زیبا شناسی بدیع در همان محور سبک عراقی دور از نظر نیست که همه در بافت معنایی و آرایه های ادبی مورد عنایت قرار گرفته است.

۴-۱-۱۸٫

این مطرب از کجاست که بر گفت نام دوست
تا جان و جامه بذل کنم بر پیام دوست
دل زنده می شود به امید وفای یار
جان رقص می کند به سماع کلام دوست
تا نفخ صور باز نیاید به خویشتن
هر کو فتاد مست محبّت ز جام دوست
من بعد ازین اگر به دیاری سفر کنم
هیچ ارمغانی نبرم جز سلام دوست
رنجور عشق به نشود جز به بوی یار
ور رفتنی ست جان ندهد جز به نام دوست
وقتی امیر مملکت خویش بودمی
اکنون به اختیار و ارادت غلام دوست
گر دوست را به دیگری از من فراغت است
من دیگری ندارم قائم مقام دوست
بالای بام دوست چو نتوان نهاد پای
هم چاره آنکه سر بنهی زیر بام دوست
درویش را که نام برد پیش پادشاه
هیهات از افتقار من و احتشام دوست
گر کام دوست کشتن سعدی ست باک نیست
اینم حیات بَس که بمیرم به کام دوست
درون مایه اصلی غزل:
همانطور که باید و پیداست، جرقه غزلهای عاشقانه سعدی (همان معشوق زیباروی)و (خمیر مایه غزلها: عشق و فراق و رنج عاشق و ناز معشوق)می باشد، این غزل هم با آوردن نام معشوق کلید خورده و خمیرمایه آن، غم و غصّه سعدی از قصّه فراق معشوق است. در بیت سوم این غزل آرایه تلمیح، مفهوم بیت را زینت بخشیده و گونه های دیگر آرایه های درونی و برونی و دستوری را می توان در این غزل کم و بیش جُست و یافت. سعدی در آخرین بیتهای این غزل، قاصر از رسیدن به معشوق و بدست آوردن دل معشوق، سر تسلیم بر کوی یار نهاده و اعتراف می کند که دل بردن از معشوق کاری سخت است که نتوانسته از عهده آن بر آید و در نهایت راضی به رضای معشوق می شود و حاضر می شود تا با همه عشقش در راه معشوق، به کام مرگ فرو رود و مُردن را بالاتر و برتر از حیات می داند، مُردنی که به خواست یار و در راه معشوق باشد.
بافت معنایی غزل و آرایه های ادبی:
بیت اول:
این خواننده و نوازنده، مطرب، اهل کدام شهر است که نام یار را بر زبان آورد (بپرسید و به من بگویید)تا جان جامه ام را در راه پیغام یار (به عنوان مژدگانی)به او ببخشم. شاعر یقین دارد که این مطرب از شهریار آمده است و او را می شناسد، زیرا نام او را بر زبان آورده است، بنابراین یار نیز از آمدن مطرب به شهر شاعر آگاه است و حتماً از طریق او پیغامی برای شاعر فرستاده است. بذل کُنم: ببخشم، / از کجاست: اهل کجاست / برگفت: گفت/
بیت دوم:
دل زنده می شود به امّید لطف و محبّت معشوق، و روح و جان عاشق می رقصد و پای کوبی می کند وقتی که صدای سخن معشوق را که مانند سماع «آهنگ و موزون و خوش و دل انگیزی ست» می شنود. وفا: واژه عربی است و در اینجا به معنای مهر و محبّت و لطف در مقابل جفا می باشد. / سماع: واژه عرب است و در لغت به معنای شنیدن و در اصطلاح صوفیه در عرفان به معنای رقص و پایکوبی و نیز مطلق موسیقی به کار رفته است. / دل زنده: صفت است. / وفای یار: اضافه اقترانی ست / جان رقص می کند: قید حالت / کلام دوست: اضافه اقترانی ست. /
بیت سوم:
تا روز قیامت هوشیار نمی شود کسی که جام عشق محبوب ازلی را نوشیده باشد و مست و مدهوش شده باشد. نفخ: دمیدن / صور: شیپور، بوق، شاخ، نی و هر چیزی که وقتی در آن می دمند آواز بر آید. / نفخ صور: روز قیامت مراد است و مراد از نفخ صور، دمیدن در شیپوری است که در روز قیامت زده می شود و با آن قیامت بر پا می گردد و مردگان در اثر صدای آن زنده می شوند، در روایات آمده که فرشته ای به نام اسرافیل در صور می دَمَد، از این رو، این شیپور را صور اسرافیل می نامند بنابراین با اشاره به بحثی که ذکر شد، این بیت دارای تلمیح که آرایه درونی ست می باشد، تلمیح به این آیه از قرآن مجید: «یَومَ یُنفَخُ فی الصّور» و «نُفِخَ فِی الصُّور» (سوره انعام آیه ۷۳؛ سوره کهف آیه ۹۹؛ سوره طه آیه ۱۰۲؛ سوره مؤمنون آیه ۱۰۱؛ سوره نحل آیه ۸۷؛ سوره یس آیه ۵۱؛ سوره ق آیه ۲۰؛ سوره حاقّه آیه ۱۳؛ سوره نبأ آیه ۱۸) (برگ نیسی، ۱۳۸۰:۱۸۴).
بیت چهارم:
از این پس هر گاه به شهری سفر کنم، هدیه و سوغاتی جُز سلام دوست و معشوق را برای یار نمی برم.
بین «سفر، ارمغان» مراعات نظیر وجود دارد. / دیار: شهر، سرزمین /
بیت پنجم:
سعدی روی سخنش با مخاطب غزل است و می گوید: بدان که اسیر غم عشق «عاشق» کسی ست که بیماری عشق دارد و هیچگونه مداوا و درمان نمی شود مگر با استشمام بوی خوش یار یعنی وصال یار و بودن در کنار یار، و اگر هم بیمار عشق رفتنی باشد یعنی آخرین لحظات عمرش باشد، جان تسلیم نمی کند، مگر با بر زبان جاری کردن نام معشوق. این بیت تلمیح به نامهای مقدس خداوند نیز دارد: اول و آخِر، / به بوی: کنایه از به امید می باشد / رنجور عشق: ترکیب وصفی ست، / وَر: مخفف و اگر است، / جُز: قید استثناء، / به نشود: درمان نشود، / بوی یار: ترکیب اضافه اقترانی ست، / جان ندهد: جان را تسلیم کردن، مردن. /
بیت ششم: