E4

عوامل اقتصادی

هرچه عوامل و پارامترهای اقتصادی مدنظر از وضعیت بهتری برخوردار باشند، فن‏بازار عملکرد
موفق‏تری خواهد داشت

E5

شبکه‏های داخلی و خارجی

هرچه شبکه‏های داخلی و خارجی فن‏بازار فعال‏تر باشند، فن‏بازار عملکرد موفق‏تری خواهد داشت

I1

استراتژی‏ها و برنامه‏ها

هرچه مؤلفه‌های درونی فن‏بازار متمرکزتر و هم‏راستا‏تر باشند، فن‏بازار عملکرد موفق‏تری خواهد
داشت

I2

فعالیت‌های اطلاع ‏رسانی و
ترویجی

هرچه فعالیت‌های اطلاع ‏رسانی و ترویجی فن‏بازار بیشتر و بهتر انجام شوند، فن‏بازار عملکرد
موفق‏تری خواهد داشت

ماتریس مربوط به عوامل درونی
اطلاع ‏رسانی و ترویج
استراتژی‏ها و برنامه‏ها
عوامل موفقیت فن‏بازار
ماتریس مربوط به عوامل بیرونی
عوامل اقتصادی
خدمات فناوری
بسترهای قانونی
شبکه فن‏بازار
نظام ملی نوآوری
شکل۸-۲: عوامل مؤثر بر موفقیت ‌‌‌فن‌بازار
۳-۴-۷-۲٫ مطالعه صمدی و همکاران
صمدی و همکاران (۱۳۸۵) در مقاله‏ای تحت عنوان فن‏بازار، جایگاه و کارکرد آن در نظام صنعتی و فناورانه، به بررسی مفهوم فن‏بازار و مبادلات فناوری؛ چالش‏های پیش‌روی مبادلات فناوری؛ اهداف، کارکردها و خدمات فن‏بازار و ارتباط فن‏بازار با اجزای نظام صنعتی و فناوری پرداخته‏ و پس از بررسی محدودیت‏های فعالیت فن‏بازارها در ایران به ارائه الگوی پیشنهادی خود برای فن‏بازار پرداخته‏اند. الگوی پیشنهادی این مقاله، ایجاد شبکه‏ای از فن‏بازارهای محلی در حول یک هستۀ مرکزی است که حاصل تجربیات نویسندگان در ایجاد و سازمان‏دهی یک فن‏بازار منطقه‏ای می‏باشد.

مدل شبکه‏ای در مواردی پیشنهاد می‏شود که قرار است حوزۀ وسیعی، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر تنوع خدمات، پوشش داده شود. یک شبکه از تعدادی مرکز محلی تشکیل‌شده است که از نظر مدیریت اجرایی و مخصوصاً اقتصادی مستقل هستند و در ساختار داخلی خود تابع استانداردهای مشخصی می‏باشند. در اصل یک ناظر خارجی، وجود فیزیکی شبکه را به‌صورت مستقیم احساس نمی‏کند و تنها از مزایای آن برخوردار می‏شود. اما از نمای داخلی، بین اعضای شبکه، روابط مختلف علمی، تجاری، بازاریابی و … برقرار است. این روابط از طریق توافق‏نامه‏ای که مورد قبول اعضای شبکه است، تنظیم می‏شوند. مسئولیت نظارت بر عملکرد شبکه و هماهنگی و تغییرات در شبکه بر عهدۀ ستاد مرکزی شبکه قرار دارد. این ستاد بسته به حجم فعالیت شبکه و اهمیت آن می‏تواند به‌صورت مرکزی مستقل یا هیأتی از نمایندگان اعضاء تشکیل شود. شکل زیر، نمایی از این الگو را نشان می‏دهد.

شکل ۹-۲: الگوی شبکه‏ای فن‏بازار
در مدل شبکه‏ای، ستاد مرکزی، مسئول هماهنگی بین اعضای شبکه، نظارت بر اجرای توافق‏نامه شبکه و نیز توسعه و بهبود شبکه است. فن‏بازار به علت ارتباط با طیف وسیعی از مخاطبین، نیازمند همراهی بازیگران مختلف در این عرصه است. در پیاده‏سازی فن‏بازار با الگوی شبکه‏ای، باید شورایی متشکل از نمایندگان سازمان‌های ذی‌ربط مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ پارک‏های علم و فناوری و نیز نمایندگان صنایع و مراکز صنعتی مسئول هماهنگی و پیگیری اجرای شبکه در سطح کشور ایجاد شود. همچنین در مراکز محلی (مانند استان‌ها) نیز باید نهادهایی مانند پارک علم و فناوری و نیز مراکز آموزش عالی در کنار بخش خصوصی در ایجاد فن‏بازارهای محلی مشارکت جویند.
از جمله مزایای مدل شبکه‏ای می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم شدن هزینه‏ های مدیریت: صرف‏نظر از هم‏افزایی که شبکه می‏تواند ایجاد کند، اصلی‏ترین مزیت فعالیت در قالب شبکه، کم شدن نسبت هزینه‏ های مدیریتی به گسترۀ خدمات، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر تنوع محصولات است.
کم شدن هزینه‏ های تأسیس و هزینه‏ های جاری: با وجود شبکه، می‏توان بدون نیاز به ایجاد زیرساخت‏های جدید برای فعالیت و تنها با جاگذاری صحیح و سازمان‏دهی منابع موجود در شبکه تا حد زیادی از هزینه‏ های تأسیس کاست. با بهره گرفتن از این مدل، هزینه‏ های نسبتاً بالای فعالیت‏های فرهنگ‏سازی، آموزش نیروی انسانی، تبلیغات و نظایر آن تا حد زیادی بین اعضای شبکه سرشکن می‏شود.
انتشار تجربه و دانش: کسانی که با شرایط بازارهای جهانی آشنایی دارند، به خوبی به این نکته واقفند که بازار روز جهانی، هیچ روند ثابت و مشخصی ندارد. به همین دلیل است که عنوان مدیریت در ابهام را برای مدیریت در این دوره برگزیده‏اند. برای بقا در این بازار متلاطم، باید اطلاعات و تحلیل‏های به‏روز را در اختیار داشت. یک شبکه با ایجاد جریان دانش و تجربه در بین اعضای شبکه این وظیفه را به خوبی ایفا می‏کند.
۸-۲٫ جمع‌بندی ادبیات
با توجه به ادبیات موضوع، عملکرد و در نتیجه موفقیت فن‌بازارها و به‌طورکلی “نهادهای میانجی بازاریابی فناوری” تحت تأثیر “عوامل طرف عرضه” و “عوامل طرف تقاضا” قرار دارد(Klerk & Leeuwis, 2009; Edler & Georghiou, 2007; Mowery, 1992؛ حسینی و سهرابی ۱۳۸۲(. به‌علاوه، موفقیت نهادهای فوق تحت تأثیر عوامل و سازوکارهای درونی آن‌ها نیز می‌باشدMunkongsujarit & Srivannaloom, 2011) ؛ موحدی و طباطبایی ۱۳۸۹(. یعنی هرچه این عوامل درونی مساعدتر و این سازوکارها روان‌تر و کاراتر باشند احتمال موفقیت فن‌بازار بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر، از آنجا که نهادهای میانجی بازاریابی فناوری و به‌طور خاص فن‌بازار، در خلأ عمل نمی‌کنند می‌توان گفت که تحت تأثیر شرایط محیطی نیز قرار دارند. به عبارت دیگر، موفقیت فن‌بازارها به مساعد بودن عوامل محیط بیرونی نیز بستگی دارد.
به‌عنوان جمع‏بندی می‌‌‌توان گفت که موفقیت یا عدم موفقیت فن‌بازارها - که منظور از آن بالا بودن کمیت و کیفیت مبادلات فناوری انجام شده از طریق فن‌بازار در یک دوره زمانی مشخص است - تحت تأثیر چهار دسته از عوامل قرار دارد: