۱-۵-۵- تکنیک‌های جمع آوری اطلاعات
اطلاعات مورد نیاز در این بررسی از طریق رجوع به داده‌های موجود۱، داده‌های ثانویه۲ و تکمیل پرسشنامه جمع‌ آوری شده است. برای این منظور دو نوع پرسشنامه تحت عناوین«پرسشنامه نظرسنجی از ساکنین محله‌های نیاوران و حصاربوعلی منطقه یک شهرداری تهران در خصوص نیازهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی محله» و «پرسشنامه نظرسنجی از شورایاران محله‌های نیاوران و حصاربوعلی منطقه یک شهرداری تهران در خصوص نیازهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی محله حوزه فعالیت» طراحی و پس از حصول اطمینان از اعتبار و روایی پرسش‌ها از طریق مصاحبه با تعدادی از ساکنین محله‌های نیاوران و

۱ Existing Data
۲ Secondary Data
حصار بوعلی منطقه یک شهرداری و تعدادی از شورایاران محله‌ها، پرسشنامه‌ها نهایی و اطلاعات مورد نیاز جمع‌ آوری شده است.
به منظور نیازسنجی فرهنگی، ورزشی و تفریحی محله‌های نیاوران و حصاربوعلی منطقه یک شهرداری از فن دلفی استفاده شده و از شورایاران مطلع محله‌ها خواسته شد تا نیازهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی حیطه فعالیت خود را به ترتیب ذکر نمایند.
۱-۵-۶- داده‌پردازی
اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه پس از کدگذاری وارد کامپیوتر شده و با بهره گرفتن از مجموعه آماری برای علوم اجتماعی(SPSS) مورد پردازش و تحلیل قرار گرفته است.
۱-۶-مشکلات تحقیق
باتوجه باینکه در این خصوص تاکنون تحقیق و پژوهش خاصی که صرفاً مرتبط با موضوع باشد به نظر میرسد تاکنون در سایر وزارتخانه و ارگان ها نیز چنین تحقیقی که صرفاً با موضوعات مردمی در ارتباط بوده و به مسائل فکری و رفاه اجتماعی آنان مدّ نظر باشد صورت نگرفته و عملاً الویت زیادی به چنین موضوعاتی داده نشده است.ضمن آن چنین مسائلی میبایست بصور متناوب نظرسنجی و از نظرات و پیشنهادات مردم در زمینه های شهری در جهت بهبود وضع موجود استفاده نمود تا شهری همراه با مردم داشته باشیم که آنان نیز خودرا در حل مشکلات دخلیل دانسته تا بتوان از بروز بعضی تنشهای شهری جلوگیری و یا آسیبهای ناشی از آن را به حداقل برسانیم.
۱- ۷-محدودیت های تحقیق
محدودیت زمانی: این پژوهش در سال ۹۲-۹۱ انجام شده است و ممکن است نتایج آن به علت تغییرات فرهنگی و یا توسعه محلات در سالهای آینده تغییر نماید.
محدودیت دامنه پژوهش: در این تحقیق فضاهای فرهنگی،ورزشی و تفریحی براساس وضع موجود و نیز نیازهای خواسته شده از شهروندان و شورایان بدست آمده که اغلب از وضع معیشتی و فرهنگی خوبی برخوردار بوده که در صورت نبود بعضی امکانات و یا کمبود بعضی سرانه ها به راحتی از امکانات سایر محلات استفاده می نمایند حال این امکانات دولتی و یا متعلق به بخش خصوصی می خواهد باشد به همی دلیل میبایست ایت تحقیق را با سایر محلات نیز تعمیق داده و یک نتجیه گیری کلی از درخواستهای شهروندان بدست آورد که نیازمند تیم پژوهشی قوی و با امکانات مناسب و کمک سازمانهای ذیربط بوده که در پایان بتوانند از آن نتایج بهره گیری نمایند.
مقدمه
فضاهای فرهنگی ، ورزشی و تفریحی به عنوان مکان هایی برای گذران اوقات فراغت در جامعه شهری امروزی از اهمیت بالایی برخوردار است.یکی از نیازهایی که در جوامع امروزی درجه اولویت آن همواره مورد توجه قرار گرفته نیاز به توسعه فضاهای فرهنگی ، ورزشی و تفریحی به منظور رفع نیازهای فرهنگی و فراقتی شهروندان است.در کشورهای پیشرفته یکی از عوامل مهم،توجه به نیازهای فرهنگی و تفریحی شهروندان است که با توجه به اهمیت زندگی اجتماعی و توسعه روز افزون شهرها می تواند در جهت توسعه و تعالی جامعه موثر باشد.افزایش این اثربخشی در گرو تعیین و برآورد نیازهای فرهنگی افراد جامعه می باشد که یکی از این نیازهای اساسی و ضروری،نیاز به توسعه فضاهای فرهنگی است.
۲-۱- شهر
به عبارت ساده شهر رامی توان یک واحد اجتماعی و سیاسی یا یک واحد فعالیتی،فیزیکی و جمعیتی دانست به عبارت کلی تر شهر عبارت است از : الحاق یک مکان فیزیکی با مردم سکونت یافته آن.ولی می توان بطور کامل گفت :شهر مجموعه ای از ترکیب عوامل طبیعی،اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است. (بیگ بابایی،۱۳۹۱ : ۵۲).
۲-۱-۱- انواع شهر
از دوجنبه می توان به انواع شهرها پرداخت: یکی بعد کارکردی(فعالیت و نقش) و دیگر از بعد اندازه(کوچک و بزرگ بودن)،از نظر اول باتوجه به نوع فعالیت شهرها به دسته بندی کلی شهرها می پردازیم و از نظر دوم تقسیم بندی معمولاً با جمعیت شهرها انجام می گیرد.
الف-کارکرد و نقش: تقسیم بندی شهرها باتوجه به محیط بوجود آمده براساس فعالیتی که سایر فعالیتهای شهر را تحت شعاع خود قرار داده و شهر براساس آن نوع فعالیت خاص شناخته می شود: مانند شهرهای فستیوال و کنگره ای،شهرهای فرهنگی،شهرهای مذهبی و زیارتگاهی،شهرهای درمانی و آسایشگاهی،برف شهرها،شهرهای بازنشسته گان،شهرهای صنعتی،شهرهای تجاری،شهرهای اداری-سیاسی،شهرهای صنعتی-خدماتی و … .
ب- اندازه و وسعت: در این دیگاه عامل جمعیت در تقسیم بندی شهرها نقش مهمی را ایفا می کند چراکه با توجه به این دیدگاه،شهرها از کوچکترین نوع آن تقسیم بندی می شوند و شهر کوچک یا بزرگ در وهله اول بیانگر جمعیت کم یا زیاد خود میباشد.که البته این جمعیت خود بیانگر سطح فعالیتها،حیطه نفوذ شهر و … میباشد.
بعضی از جغرافی دانان و شهرسازان برای تعریف و شناخت شهر تنها به تعداد جمعیت شهر توجه کرده و گفته اند هر اجتماع انسانی را به هنگامی می توان شهر نامید که جمعیت ان از عدد معینی بگذرد و بدین ترتیب خواسته اند برای شهر و تمیز ان از روستا معیار عددی پیدا کنند و بر این مبنا کنفرانس اروپایی امار در شهر پراگ کلیه کلبیه واحدهای جغرافیایی بیش از ۲۰۰۰ نفر جمعیت را شهر خوانده است . به شرط  انکه کلیه هسته های تراکم انسانی کمتر از ۱۰۰۰۰ نفر نبایستی بیش از ۲۵ در صد ساکنین خود را از کار و فعالیت روی زمین معاش بدهند . ولی این معیار هنوز مقبولیت جهانی ندارد و  هر یک از کشورها در مقیاس ناحیه ای و کشوری واحدمعینی بر گزیده اند که اختلاف ان از دولتی به دولت دیگر و حتی در محدوده کشوری به پهناوری  اتحاد جماهیر شوروی از ناحیه ای به ناحیه دیگر در خور توجه خا صی است و با توجه به سطح توسعه اقتصادی و نوع فعالیت شهرنشینان کشورهای جهان به تنهایی نمی توان جمعیت معینی را پایه و معیار تمیز شهر از روستا قرار داد. در پایان می توان افزود انچه که بیش از همه در تمیز شهر از روستا به عنوان عامل تعیین کننده عمل می کند نوع فعالیت  جامعه فعال شهری است که علی الاصول باید بر محور فعالیت های غیر زراعی دور بزند.
در اینجا با توجه به شرایط کشورمان انواع شهر ها را با توجه با اندازه آن بیان می کنیم:
۱- بازار شهر؛ ۱۰-۵ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: دهستانی)
۲- روستا-شهر؛ ۲۵-۱۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: بخش)
۳- شهر کوچک؛ ۵۰-۲۵ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: شهرستان)
۴- شهر متوسط کوچک؛ ۱۰۰-۵۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: شهرستان)
۵- شهر متوسط؛ ۲۵۰-۱۰۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: ناحیه ای)
۶- شهر بزرگ میانی؛ ۵۰۰-۲۵۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: استانی)
۷- شهر بزرگ؛ ۱۰۰۰-۵۰۰ ؛ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: منطقه ای)
۸- کلان شهر (متروپل)؛ ۵/۲-۱ میلیون نفر جمعیت. ( عملکرد: کلان منطقه ای)
۹- کلان شهر (متروپل ملی)؛ ۵/۲ میلیون نفر جمعیت و بیشتر.( عملکرد: ملی)
۲-۱-۲- شهر و فضاهای فرهنگی
اصولاً شهرها دارای سه جزء جدائی ناپذیر هستند که بصورت شبکه ای به یکدیگر پیوسته اند:
انسانها
در شهر،مجموعه ای از انسانها زندگی می کنند که از جنبه های بسیاری با یکدیگر تفاوت دارند.جنسیت،سن،سواد،میزان درآمد،قومیت،زبان و روحیات از جمله وجوه تمایز افراد با یکدیگرند.انسان ها بطور فردی،خانوادگی و گروهی در شهر زندگی می کنند و دارای جنبه های روحی،فکری و جسمی هستند که تامین و رشد هریک از آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
فعالیتها
شهروندان برای گذراندن زندگی و رفع نیازهای خود در شهرها به انجام فعالیتهای مختلفی مشغولند.فعالیتهای اقتصادی،فرهنگی،سیاسی،خدماتی،تولیدی و واسطه ای در قالب های فردی و گروهی در برگیرنده امور شهر است که به آن روابط تعاملی فی مابین شهروندان با مدیریت شهری نیز گفته می شود.
اماکن
کالبد شهر پذیرای حضور انسانها و فعالیتهای آنان است.شهرها معمولاً دارای اماکن خصوصی،عمومی و دولتی هستن.حفظ و نگهداری و بهینه سازی اماکن شهری نقش موثری در زندگی و فعالیتهای انسانی داشته و دارد(امیری،۴۴:۱۳۸۶).
فضاهای شهری عبارتند از بناها و فضاهای آزاد ایجاد شده در اطراف آن یک شهر را فقط خانمه هایش تشکیل نمی دهند بلکه کوچه ،میدان باغ و گردشگاه و عناصری که این مکان را خوشایند می سازد نیز جزیی لازم برای شهر محسوب می گردند.نوع فضاها و مکان قرارگیری آنها براساس کاربری های تفریحی،آموزشی،مسیرها و میدان است و کاربرد این ثضاها متعدد بوده و عبارتند از تردد،تفریح،بازی ملاقات و بطور کلی فضایی است برای زندگی و تماشا(پیرموره،۱۹۸۵،۱۴).
ساختمانهای شهر غالباً برای منظوری معین و هدف خاص ساخته می شوند و این امر که معلول تحولات صنعتی جدید است در جوامع غربی و شهرهای صنعتی بیشتر به چشم می خورد.در شهر فضای تفریح و کار از هم جداست و مردم از فعالیتهای تفریحی و ورزشی متنوع برخوردار میباشند(مجدفر،۱۷۹:۱۳۸۳).
از جمله مزایای اقامت در یک اجتماع شهری ،مواردی همچون فرصت خلاقیت،فرصتهای آموزشی عالی،برخورداری از فعالیتهای تفریحی مناسب و برخورداری از فرصتهای پژوهشی است. برای دست یافتن به چنین اهدافی به فضاهای کالبدی نیاز است تا فرد بتواند به این نیازها و فعالیتها دست یابد(کوئن،۲۳۳:۱۳۸۲).
از طرفی سازه های فرهنگی بخشی از عناصر فرهنگ مادی جامعه محسوب می شوند که مردم به مرور زمان از آن بهره می برند و به آن تعلق خاطر پیدا می کنند.رشد کمی این سازه ها بر گستره کاربری آنها نیز تاثیر دارد.چندان که علاوه بر حفظ عناصر فرهنگی و میراث گذشتگان پی ریز شناخت و آموزش عناصر اجتماعی و علمی به همگان نیز هست(برآبادی،۴۳:۱۳۸۵).
و بالاخره فضاهای فرهنگی مکانهایی هستند که با معماری خاص خود کاربری متفاوتی ندارند و بنابراین وسائل و تجهیزات خاصی نیز برای آنها در نظر گرفته می شود(طبرسا و فتحی،۹:۱۳۸۱).
۲-۱-۳- فضاهای فرهنگی و اوقات فراغت
افزایش جمعیت شهرنشین و طبعاً تمرکز نیازهای مرتبط با شهرنشینی در شهرها ،باعث خدماتی تر شدن شهرها و رشد روند مصرف گرایی شده است.تنش های حاصل از زندگی در چنین شهرهایی،به ویژه هنگامی که دچار سیستم ناکارآمد مدیریت شهری باشند ،فرصت چندانی را برای عموم مردم در استفاده از فضای تفریحی و طبیعی باقی نمی گذارند.عموماً بحش عمده ای از اوقات فراغت مردم در خانه گذرانده می شود و به فعالیتهایی نظیر مطالعه،دید و بازدید،شنیدن موسیقی و مانند اینها اختصاص میباد.بخش دیگیری از ایام فراغت با گردش در فضای های بیرونی شهر مانند کوهستانها،سواحل دریاها ئو ییلاق سپری می شود.اما با توجه به مساله مذکور و کمبود زمان لازم برای گذران اوقات فراغت در فضاهای طبیعی خارج از شهر ،تامین فضایهای طبیعی و تفریحیدر درون بافت شهری اهمیت ویژه ای دارد.توجه و استفاده بهینه از فضاهای باقی مانده درون شهر در جهت توسعه فضاهای عمومی و بوستانهای شهری نه تنها می تواند موجب افزایش فضای سبز شهری(که لازمه تعادل بخشیبه محیط زیست شهرها است) شود،بلکه می تواند باعث ارتقاء کیفیت زندگی شهری شود و به سلامت جامعه کمک شایانی کند(صفوی،۶۷:۱۳۸۲).
فضای سبز و برنامه ریزی در جهت توسعه پارکها،فضاهای ورزشی،زمین های بازی و برنامه ریزی در جهت رشد و توسعه ورزش،ایجاد فضاهای عمومی،قهوه خانه و باشگاهها،محل های تفریحی،ایجاد فضاها و انجام فعالیتهای فرهنگی و ارائه خدمات فرهنگی،کتابخانه ها،فرهنگسراها و برگذاری مراسم و جشنواره ها،همه جزء راه حلهای پذیرفته شده هستند.که جامعه برای گذران اوقات فراغت شهروندان خود طراحی کرده است.به عبارت دیگر می توان گفت برنامه ریزی اوقات فراغت از مهمترین اجزای برنامه ریزی فرنگی در مدیریت شهری است.به همین دلیل شهرسازان و مدیریت شهر،باید در شهر فضاهای مناسب برای فعالیتهای فراغتی در نظر بگیرند.برای آمایش و شهرسازی،بهتر است اوقات فراغت را نه بر طبق ماهیت فرصتها بلکه ،براساس ظرفیت،وسعت،جاذبه فضایی،میزان استفاده،امکان دسترسی،دوری از خانه و تمام چیزهایی که به آن بستگی دارد،طبقه بندی گردد.(اسماعیلی،۱۲۵:۱۳۸۱).
حوزه اوقات فراغت امروزه شامل گروه هرچه بزرگتری از فضای شهری می شود و از جمله آنها می توان به فضاهای زیر اشاره کرد:
فضاهای تغذیه: نظیر رستورانها،رستورانهای غذای حاضری،کافه ها،کافی شاپ ها،کافی نت ها که فضاهای بشدت قشربندی شده و تفکیک شده براساس مشخصات فرهنگی و اجتماعی مصر کنندگان خود هستند و بارهای معنایی خاص و نشانه گذاری های سنگین و قابل مطالعه دارند.
فضاهای ورزشی: ورزشگاهها،سالن های ورزشی،باشگاههای تندرستی و بدنسازی،زمینهای ورزشی درون شهری محله ای،(فضاهای غیرهنجارمند ورزشی همچون خیابانها و زمینهای بایر محل فوتبال کودکان و نوجوانان)که این فضاها اغلب خورده فرهنگها و روبطی ویژه ایجاد می کنند.
فضاهای بازی: نظیر انواع کلوپها و باشگاههای بازی های فکری ،قمار،فضاهای غیررسمی بازی(فضاهای بازی درون فضاهای آموزشی) این فضاها در بسیاری موارد با فضاهای مورد قبلی همپوشانی و تداخل دارند.
فضاهای فرهنگی: نظیر سالن کنسرت،تاترها،سینماها،کتابخانه ها،فرهنگسراها،موزه ها،نمایشگاهها،که این فضاها غالباً دارای جمعیت سایر و ناپایدار هستند که مطالعغه برآن ها کاری مشکل است.