در مورد انتقال چکی که قسمت حواله‌‌کرد آن خط‌ خورده است در مباحث بعدی توضیح داده می‌شود.
در قانون صدور چک دارنده چک اعم از کسی که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشت‌نویسی شده یا حامل چک یا قائم‌مقام قانونی آنها.
گفتار هفتم: دستور پرداخت بدون قید و شرط
اگر مندرجات الزامی چک را به منزله‌ی اجزایی پراکنده تلقی کنیم، درج عبارتی که دلالت بر دستور پرداخت بدون قید و شرط نماید موجب آن می‌گردد که این اجزای پراکنده به یکدیگر متصل شده و معنی یابند. ^[۶۵] از تعریف چک در ماده ۳۱۰ ق.ت. چنین استنباط می‌شود که چک باید متضمن دستور باشد که به موجب آن، صادرکننده وجوهی را که در نزد بانک دارد کلاً یا بعضاً مسترد دارد یا آنرا به دیگری واگذار کند، طبق ماده ۳ ق.ص.چ.: «هرگاه در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد، بانک به آن شرط ترتیب اثر نمی‌دهد.» ^[۶۶]

گفتار هشتم: امضای صادرکننده
امضا دلالت بر قصد انشای امضاکننده دارد. البته امضای سند تجاری به تنهایی دلالت بر قصد انشا ندارد، بلکه جزء دیگر مکمل آن، تسلیم سند است. ^[۶۷]
ماده ۳۱۱ ق.ت. تصریح می‌کند که چک باید به امضای صادرکننده برسد و قانون تجارت صدور چک را با مهر صادرکننده جایز ندانسته است.
امضای روی چک باید به نمونه امضای موجود در بانک که صاحب حساب جاری در زمان افتتاح حساب به بانک داده است مطابقت داشته باشد وگرنه چک قابل پرداخت نخواهد بود.
در مورد اینکه آیا شخص می‌تواند در موقع افتتاح حساب، مهر خود را به عنوان نمونه امضاء به بانک معرفی نماید یا خیر به نظر می‌رسد این امکان وجود ندارد.^[۶۸] هر چند در نظر مخالف ابراز شده که این کار امکان‌پذیر است و در این صورت مهر صادرکننده نه به عنوان مهر، بلکه از لحاظ اینکه امضای اوست، مورد قبول بانک خواهد بود.^[۶۹]
تاریخی که بعضی اشخاص عادتاً ذیل امضاء می گذارند جزء امضاء محسوب نمی شود.
گفتار نهم: مکان صدور
ماده ۳۱۱ ق.ت. بصراحت به این مورد اشاره کرده است. هرگاه مکان صدور، روی ورقه‌ چک قید نشده باشد، محل پرداخت، محل صدور، تلقی می‌شود.(مواد ۳۱۵ و ۳۱۷ ق.ت.) البته در عمل در این مورد نیز مشکلی وجود ندارد، چه روی چکهایی که در اختیار صاحبان حسابهای بانکی گذاشته می‌شود، نام شعبه‌ای که باید چک را پرداخت کند، قید شده است. تعیین محل صدور از حیث مهلت واخواست و مطالبه وجه چک دارای اهمیت است. زیرا مدت مطالبه وجه چک از محال‌علیه، در موردی که محل صدور چک همان محلی است که چک باید در آنجا پرداخت شود، با محلی که پرداخت وجه چک غیر از محلی است که چک در آنجا صادر گردیده است تفاوت دارد. ^[۷۰]
مبحث دوم: مندرجات اختیاری چک
قوانین در مقام توصیف شکل چک به بیان مندرجات الزامی اکتفا کرده‌اند، لذا این پرسش مطرح می‌گردد که درج مطالبی در سند (چک) علاوه بر مصرحات قانونی مجاز است یا خیر؟ مقدمتاً باید توضیح داد که هر چند قوانین، شکل چک را مدخل ورود به احکام سند تجاری قرار می‌دهند اما فراموش نکرده‌ایم که در حقیقت (جز در موارد استثنایی نظیر جعل و سرقت) طرفین سند در مقام توافق اراده برای ایجاد اثر حقوقی (عقد) هستند و در این راه به اصل آزادی اراده بیش از آنچه قانونگذاران به عنوان مندرجات الزامی سند معرفی نموده‌اند، اهمیت می‌دهند. در نتیجه ممکن است حسب نیازهای متقابل، مطالبی را در چک بنویسند. در این صورت آثار درج مطالب اضافی چیست؟
اجمالاً می‌توان تصور نمود که بعضی مطالب اضافی لطمه‌ای به اعتبار چک به عنوان سند تجارتی نمی‌زند اعم از اینکه این مطالب منشأ اثر نیز تلقی گردند یا خیر. متقابلاً قابل تصور است که درج بعضی مطالب موجب سلب عنوان «سند تجارتی» از چک تنظیمی شده و آن را از شمول اسناد تجارتی خارج گرداند. ^[۷۱]
گفتار نخست: مندرجات اختیاری (اضافی) مجاز
قوانین، معمولاً احکامی تحت این عنوان ندارند بنابراین آنچه که درج آن را در چک مجاز می‌شماریم تجلی نیازهای عرفی است که دکترین و رویه قضایی در مقام تفسیر قانون، مخالف قواعد آمره تشخیص نداده‌اند. ^[۷۲]
بند نخست: درج مطالب اضافی برای جلوگیری از تزویر در چک
ممکن است صادرکننده برای جلوگیری از تزویر در چک توضیحاتی را اضافه نماید که مخل به اعتبار چک تلقی نگردد. از جمله اینکه مبلغ چک به حروف و عدد نوشته شود و یا آنکه به ریال و تومان توأماً نوشته شود. همچنین ممکن است علاوه بر نام دارنده چک، سمت وی نیز درج گردد. ^[۷۳]
بند دوم: درج سبب صدور چک
درج سبب صدور چک فوایدی را دارا است که مهمترین آن حل اختلافات احتمالی آینده میان صادرکننده و اولین دارنده چک است. همچنین درج سبب صدور چک اثبات ارتباط صدور چک با منشأ آنرا آسان می‌سازد.
به علاوه درج سبب تا حدودی امکان تزویر در سند را کاهش می‌دهد، مثلاً اگر متن چک حاوی عبارت زیر باشد:
«به موجب این چک مبلغ یک میلیون ریال بابت خرید یک دستگاه تلویزیون پانزده اینچ بپردازد.»
دشوار به نظر می‌رسد که دارنده خطاکار چک دچار این وسوسه شود که در آن چنین تزویری را صورت دهد:
«به موجب این چک مبلغ بیست‌ویک‌‌میلیون ریال بابت خرید یک دستگاه تلویزیون پانزده‌ اینچ بپردازید.»
توجه به این نکته ضروری است و حال آنکه عبارتی نظیر «در صورت تحویل اتومبیل» و مانند آن، شرط پرداخت است. ^[۷۴]
گفتار دوم: مندرجات اختیاری (اضافی) غیرمجاز
رویه قضایی، دکترین و عرف علی‌رغم سکوت نسبی قوانین، بعضی مطالب را مخالف طبیعت (ذات) سند تجاری (چک) تلقی نموده و نتیجتاً اسناد متضمن چنین مطالبی از شمول مقررات اسناد تجاری خارج گردیده است. ^[۷۵]
بند نخست: درج شرط برای پرداخت
در بیان مندرجات الزامی چک راجع به ضرورت غیر مشروط بودن دستور پرداخت توضیح دادیم. نتیجه طبیعی این الزام آن است که درج شرط در چک در زمره‌ی مندرجات اضافی غیرمجاز تلقی گردد.
در مورد ضمانت اجرای عدم رعایت این ممنوعیت دو راه حل متصور است؛ بطلان شرط و یا خارج شدن چک از شمول اسناد تجاری.
راه حلی که متضمن احترام بیشتر به اراده اشخاص و تأکید بر اهمیت شکل و ظاهر سند است، راه حل دوم است.
قانون تجارت ایران در زمینه منع درج شرط و ضمانت اجرای آن ساکت است. اما این سکوت را نباید با رجوع به اصل آزادی قراردادها دال بر جواز درج شرط تلقی نمود. زیرا ضرورت بدون قید و شرط بودن دستور پرداخت از جمله قواعد مسلم و اساسی حاکم بر اسناد تجاری است و سکوت قانون را باید حمل بر تبعیت مقنن از اصول لاینفک حقوق اسناد تجاری نمود و نه تجویز استناد به قواعد عمومی قراردادها.
ذیل ماده ۳ قانون صدور چک نیز ممکن است در این زمینه ایجاد تردید نماید:
«… هرگاه در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد بانک به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد.»
چه بسا چنین استنباط گردد که حکم مزبور به معنی معتبر شناختن چک مشروط است. اما این استنباط صحیح به نظر نمی‌رسد. این حکم فقط حدود رابطه قراردادی میان بانک محال‌علیه و صاحب حساب (صادرکننده) را مشخص می‌کند و بانک را از الزام به بررسی مندرجات چک از این حیث معاف می‌دارد.^[۷۶]
بند دوم: درج وعده برای پرداخت چک
چک حسب تعریف وسیله انتقال طلب حال است و درج وعده در چک با طبیعت این سند مغایر است.
صدور چک با تاریخ مؤخر در کشور ما آنچنان رواج دارد که اصطلاح چک وعده‌دار بر خلاف مفهوم لغوی آن، چک دارای تاریخ صدور مؤخر را متبادر به ذهن می‌سازد.
قانونگذاران کوشیده‌اند نسبت به استفاده نادرست از چک واکنش‌های مناسبی نشان دهند. زیرا مزایایی که مقنن برای دارنده چک در نظر می‌گیرد و مسئولیتهایی را که به امضاءکنندگان آن تحمیل می‌کند، متناسب با نقش و کاربرد حقیقی چنین سندی است.
قانون تجارت ایران در ماده ۳۱۱ مقرر می‌دارد: «در چک باید محل و تاریخ صدور قید شود و به امضای صادرکننده برسد. پرداخت وجه نباید وعده داشته باشد.»
به علاوه ماده ۳۱۳ مقرر می‌دارد: «وجه چک باید به محض ارائه کارسازی شود».^[۷۷]
مبحث سوم: ضمانت اجرای فقدان شرایط صوری
در قانون تجارت ماده خاصی به این امر اختصاص نیافته است. مع‌ذالک، تبصره ذیل ماده ۳۱۹ ق.ت. چکی را که فاقد شرایط اساسی مقرر در این قانون باشد- یعنی در واقع شرایط منعکس در ماده ۳۱۱- چک تلقی نمی‌کند. احتیاط‌هایی که بانک‌های ایران در پرداخت چک می‌کنند، چنان جدی است که می‌توان گفت بر حسب عرف و عمل، چکی که دارای شرایط مندرج در قانون نباشد، دیگر چک به حساب نمی‌آید. بلکه سند دیگری است که بر حسب شکل و محتوای خود، تابع شرایط دیگری است. ^[۷۸]
البته می‌توان گفت با توجه به مواد ۳۱۱ الی ۳۱۲ ق.ت. هر جا که قانونگذار در این مواد، از فعل «باید» و «نباید» استفاده کرده است، عدم رعایت آنها به دلیل توالی فاسدی که متعاقباً حادث می‌گردد موجب خروج چک از جنبه‌ی سند تجاری بودن آن می‌گردد، ولی خارج از مواد مذکور، به نظر می‌رسد که عدم رعایت آنها خللی به سند یاد شده به عنوان یک سند تجاری وارد نساخته و بنا به تعبیری، شاید بتوان موارد اخیر را از باب تفویض وکالت به دارنده چک برای تکمیل آن قلمداد کرد. ^[۷۹] در این خصوص در مباحث آینده توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
فصل ششم: نحوه رسیدگی به شکایات چک (ضمانت اجراهای عدم پرداخت چک)
به منظور رسیدن به اهداف قانونگذار در جایگزین شدن چک به جای پول نقد، مقنن ضمانت اجراهای مختلفی پیش‌بینی نموده که به آنها پرداخته می‌شود.
در همین ابتدا باید بیان شود با توجه به موضوع اصلی پایان‌نامه که به بررسی دعاوی حقوقی اختصاص دارد
به طور مختصر به این موارد اشاره می‌شود.
مبحث نخست: طریقه‌ اجرایی
ماده‌ ۲ ق.ص.چ. آن را در حکم اسناد لازم‌الاجرا دانسته و آنرا مانند سایر اسناد رسمی قابل اجرا از طریق اجرای ثبت معرفی کرده است. سند لازم‌الاجرا عبارت از سندی است که بدون صدور حکم از دادگاه قابل صدور اجرائیه برای اجرای مدلول سند باشد. طبق این ماده شرایط لازم برای صدور اجرائیه عبارتند از:

در مقطع دبستان در شهرستان بندر انزلی در دهستان لیجارکی ۴ روستا دارای دبستان و ۳ روستا فاقد مدرسه هستند و در دهستان چهار فریضه نیز ۷ روستا دارای دبستان بوده و ۱۱ روستا فاقد مدرسه هستند که برای استفاده از خدمات آموزشی به سایر روستاها مراجعه می کنند

از نظر مدارس راهنمایی در دهستان لیجارکی ۲ روستا دارای مدرسه راهنمایی هستند که ۵ روستای دیگر از خدمات این روستاها استفاده می کنند ولی در دهستان چهار فریضه با توجه به اینکه ۱۸ روستا وجود دارد و کل جمعیت آن ۱۲۹۵۸ نفر است که از جمعیت دهستان لیجارکی که ۸۳۷۷ نفر است بیشتر است اما تعداد مدارس کم است و کل دهستان ۳ مدرسه راهنمایی وجود دارد
از نظر دبیرستان دهستان لیجارکی دارای ۱ مدرسه متوسطه است البته روستاهای نزدیک شهر مانند تربه گوده ، طالب آباد و شانگهای از خدمات شهر استفاده می کنند و در دهستان چهار فریضه ۲ مدرسه در مقطع دبیرستان وجود دارد و رستاهایی مانند سنگاچین ، بشمن و کوچک محله از خدمات شهری استفاده می کنند.
توزیع فضایی مراکز آموزشی و اندازه جمعیت روستا نشان می دهد ۷۶ درصد از روستاها در طبقات بالای ۲۵۰ نفر قرار دارند و در طبقات جمعیتی بالای ۵۰۰ نفر ۴۴ درصد از روستاها قرار گرفته اند و مدارس هم در روستاهایی قرار دارد که جمعیت بیش از ۱۰۰۰ نفر است در واقع ۷۵ درصد از مدارس در روستاهای دارای جمعیت بیش از ۱۰۰۰ نفر قرار گرفته اند
بررسی رابطه بین تعداد جمعیت و تعداد دبستان نشان می دهد ازای هر ۱۵۰۰ نفر جمعیت باید یک پیش دبستانی در هر منطقه وجود داشته باشد حال اینکه در شهرستان بندر انزلی ۸ واحد پیش دبستانی وجود دارد و دارای ۲۱۳۳۳ نفر جمعیت است . با توجه به آستانه جمعیتی باسد ۱۴ واحد پیش دبستانی در سطح روستاها وجود داشته باشد
در مقطع دبستان به ازای ۲۰۰۰ نفر باید یک مدرسه ابتدایی در منطقه وجود داشته باشد که در حال حاضر ۱۲ واحد وجود دارد و بر طبق استاندارد آستانه جمعیتی با توجه به جمعیت ۱۰ واحد برای شهرستان کافی است بنابر این ۲ واحد آموزشی با توجه به استاندارد مازاد است
در مقطع راهنمایی به ازای ۱۵۰۰ نفر باید یک مدرسه در سطح شهرستان وجود داشته باشد بنابر این با توجه به جمعیت شهرستان باید ۱۴ واحد آموزشی در سطح شهرستان وجود داشته باشد که در حال حاضر ۱۰ واحد است
و در مقطع دبیرستان به ازای ۳۵۰۰ نفر باید ۱ واحد دبیرستان در سطح شهرستان وجود داشته باشد در واقع بر طبق استاندارد باید ۶ واحد در سطح روستاهای شهرستان دبیرستان وجود داشته باشد که در وضعیت موجود ۳ واحد موجود است
بنابر این با توجه ۴ مقطع تحصیلی در سطح شهرستان در مقطع ابتدایی مدرسه مازاد ولی در سطح پیش دبستان ، راهنمایی و دبیرستان در سطح روستاها کمبود وجود دارد که اکثرا روستائیان از مدارس شهر انزلی استفاده می کنند
۲-۵-نتیجه گیری و پیشنهادات
مطالعات انجام شده در این تحقیق نشان می دهد که در صورت شناسایی نیازها به صورت واقعی و عینی میتوان بخشی از معضلات ومسائل نظام آموزشی را برطرف نمود. بی شک توجه به نیازها و درک درست از ماهیت نیاز سنجی در حال و آینده چه از حیث نیروی انسانی ، امکانات، مواد و وسایل و فضاهای آموزشی باعث می شود که تاثیرات مثبت آن در نظامآموزشی شتاب بیشتری یافته و به اهداف مورد نظر در سیستم آموزشی نیز برسیم.
کشورما بخصوص در دهه اول بعد از انقلاب همواره دارای یکی از بالارین میزانهای رشد جمعیت در دنیا بوده است این رشد جمعیت که معلول عوامل مختلفی نیز بوده است همواره در غالب بخش ها اعم از اقتصادی اجتماعی شغل، مسکن و… چالش هایی را با خود به همراه داشته است، که این موضوع در آموزش و پرورش نیز قابل لمس بود. افزایش ناگهانی جمعیت دانش آموزی بخصوص در سال های بعد از جنگ تحمیلی در ابتدا دوره ابتدایی وسپس در دیگر مقاطع تحصیلی کمبود نیروی انسانی و از همه مهمتر کمبود فضاهای آموزشی در کنار دیگر مشکلات از چالش هایی بودند که نظام آموزش وپرورش را به خود مشغول ساخته و در برهه ای از زمان قدرت برنامه ریزی را از مسئولین و متولیان امر گرفته بود خوشبختانه بعد از پایان بحران های موجود جهت گیری های اصولی در تمامی بخش ها من جمله آموزش و پرورش به سوی برنامه ریزی مطلوب و هدفمند بوده و در این راه در بحث فضاهای آموزشی مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش در سالیان اخیر به موضع نیازسنجی و ارزیابی توجه ویژه گردیده است.
با توجه به اینکه آموزش و پرورش زیربنای تمامی بخشهای توسعه جامعه است. لذا مطالعه دقیق جمعیت دانش آموزی در ارتباط با آموزش و پرورش و نیازهای آن می تواند ما را در برنامه ریزی های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی رهنمون سازد و به سوی توسعه همه جانبه سوق دهد.
ـ ارائه طریق و راهبردها(الگوی بهینه توزیع خدمات آموزشی)
جهت معرفی گزینه های ارائه خدمات آموزشی بهینه در سطح دهستانهای مورد مطالعه به بررسی وضعیت کنونی استقرار واحدهای خدمات آموزشی پرداخته شد.
با توجه به محدودیتها و تنگناهایی که در ارائه خدمات آموزشی در بخش مرکزی وجود دارد، راهبردهای زیر پیشنهاد می گردد:
سرویس رایگان از طرف دولت به جهت سهولت دسترسی به مدارس
تعمیر و ترمیم مدارس قدیمی به جهت بالا بردن کیفیت آموزش
توجه به عوامل جغرافیایی در توزیع مدارس
ارائه امکانات به مدارس نقاط دور از شهر بدلیل سختی و مشکلات دسترسی
ایجاد فضاهای پرورشی در مدارس به جهت بالا بردن کیفیت آموزش
ایجاد سالن ورزشی برای دانش آموزان
منابع و ماخذ
آسایش ، استعلاجی ، ۱۳۸۲ ،توسعه روستایی با تاکید بر ایران،انتشارات اطلاعات
آسایش،۱۳۷۹ برنامه ریزی روستایی در ایران،انتشارات پیام نور
امیری اردکانی، محمد و عمادی، محمد حسین؛ ۱۳۸۲، دانش بومی در دامداری، انتشارات دفتر مطالعات و تلفیق برنامه، معاونت ترویج و نظام بهره برداری.
انتظاری، علی، ۱۳۸۷، مکانیابی بهینه کاربری خدمات آموزشی با بهره گرفتن از( G.I.S) در مورد شهر بهشهر، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی
انصاری ، علی ۱۳۸۹ ، تحلیل مکانی فضایی کاربری های آموزشی شهر تالش ( مطالعه موردی مدارس متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
بردبار،علی ۱۳۸۶، بررسی توزیع فضایی و مکانیابی مراکز آموزشی، نمونه دبیرستانهای در شهر رشت، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر؛ ۱۳۸۱، نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت.
پوراحمد ،احمد ،۱۳۸۵ و علی شجاعی ،بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا ،تهران ،دانشگاه تهران ،موسسه چاپ وانتشارات
جمالیخواه ، عسگر، ۱۳۸۲، بررسی شرایط مناسب فضای آموزشی همساز با اقلیم در شهرستان شفت، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
جهاد کشاورزی شهرستان انزلی ،۱۳۸۸ بخش آمار
حبیبی، سیدمحسن، مسایلی، صدیقه، سرانه کاربری های شهری، تهران، سازمان ملی زمین و مسکن، سال ۱۳۷۸
حسین زاده دلیر، کریم، تبریز بزرگ، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، شماره ۲، سال اول، ۱۳۷۴
دانش مهر، زهره؛ ۱۳۷۷، تحلیل منطقه بندی نظام توزیع فضاهای آموزشی در سطح شهرهای تبریز، مراغه، میانه؛ مرند، و اهر، شورای تحقیقات آموزش و پرورش آذربایجان غربی.
رضوی، سید حسن؛ ۱۳۷۷، فقر، پیشرفت و توسعه: مفاهیم، رهیافتها و شاخص ها، جهاد سازندگی.
رفیع پور، فرامرز؛ ۱۳۶۹، جامعه روستایی و نیازهای آن، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
ژان پتیه،۱۳۶۹
سازمان زمین شناسی،۱۳۷۸ ،شیت استان گیلان
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان،۱۳۸۱ فرهنگ آبادیهای شهرستان رودسر
سازمان نوسازی،توسعه و تجهیز مدارس ،۱۳۷۰ ،بخش آمار
سازمان هواشناسی استان ، بخش آمار
شجاعی ، س . ع . ، فضاهای آموزشی ، قواعد و معیارها ، انتشارات سیمای دانش ، چاپ اول ۱۳۸۴
شکویی، حسین، ۱۳۸۲ ، دیگاههای نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت
شهبازی، اسماعیل؛ ۱۳۵۴،مقدمه ای بر آموزش و ترویج و توسعه شیوه های نوین در روستاها، انتشارات دانشکده کشاورزی و دامپروری رضاییه.
شهبازی، اسماعیل؛ ۱۳۷۲،توسعه و ترویج روستایی، انتشارات سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی.
شیرزاد وزمتر ،محمد ، ۱۳۸۶ ، ارزیابی مکانیابی و استقرار واحدهای خدمات آموزشی در روستاهای بخش شاندرمن شهرستان ماسال، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
صالحی ، رحمان منصور رضا علی ، ۱۳۸۳ ، مطالعه در مدارس متوسطه شهر
عباسی ، حامد ،۱۳۸۳ ، ارزیابی ا ستقرار مکان یابی مراکز آموزشی در شهر خرم آباد (دبستان در سطح محله ) ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
علیجانی ، بهلول ، ۱۳۸۳ ، مبانی آب و هوا شناسی ، انتشارات سمت

شخصیت مرد در زیر زبانش پنهان است»
احتیاط در سخن گفتن و پرهیز از گفتن حرف های بی مورد و کم صحبت کردن، هم از نظر عقلی و هم از نظر اخلاق اسلامی مورد تأکید است. چه بسیار مصیبت‌ها و مشکلات که زیر سر زبان است. و سبب به خطرات جبران ناپذیر می شود .
«مَنْ صَحِبَهُ الْحَیَاءُ فِی قَوْلِهِ زَایَلَهُ الْخَنَى فِی فِعْلِهِ
هر کس هنگام صحبت کردن حیای در گفتار داشته باشد ، خناء(هلاکت) در کردار از او زائل می شود »
در مورد زنان چه بسا نرم و لطیف سخن گفتن با نامحرمان مخالف حیاست. آن چنان که قرآن به زنان توصیه می کند: صداهای خود را خاضع و نرم نکنید؛ چه بسا کسانی که قلبشان مریض است، تحریک گردند.
‏َّ (فَلَا تخَْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فىِ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا)^[۲۰۰]
پس به گونه‏اى هوس‏انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و سخن شایسته بگویید!
همچنین هم کلام نشدن با نامحرم از مصادیق حیای گفتاری محسوب می شود . زیرا در بسیاری از موارد زمینه ساز گناهان بعدی می شود . به همین جهت امام ۷از سلام کردن به زنان ، به خصوص زنان جوان خودداری می کردو تنها ، پاسخ سلام آن ها را می داد.
۴ـ حیا در رفتار
(وَ لَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یخُْفِینَ مِن زِینَتِهِن)^[۲۰۱]
هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شو
۳ـ۱ـ۳ـ تعقل و خرد ورزی
مقدمه
معنای عقل در لغت عرب، به معنای نقیض جهل^[۲۰۲] ، نگه داشتن ، بازداشتن و حبس کردن است، مانند بستن شتر با عقال ^[۲۰۳] . ابن فارس وجه تسمیه عقل را این می داند که انسان را از گفتار و کردار زشت باز می دارد^[۲۰۴] .
بنابراین عقل منع کننده از زشتی ها می باشد که لازمه این امر ، شناخت حسن و قبح افعال است .

عقل در اصطلاح فلسفه و کلام دارای دو معنا می باشد :۱ـ موجودی که ذاتا مجرد است و بطور مستقل ، یعنی بدون تعلق به نفس و بدن است .
۲ـ عقل یکی از قوای نفسانی است، که مستقل نیست بلکه یکی از مراتب نفس است که می تواند ، مسائل نظری را از مقدمات بدیهی استنباط کند ، که خود شامل عقل نظری و عقل عملی می باشد.
با بررسی آیات و روایات در این موضوع به این نتیجه می رسیم ، معنای دوم اشتباه است. یعنی عقل خصیصه ذاتی و جدا نشدنی روح نیست ، بلکه هدیه و نور الهی است ، که بر روح انسان تابیده می شود، تا با آن حق را از باطل تشخیص دهد . امیرالمؤمنین۷ در این باره می فرماید :
« وَ یَبْلُغَ حَدَّ الرِّجَالِ أَوْ حَدَّ النِّسَاءِ فَإِذَا بَلَغَ کُشِفَ ذَلِکَ السِّتْرُ فَیَقَعُ فِی قَلْبِ هَذَا الْإِنْسَانِ نُورٌ فَیَفْهَمُ الْفَرِیضَهَ وَ السُّنَّهَ وَ الْجَیِّدَ وَ الرَّدِیَّ أَلَا وَ مَثَلُ الْعَقْلِ فِی الْقَلْبِ کَمَثَلِ السِّرَاجِ فِی وَسَطِ الْبَیْت‏^[۲۰۵]
پس از آن که انسان در حد زن و یا مرد بودن بالغ شد، در قلب او نوری وارد می شود که با آن واجب و مستحب و خوب و بد را می فهمد . عقل در قلب ، مااند چراغی در وسط خانه است .»
همچنین پیامبر اکرم (ص) می فرماید :
«العقل‏ نور فی القلب یفرق به بین الحق و الباطل‏^[۲۰۶]
عقل نوری است در قلب که به وسیله آن حق و باطل تشخیص داده می شوند .»
پس عقل ، امری خدادای است و هدیه ای از جانب خداوند می باشد. ^[۲۰۷]ولی اراده انسان ، در بهره از عقل دخیل است و هر شخصی با اراده و اختیاری که دارد ، می تواند در تقویت و یا تضعیف عقل مؤثر باشد . زیرا در نهاد انسان هم قوای عقلی وجود دارد و هم قوای شهوانی و او می تواند عمل خود را مطابق با یکی از آن ها قرار دهد . امیرالمؤمنین ۷انسانیت انسان را به عقل او می داند و وجه تمایز انسان و حیوان و فرشته را در عقل بیان می کند :
«إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَکَّبَ فِی الْمَلَائِکَهِ عَقْلًا بِلَا شَهْوَهٍ وَ رَکَّبَ فِی الْبَهَائِمِ شَهْوَهً بِلَا عَقْلٍ‏ وَ رَکَّبَ فِی بَنِی آدَمَ کِلَیْهِمَا فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ‏ شَهْوَتَه َهُوَ خَیْرٌ مِنَ الْمَلَائِکَهِ وَ مَنْ غَلَبَتْ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهَائِم‏^[۲۰۸]
خداوند در فرشتگان عقلی بدون شهوت نهادو در چهارپایان شهوتی بدون عقل و در فرزندان آدم هر دو را قرار داد، پس هر کس عقلش بر شهوتش غالب شود ، از فرشتگان برتر است و هر کس شهوتش بر عقلش پیروز شوداز چهار پایان بدتراست»
بنایراین در وجود انسان، دو نیروی متضاد عقل و شهوت قرار دارد، که هر یک راهی را پیش پای او باز می کند و به سوی خویش فرا می خواند . در این مرحله است که انتخاب صورت می گیرد و انسان آزادانه یکی از این دو را بر می گزیند . لذا حضرت در بیانات مختلف عقل را در مقابل شهوت قرار داده است ^[۲۰۹]. خطابات قرآن به کافران، به این که چرا تعقل نمی کنند به این دلیل است . زیرا به جای نیروی عقل ، شهوت را برگزیده اند . همچنین به همین جهت است، که امیرالمؤمنین تا این اندازه برای عقل و خرد ارزش قائل است .
«قیمه کلّ‏ امرى‏ء عقله‏^[۲۱۰]
ارزش هر انسانی به خرد اوست ‏»
از این رو امیرالمؤمنین۷ یکی از فلسفه های بعثت انبیاء را آشکار کردن خرد بشریت می داند و فرموده پیامبران گنجینه‏هاى دانش که در درون عقلها نهفته است، براى او آشکار سازند، چرا که دست قدرت پروردگار، گنجینه‏هاى بسیار عظیم و گرانبها در درون عقل آدمى نهاده که اگر کشف و آشکار شوند، جهشى عظیم در معارف حاصل مى‏شود، ولى غفلت و تعلیمات غلط و گناهان و آلودگیهاى اخلاقى، پرده‏هایى بر آن مى‏افکند و آن را مستور مى‏سازد. پیامبران این حجابها را بر مى‏گیرند و آن گنجینه‏ها را آشکار مى‏کنند.
براین اساس پیامبران چیزى به انسان نمى‏دهند، که در او نبوده است، بلکه آنچه دارد پرورش مى‏دهند و گوهر وجود او را آشکار مى‏سازند. حتّى بعضى معتقدند، تمام تعلیماتى که به انسانها داده مى‏شود، عنوان یادآورى دارد، چرا که ریشه علوم در درون جان انسانها نهفته است و معلّمان- اعم از پیامبران و پیروان خط آنها- با تعلیمات خویش، آنها را از درون جان انسان ظاهر مى‏کنند، گویى علوم همچون منابع آبهاى زیرزمینى هستند که با حفر چاه ها، بر سطح زمین جارى مى‏شوند.^[۲۱۱]
«فَبَعَثَ فِیهِمْ رُسُلَهُ وَ وَاتَرَ إِلَیْهِمْ أَنْبِیَاءَهُ لِیَسْتَأْدُوهُمْ مِیثَاقَ فِطْرَتِهِ وَ یُذَکِّرُوهُمْ مَنْسِیَّ نِعْمَتِهِ وَ یَحْتَجُّوا عَلَیْهِمْ بِالتَّبْلِیغِ وَ یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول^[۲۱۲]
پس خداوند رسولانش را بر انگیخت، و پیامبرانش را به دنبال هم به سوى آنان گسیل داشت، تا اداى عهد فطرت الهى را از مردم بخواهند، و نعمتهاى فراموش شده او را به یادشان آرند و با ارائه دلایل بر آنان اتمام حجت کنند، و نیروهاى پنهان عقول آنان را بر انگیزانند »
هنگامی که انسان ها در پرتو تعالیم پیامبران قرار می گیرند، به بالاترین مراتب حیات عقلی می رسند .
ابن میثم می گوید : استعمال دفائن، در کلام امام (ع) استعاره لطیفى است. چون گوهرهاى خرد و نتایج اندیشه در وجود انسانها بالقوّه موجود بوده است، به گنجینه‏هاى نهفته شباهت پیدا کرده و استعاره آوردن دفینه براى آنها شکلى زیبا یافته است. چون انبیا براى آماده ساختن نفوس و استخراج و اظهار جواهر اندیشه انسانها اساس و اصل هستند، نسبت برانگیختن افکار به آنها زیباست و براى این که انسانها را ارشاد کنند نیاز به ادلّه و براهین و زمینه‏هایى دارند که عبارت از نشانه‏هاى قدرت الهى است^[۲۱۳].
۳ـ ۱ـ۳ـ۱ـ آثار خرد ورزی در زندگی اجتماعی
حال که اهمیت بحث تعقل و خرد ورزی بیان شد ، به کارکرد این مهم در زندگی اجتماعی پرداخته می شود. کارکرد عملی تعقل در اخلاقیات جلوه پیدا می کند . عقل، خوب وبد اعمال را تشخیص می دهد و انسان را به انجام برخی کارها و پرهیز از برخی دیگر ترغیب می کند .
خردمند در رفتار اجتماعی و فردی بهترین شیوه زندگی را بر می گزیند. یکی از مهمترین مؤلفه ها در رفتار اجتماعی رعایت ادب است ، کسی که در زندگی فردی و اجتماعی خویش آداب و رفتارهای پسندیده را رعایت نمی کند، از خرد و روح خردورزی به دور است:
«الأَدَبُ صورَهُ العَقل‏^[۲۱۴]
ادب، صورت خرد است‏ »
« ألأدب‏ فی‏ الإنسان‏ کشجره أصلها العقل^[۲۱۵]
ادب در آدمی همچون درختی است که ریشه آن خرد است»
به بیان زیبای امام علی آدابی که از خرد برنخیزد ، چندان پایدار نخواهد بود ؛ چرا که ریشه ای نااستوار دارد و درخت بی ریشه ، محکوم به هلاکت است .
از مهمترین کارکرد های بیرونی دیگر خرد ورزی و تعقل در زندگی اجتماعی ، خوش رفتارى با مردم، مدارا کردن با خلق، همراه با انس و الفت، بردبار، صبور در برابر نادانان، جوانمرد ، دورى گزیدن از گناه، عاقبت اندیش و محطاط ،هشیار، منصف با خود، کنار گذارنده خشم، هنگام مخالفت با او و پذیرنده حقیقت، بردبار، میانه‏رو؛ وفا کننده به عهد ، همراه با حقّ ، راستگو ، بیزار از دنیا و سرکوب گر هوای نفس و پاکدامن است ^[۲۱۶].
تمامی این موارد را می توان در یک جمله خلاصه کرد، نخستین اقتضای خردورزی، پایبندی به اصول و بنیانهای اخلاقی است. به همین سبب فرد عاقل در تعاملات اجتماعی، معاشرتی نیکو دارد و هرگز به ناهنجاریهای اجتماعی نزدیک نمی شود. همه کسانی که از خردهای سالم و فروزان بهره مندند، به خوبی ها علاقه مند و از زشتی ها روی گردان اند.
۳ـ۲ـ کنترل بیرونی (اجتماعی)
مقدمه
کنترل اجتماعی، یعنی مجموع وسایل و شیوه هایی که با بهره گرفتن از آن، یک گرده یا یک واحد، اعضای خود را به پذیرش رفتارها ، هنجارها ، قواعد و حتی آداب و رسومی منطبق با آن چه گروه مطلوب تلقی می کند، سوق دهد ^[۲۱۷]
کنترل اجتماعی در عرف جامعه شناسی دارای دو معنا است :

• • مجموع عوامل محسوس و نامحسوسی که یک گروه اجتماعی ، به قصد حفظ یگانگی خود، در راه جامعه پذیری و فرهنگ پذیری اشخاص به کار می برد.

• • مجموع موانعی که گروه اجتماعی به قصد جلوگیری افراد ازکجروی اجتماعی در راه آنان به وجود می آورد. ^[۲۱۸]

در واقع کنترل اجتماعی رسمی به تلاشها و اقداماتی از طرف دولت و حکومت گفته می شود، که در جهت مقابله با وقوع جرم و کجروی در جامعه اجرا می شود، و متکی بر ضمانتهای اجرایی حکومتی است . کنترل اجتماعی برای تنظیم روابط اجتماعی ضروری است، تا از طریق آن بتوان جامعه را سازمان دهی کرد . انسجام و پایداری جامعه انسانی ، بستگی به نحوه إعمال نظارت در آن جامعه دارد . روش هایی که هر حکومتی برای نظارت اجتماعی خود بکار می برد، متفاوت است و بستگی به شرایط اجتماعی ـ اقتصادی آن جامعه دارد . ولی هدف همه آنها حفظ سیستم جامعه و تنظیم روابط اجتماعی و کنترل رفتار افراد جامعه می باشد . طبیعی است که اگر انسان بداند عملکرد او مورد بازررسی قرار می گیرد ، در انجام کارها دقت بیشتری می کند .
در حکومت امیرالمؤمنین ۷شاخصه نظارت و کنترل، دقیق و به بهترین صورت وجود داشت . با اینکه آن حضرت اهتمام ویژه ای در انتخاب کارگزاران داشتند، ولی آن ها را به حال خود وانگذاشته و برای همه طبقات اجتماعی و کارگزان خود، ناظران و بازرسانی قرار داده بود . این ناظران باید راستگو و وفادارو حق گو باشند و مراتب را به اطلاع آن حضرت برسانند و در نهایت، در امور ناظران ارشد نیز خودشان نظارت داشتند . آن حضرت در امر حساب خواهی و نظارت هیچ گونه کوتاهی و انعطاف نابجا و گذشت بی مورد را إعمال نمی داشت و با تیز بینی و شدت عمل ریشه فساد را از بین می برد، تا کسی تصور نکند هر گونه که بخواهد می تواند، رفتار کند و به هر ناهنجاری عمل کنند و در مقابل، پاسخگو هم نباشند. هرگز به خاطر مصلحت های زودگذر ، با خیانت کاران مسامحه نمی کرد؛ بلکه بلافاصله دست متجاوز را قطع می نمود.
زمانی که به آن حضرت گزارش می دادند که یکی از کارگزاران خطائی مرتکب شده، امام ۷با شدت تمام با او برخورد می نمود . دقت نظارت و کنترل آن حضرت بر عملکرد کارگزاران خود تا حدی بود که شرکت یکی از کارگزاران در یک مهمانی اشرافی، از نظر آن حضرت مخفی نماند.^[۲۱۹]
۳ـ۲ـ۱ـ نظارت مستقیم
در این شیوه، مدیر مستقیما و به صورت آشکار بر کار تمامی واحدها و عملکرد همه کارکنان خود نظارت

درون گروهی

۴۳/۷۸۳۱۲

۱۹۱

۰۱/۴۱۰

کل

۸۳/۸۰۱۴۴

۱۹۳

آزمون تحلیل واریانس(۰۵/۰P> و ۲۳/۲=_{(۲و ۱۹۱)}F)، نشان داد که بین متوسط کیفیت زندگی افراد با طول مدت فقدان در گروهای ازدواج مجددکرده و مجرد تفاوت معناداری مشاهده نشد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
خلاصه یافته ها
این پژوهش با هدف بررسی «مقایسه کیفیت زندگی زنان ازدواج مجدد کرده و ازدواج نکرده شاهد استان کرمانشاه» صورت گرفته است.
نمونه پژوهش حاضر ۲۰۰ نفر از همسران شهید میباشند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده اند، پرسشنامه کیفیت زندگی SF-36 بر روی گروه نمونه اجرا شد. نتایج پژوهش با بهره گرفتن از روش علی مقایسه ای و آزمون t تست و تحلیل واریانس یک راهه مورد تحلیل قرار گرفت که به شرح زیر است:
فرضیه اصلی
کیفیت زندگی زنان شاهد ازدواج مجدد کرده و ازدواج مجدد نکرده شاهد متفاوت است.با توجه به اطلاعات مندرج درجدول ۵-۴ و نیز مقدار t مشاهده شده در این پ‍ژوهش در سطح آلفای ۰۵/۰ فرضیه صفر تایید میشود. یعنی ازدواج مجدد در کیفیت زندگی این دو گروه تاثیر معناداری ندارد. نتایج این پژوهش با یافته های مقدم طالمی(۱۳۸۳) که نشان داد بین جنسیت، تاهل، پست سازمانی و ساعات اضافه کاری و حداقل یکی از ابعاد کیفیت زندگی رابطه بدست آمد مغایر میباشد. همچنین با یافته های تهرانی (۱۳۷۹) که نشان داد افراد مذکر و متاهل، افراد با تحصیلات بالاتر، افرادی که با همسر خود زندگی میکردند و افراد شاغل کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند، مغایر میباشد. ونیز با یافته های پوردهکردی (۱۳۸۴)،درویش پورکاخکی (۱۳۸۳) مبنی بر اینکه بین جنسیت، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و اقتصادی با کیفیت زندگی رابطه معناداری وجودندارد، همسو میباشد.
باتوجه به اینکه هر دو شکل از خانواده ها دارای معایب و مزایایی است از جمله اینکه در خانواده های دوباره ازدواج کرده نامادری خیلی بیشتر دچار تعارض و ناسازگاری میشوند، چون از آنها انتظار میرود مسئول روابط خانواده باشند، به سرعت پی میبرندکه رابطه والد ناتنی – فرزند خوانده ها بیدرنگ برقرارنمیشود. حتی زمانی که شوهر آنها سرپرستی فرزندان خود را بر عهده ندارد، نا مادری باز هم احساس استرس میکند.عموماٌ در خانواده های دوباره ازدواج کرده۳ تا ۵ سال طول میکشد تا خانواده های آمیخته، پیوند و آسایش خانواده های تنی دست نخورده را برقرارکنند (اای هینگر – تالمن و پسلی،۱۹۹۷،نقل از بهاری،۱۳۸۲).
از سوی دیگر ازدواج مجددباعث کاهش مشکلات همسران میشود به ویژه اگربا افراد مجردصورت گرفته باشد. (رسول زاده طباطبایی،۱۳۷۱).
به طورکلی، سلامتی وسالم بودن خانوادههایی که توسط مادران تک والدی اداره میشوند، به سن و مرحله وارد شدن مادر و فرزندان، سطح تحصیلات ،درآمد و حمایت اجتماعی بستگی دارد. معمولا"شرایط زندگی مخاطره آمیزوپردغدغه است اگرچه خانواده های تک والدی بسیاری به سرپرستی مادران وجود دارندکه ازعملکردبسیارخوبی بهره مندند).
با توجه به گذشت زمان و در پی آن حل مشکلات سازگاری درخانواده های ازدواج مجددکرده و نیز برخورداری از حمایتهای مادی و کاهش نقش و تعارضات مادران ازدواج نکرده و بزرگ شدن فرزندان در هر دو گروه، میتوان این عدم تفاوت را تبیین کرد. از سوی دیگر بسیاری از ازدواجها دراین جامعه با افراد مجرد مثلا (برادر شوهر) انجام گرفته است. درنتیجه چنین ازدواج هایی میتواند، مشکلات ناشی از ارتباط فرزندان با پدر خواندهها را کاهش دهد.
فرضیه اول
‌عملکرد جسمانی در زنان شاهد ازدواج مجدد کرده و ازدواج مجدد نکرده متفاوت میبا شد. با توجه به اطلاعات مندرج درجدول ۶-۴ فرضیه صفر تایید میشود.یعنی از لحاظ عملکرد جسمانی در دو گروه تفاوتی دیده نشد.
نتایج این پژوهش با یافته های علویان و همکاران (۱۳۸۵) مبنی بر اینکه عملکرد جسمانی با هیچ کدام از خرده مقیاسهای کیفیت روابط زناشویی همبستگی نشان نداد، همسو میباشد. ولی با یافته های علیا(۱۳۸۰،به نقل از بلداجی،۱۳۸۷)که نشان داد که زنان سرپرست خانوار در مقایسه با زنان غیرسرپرست میزان استرس جسمی زیادی را متحمل میشوند مغایر میباشد . نتایج این فرض با یافته های به دست آمده از پژوهشهای هارلو(۱۹۹۱) و فرارو(۱۹۸۹)نوریان و همکاران(۱۳۸۴)همسو و با پژوهش درویش پورکاخکی (۱۳۸۴ ) که بین سن و ابعاد عملکرد جسمی رابطه معنی داری به دست آورد، همسو میباشد. در تحلیل این فرض می توان گفت عملکرد جسمانی کیفیت زندگی تحت تاثیر سن میباشد .نتایج مطالعات پیشین گزارش در خصوص ارتباط سن با کاهش سلامتی، روحیه، اضطراب و افسردگی را تایید نمود (ناولین، ۱۹۷۴).
فرضیه دوم
کارکرد نقش جسمی زنان ازدواج مجدد کرده و نکرده ی شاهد متفاوت است. با توجه به اطلاعات مندرج درجدول۷-۴ و نیز مقدار t مشاهده شده در این پ‍ژوهش فرضیه صفر تایید میشود .و هیچگونه تفاوت معناداری بین دو گروه از لحاظ کارکرد نقش جسمی دیده نشد. این پژوهش با یافته های درویش پورکاخکی (۱۳۸۴) وامین شکروی (۱۳۸۸)همسو میباشد. هیچ گونه پژوهش مغایر با موضوع یافت نشد.
در این پژوهش با توجه به قرار گرفتن آزمودنی هادر دامنه سنی ۴۴ تا ۵۰ و بالتبع برخوردار بودن از فرایند رشدی تقریباً یکسان، می توان گفت عملکرد جسمی در دوگروه بدون تفاوت میباشد.
فرضیه ی سوم
درد بدنی در زنان ازدواج مجدد کرده وازدواج مجدد نکردهی شاهد متفاوت است .
با توجه به یافته های جدول۸-۴ تفاوت معناداری که نشان دهد که عملکرد این دو گروه متفاوت میباشد وجود ندارد. این پژوهش با یافته های درویش پورکاخکی (۱۳۸۴) همسوو با یافته های امین شکروی(۱۳۸۸) که نشان داد دربین زنانی که از لحاظ فعالیتهای بدنی فعال تراز زنانی بودند که غیر فعال بودند از لحاظ درد جسمی بین دو گروه تفاوت معنادار آماری وجود دارد. یعنی دردجسمی در زنانی که فعال تربودند کمترگزارش شد، مغایر میباشد .
بنت (۱۹۹۷) تاثیر سن در کاهش سلامتی جسمی و روانی را نشان داد که عملکرد مربوط به سن باعث افزایش آشفتگی شخص در مشکلات مربوط به سلامت جسمی و مشکلات اجتماعی و کاهش روحیه میگردد. براساس پژوهشهای انجام گرفته آنچه که باعث کاهش عملکرد جسمی و اجتماعی افراد می گردد بالا رفتن سن میباشد.
حبیبی و همکاران(۱۳۸۷)بین کیفیت زندگی و رفتارهایی مانند ورزش، پیاده روی،کنترل وضعیت تغذیه ای ارتباط معناداری را به دست آورد.
با توجه به افزایش آگاهی افراد در زمینه ی عادات صحیح تغذیه ای از طریق رسانه های گروهی ومیزان فعالیت این افرادتحرک و عدم تحرک(مثلا میزان ورزش یا پیاده روی)و همچنین ارائه خدمات پزشکی از طریق معاونت بهداشت و درمان سازمان بنیاد شهید این مسئله قابل تبیین و تفسیر میباشد.
فرضیه ی چهارم
سلامت عمومی زنان ازدواج مجددکرده و نکرده ی شاهد متفاوت است. با توجه به یافته های جدول ۹-۴ فرضیه صفر پذیرفته میشود. یعنی سلامت عمومی در این دو گروه تفاوتی ندارد. این پژوهش با یافته های نوریان و همکاران ( ۱۳۸۴)و امین شکروی و همکاران (۱۳۸۸) مغایرو با یافته های درویش پورکاخکی (۱۳۸۴) همسو میباشد.
در این پژوهش با توجه به ارائه خدمات از سوی سازمان حمایتی بنیاد شهید (ارائه حقوق وخدمات آموزشی، رفاهی، تفریحی و بهداشتی ) و از طرفی با توجه به طی مراحل سوگ وگذر خانواده و رسیدن به مرحله پذیرش و سازگاری در خانواده ها ی بازسازی شده این عدم تفاوت قابل تفسیر میباشد.
فرضیه ی پنجم
سرزندگی زنان ازدواج مجددکرده وازدواج نکرده ی شاهد متفاوت است. با توجه به یافته های جدول ۱۰-۴ فرضیه صفر پذیرفته میشود. یعنی سرزندگی در این دو گروه تفاوتی ندارد. نتایج این پژوهش بایافته های لانگ (ترجمه نام آور،۱۳۷۳)که دریافت زنانی که متعاقب از دست دادن شوهر ازدواج مجدد نکردهاند با ده استرس مواجهاند که عبارتند از: مالی-اقتصادی، احساس گناه، عدم ارضای نیازهای شخصی، عزت نفس پایین، فقدان نظم در زندگی، فقدان قواعد در اداره خانواده، مشکل در ارتباطات اجتماعی، فقدان تفریح سالم و مسئولیت سنگین مغایرمیباشد. همچنین با یافته های امین شکروی(۱۳۸۸)که نشان داد سرزندگی زنانی که فعالیت جسمی منظمی دارند در مقایسه با زنانی که فعالیت جسمی ندارند بالاتر میباشد، مغایر میباشد و نیز با یافته های احمدی (۱۳۸۳)که دریافت هر اندازه از زمان شهادت همسرمدت بیشتری سپری شده باشد میزان افسردگی کاهش مییابد همسو می باشد.
با توجه به عامل زمان و تاثیر آن بر فرایند داغدیدگی که مهمترین عامل تاثیرگذاردر این پزوهش می باشد و نیزبا توجه به حمایت های فرهنگی (برگذاری اردوها،تفریحات سیاحتی –زیارتی)و نیزآموزش مهارتهای زندگی و همچنین با توجه به امید به زندگی این افراد به دلیل بزرگ شدن فرزندان و موفقیت های تحصیلی و شغلی آنان در هر دو گروه این عدم تفاوت قابل توجیه میباشد.
فرضیه ی ششم
عملکرد اجتماعی زنان ازدواج مجدد کرده و ازدواج نکرده ی شاهد متفاوت است. با توجه به یافته های جدول ۱۱-۴ فرضیه صفر پذیرفته میشود. یعنی عملکرد اجتماعی در دو گروه ازدواج مجددکرده و غیر ازدواج کرده تفاوتی ندارد. نتایج این پژوهش با یافته های نور بالا و مداحی (۱۳۷۲)، عباسپور (۱۳۷۱)، رسول زاده طباطبایی و همکاران (۱۳۷۳) که نشان دادکه مشکلات اجتماعی همسران شاهدی که ازدواج مجدد نمودهاند کمتر از آنهایی است که ازدواج مجدد نکردهاند، مغایر میباشد. همچنین با یافته های بلداجی (۱۳۸۷)که در خانواده های زن سرپرست مادر استرس بیشتر و رضایت کمتری را به طوری که بیشتر دچار انزوا و سرخوردگی اجتماعی و نیز کاهش کیفیت زندگی آنها را باعث میشود، ‌مغایر است. و با یافته های علیا (۱۳۸۰،به نقل از بلداجی،۱۳۸۷) که نشان داد زنان سرپرست خانوار نسبت به زنان غیر سرپرست استرس زیادی را در مسائل اجتماعی متحمل میشوند، مغایر میباشد. همچنین یافته های این پژوهش با نتایج فرارو (۱۹۸۹) که نشان داد بیوهگی سطوح بالاتری از افسردگی، پایین بودن روحیه،‌ کاهش سلامتی در کوتاه مدت را به همراه دارد، اما عملکرد اجتماعی فرد ثابت میماند، همسو میباشد. و نیز با یافته های بنت و مورگان (۱۹۹۲)که نشان دادکه عملکرد اجتماعی در دو گروه بیوه ها وآنهایی که هرگز ازدواج نکرده بودند کمتر از آنهایی است که هنوز ازدواج نکرده بودند، مغایر میباشد. از طرفی باتوجه به اینکه دراین پژوهش اکثر همسران دارای فرزند میباشند این مسئله میتواند امیدواری مادر و نیز اجتماعی شدن مادر رابه همراه داشته باشد. در پژوهشی که توسط علاجی و همکاران(۱۳۸۶)انجام گرفت، کیفیت زندگی زنان حداقل دارای یک فرزند بهتر از کسانی گزارش شده است که فرزندی نداشتند، بنابراین ممکن است که در زنانی که ازدواج مجدد نکردهاند فرزندان را جایگزینی برای احساس تنهایی و خلاء خود کرده باشند.

از طرفی میتوان گفت عملکرد اجتماعی این افراد به دلیل شرکت این افراد در اردوهای دسته جمعی که در پی آن گسترش شبکه اجتماعی را به همراه دارد، و نیز ارائه طرحهای خاص این سازمان از جمله (طرح معتمدین معین) که اعضای آن متشکل از خانواده های تحت پوشش این سازمان میباشد و با هدف بررسی مشکلات این جامعه و ارائه راهکارهای لازم از طریق واحد های مربوطه انجام فعالیت میکنند و نیز ارائه خدمات مددکاری و مشاوره ای و شرکت در کلاس های آموزشی این سازمان قابل تفسیر میباشد .
فرضیه ی هفتم
کارکرد نقش – هیجانی زنان ازدواج مجددکرده و ازدواج نکرده ی شاهد متفاوت است. با توجه به یافته های جدول ۱۲-۴ فرضیه صفر پذیرفته می شود. یعنی کارکرد نقش هیجانی در دو گروه ازدواج مجدد کرده و غیر ازدواج کرده تفاوتی ندارد. یافته های این پ‍ژوهش با امین شکروی (۱۳۸۸) که دریافت کارکرد نقش -هیجانی در زنان با فعالیت جسمی منظم در مقایسه با زنان فاقد فعالیت های جسمی یکسان میباشد، همسو میباشد. کوهپایه)۱۳۸۰، نقل از اسلامی،۱۳۸۴) نشان داد که بزرگسالان مسنتر نسبت به بزرگسالان جوانتر احساس خشنودی کمتر و رضایت بیشتری از زندگی داشتند و این مسئله خود میتواند حاکی از این امر باشد که ارزیابی شناختی و ادراکی از زندگی به طور کلی با بالا رفتن سن افزایش مییابد، در حالی که احساسات و عواطف در همین سنین کاهش مییابد، بنابراین میتوانند کنترل بیشتری بر بعد هیجانات داشته باشند.

نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- مقدمه
در این فصل از تحقیق، حاصل کار یعنی آنچه که در فصل چهارم بدست آمده مورد بحث قرار می گیرد. به این ترتیب که نتایج حاصل از تحقیق حاضر ذکر شده و پس از نتیجه گیری کلی به ارائه پیشنهاد های کاربردی پرداخته می شود.
۵-۲- نتیجه گیری
مقوله کارآفرینی سازمانی به عنوان یکی از موضوعات مهم همواره در حوزه مدیریت مورد توجه بوده است. به دلیل اهمیت موضوع در این تحقیق تلاش شد تا عوامل مختلفی که به طور مستقیم و غیر مستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی در صنعت بانکداری تاثیر دارند، مورد بررسی قرار گیرند. این عوامل عبارتند از: انگیزش، مهارت های فردی، حمایت محیطی ادراک شده، پویایی محیطی ادراک شده، نگرش، هنجارهای ذهنی و همچنین کنترل رفتاری ادراک شده. برای نشان دادن ارتباط میان متغیرها ۷ فرضیه مطرح گردید. نتایج به دست آمده از آزمون مدل علّی تحقیق نشان می دهد که نگرش، هنجارهای ذهنی و همچنین کنترل رفتاری ادراک شده به طور مستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر دارند. همچنین متغیرهای انگیزش، مهارت های فردی، حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده به طور غیر مستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر می گذارند. علاوه بر این مشخص گردید که متغیرهای انگیزش و مهارت های فردی بر نگرش تاثیر مثبت دارند و از طرف دیگر، متغیرهای حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده بر کنترل رفتاری ادراک شده تاثیر مثبت دارند که این نتایج همسو با نتایج تحقیقات محققان پیشین از جمله فینی و دیگران (۲۰۱۲)، کوئه و دیگران (۲۰۱۲)، فریرا و دیگران (۲۰۱۲) و قنبری نژاد و دیگران (۱۳۹۱) است. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان می دهد که مدل به کار گرفته شده در تحقیق حاضر، عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی را به خوبی پیش بینی میکند و به مدیران سازمان ها به ویژه مدیران بانک ها کمک می نماید تا با شناسایی این عوامل به طراحی سیستم ها و استراتژی های مناسب برای تقویت و توسعه فعالیت های نوآورانه و کارآفرینانه در سازمان بپردازند و از این طریق بتوانند مزیت رقابتی کسب نمایند.

۵-۳- پیشنهادات تحقیق
در مجموع با توجه به ادبیات تحقیق، متدولوژی مورد استفاده و همچنین تحلیل داده های جمع آوری شده و نتیجه گیری های انجام شده در قالب مدل ساختاری، پیشنهادات ذیل مطرح میگردند:
۱- ایجاد انگیزش در کارکنان جهت بروز رفتارهای نوآورانه و کارآفرینانه از طریق دادن پاداش، ترفیع و سایر مشوق های برانگیزاننده، بسط مدیریت نوآوری با هدف توسعه در سازمانها، تشویق مدیران به پذیرش تغییر و فرصت جویی، مدیریت صحیح ایده های نوین ارائه شده از سوی کارکنان
۲- توجه به مقوله آموزش کارکنان به منظور افزایش مهارت ها و شایستگی های آنها جهت ترغیب کارکنان به رفتارهای نوآورانه و کارآفرینانه، توجه به مسأله شایسته سالاری در نظام انتصابات و عدم تبعیض، جذب و نگهداری افراد خلاق و شایسته در سازمانها جهت پاسخ به تهدیدات رقبا، تقویت خود کنترلی کارکنان
۳- ایجاد جو و فضایی مناسب و ترغیب کننده برای بروز رفتارهای نوآورانه و کارآفرینانه در سازمان، بهبود روحیه و افزایش انگیزه کارکنان برای ارتقای کیفیت خدمات، استقبال از اجرای ایده های کارکنان و یا افراد خارج از سازمان که فاقد پستهای اجرایی در سازمان مربوطه می باشند، بهبود وضعیت نظام پیشنهادات به منظور اعتلای روحیه تعاون و همکاری در بین کارکنان و تقویت حس مسئولیت پذیری در آنان
۴- ارتقای کیفیت خدمات بانک از طریق ارائه خدمات جدید و نوآورانه و تنوع بخشی به خدمات به منظور بقا در رقابت و شناسایی فرصت ها برای موفقیت در عرصه کسب و کار، نیاز سنجی و برگزاری دورهای آموزش مهارتی به منظور توانمند کردن کارکنان برای شناسایی فرصتها و بهره برداری از آنها، بکارگیری تکنیکهای خلاقیت برای افزایش توانایی کارکنان برای مواجه شدن با چالشهای سازمانی، ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی به منظور دستیابی به اهداف سازمانی
۵- ایجاد دیدی مثبت نسبت به فعالیت های نوآورانه و کارآفرینانه در سازمان و ترغیب مدیران ارشد سازمان به حمایت از این فعالیت ها، تشریح مزایای رفتارهای کارآفرینانه برای کارکنان و مدیران جهت ترغیب آنان، توسعه بینش کارآفرینی در سازمان ها، پرورش و اشاعه ایده ارائه شده تکریم ارباب رجوع در سازمانها و رفع نواقص آن، قبول انتظارات و پیشنهادات از سوی ارباب رجوع و مشتریان و پاسخگویی سریع به آنها، برنامه ریزی برای تشویق سیستماتیک حرکت های کارآفرینانه
۶- وضع قوانین و رویه هایی جهت حمایت از رفتارهای کارآفرینانه در سازمان و تلاش جهت ارائه خدمات جدید و متنوع به مشتریان به طور مستمر، افزایش ظرفیت و توان انطباق پذیری تکنولوژیکی سازمان، بالا بردن شاخص آزادی اقتصادی برای افزایش نوآوری و کارآفرینی در سازمانها، استفاده هر چه بیشتر از پدیده دورکاری به منظور تبلیغات گسترده و فروش خدمات در بازارهای بیشتر
۷- تلاش همه جانبه کارکنان جهت بهبود کیفیت خدمات و استفاده از استراتژیهای ریسکی و تهاجمی به نحوی که واکنش رقبا را برانگیزد و پیشگام بودن در زمینه ارائه خدمات نوآورانه و متنوع، لزوم ثبات در قوانین و مقررات تجارت، هموار کردن مسیر سرمایه گذارهای داخلی و خارجی برای حمایت از ایده های سودآور کارآفرینان سازمانی به منظور توسعه سازمان
۵-۴- پیشنهاد برای تحقیقات آتی
۱- بررسی تاثیر سایر عوامل (مدیریت دانش، سرمایه فکری، فرهنگ سازمانی و …) بر تمایل به کارآفرینی سازمانی
۲- بررسی تاثیر کارآفرینی سازمانی بر عواملی چون عملکرد سازمانی و کسب مزیت رقابتی
۳- مقایسه عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی بین بانک های خصوصی و دولتی
۴- اجرای تحقیق حاضر در سایر صنایع و بخش های تولیدی و خدماتی
۵-۵- محدودیت های تحقیق
محدودیت‌ها برای انجام هر پژوهش می تواند محقق را از رسیدن به نتیجه بهتر و دقیق‌تر باز دارد. در انجام این تحقیق نیز مشکلات متعددی وجود داشت که عمده آنها عبارتند از:
۱) استفاده از شیوه نمونه گیری غیر احتمالی و در نتیجه کاهش قابلیت تعمیم پذیری نتایج تحقیق
۲) محدود بودن تحقیق تنها به یک بخش خدماتی
۳) کمبود یا فقدان منابع علمی قابل دسترس
منابع و مآخذ
الف- منابع فارسی
۱- آذر، عادل و مؤمنی، منصور، ۱۳۸۷، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، جلد اول، چاپ پانزدهم، انتشارات سمت
۲- احمدپور داریانی، محمود، ۱۳۸۶، کارآفرینی: تعاریف نظریات و الگوها، نشر پردیس
۳- امیری، علی نقی، مرادی، یزدان، نگرش‏های کارآفرینانه دانشجویان و موانع آن، فصلنامه پزوهش و برنامه‏ ریزی در آموزش عالی، شماره ۴۹، ۱۳۸۷، ۶۷-۴۵
۴- انصاری، محمدتقی، سلمانی زاده، عباس، نوآوری در سازمان ها بر مبنای کارآفرینی سازمانی، راهبرد یاس، تابستان ۱۳۸۸ - شماره ۱۸، ۱۶۶ تا ۱۸۵٫
۵- بارانی، شهرزاد، اطهری، زهرا، زر افشانی، کیومرث، ۱۳۸۸، بررسی دلایل گرایش به کارآفرینی دانشجویان علمی-کاربردی کشاورزی (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)، توسعه کارآفرینی، سال دوم، شماره ششم، ۹۵-۷۳
۶- پاشا شریفی، حسن و شریفی، نسترن، ۱۳۸۳ ، روش های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سخن
۷- حافظ نیا، محمد رضا، ۱۳۸۸، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات سمت
۸- حسین پور، داود، زارعی وش، فاطمه، الگوی کارآفرینی سازمانی (مطالعه موردی: اداره کل تعاون استان تهران)، تعاون، سال ۲۱، شماره ۴، زمستان ۱۳۸۹، ۱۹۴-۱۷۱
۹- حسینی، محمدحسین، ۱۳۸۵، موج های پیش برنده کارآفرینی، ماهنامه تدبیر ۱۳۸۵، شماره۱۷۷، ۹۹-۹۸٫
۱۰- حاجی یخچالی، علیرضا،۱۳۸۲، بررسی و اولویت‏بندی نگرش دانشجویان نسبت به مواد و دوره‏های آموزش کارآفرینی و خود اشتغالی در دانشگاه شیراز، اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشور، تهران
۱۱- خاکی، غلامرضا، ۱۳۸۲،روش تحقیق در مدیریت،چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
۱۲- دلاور، علی، ۱۳۸۰، راهنمای تحقیق و ارزشیابی در روان شناسی و علوم تربیتی ، چاپ دوم، تهران، نشر ارسباران
۱۳- زارع، قاسم، حمیدی، مهرزاد، سجادی، سید نصرالله، رابطه بین عوامل روان شناختی توانمندسازی کارشناسان و کارآفرینی سازمانی در سازمان تربیت بدنی کشور، نشریه علوم حرکتی و ورزش، سال پنجم، جلد اول، شماره ۹، بهار و تابستان، (۱۳۸۶)، ۸۱-۷۱
۱۴- سعیدی، م، مهتدی، م، تاثیر آموزش کارآفرینی بر توسعه رفتارهای کارآفرینی (مطالعه موردی: آموزش‏های کارآفرینی وزارت کار و امور اجتماعی)، توسعه کارآفرینی، سال اول، شماره دوم، ۱۳۸۷، ۷۳- ۵۷
۱۵- سلازار، م، تیونگ، ا، سونیا ودیا، پ، (۱۹۹۸)، مقدمه‏ای بر کارآفرینی، ترجمه سیامک ناطق (۱۳۸۰)، انتشارات کوهسار
۱۶- سکاران، اوما، ۱۳۸۵، روش های تحقیق در مدیریت،ترجمه محمد صائبی و محمود شیرازی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
۱۷- شاهین، آرش، ابوالحسنی، زهرا، (۱۳۸۹)، «سنجش تفاوت مشخصات کیفیتی خدمات و نحوه ارائه خدمات در صنعت بیمه (بررسی موردی: شرکت بیمه ایران در استان اصفهان)»، مجله دانش و توسعه (علمی- پژوهشی)، سال هجدهم، شماره ۳۱ ، صص ۹۶-۷۵٫
۱۸- صمد آقایی، جلیل، ۱۳۷۹، سازمانهای کارآفرین، نشر مؤسسه عالی آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
۱۹- صمدی، پ، شیرزادی، ه، بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کارآفرینی در دانش آموزان، فصلنامه نوآوری‏های آموزشی، سال پنجم، شماره ۱۶، ۱۳۸۷، ۱۸۷- ۱۶۴
۲۰- طالبی، کامبیز، زارع یکتا، محمدرضا، آموزش کارآفرینی دانشگاهی و نقش آن در ایجاد و توسعه شرکت‏های کوچک و متوسط دانش‏بنیان، توسعه کارآفرینی، سال اول، شماره ۱، ۱۳۸۷، ۱۳۱-۱۱۱
۲۱- طاهری، عبدالمحمد، جهرمی، امین شایان، ترابی، سهیلا، بررسی رابطه کارآفرینی سازمانی با خلاقیت در سازمان فنی و حرفه ای شهرستان گچساران، فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال اول، شماره ۴، زمستان ۱۳۸۹، ۶۲-۴۵
۲۲- عابدی، رحیم، کاوش در کارآفرینی درون سازمانی، مطالعات مدیریت بهبود و تحول، پاییز و زمستان ۱۳۸۱، شماره ۳۵ و ۳۶، ۱۳۸۱، ۱۳۱-۱۱۱
۲۳- فراهانی، ابوالفضل، عجم، قاسم، عزیزیان کهن، نسرین، سراج، سارا، رابطه بین عوامل روانشناختی توانمندسازی و کارآفرینی سازمانی کارکنان اداره کل تربیت بدنی استان خراسان رضوی، مدیریت ورزشی، شماره هشتم، بهار ۱۳۹۰، ۵۵-۴۱