سطح خطا
که حجم نمونه به این ترتیب محاسبه میشود:

جهت اطمینان از رسیدن به این تعداد و با توجه به این امر که همواره تعدادی پرسشنامه نیمه کاره نیز وجود دارد. در ضمن همانگونه که اشاره شد روش نمونه گیری مورد استفاده در این پژوهش نمونه گیری تصادفی ساده میباشد. در این روش احتمال زیادی وجود دارد که الگوهای پراکنش ویژگی‌هایی که در پژوهش خود بدان علاقهمند هستیم، به همان صورت در عناصری که برای نمونه بر میگزینیم توزیع شده باشد، در این روش تمامی اعضای جامعه شانس یکسانی برای انتخاب شدن دارند و از کمترین سوگیری و بیشترین تعمیمپذیری برخوردار میباشد (سکاران، ۱۳۹۰، ۳۰۰).

ب) نمونه آماری
گروه نمونه، مجموعه کوچکی از جامعه آماری است مشتمل بر برخی از اعضا که از جامعه آماری انتخاب شده‌اند. به عبارت دیگر تعدادی از اعضای جامعه آماری (اما نه همه) که گروه نمونه را تشکیل می‌دهند. نمونه‌برداری انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است بطوریکه با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی‌های آزمودنی گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات و یا ویژگی‌ها را با اعضای جامعه آماری تعمیم دهیم. دلایل استفاده از گروه نمونه نیز به جای جمع‌ آوری داده‌ها از کل جامعه آماری کاملاً آشکار و روشن است. در بررسی‌های پژوهشی که شامل چند هزار عضو جامعه آماری می‌شود، عملاً غیر ممکن است که اطلاعات را از هر عضو جمع‌ آوری کنیم یا او را آزمون نماییم حتی اگر امکان‌پذیر هم باشد به لحاظ زمان، هزینه و سایر مسائل منابع انسانی مقدور نیست. (سکاران، ۱۳۹۰)
با توجه به میزان خطای ۰۵/۰ و سطح اطمینان ۹۵/۰ از طریق فرمول کوکران تعداد نمونه مورد نیاز ۳۸۴ نفر از مشتریان شش شرکت مذکور می‌باشد .
فرمول کوکران:
با توجه به فرمول کوکران و همچنین نامشخص بودن حجم جامعه آماری حداقل نمونه مورد نیاز ۳۸۴ نفر می‌باشد که در مرحله تحلیل تعداد ۱۱ عدد از آنها به علت عدم کامل بودن پاسخ‌ها کنار گذاشته شد و ۳۷۳ پرسشنامه در تحلیل نهایی استفاده شد.
که مطابق جدول زیر است:

جدول (۱-۳-۱) تعداد نمونه های هر شرکت
باتوجه به اندازه شرکتها(کوچک و متوسط بودن آنها )ومحدود بودن تعدادمدیران آنها (جامعه آماری ۳۰نفره برای ۶ شرکت) طبق جدول مورگان حجم نمونه آماری برای ۶ شرکت ۲۸ میشود ،پس داریم:
۲۸÷۶= ۶/۴=۵

تمایل به پذیرفتن مقررات بهداشت.
اطاعت کردن از مقررات زمین بازی.
۲/۲- میل به پاسخدهی :‌

آشنا ساختن خود با مسائل مهم جاری مربوط به امور بین المللی، ‌سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی از طریق خواندن و بحث اختیاری در باره آنها.
پذیرش مسئولیت در باره سلامت خود و محافظت از سلامت در باره آنها.
پذیرش مسئولیت در باره سلامت خود و محافظت از سلامت دیگران.
۳/۲- خرسندی در پاسخدهی :

کسب لذت از مطالعه به عنوان تفریح.
کسب لذت از صحبت کردن با افراد مختلف.
۰/۳- ارزش گذاری : در این مرحله یادگیرنده احساس می‌کند که چیزی چون درس فیزیک، شیمی، ریاضی و غیره دارای ارزش است. در این سطح از طبقه بندی، ‌یادگیرنده چیزی را بر چیزی دیگر ترجیح می‌دهد، و حتی ممکن است نسبت به آن نوعی تعهد احساس نماید. در این رابطه یادگیرنده رفتار مورد نظر را در موقعیتهای مختلف با چنان ثباتی از خود بروز می‌دهد که میتوان پذیرفت او نوعی ارزش را برگزیده است. این طبقه از سه خرده طبقه به شرح زیر تشکیل یافته است :‌
۱/۳- پذیرش یک ارزش :

شوق مستمر در کسب توانایی صحبت کردن و نوشتن به طور موثر.
افزایش حس نوع دوستی و همرنگی با انسانهای دارای ملیتهای مختلف.
۲/۳- ترجیح دادن یک ارزش :

پذیرش مسئولیت بر ای جذب اعضاء گوشه گیر گروه به گفتگو.
آزمایش عمدی نقطه نظرهای گوناگون در مسائل مورد بحث به منظور کسب نوعی عقیده در باره آنها.
۳/۳- تعهد :

هواداری از عقاید و آرمانهایی که اساس دموکراسی را تشکیل می‌دهند.
ایمان به نیروی استدلال و روش های آزمایشی و مباحثه.
۰/۴- سازمان دادن ارزشها : معنی این طبقه آن است که یادگیرنده مجموعه ای از ارزشها را معین می‌سازد. این طبقه به دو خرده طبقه با نامهای زیر تقسیم شده است :‌
۴/۱- درک مفهوم یک ارزش :

کوشش در جهت تشخیص ویژگیهای یک موضوع هنری مورد تحسین.
کسب قضاوت در باره مسئولیت جامعه برای حفظ منابع انسانی و مادی.

۲/۴- سازمان دادن یک نظام ارزشی:

ارزیابی سیاستها و اقدامات اجتماعی مختلف با توجه به معیارهای رفاه اجتماعی نه با توجه به منافع گروه های اختصاصی.
برنامه‌ریزی برای تنظیم کردن زمان استراحت با فعالیتها.
۰/۵- تشخیص به وسیله یک ارزش یا مجموعه ای از ارزشها : در این مرحله یادگیرنده طبق ارزشهای خود، به نحوی رفتار میکند که رفتار او نشان دهنده شخصیت، جهان بینی، ‌و فلسفه مختص به اوست. این طبقه دارای دو خرده طبقه با نامهای زیر است :
۱/۵- آمادگی کلی :‌

آمادگی برای پذیرش قضاوتها و تغییر دادن رفتار بنابر تجارب به دست آمده.
قضاوت در باره مسائل بر حسب موقعیتها، مقاصد، ‌و پیامدها نه بر حسب تصورات ثابت و جزمی‌یا اندیشه های احساسی شخصی.
۲/۵- تشخص :‌

کسب مجموعه ای از رفتار و اعمال برای تنظیم زندگی شخصی و اجتماعی بر اساس اصول اخلاقی متناسب با آرمانهای دموکراتیک.
کسب یک فلسفه پایدار برای زندگی.
۱۵-۲- حوزه روانی – حرکتی :
هدفهای حوزه روانی – حرکتی به حرکات و اعمال ماهرانه بدنی چون نوشتن، تایپ کردن، نواختن آلات موسیقی، ‌ورزش کردن، و انجام دادن مشاغل و حرفه های گوناگونی که با فعالیت بدنی و روانی هر دو سروکار دارند گفته می‌شود. در آثار رواشناسی و آموزش و پرورش از مهارتهای روانی – حرکتی بیشتر با اصطلاح مهارتهای « حرکتی » یاد شده است.
متخصصان آموزش و اندازه گیری و ارزشیابی که طبقه های سه گانه حوزه شناختی، ‌روانی – حرکتی، و عاطفی را تهیه کرده اند. پس از طبقه بندی حوزه های شناختی و عاطفی، کار خود را متوقف ساختند. و طبقه بندی حوزه روانی – حرکتی را تهیه نکردند. اما کسان دیگری به ایجاد طبقه بندیهایی برای حوزه روانی – حرکتی اقدام نمودند. کیبلر، بارکر و مایلز ( ۱۹۷۰ ) این حوزه را با توجه به مراحل رشد کودکان طبقه بندی کرده اند. شرح مختصر این طبقه بندی و تعدادی هدف نمونه برای طبقات مختلف آن در زیر آمده است.
۰۰/۱- حرکات کلی بدنی : رفتارهای مربوط به این طبقه به وسیله حرکات مستقل اندامها یا حرکات یک اندام در هماهنگی با اندامهای دیگر مشخص می‌شوند. هر چند که فعالیتهای این طبقه مستلزم هماهنگی بین چشم و گوش است، هدفهای این طبقه معمولاٌ نیرومندی، سرعت، ‌یا دقت این گونه حرکات کلی را مورد تأکید قرار میدهند. خرده طبقه های این طبقه به قرار زیرند :
۱۰/۱- حرکاتی که مربوط می‌شوند به اعضای بالای بدن :
هدف نمونه :‌ دانش‌آموز بتواند یک توپ بیس بال راتا فاصله ۱۰ متری پرتاب کند.
۲۰/۱- حرکاتی که مربوط می‌شوند به اعضای پایین بدن :
هدف نمونه :‌دانش‌آموز بتواند ۱۰۰ متر را در ۱۵ ثانیه بدود.

20. 20. ۱. ۴. بصر

بصر در لغت به سه معنای چشم، حس بینائى و علم اطلاق مى‏شود، بصیرت بینائى قلب است.^[۶۰۸] چنانچه در قرآن آمده است: ﴿ بَلِ الإْ ِنْسانُ عَلى‏ نَفْسِهِ بَصِیرَهٌ﴾^[۶۰۹] « بصر» از باب علَم یعلم، در مقام علم و « ابصر» از باب افعال در مقام دیدن می‌آید. امام درباره دنیا فرموده: «… من ابصر بها بَصرّته و من أبصر الیها اعمته»^[۶۱۰]. باء در « بِها» براى سبب و وسیله است یعنى کسی که به وسیله دنیا به دنیا نگاه کند بى‏وفائى آن را و رفتن گذشتگان و توفیق نیکوکاران و عاقبت ستمگران را مى‏بیند و این بینش او را با بصیرت مى‏کند ولى آن‌که به دنیا نگاه کند و مشغول لذّات آن باشد از هر چیز غافل مى‏ماند و دنیا او را کور مى‏کند.^[۶۱۱]
« أَلَا وَ إِنَّ أَخْوَفَ الْفِتَنِ عِنْدِی عَلَیْکُمْ فِتْنَهُ بَنِی أُمَیَّهَ فَإِنَّهَا فِتْنَهٌ عَمْیَاءُ مُظْلِمَهٌ عَمَّتْ خُطَّتُهَا وَ خَصَّتْ بَلِیَّتُهَا وَ أَصَابَ الْبَلَاءُ مَنْ أَبْصَرَ فِیهَا وَ أَخْطَأَ الْبَلَاءُ مَنْ عَمِیَ عَنْهَا»^[۶۱۲]؛
آگاه باشید ترسناک‌ترین فتنه‏ها براى شما از نظر من فتنه بنى امیه است، فتنه‏اى است کور، و ظلمانى که حکومتش همه جا را فرا گیرد، و بلاى آن مخصوص نیکو کاران است… هر کس در آن فتنه بصیر و بینا باشد (و با آن ستیزه جویى کند)^[۶۱۳] بلا و سختى به او می‌رسد، و هر کس در برابر آن نابینا باشد حادثه‏اى براى او رخ نمى‏دهد.^[۶۱۴]
امام به رنج ناشی از فرهنگ اجتماعی واژگون^[۶۱۵] اشاره می‌کند و هولناک‌ترین فتنه‌ها را حکومتی دانسته که درآن حرمت و کرامت انسان ها لگدمال شده و مناسبات و روابط ذلت بار و تحقیرآمیز، مردمان را له گرداند.^[۶۱۶]
در اینجا بصربا بلاء که از مفاهیم جانشین ألم است، هم‌نشین شده است .چنانکه که در دوران فتنه، انسان‌های آگاه و بصیر در سختی افتند و با توجه به تقابل “عمی” با “بصر” آنان که حقیقت را در نیابند، در امان خواهند ماند.
نمودار ۴ـ ۱ مفاهیم همنشین با ألم در نهج البلاغه
فصل پنجم
مفاهیم متقابل

1. 1. ۵. نسبت تقابل

یک دستگاه زبانی از وجوه اشتراک، تمایزها و نسبت‌ها تشکیل می‌شود. تمایزها غالباً در قالب تقابل نمود می‌یابند. که این تقابل ممکن است تباین کامل باشد بدین معنا که دو واژه کاملاً متفاوت باشند و نیز ممکن است تباین جزوی باشد که رابطه دو واژه عموم و خصوص من وجه است.^[۶۱۷] اغلب تصور می‌شود تقابل معنایی نقطه مقابل هم‌معنایی است حال آنکه هر یک از این دو مقوله از ماهیتی کاملاً متفاوت برخوردارند.^[۶۱۸] نسبت تقابل^[۶۱۹] عبارت است از تفاوت معنایی بین دو لفظ که در بستر متن ایجاد می شود و دو حوزه متقابل ایجاد می‌کند. به اعتقاد ایزوتسو حوزه معناشناختی، زمانی به وجود می‌آید که دو مفهوم کلیدی عمده، کاملاً در مقابل یکدیگر قرار گیرند. ^[۶۲۰]
همانطور که قبلاً اشاره کردیم یکی از راه‌های فهم معنایی واژه از طریق بررسی واژگان متضاد با آن است که منجر به تعیین حدود آن واژه می‌شود. در معنی شناسی به جای تضاد ^[۶۲۱] از اصطلاح تقابل^[۶۲۲] استفاده می‌شود؛ زیرا تقابل معنایی، گونه‌های مختلفی را شامل می‌شود که باید از یکدیگر بازشناخته و تحت عناوین مشخصی طبقه‌بندی شوند؛^[۶۲۳] اما تضاد، صرفاً گونه‌ای از تقابل به حساب می‌آید.^[۶۲۴] تقابل معنایی، موردی است که درآن ساخت معنایی واژه از روی واژه متقابل آن معلوم می‌شود. در تقابل واژگانی،^[۶۲۵] واژه‌ها به کمک تکواژهای منفی ساز در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند.^[۶۲۶]
سه مورد از گونه‌های تقابل عبارتند از: ۱ـ تقابل میان صفات نظیر «سفید / سیاه»، «پیر / جوان» و جز آن‌ها که در قالب «تقابل مدرج»^[۶۲۷] طبقه‌بندی می‌شوند چرا که به لحاظ کیفیت قابل درجه‌بندی‌اند؛
۲ـ « تقابل مکمل»^[۶۲۸] گونه‌ای از تقابل است که نفی یکی ازدو واژه متقابل، اثبات واژه دیگر باشد؛ مانند تقابل «زن /مرد»، «زنده / مرده»، «روشن / خاموش» و…؛
۳ـ « تقابل دوسویه»^[۶۲۹] که در واژه‌هایی نظیر « خرید / فروش»، « زن / شوهر» و غیره وجود دارد. این دسته از متقابل‌ها در رابطه دو سویه با یکدیگرند؛ به این معنا که اگر « حسن کتاب را به حسین فروخته باشد» پس «حسین کتاب را از حسن خریده است».^[۶۳۰] اهل منطق برای تشخیص روابط متقابل غالباً از اصطلاحات تقارن^[۶۳۱]، تعدی^[۶۳۲] و ا نعکاس^[۶۳۳] استفاده کرده‌اند.^[۶۳۴]

تباین معنایی
یکی دیگر از گونه های تمایز معنایی میان واژگان، «تباین معنایی» است. چنانچه گفتیم تقابل معنایی به دو واژه محدود می‌شود که معنای هر یک در تقابل با یکدیگر است. اما « تباین معنایی» یا « تناقض معنایی»^[۶۳۵] گونه‌ای دیگر از تفاوت میان معنایی است که معناشناسان با توجه به مفهوم حوزه معنایی آن را تعریف می‌کنند. تباین معنایی را نوعی از تمایز معنایی می‌دانند که میان چند واژه که در یک حوزه معنایی قرار می‌گیرند، پدید می‌آید. ^[۶۳۶] حال در این فصل با توجه به مفهوم تقابل به بررسی واژگان مرتبط با ألم خواهیم پرداخت.
۱ـ۵نمودار روابط معنایی میان واژگان

1. 1. ۱. ۵. انس

أنس به معنای الفت است. این لفظ به صورت مصدر در نهج البلاغه نیامده و همه به صیغه اسم تفضیل و فعل و اسم فاعل (در مجموع ۱۰ بار) به کار رفته است.^[۶۳۷] از دیدگاه امام، انسان به طور عام، تنها در پرتو متصل شدن به خداوند؛ این سرچشمه قدرت ، زیبایی ،علم و… می‌تواند بار هستی را تحمل کند و مسیر عالَم پر از درد و رنج را طی کند.^[۶۳۸]
واژه أنس در تقابل با وحشت که یکی از مفاهیم جانشین ألم می‌باشد و از طرفی مصائب به عنوان مفهوم جانشین ألم در پرتو انس و استجاره به خداوند است که قابل تحمل می‌شود.
۱ـ « إِنْ أَوْحَشَتْهُمُ الْغُرْبَهُ آنَسَهُمْ ذِکْرُکَ وَ إِنْ صُبَّتْ عَلَیْهِمُ الْمَصَائِبُ لَجَئُوا إِلَى الِاسْتِجَارَهِ بِکَ عِلْماً بِأَنَّ أَزِمَّهَ الْأُمُورِ بِیَدِکَ وَ مَصَادِرَهَا عَنْ قَضَائِکَ»^[۶۳۹]؛
و اگر غربت آنان را به وحشت اندازد، یاد تو مونس تنهایى آنهاست و اگر مصائب و مشکلات بر آنان فرو بارد به تو پناه مى‏آورند، چه این‌که مى‏دانند زمام امور به دست تو است و سر چشمه آنها به فرمان تو. ^[۶۴۰]
انس به حق، غربت آدمی را می‌زداید، وحشت او را زایل می سازد و وی را به قوت حق قوی و با استقامت و پایدار می‌کند.^[۶۴۱] تأثیرمثبت ایمان و یاد خدا در آرامش و امنیت بخشی به وجود انسان در این فراز کاملاً مشهود است. همان‌طور که در جایی دیگر آمده است:
« وَ کُنْ لِلَّهِ مُطِیعاً وَ بِذِکْرِهِ آنِسا…»؛^[۶۴۲]بیا مطیع خداوند شو و به یاد او انس گیر.^[۶۴۳]
با توجه به هم‌نشینی ذکر با أنس، الفت با خداوند در سایه ذکر و یاد او محقق خواهد شد و از طرفی این آرامش با اطاعت خداوند بدست می‌آید. رابطه میان اطاعت و ایمان را می‌توان در این تعریف جامع امام از ایمان نشان داد:
« وَ سُئِلَ عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ الْإِیمَانُ مَعْرِفَهٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ»^[۶۴۴]؛
از امام علیه السلام در باره تفسیر ایمان سؤال شد فرمود: ایمان شناخت با قلب (عقل)، اقرار به زبان و عمل با اعضاء و جوارح است.^[۶۴۵]
در واقع ایمان به عنوان هرمی است که پایه‌های آن را معرفت قلبی، اقرار زبان و عمل انسان تشکیل می‌دهد. میان ایمان و آن سه مورد ارتباط برقرار است؛ یعنی ایمان بدون این سه مورد تحقق نمی‌یابد. از سوی میان معرفت قلبی، اقرار به زبان و عمل به ارکان نیز ارتباط ارگانیک وجود دارد. معرفت قلبی مقدم بر اقرار زبان است و اقرار زبانی مقدمه عمل به ارکان است. در نتیجه ایمان نقش هسته‌ای را به عهده دارد.^[۶۴۶]

2. 2. ۱. ۵.نبوت (پیامبراسلام)

در نهج البلاغه امام بارها به مسئله بعثت پیامبر و نیز نتایج و نعمات حاصل از آیین اسلام برای مردمان زمان پیامبر، سخن گفته‌اند.^[۶۴۷] حضرت علی(×)پیامبر گرامی اسلام (|) را به عنوان طبیب دوره‌گرد معرفی کرده تا از این طریق آلام روحی و حتی جسمی انسان را برطرف کند. از این جهت نبوت به عنوان یکی از مفاهیم متقابل با ألم می‌تواند در نظر گرفته شود و البته پیامبر اسلام(|) یکی از مصادیق این مفهوم است.
امام علی×در نهج البلاغه به هنگام توصیف ویژگی‌های پیامبراسلام (|) بر نگاه طبیبانه (نگاه کارکردی) ایشان تأکید داشته و می‌فرمایند:
« طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ یَضَعُ ذَلِکَ حَیْثُ الْحَاجَهُ إِلَیْهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَهٍ بُکْمٍ مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَهِ وَ مَوَاطِنَ الْحَیْرَهِ» ^[۶۴۸]؛
او طبیبى است سیار که با طب خویش همواره به گردش مى‏پردازد، مرهم‏هایش را به خوبى آماده ساخته حتى براى مواقع اضطرار و داغ کردن محل زخم‌ها ابزارش را گداخته است (تا در آنجا که مورد نیاز است قرار دهد) براى قلب‌هاى نابینا، گوش‌هاى کر، و زبان‌هاى گنک، با داروى خود در جستجوى بیماران فراموش شده و سرگردان است.^[۶۴۹]
‏در اینجا داء که ازمفاهیم همنشین با ألم است با طبیب هم‌نشین شده است از قرینه «مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَهٍ بُکْمٍ» می‌توان استنباط کرد که پیامبر به عنوان طبیب و درمانگر روح مطرح است. در قرآن هیچ یک از پیامبران الهی به طور صریح، طبیب نام نگرفته اند اما در آیه ۸۲ سوره اسراء^[۶۵۰] قرآن (که پیام اصلی پیامبراسلام است)،"شفا برای مؤمنان"خوانده شده. در واقع می‌توان نتیجه گرفت که پیامبر اسلام به طور غیرمستقیم و غیرصریح طبیب معرفی شده است و همچنین آیه ۵۷ یونس^[۶۵۱]، قرآن را “مایه شفا برای آنچه در دل‌هاست” معرفی می‌کند.
از عبارت فوق می‌توان موارد زیر را درباره پیامبر در نظر گرفت و از آن‌ها یه عنوان ویژگی‌های درمانگرانه‌ی پیامبر یاد کرد:
۱ـ طبیب و درمانگر بودن؛
۲ـ به انتظار بیماران ننشستن و یافتن بیماران و درمان آن‌ها؛
۳ـ طبیبی حاذق و درد شناسی متبحر و درمانگری مجرب، درمان را متناسب با درد؛
۴ـ به بیماری‌های درونی و قلبی و باطنی انسان‌ها می‌پردازد.^[۶۵۲]
به علاوه، درمان معنوی بشر در فلسفه بعثت پیامبر، در این خطبه به طور کامل مشهود است.
“طبیب عشق، مسیحا دم است و مشفق لیک چو درد در تو نبیند که را دوا بکند”^[۶۵۳]

3. 3. ۱. ۵. تقوا

تقوا از ریشه وقی، وقایه و وقاء به معنای مفهومی آن، حفظ شى‏ء یا شخص است از هر آنچه اذیّت و ضرر می‌رساند: ﴿وَ قِنا عَذابَ النَّارِ﴾ ^[۶۵۴]؛ یعنى ما را از عذاب آتش حفظ کن و نگاه دار. «تقوى» اسم است از «اتقاء» ؛ یعنى خود را محفوظ داشتن و حفظ کردن، در اصل «وقوى» بوده، حرف “واو” در إعلال به « تاء» بدل شده است.
تقوا از واژگان کلیدی در قرآن و نهج البلاغه می‌باشد و در نهج البلاغه به دفعات مکرر امام توصیه به تقوا نموده اند.^[۶۵۵]خود واژه تقوا (به صورت اسمی)حدود ۴۵ بار در نهج البلاغه آمده است و مشتقات فعلی آن ۴۲ بار ذکر شده است.^[۶۵۶] در واقع تقوا از رایج‌ترین کلمات نهج البلاغه است.تقوا در نهج البلاغه نیرویی روحانی است که بر اثر تمرین‌های زیاد پدید می‌آید و پرهیز های معقول و منطقی از یک طرف سبب و مقدمه پدید آمدن این حالت روحانی است و از طرفی دیگر معلول و نتیجه آن است و از لوازم آن به شمار می‌آید.^[۶۵۷]
تأکید امام بر نقش درمانگری تقوای الهی برای قلب‌های انسان‌ها در خطبه ذیل مشهود است:
۱ـ « فَإِنَّ تَقْوَى اللَّهِ دَوَاءُ دَاءِ قُلُوبِکُمْ وَ بَصَرُ عَمَى أَفْئِدَتِکُمْ وَ شِفَاءُ مَرَضِ أَجْسَادِکُمْ وَ صَلَاحُ فَسَادِ صُدُورِکُمْ وَ طُهُورُ دَنَسِ أَنْفُسِکُمْ وَ جِلَاءُ عَشَا أَبْصَارِکُم ‏ وَ أَمْنُ فَزَعِ جَأْشِکُمْ وَ ضِیَاءُ سَوَادِ ظُلْمَتِکُمْ »^[۶۵۸]؛

۱

تمایل به ترک خدمت = تعهد سازمانی×حمایت سازمانی×عدالت رویه ای
۲۱۶۶۳/۰- =۵۸/۰- × ۸۳/۰×۴۵/۰

۶

تمایل به ترک خدمت = حمایت سازمانی×عدالت مراوده ای
۰۴۶۲/۰- =۲۱/۰- ×۲۲/۰

۳

تمایل به ترک خدمت = تعهد سازمانی×حمایت سازمانی×عدالت مراوده ای
۱۰۵۹۰۸/۰- =۵۸/۰- × ۸۳/۰×۲۲/۰

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱) مقدمه
در این فصل ابتدا نتایج حاصل از بررسی متغیرها و فرضیه های پژوهش بصورت خلاصه ارائه می گردد، سپس بر مبنای نتایج بدست آمده از آمار توصیفی و استنباطی، پیشنهادات، محدودیتها و در نهایت با پیشنهاد برای تحقیقات آتی خاتمه می یابد.

۵-۲) نتایج آمار توصیفی
۵-۲-۱) آمار توصیفی کلی متغیرها
با توجه به نتایج بدست آمده از فصل پیش مشاهده می شود که :
میانگین امتیاز متغیر عدالت توزیعی از نظر پاسخ دهندگان برابر ۲۶/۲ و انحراف معیار ۸۰۹/۰ می باشد. میانگین به دست آمده کمتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر عدالت رویه ای در وضیعت مطلوبی قرار ندارد.
میانگین امتیاز متغیر عدالت رویه ای از نظر پاسخ دهندگان برابر ۶۶۰۳/۲ و انحراف معیار ۸۰۰۲۳/۰ می باشد. میانگین به دست آمده کمتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر عدالت رویه ای در وضیعت مطلوبی قرار ندارد.
میانگین امتیاز متغیر عدالت تعاملی از نظر پاسخ دهندگان برابر ۹۸۳/۳ وانحراف معیار ۸۹۴۰۹/۰ باشد. میانگین به دست آمده بیشتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر عدالت تعاملی در وضیعت مطلوبی قرار دارد.
میانگین امتیاز متغیر ترک شغل از نظر پاسخ دهندگان برابر ۹۲۳۴/۲ و انحراف معیار ۳۱۷۱۴/۱ می باشد. میانگین به دست آمده کمتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر ترک شغل در وضیعت مناسبی است.
میانگین امتیاز متغیر تعهد سازمانی از نظر پاسخ دهندگان برابر ۲۰۱۸/۳ و انحراف معیار ۵۵۸۱۶/۰ می باشد. میانگین به دست آمده بیشتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر تعهد سازمانی در وضیعت مطلوبی قرار دارد. میانگین امتیاز متغیر حمایت سازمانی از نظر پاسخ دهندگان برابر ۷۱۳۷/۲ و انحراف معیار ۷۸۴۶۹/۰ می باشد. میانگین به دست آمده کمتر از میانگین مورد انتظار است، یعنی از نظر پاسخ دهندگان متغیر حمایت سازمانی در وضیعت مطلوبی قرار ندارد.
۵-۲-۲) آمار توصیفی سوالات متغیر ها
در این بخش متغیرهای تحقیق با توجه به مولفهای خود توصیف می شوند که بهتر به نقطه نظر پاسخ دهندگان در ضعف و قدرت هر متغیر پی برده شود.
عدالت سازمانی
- عدالت توزیعی
بعد عدالت توزیعی از پنج پرسش تشکیل شده است:
جدول ۵-۱) توصیف سوالات متغیر عدالت توزیعی

سوالات

میانگین

انحراف معیار

واریانس

میزان تلاش و عادلانه بودن حقوق

۲٫۴۱

۱٫۰۱۹

۱٫۰۳۸

E4

عوامل اقتصادی

هرچه عوامل و پارامترهای اقتصادی مدنظر از وضعیت بهتری برخوردار باشند، فن‏بازار عملکرد
موفق‏تری خواهد داشت

E5

شبکه‏های داخلی و خارجی

هرچه شبکه‏های داخلی و خارجی فن‏بازار فعال‏تر باشند، فن‏بازار عملکرد موفق‏تری خواهد داشت

I1

استراتژی‏ها و برنامه‏ها

هرچه مؤلفه‌های درونی فن‏بازار متمرکزتر و هم‏راستا‏تر باشند، فن‏بازار عملکرد موفق‏تری خواهد
داشت

I2

فعالیت‌های اطلاع ‏رسانی و
ترویجی

هرچه فعالیت‌های اطلاع ‏رسانی و ترویجی فن‏بازار بیشتر و بهتر انجام شوند، فن‏بازار عملکرد
موفق‏تری خواهد داشت

ماتریس مربوط به عوامل درونی
اطلاع ‏رسانی و ترویج
استراتژی‏ها و برنامه‏ها
عوامل موفقیت فن‏بازار
ماتریس مربوط به عوامل بیرونی
عوامل اقتصادی
خدمات فناوری
بسترهای قانونی
شبکه فن‏بازار
نظام ملی نوآوری
شکل۸-۲: عوامل مؤثر بر موفقیت ‌‌‌فن‌بازار
۳-۴-۷-۲٫ مطالعه صمدی و همکاران
صمدی و همکاران (۱۳۸۵) در مقاله‏ای تحت عنوان فن‏بازار، جایگاه و کارکرد آن در نظام صنعتی و فناورانه، به بررسی مفهوم فن‏بازار و مبادلات فناوری؛ چالش‏های پیش‌روی مبادلات فناوری؛ اهداف، کارکردها و خدمات فن‏بازار و ارتباط فن‏بازار با اجزای نظام صنعتی و فناوری پرداخته‏ و پس از بررسی محدودیت‏های فعالیت فن‏بازارها در ایران به ارائه الگوی پیشنهادی خود برای فن‏بازار پرداخته‏اند. الگوی پیشنهادی این مقاله، ایجاد شبکه‏ای از فن‏بازارهای محلی در حول یک هستۀ مرکزی است که حاصل تجربیات نویسندگان در ایجاد و سازمان‏دهی یک فن‏بازار منطقه‏ای می‏باشد.

مدل شبکه‏ای در مواردی پیشنهاد می‏شود که قرار است حوزۀ وسیعی، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر تنوع خدمات، پوشش داده شود. یک شبکه از تعدادی مرکز محلی تشکیل‌شده است که از نظر مدیریت اجرایی و مخصوصاً اقتصادی مستقل هستند و در ساختار داخلی خود تابع استانداردهای مشخصی می‏باشند. در اصل یک ناظر خارجی، وجود فیزیکی شبکه را به‌صورت مستقیم احساس نمی‏کند و تنها از مزایای آن برخوردار می‏شود. اما از نمای داخلی، بین اعضای شبکه، روابط مختلف علمی، تجاری، بازاریابی و … برقرار است. این روابط از طریق توافق‏نامه‏ای که مورد قبول اعضای شبکه است، تنظیم می‏شوند. مسئولیت نظارت بر عملکرد شبکه و هماهنگی و تغییرات در شبکه بر عهدۀ ستاد مرکزی شبکه قرار دارد. این ستاد بسته به حجم فعالیت شبکه و اهمیت آن می‏تواند به‌صورت مرکزی مستقل یا هیأتی از نمایندگان اعضاء تشکیل شود. شکل زیر، نمایی از این الگو را نشان می‏دهد.

شکل ۹-۲: الگوی شبکه‏ای فن‏بازار
در مدل شبکه‏ای، ستاد مرکزی، مسئول هماهنگی بین اعضای شبکه، نظارت بر اجرای توافق‏نامه شبکه و نیز توسعه و بهبود شبکه است. فن‏بازار به علت ارتباط با طیف وسیعی از مخاطبین، نیازمند همراهی بازیگران مختلف در این عرصه است. در پیاده‏سازی فن‏بازار با الگوی شبکه‏ای، باید شورایی متشکل از نمایندگان سازمان‌های ذی‌ربط مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ پارک‏های علم و فناوری و نیز نمایندگان صنایع و مراکز صنعتی مسئول هماهنگی و پیگیری اجرای شبکه در سطح کشور ایجاد شود. همچنین در مراکز محلی (مانند استان‌ها) نیز باید نهادهایی مانند پارک علم و فناوری و نیز مراکز آموزش عالی در کنار بخش خصوصی در ایجاد فن‏بازارهای محلی مشارکت جویند.
از جمله مزایای مدل شبکه‏ای می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم شدن هزینه‏ های مدیریت: صرف‏نظر از هم‏افزایی که شبکه می‏تواند ایجاد کند، اصلی‏ترین مزیت فعالیت در قالب شبکه، کم شدن نسبت هزینه‏ های مدیریتی به گسترۀ خدمات، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر تنوع محصولات است.
کم شدن هزینه‏ های تأسیس و هزینه‏ های جاری: با وجود شبکه، می‏توان بدون نیاز به ایجاد زیرساخت‏های جدید برای فعالیت و تنها با جاگذاری صحیح و سازمان‏دهی منابع موجود در شبکه تا حد زیادی از هزینه‏ های تأسیس کاست. با بهره گرفتن از این مدل، هزینه‏ های نسبتاً بالای فعالیت‏های فرهنگ‏سازی، آموزش نیروی انسانی، تبلیغات و نظایر آن تا حد زیادی بین اعضای شبکه سرشکن می‏شود.
انتشار تجربه و دانش: کسانی که با شرایط بازارهای جهانی آشنایی دارند، به خوبی به این نکته واقفند که بازار روز جهانی، هیچ روند ثابت و مشخصی ندارد. به همین دلیل است که عنوان مدیریت در ابهام را برای مدیریت در این دوره برگزیده‏اند. برای بقا در این بازار متلاطم، باید اطلاعات و تحلیل‏های به‏روز را در اختیار داشت. یک شبکه با ایجاد جریان دانش و تجربه در بین اعضای شبکه این وظیفه را به خوبی ایفا می‏کند.
۸-۲٫ جمع‌بندی ادبیات
با توجه به ادبیات موضوع، عملکرد و در نتیجه موفقیت فن‌بازارها و به‌طورکلی “نهادهای میانجی بازاریابی فناوری” تحت تأثیر “عوامل طرف عرضه” و “عوامل طرف تقاضا” قرار دارد(Klerk & Leeuwis, 2009; Edler & Georghiou, 2007; Mowery, 1992؛ حسینی و سهرابی ۱۳۸۲(. به‌علاوه، موفقیت نهادهای فوق تحت تأثیر عوامل و سازوکارهای درونی آن‌ها نیز می‌باشدMunkongsujarit & Srivannaloom, 2011) ؛ موحدی و طباطبایی ۱۳۸۹(. یعنی هرچه این عوامل درونی مساعدتر و این سازوکارها روان‌تر و کاراتر باشند احتمال موفقیت فن‌بازار بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر، از آنجا که نهادهای میانجی بازاریابی فناوری و به‌طور خاص فن‌بازار، در خلأ عمل نمی‌کنند می‌توان گفت که تحت تأثیر شرایط محیطی نیز قرار دارند. به عبارت دیگر، موفقیت فن‌بازارها به مساعد بودن عوامل محیط بیرونی نیز بستگی دارد.
به‌عنوان جمع‏بندی می‌‌‌توان گفت که موفقیت یا عدم موفقیت فن‌بازارها - که منظور از آن بالا بودن کمیت و کیفیت مبادلات فناوری انجام شده از طریق فن‌بازار در یک دوره زمانی مشخص است - تحت تأثیر چهار دسته از عوامل قرار دارد: