امام علی (علیه السّلام) اولین یاور پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلّم)، همدوش آن حضرت ۲۳ سال برای گسترش و بسط اسلام مجاهدت نمودند و پس از رحلت ایشان تا پایان عمر خود در راه تأویل قرآن و تصحیح نمودن برداشت های ناصحیح از اسلام مبارزه نمودند و جان در سر این راه نهادند.

علی (علیه السّلام) به حق عنوان صحیفه عدالت قرار گرفت زیرا ایشان بسط عدالت اجتماعی را به وی‍ژه در زمان اندک حکومت خویش سرلوحه خود قرار داده و بر کلام پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم) که فرمودند : « یَکُونُ بَعْدِی أَئِمَّهٌ قَوَّامُونَ بِالْقِسْطِ بِعَدَدِ نُقْبَاءِ بَنِی اِسرائیل» ^[۳۰۴]صحّه نهادند.
پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلّم) خطاب به علی(علیه السّلام) فرمودند: تو اقامه کننده عدل وقسط در میان مردم هستی .^[۳۰۵] از دیدگاه رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلّم) فلسفه امامت برپایی عدالت و قسط در جامعه است و دلیل جانشینی علی(صلی الله علیه وآله وسلّم) نیز آن است که پیش از همه به اجرای عدالت پایبند است و دقیق تر از همه به عدالت رفتار می کند.^[۳۰۶] برای بررسی عوامل عدالت از منظر حکومت علوی باید ابتدا از شرایط زمانی به خلافت رسیدن وی اطلاع مختصری یافت.
پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم) و غصب خلافت توسط خلفای سه گانه (ابوبکر، عمر و عثمان) سیاست های مساوات ایجاد شده در حکومت نبوی (صلّی الله علیه وآله وسلّم ) جای خود را به جامعه ای طبقاتی داده بود. جمعی از صحابه و مهاجران که قبلاً افتخار همراهی با پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم) را یافته بودند از فرصت به دست آمده برای بهره مندی از اموال و دارایی های بیت المال استفاده کرده و مزایایی را منحصر به خود ساخته بودند.
به خصوص در زمان عثمان که او به علت خویشاوند گرایی، بسیاری از اطرافیان خود را بر عامه مردم برتری داده، املاک ومستغلات فراوانی نصیبشان ساخته بود و عمارت سرزمینهای فتح شده را به افراد نالایقی همچون مروان حکم و اشعث بن قیس داد و آنان آزادانه درآن سرزمین ها به پرکردن جیب خود از بیت المال مشغول گشتند و در میان از هیچ ظلمی به مردم فروگذار نکردند. معاویه که فرزند ابوسفیان یکی از دشمنان سرسخت اسلام بود و پس از فتح مکه زبانی ایمان آورده و مورد عفو پیامبر(صلّی الله علیه وآله وسلّم ) قرار گرفته بود و ایشان تحت عنوان مولفه قلوبهم به او کمک های مالی هم نمود دز مان خلیفه سوم مورد تفقد فراوان او قرار گرفته بود و ملک شام را به وی بخشیده بود و او در آنجا قصر سلطنت بنا کرده، به قدرتی فراوان دست یافته بود؛ به حدی که دربرابرعلی(علیه السّلام) عرض اندام کرده، جنگ صفین را به پا کرد و علاوه بر ایجاد شکاف بین جبهه مسلمین قربانیان زیادی ازآنان گرفت.^[۳۰۷]
در مقابل، عده بسیاری از ساکنان سرزمین های اسلامی همچون، شهروندان عادی موالی و غیرعرب، یا غلامان آزاد شده، به خاطر تبعیض های ایجاد شده در بخشش از مالیات و مناصب حکومتی، از بسیاری از امکانات زندگی بی بهره بوده و به سختی روزگارمی گذراندند. عده قلیلی نیز که در این میان به مخالفت با ثروت اندوزی حاکمان و ظلم و تبعیض آنها می پرداختند سرنوشتی جز شکنجه، تبعید و یا قتل نداشتند. نمونه آن ر ا می توان درباره ابوذر، صحابی گرامی پیامبر(صلّی الله علیه وآله وسلّم) مشاهده کرد که در پی اعتراض به حکومت سلطنت گونه معاویه به بیابان بی آب و علف ربذه تبعید شد و در سال ۳۲ هجری در همانجا در گذشت.^[۳۰۸]
به این ترتیب ۲۵ سال پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم) جامعه اسلامی به سنت های گذشته افول نمود و فرهنگ طبقاتی جاهلی بار دیگر بر جامعه حکمفرما شده بود به دنبال این اوضاع نابسامان اقتصادی و اختلافات سیاسی که از هنگام غصب خلافت آغاز شده بود و در زمان عثمان به نهایت رسید و حوادثی که منجر به قتل وی گردید، مردم بعد از مدت ها در جستجوی حلقه مفقوده عدالت در حکومت، برای بیعت با علی هجوم آوردند که شرح ماجرا در خطبه ۳ نهج البلاغه از زبان علی(علیه السّلام) شنیدنی است. هجوم مردم برای بیعت با ایشان به حدی بود که انبوه مردم اطراف ایشان را گرفته و اصرار به بیعت می کردند و نزدیک بود ردای ایشان پاره شود و دو فرزند ایشان زیر دست و پا بماتنند. امام علی (علیه السّلام) بر اثر اصرار و پافشار مردم این مسئولیت حکومت را می پذیرد و هدف خود را تنها تلاش برای حذف نظام طبقاتی و جلوگیری از ظلم و ستم بر مظلومان جامعه و در یک کلام تحقق عدالت می داند و در این باره می فرمایند:
« سوگند به خدایى که دانه را شکافت و جان را آفرید، اگر حضور فراوان بیعت کنندگان نبود و یاران حجّت را بر من تمام نمى‏کردند و اگر خداوند از علماء عهد و پیمان نگرفته بود که برابر شکم بارگى ستمگران و گرسنگى مظلومان سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته، رهایش مى‏ ساختم و آخر خلافت را به کاسه اوّل آن سیراب مى‏کردم، آنگاه مى‏دیدید که دنیاى شما نزد من از آب بینى بزغاله‏اى بى ارزش‏تر است».^[۳۰۹]
از نظر علی (علیه السّلام) عدالت ورزی یگانه اصلی که می تواند تعادل اجتماع را حفظ کند و همه را راضی نگه دارد و به پیکره اجتماع سلامت بخشد.^[۳۱۰]
اقدامات عدالت خواهانه ایشان بعد از قبول بیعت مردم در جهت رفع تبعیض نژادی و فاصله طبقاتی بلافاصله پس از رسیدن به حکومت آغاز شد. نامه ها و خطبه های ایشان پس از رسیدن به حکومت مشحون دستورالعمل ها و اوامری است که جامعه اسلامی را به عدالت مطلوب رهنمون می سازد. ایشان عواملی را برای اجرای عدالت، ضروری دانسته اند که در ادامه به ذکر بعضی از آن موارد می پردازیم.
۳-۲-۱- حکمران عادل
لزوم وجود نظام حکومتی در جامعه مورد قبول شریعت است و می توان به طور قطع گفت اسلام جامعه بدون حکومت را نمی پذیرد. تلاش اسلام اصلاح حکومت ها و جایگزین شدن عدل و داد به جای ظلم و ستم در جامعه در راستای اجرای احکام دین است، نه نابودی و امحاء حکومت ها، روی همین اصل امام علی (علیه السّلام) وجود رهبر و حکمران را برای ایجاد نظم و همبستگی در جامعه ضروری می داند.^[۳۱۱]
آن حضرت مهم ترین دلایل لزوم تشکیل حکومت را تقسیم اموال عمومی بطور عادلانه و اجرای اوامر الهی در جامعه می داند و ثبات و پایداری دولت ها را به برپا داشتن راه های عدالت می داند.^[۳۱۲]
از دیگر دلایل ضرورت حکومت را می توان چنین برشمرد: توزیع عادلانه اموال وثروت های مردم، جلوگیری از فتنه، فساد وهرج مرج، ممانعت از ظلم و ستم ظالمان واحقاق حقوق مظلومان، مبارزه با دشمنان ملت، اداره صحیح زندگی بشر و ایجاد نظم و قانون و وحدت رویه در جامعه.
کارگزاران و زمامداران ارکان مهم جامعه و عامل بسط قسط و عدل در اجتماع هستند. وجود شایستگی های لازم، ثبات قدم و سلامت رفتاری آنان در سامان بخشی به اوضاع اجتماعی و اقتصادی جامعه نقشی اساسی ایفا می نماید؛ بنابراین حاکم باید از صلاحیت های شغلی، ویژگی های پسندیده اخلاقی، اصالت خانوادگی، علم و تخصص، تجربه کاری و توانایی بدنی کارگزاران آگاه بوده و بر اساس لیاقت آنان را به کار بگمارد.
لفظ کارگزاران که ترجمه واژه عربی عاملین می باشد و شامل تمام کسانی است که در مراکز دولتی و حکومتی کار می کنند؛ به تعبیر دیگر عامل، کارمند دولت معنا می دهد.
علی(علیه السّلام) در نامه های خود به طیف گسترده کارگزاران اوامری راجع به لزوم عدالت کارگزاران و توجه به طبقات محروم جامعه و مراعات ضعفا دارد، همچنین حساسیت ویژه ای نسبت به گزینش کارگزاران صالح و کارآمد در مناصب مختلف دارند. از نظر ایشان کارگزاران مهمترین نقش را در ساماندهی سیاسی اجتماع دارند و ثبات و استواری و سلامت رفتاری آنان اثر مهمی در اجرای عدالت خواهد داشت.
در نظرگاه ایشان مهمترین ملاک انتخاب مسئولین حفظ شایستگی ها و صلاحیت اخلاقی و عملی، اصالت خانوادگی و تخصص و توانائی می باشد و گزینش مسئولان باید بر اساس حق گرائی و حق محوری صورت گیرد نه با توجه به شخصیت گرائی، شخصیت افراد هرچند بزرگ باشد، ملاک حق قرار نمی گیرد بلکه حق معیار شناخت شخصیت هاست.^[۳۱۳]
ایشان مهمترین خصوصیت زمامدار و کارگزار را مسئولیت پذیری در برابر مردم می داند و خود به عنوان مقتدای مسلمین مسئولیت اعمالش را به عهده می گیرد.^[۳۱۴]
در عهدنامه مالک اشتر سفارشاتی در زمینه گزینش و به کار گیری کارگزاران، به مالک می نمایند که می تواند راهگشای حاکمان در تمامی ادوار باشد در ادامه به بعضی از این فرامین اشاره می شود.
از مالک می خواهد که در گزینش کارگزاران و حاکمانی که برای مناطق بر می گزیند، ساده اندیشی و مسامحه کاری یا خودرأیی به کار نبندد و از روی تجربه و آزمایش آنها را انتخاب نماید و با مشورت با صالحان به آنان منصب دولتی بسپارد.^[۳۱۵]
و افراد مجرب و دنیا دیده با حیا و با اصالت و پیشگامان در اسلام را برگزیند زیرا اخلاق نیکو و آینده نگری و آبرومندی و عدم طمع ورزی به اموال بیت المال از خصوصیات مثبت ایشان است.^[۳۱۶]
در انتخاب نظامیان نیز شرایطی مشابه از جمله دارا بودن خانواده نیکو، سوابق پسندیده و شجاعت و بخشش را ذکر می نماید، زیرا این صفات جمع صفات مورد پسند برای انتخاب بهترین ها هستند.^[۳۱۷]
در اولین خطبه پس از بیعت ، پیش قدمی در اسلام را مهم ترین ارزش دانسته و آن را ملاک انتخاب مسئولیت ها درحکومت خویش قرار می دهد و می فرماید: آنان که سابقه ای در اسلام داشته و تاکنون منزوی بودند، بر سرکارمی آیند و آنها که به ناحق پیشی گرفته اند، عقب زده خواهند شد.^[۳۱۸]
علاوه بر موارد فوق در انتخاب کارگزاران عوامل دیگری را نیز در جهت تأمین مؤلفه عدالت در کارگزاران لازم می داند و آن قاطعیت در اجرای عدالت است؛ زیرا تنها کسانی می توانند فرمان خداوند را به راستی اجرا نمایند که در راه اجرای حق مدارا ندارند و سازشکار نبوده و پیرو آرزوهای زود گذر نباشند.^[۳۱۹]
بر اساس آموزه های اسلام و کلام علوی، حاکمان و مسئولان مملکتی نباید امور را به دست کسانی بسپرند که دارای خلق وخوی ناپسند و یا فاقد توانایی های لازم اداره امور باشند و مناصب اجتماعی را راهی برای ثروت اندوزی بدانند، افراد برگزیده علاوه بر دارا بودن لیاقت ها باید مردمدار بوده و در راه تأمین رفاه کل جامعه کوشش نمایند. افراد شایسته و کاردان می بایست بدون توجه به وابستگی به مسئولین یا نفوذ در ادارات و قدرت در نظام سیاسی جامعه شناسایی شوند و شخصیت ها هر چند بزرگ و دارای سوابق طولانی باشند، نمی توانند معیار گزینش ها قرار گیرند، بلکه معیار گزینش مسئولیت ها تقوای فرد و لیاقت های اکتسابی اوست.
۳ -۲-۲- نظارت همگانی
از جمله ویژ گی های حکومت موفق و سالم آن است که همه مردم به نحوی، در اداره امور دخالت داشته و خود را جدا از مسولین ندانند و به کیفیت اجرای قوانین نظارت کنند و مسولین نیز خود را همواره تحت نظر مردم حس کنند تا بدین واسطه از گونه لغزشی مراقبت به عمل آورند.
امام علی(علیه السّلام) یکی از وظایف رهبر جامعه اسلامی را حکم بر اساس قانون الهی و ادای امانات می داند و با اجرای این شروط، اطاعت مردم را از اوامر رهبر و حاکم جامعه را امری واجب می داند.^[۳۲۰] همچنین به لزوم نظارت مردم بر مسئولین اشاره و مردم را به تلاش در جهت تشخیص حق از باطل تشجیع فرموده اند. مردم باید مسائل جاری و اجتماعی خود را با حق تطبیق نموده و سپس گوش به فرمان حاکم بوده و در صورتی که هر گونه کوتاهی یا انحرافی از اسلام در اعمال حاکمان ومسئولین مشاهده نمودند، با شتاب از او روی برتابند و خود را موظف به اطاعت از مسئول خاطی ندانند.
ایشان در نامه ای از مردم مصر می خواهد دستورات مالک اشتر را تا آنجا که مطابق حق می یابند پیروی نمایند،^[۳۲۱] طبق این کلام آنچه در تبعیت از افراد مهم است، شناسایی حق و مطابقت عملکرد افراد با حق است، در واقع اطاعت از اوامر الهی میزان حق است نه شخصیت والای کارگزار.
این نامه می تواند به عنوان دستور العملی عمومی نسبت به کارگزاران قرار گیرد؛ به گونه ای که راه تحقیق و تفحص مردم در امور اجرایی باز باشد و مردم بتوانند به امور مختلف نظارت کنند در صورت مشاهده هر گونه اشتباهی تذکر دهند یا آزادانه به انتقاد بپردازند. امام علی (علیه السّلام) پس از انتخاب مسئولین و کار گزاران مختلف آن ها را رها ننموده به آموزش و نظارت بر عملکرد ایشان می پردازد.
پند و اندرز کارگزاران
علی(علیه السّلام) در ضمن نامه های خود به کارگزاران شیوه مردم داری به ایشان می آموزد. از جمله نامه ۲۷ نهج البلاغه که درآن نامه، مولای متقین طریقه سلوک با مردم را به محمد ابن ابی بکر که برای حکومت به مصر اعزام می شد گوشزد نموده و پیوسته اورا به فروتنی در برابر مردم، نرمخویی و گشاده رویی با ایشان و رعایت مساوات در نگاه کردن به ایشان سفارش نمودند. تا بزرگان در ستم کاری او طمع نورزند و ناتوانان، از عدالتش مأیوس نگردند.^[۳۲۲] در جایی که ایشان نسبت به طریقه نگاه کردن به مردم حساسیت نشان می دهد به طریق اولی در تمامی امور مملکت برعدالت ورزی تکیه دارند.
بی نیاز ساختن کارگزاران
امام علی (علیه السّلام) تأکید داشتند که به کارگزاران حقوق کافی پرداخته شود تا ضمن دل گرمی آنان برای خدمت به ملت، انگیزه طمع ورزی در بیت المال را از آنان بگیرد. در نامه ۵۳ به مالک سفارش می کند: به کارگزارانت حقوق کافی بپرداز تا بی نیاز گردند و اتمام حجتی باشد برای هر گونه خیانت آنان در مسئولیت و اموال بیت المال.^[۳۲۳]
بازرسی مخفیانه از کارگزاران
از بهترین شیوه های نظارتی امام علی (علیه السّلام) گماشتن بازرسان پنهانی بر اعمال زمامداران و کارگزاران خویش بود تا از ایجاد هرگونه ظلم و اجحاف به مسلمین جلوگیری کند. به مالک، فرماندار خود سفارش می نماید تا مبادا از نظارت بر زیر دستان غافل بماند، زیرا گماردن بازرسانی راستگو و وفادار بر کارگزاران سبب حفظ امانت و ایجاد محبت در مبان مردم خواهد شد.^[۳۲۴]
همچنین از او می خواهد نسبت به عملکرد اطرافیانش دقت نظر فراوان داشته و در صورت اطلاع از هرگونه تخلفی از جانب ایشان توسط مأموران مخفی و امین خود با شدت عمل با متخلفان رفتار کند ضمن باز پس گرفتن اموال بیت المال از ایشان بر پیشانیشان داغ بی آبرویی زند.^[۳۲۵]
آن حضرت خود در بسیاری از موارد بر اساس گزارشات این بازرسان امین، کارگزاران را تنبیه می کرد یا از حکومت بر کنار می کرد. در نامه ۲۰ به ابی بن زیاد او را تهدید می کند در صورتی که گزارش خیانت او در بیت المال صحیح باشد آنچنان بر او سخت می گیرد تا در مخارج عیال خود نیز ناتوان بماند^[۳۲۶] و پس از دریافت خبری موثق از خیانت یکی از کارگزارانش به بیت المال مسلمان او را نسبت به اموال بیت المال که همچون امانتی نزدش بود باز خواست می کند و از حسابرسی بزرگتر در قیامت حذر می دهد.^[۳۲۷]
تقویت روحیه انتقاد پذیری
عامل دیگر در جهت تحقق نظارت عمومی، تقویت روحیه انتقاد پذیری در مسئولان است وجود روحیه انتقاد پذیری سبب ایجاد رفق و مدارا میان مردم و مسئولین و اصلاح امور جامعه خواهد شد. حضرت علی (علیه السّلام) نسبت به این مسئله نیز غفلت نورزیده و به عنوان رهبر اسلامی خود را، جز با اراده خداوند، از خطا مصون نمی داند،^[۳۲۸] آن گاه که خود به عنوان یک معصوم از لغزش های احتمالی بری نمی داند و در موارد نیاز از مشورت با دیگران بهره می جوید؛ به طریق اولی تمام کارگزاران را محتاج به نظارت عمومی و انتقاد پذیری می داند.
در نامه ۵۳ به مالک اندرز می دهد تا کسانی را به خود بیشتر نزدیک کن که سخن حق را به تو بگویند اگر چه با تلخی همراه باشد، نه این که پیوسته در پی تعریف و تمجید و تأیید اعمالت باشند.^[۳۲۹]
ایشان همچنین از کارگزاران می خواهد نسبت به انتقادات مردم بی توجه نباشند و بدون هیچ گونه پیش داوری به سؤالاتشان پاسخ دهند. در عهدنامه خویش از مالک می خواهد تا سینه اش را در برابر سخنان مردم دریا کند و به انتقاداتشان با منطق پاسخ گوید تا آنان را از بدگمانی بیرون آوررد و از عذر خواهی در برابر مردم در مورد اشتباهات احتمالی ابایی نداشته باشد زیرا این امر علاوه بر تقویت فروتنی در وجود حاکم سبب افزایش محبت مردم نسبت به او و گرایش آنان به حق خواهد شد.^[۳۳۰]
امر به معروف و نهی از منکر فریضه ای اجتماعی
علاوه بر این موارد امر به معروف و نهی از منکر را از لوازم جامعه صالح می داند و همواره مردم را به آن سفارش می کند. این فریضه را سبب تقرب و نزدیکی دل ها به یکدیگر می داند و ترک آن را موجب آن می داند که بد طینتان جامعه بر اداره امور دست یابند و دعای نیکان نیز مستجاب نگردد.^[۳۳۱]
آن حضرت در خطبه قاصعه علت از بین رفتن اقوام پیشین را از آن رو می داند که جاهلان جامعه به سبب انجام گناهان و عالمان جامعه به علت ترک امر به معروف و نهی از منکر مستوجب عذاب و لعنت الهی گشتند.^[۳۳۲]
گستره امر به معروف و نهی از منکر از جنبه های حیات فردی و عبادی تا مسائل اجتماعی را شامل می شود. امری عمومی و همگانی بوده و از اصل لزوم نظارت عمومی سرچشمه می گیرد. تأکید بر این فریضه نشان از اهمیت نظارت عموم مردم بر مسائل جامعه و گامی مهم در جهت گسترش فرهنگ مردم سالاری دینی در جامعه اسلامی می باشد.
۳ـ ۲ ـ ۳ ـ منش عادلانه حاکمان
رهبر جامعه اسلامی باید در حد اعلی، الگوی عموم مردم در زمینه های اخلاقی، عبادی، اجتماعی و سیاسی باشد. یکی از امور اصلی که در یک جامعه عدالت محور مورد بحث است لزوم رعایت عدالت رفتاری در میان مسئولان رده بالای جامعه می باشد. این مهم در نحوه زندگی، طریقه بر خورد با مردم و توجه به اقشار مختلف آشکار می گردد. بارزترین نمود عدالت در نحوه زندگی مسئولان و اطرافیان آن ها تجلی می یابد مردم با دیدن زندگی رهبران خود علاوه بر الگوپذیری از ایشان کلام و رفتار مسئولان را مقایسه نموده و به معیاری برای سنجش حقانیت ایشان دست می یابند.

هدف اصلی، انتخاب ترکیبی از منابع مالی است که هزینه سرمایه شرکت را حداقل و ارزش شرکت را برای سرمایه‌گذاران حداکثر نماید. شرکت راه‌حل های مختلفی برای تأمین‌مالی در اختیار دارد که از نظر زمان رسیدن به تأمین مالی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم می گردد.

۲-۵-۱ تأمین مالی کوتاه مدت
منظور از تأمین مالی کوتاه مدت، تأمین مالی از منابعی است که حداکثر ظرف یک سال و یا کمتر بازپرداخت می گردند. منابع مالی کوتاه مدت به دو دسته تقسیم می شوند که شامل منابع مالی تضمین شده و منابع مالی تضمین نشده می باشد. منابع تأمین مالی کوتاه مدت تضمین نشده عمدتاً شامل اعتبارات تجاری (خرید نسیه کالا)، پیش دریافت از مشتریان، هزینه های پرداختی، وام های بانکی و اسناد تجاری می گردند. منابع مالی تضمین شده نیز عمدتاً توسط بانکها، مؤسسات مالی و خریداران حسابهای دریافتی تأمین می گردند. اعطا کنندگان تسهیلات مالی کوتاه مدت تضمین شده بخشی از دارایی های واحد تجاری را به منظور تضمین وام های اعطایی می گیرند (شیخ الملوکی، ۱۳۸۶).
۲-۵-۲ تأمین مالی میان مدت
تأمین مالی میان مدت، تأمین مالی از منابعی است که سررسید آنها بیش از یک سال و کمتر از ۷ سال است در ارتباط با سررسید کمتر از ۷ سال اتفاق نظر بین تحلیل‌گران مالی وجود ندارد و پاره‌ای از آنان سررسید کمتر از ۵ یا۱۰ سال را جزء بدهی‌های میان مدت تلقی نموده‌اند. با این وجود بسیاری از تحلیل‌گران مالی و حسابداران تفکیک میان بدهی‌های میان مدت و بلندمدت را نادیده گرفته و منابع تأمین مالی را به دو گروه عمده تقسیم نموده‌اند، بدین ترتیب که بدهی‌ها با سررسید کمتر از یک سال را بدهی کوتاه مدت و سررسیدهای بیش از یک سال را به عنوان بدهی‌های بلند مدت طبقه‌بندی نموده‌اند. بدهی‌های میان مدت شامل مواردی همچون اعتبار در گرفتن وام‌های مدت‌دار و قرار دادهای اجاره می‌گردند (شباهنگ، ۱۳۸۴).
۲-۵-۳ تأمین مالی بلند مدت
یکی دیگر از راه های تأمین مالی از لحاظ زمان سررسید تأمین مالی بلند مدت است. این روش عمدتاً به منظور سرمایه گذاری های بلند مدت همچون خرید دارایی جدید، احداث کارخانه و یا مدرنیزه کردن امکانات موجود مورد استفاده قرار می گیرد. منابع تأمین مالی بلند مدت شامل استقراض (بدهی های بلند مدت)، سهام عادی و سهام ممتاز و سود انباشته می گردد (شیخ الملوکی،۱۳۸۶).
۲-۵-۴ تأمین مالی از طریق استقراض
سرمایه استقراضی عمدتاً شامل وام های رهنی، تسهیلات بانکی، اوراق قرضه و سایر بدهی های بلند مدتی می گردد که توسط بانکها، موسسات مالی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی تأمین و اعطا می شوند. در مجموع تأمین مالی بواسطه استقراض مزایایی را برای شرکت به دنبال دارد از جمله اینکه بهره بدهی‌ها جزء هزینه قابل قبول مالیاتی بوده و در نتیجه صرفه‌جویی مالیاتی را به همراه خواهد داشت. از طرف دیگر تأمین مالی بدین طریق سهم سهامداران در کنترل شرکت را کاهش نداده و در دوره تورمی باز پرداخت آن ارزانتر تمام خواهد شد. تأمین مالی از طریق بدهی صرفه نظر از مزایای ذکر شده در فوق معایبی هم دارد. تضمین پرداخت بدهی و لزوم باز پرداخت اصل آن در سررسید و محدودیت های اجتماعی که شرایط وام های اخذ شده به شرکت تحمیل می نمایند از جمله این موارد می باشند همچنین استفاده بیش از حد بدهی، ریسک ساختار سرمایه و در نتیجه هزینه سرمایه شرکت را افزایش می دهد (عبدا.. زاده، ۱۳۷۳).
۲-۵-۵ تأمین مالی از طریق سهام عادی
شرکت ها می توانند از طریق صدور و فروش سهام عادی به سرمایه گذارانی که قبلاً سهامدار بوده اند و یا با خرید سهام جدید سهامدار شده اند وجوه مورد نیاز خود را تأمین نمایند. اگر شرکتی قصد افزایش سرمایه داشته باشد سهام جدید را باید نخست به سهامداران فعلی خود عرضه نماید و بدین ترتیب هر سهامدار به نسبت سهام خود در پذیره نویسی سهام عادی جدید مشارکت نموده و از این طریق سهم مالکانه خود را در شرکت حفظ نماید. با توجه به اینکه میزان ریسک و هزینه سهام عادی در مقایسه با سایر راه های تأمین مالی بیشتر است لذا بدیهی است که نرخ بازده مورد انتظار سهامداران عادی نیز بیش از نرخ بازده مورد توقع در بدهی ها می باشد در نتیجه تأمین مالی از طریق سهام عادی یکی از گرانترین راه های تأمین مالی برای شرکت به شمار می‌رود (شیخ الملوکی، ۱۳۸۶).
۲-۵-۶ تأمین مالی از طریق سهام ممتاز
سهام ممتاز سهامی است که دارای سود ثابت، معین و از پیش تعیین شده است، و از این نظر شبیه اوراق قرضه می باشد با این تفاوت که پرداخت سود به سهامداران ممتاز الزام آور نمی باشد. و چنانچه شرکت سود نداشته باشد می تواند سودی به سهامداران ممتاز پرداخت ننماید. تأمین مالی از طریق سهام ممتاز بدلیل عدم الزام شرکت در پرداخت سود به سهامداران دارای ریسک کمتری در مقایسه با بدهی ها می باشد. و در مقایسه با سهام عادی بدلیل برخورداری از نرخ سود ثابت شرکت ریسک کمتری را متحمل می شود. همچنین مانند سهام عادی و برخلاف بدهی فاقد صرفه جویی مالیاتی می باشد. بنابراین هزینه سرمایه بعد از بدهی و قبل از سهام عادی طبقه بندی می گردد (جهانخانی، ۱۳۷۳).
۲-۵-۷ تأمین مالی از طریق سود انباشته
سود انباشته از سودهای باقی مانده در واحد تجاری پس از پرداخت سود سهام تشکیل می شود. تأمین مالی از این روش موجب کاهش وجوه قابل پرداخت به شکل سود سهام می شود.اما در مقابل توان سودهی شرکت به سهامداران فعلی را در آینده افزایش می دهد. دلیل این افزایش نیز آن است که چنانچه واحد تجاری به جای سود انباشته از منابع تأمین مالی خارج از واحد تجاری استفاده نماید، لازم است نوعی بازده برای این منابع فراهم نماید که پرداخت چنین بازده ای در قالب بهره بدهی ها، سود سهام ممتاز یا عادی، وجوه در دسترس جهت پرداخت سود سهام در آینده را کاهش خواهد داد. تحقیقات در کشورهای مختلف نشان داده است که منابع مالی داخلی یکی از عمده ترین منابع مالی شرکت ها است. که نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد نیاز مالی آنها را مرتفع می نماید. این شیوه به ویژه در بازارهای سرمایه تکامل نیافته مانند بازار سرمایه ایران رایج تر می باشد چرا که مدیران شرکت‌ها می‌دانند چنانچه سود تقسیم شود برای تأمین مالی از منابع دیگر با دشواری‌های بسیار روبرو خواهند شد (جهانخانی، ۱۳۷۳).
۲-۵-۸ تأمین مالی و ساختار سرمایه
مدیران برای تأمین مالی ابتدا از طریق وجوه عملیاتی سازمان اقدام می کنند. آنگاه به بازاهای خارجی روی می آورند و در این راه بدهی را بر ارزش ویژه ترجیح می دهند. براساس این منطق، عموم مدیران مالی ابتدا به ارزیابی ظرفیت استقراض خود اقدام کرده و پس از اعمال ملاحظات خاص تا سطح ظرفیت بدست آمده بدهی ایجاد می کند. عمده ترین خطر افزایش بدهی، عدم توانایی پراخت اصل و فرع در سررسید مقرر است. لذا اینگونه پرداخت های ثابت بدون توجه به توانایی سودآوری واحد اقتصادی باید تسویه شود. هر گونه عدم پرداخت به موقع منجر به ورشکستگی یا اقدامات حقوقی علیه واحد اقتصادی می شود. علاوه بر این، حفظ انسجام مالی و موقعیت رقابتی واحد اقتصادی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. واحد اقتصادی باید به گونه ای عمل کند که وجوه کافی برای سرمایه گذاری های راهبردی، پرداخت سود سهام، هزینه های تحقیق و توسعه و نظایر آن در دسترس باشد. عدم توانایی در فراهم آوردن این وجوه سلامت مالی واحد اقتصادی را تهدید خواهد کرد. در تعیین ظرفیت استقراض، مدیر مالی باید توازن بین جریانهای نقدی داخلی و جریان های نقدی خارجی لازم را همواره مد نظر داشته باشد. برای این منظور باید آن مقدار جریان های نقدی که می تواند در پرداخت تعهدات مالی مورد استفاده قرار گیرد، شناسایی شود. تصمیمات مربوط به ساختار سرمایه واحد اقتصادی دارای دو جنبه میزان سرمایه مورد نیاز و ترکیب تأمین سرمایه است و فرآیندی را که منجر به تصمیم گیری نهایی می گردد روش تعیین ساختار سرمایه می نامند. مطالب در مورد تعیین ساختار سرمایه حول محور روشهایی می چرخد که واحد اقتصادی بوسیله آن میزان ریسک و بازده هر یک از ساختارهای مختلف سرمایه را تعیین می کند. هدف از تعیین ساختار سرمایه، مشخص کردن ترکیب منابع مالی به منظور به حداکثر رساندن ثروت سهامداران است اگر چه چار چوب نظری ارائه شده در مباحث مدیریت مالی مأخذ خوبی برای این کار است، اما تردیدی نیست که در عمل ما را با مشکلات و مسائل زیادی مواجه خواهد کرد، زیرا ثروت سهامداران تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می گیرد که ساختار سرمایه یکی از آنهاست. ساختار سرمایه یک واحد اقتصادی، رابطه نزدیکی با هزینه سرمایه دارد. ساختار سرمایه، ترکیب منابع نقدی بلند مدت مورد استفاده واحد اقتصادی است و تغییر در آن موجب تغییر هزینه سرمایه واحد اقتصادی می شود. هدف اصلی از تصمیمات ساختار سرمایه، ایجاد ترکیبی مناسب از منابع نقدی بلند مدت، به منظور حداقل سازی هزینه سرمایه واحد اقتصادی و از آن طریق حداکثر کردن ارزش بازار واحد اقتصادی می باشد. که این ترکیب را ساختار سرمایه بهینه می‌نامند (رحیمیان، ۱۳۸۰).
۲-۶ تئوری‌های ساختار سرمایه
شش نظریه مختلف پیرامون ساختار سرمایه ارائه شده است: نظریه سود خالص، نظریه سود خالص عملیاتی، نظریه سنتی، نظریه مودیلیانی و میلر، نظریه ترجیحی، نظریه توازی (مصالحه) در این بخش بطور مختصر و کوتاه هر یک از نظریات فوق بیان و مورد تحلیل قرار گرفته است.
۲-۶-۱ دیدگاه سود خالص^[۱۷]
برطبق این نظریه که اولین بار توسط دیوید دوراند پیشنهاد گردیده تصمیمات ساختار سرمایه با ارزش شرکت ارتباط دارد از طرف دیگر تغییر در ساختار سرمایه (اهرم مالی) منجر به تغییر در هزینه سرمایه کل شرکت و ارزش شرکت خواهد شد. بنابراین اهرم مالی یک متغیر مهم در تصمیمات ساختار سرمایه یک شرکت می باشد (دیوید دوراند^[۱۸]، ۱۹۵۹).
برطبق نظریه سود خالص فرض می‌شود که بهره بدهی (k_d) و هزینه سرمایه صاحبان سرمایه (k_s) از اهرم شرکت مستقل هستند یعنی بهره بدهی و هزینه سرمایه صاحبان آن صرف نظر از اینکه شرکت از چه حجم بدهی استفاده می کند، ثابت است. اگر هزینه بدهی کمتر از هزینه حقوق صاحبان سهام باشد در صورتی‌که (k_s)و (k_d) هر دو ثابت باشند هزینه متوسط سرمایه (k _a) شرکت مرتباً با استفاده بیشتر از بدهی کاهش می یابد که این کاهش هزینه سرمایه، موجب افزایش ارزش شرکت می شود. بنابراین نظریه سود خالص می گوید که با استفاده بیشتر بدهی در ساختار سرمایه، (ka) کاهش و ارزش شرکت (v) افزایش می یابد نمودار زیر بیانگر نظریه سود خالص می باشد (تبریزی، ۱۳۸۲).
نمودار ۱-۲ هزینه سهام عادی ، بدهی و میانگین هزینه سرمایه بر اساس روش سود خالص
۲-۶-۲ دیدگاه سود خالص عملیاتی^[۱۹]
تئوری دیگر ساختار سرمایه که توسط دیوید دوراند پیشنهاد گردیده نظریه سود خالص عملیاتی می‌باشد. وی در حمایت از روش سود خالص عملیاتی اظهار می دارد که ارزش بازار شرکت بر سود خالص عملیاتی و ریسک تجاری آن متکی بوده و تغییر درجه اهرم بکار گرفته شده توسط شرکت نمی‌تواند این دو فاکتور غالب را تغییر دهد. توزیع سود و ریسک بین بدهی و حقوق صاحبان سهام بدون تأثیر گذاشتن برکل درآمد و سود که ارزش بازار را تحت تأثیر قرار می دهند به ندرت تغییر می‌کند و از اینرو درجه اهرم به تنهایی نمی‌تواند بر ارزش بازار شرکت یا به متوسط هزینه سرمایه اثر بگذارد. از آنجایی که فرض این روش برآن است که بدون توجه به تغییر اهرم ثابت باقی می‌ماند پس از طریق اهرم نمی‌توان هزینه سرمایه را تغییر داد و این روش مدعی است که ساختار سرمایه بهینه وجود ندارد (خشنود، ۱۳۸۴).
نمودار ۲-۲ هزینه سهام عادی ، و بدهی و میانگین هزینه سرمایه بر اساس روش سود خالص عملیاتی
۲-۶-۳ دیدگاه سنتی
در سال ۱۹۷۴ جیمز سی ون هورن یکسری از معیارها و فرضیات تئوری سنتی را به صورت زیر عنوان کرد:
الف) هیچگونه مالیات بردرآمد شرکت ها و هزینه های تصفیه و ورشکستگی وجود ندارد.
ب) شرکت براساس سیاست تقسیم سود خود صد در صد درآمدهای خود را به عنوان سود سهام تقسیم می کند و بدین ترتیب تأثیر سیاست تقسیم سود را خنثی می کند.
ج) درآمدهای عملیاتی شرکت فاقد رشد می باشند و بنابراین ارزش های توزیع احتمالات درآمدهای مورد انتظار در تمامی دوره های آتی برابر با درآمدهای عملیاتی فعلی شرکت است.
د) تمامی سرمایه گذاران دارای انتظارات مشابه در رابطه با توزیع احتمالات بازده و سودهای آتی می‌باشند. اساس نظریه فوق براین است که ساختار مطلوب سرمایه وجود دارد و می توان با بهره گرفتن از اهرم ارزش شرکت را افزایش داد. در واقع این نظریه پیشنهاد می‌کند که شرکت می تواند هزینه سرمایه خود را از طریق افزایش میزان بدهی کاهش دهد. اگر چه سرمایه گذاران هزینه سهام عادی را افزایش می دهند اما این افزایش توسط منافع حاصل از کاربرد بدهی ارزان تر خنثی می شود در حالیکه اهرم بیشتری بکار گرفته می شود. سرمایه گذاران هزینه سهام عادی را افزایش می دهند تا جایی که این افزایش دیگر کاملاً با منافع بدهی ارزانتر خنثی نمی شود (شیخ الملوکی،۱۳۸۶).
نمودار ۳-۲ هزینه سهام عادی ، و بدهی و میانگین هزینه سرمایه بر اساس روش سنتی
۲-۶-۴ دیدگاه مود یلیانی و میلر
تا سال ۱۹۵۸ تئوری های ساختار سرمایه کمتر در مورد رفتار سرمایه گذاران اظهار نظر کرده بودند. فرانکو مودیلیانی و مرتن میلر^[۲۰] که بعدها به MM معروف گشتند ساختار سرمایه را در یک اسلوب علمی عنوان نموده و یک سلسله تحقیقاتی را بنا نهاده اند که تا به امروز ادامه دارد. آنها ثابت کردند که تحت مجموعه ای محدود کننده از مفروضات، به علت قابل جبران بودن هزینه مربوط به بدهی، ارزش شرکت بطور دائمی با استفاده بیشتر، افزایش می یابد و در نتیجه اگر کل تأمین مالی از طریق بدهی انجام گیرد ارزش شرکت به حداکثر می رسد. از آن زمان به بعد اقتصاد دانان بسیاری تئوری ارائه شده از سوی آنان را بطور تجربی آزموده اند و تئوری های جدید نیز مطرح کرده اند. برخی از این تئوری ها حدس زده اند که ساختار بهینه سرمایه شرکت ها به ویژگی ها و عوامل متفاوتی وابسته هستند. این ویژگی ها شامل نوع صنعت، اندازه شرکت، سودآوری، نوسان پذیری سود، ساختار دارایی های شرکت، معافیت مالیاتی غیر از بدهی، فرصت های رشد، هزینه‌های تحقیق و توسعه، هزینه‌های تبلیغات و هزینه‌های ورشکستگی می‌باشند. برخی دیگر از تئوری‌های مطرح شده نیز ساختار سرمایه انتخاب شده شرکت را وابسته به ویژگی‌های تعیین کننده هزینه ها و منافع مختلف تأمین مالی از طریق بدهی و سهام می‌دانند (شیخ الملوکی،۱۳۸۶).
۲-۶-۵ دیدگاه ایستا (تئوری توازی) یا (نظریه مصالحه)
نظریه ای که اخیراً مطرح شده است، نظریه توازی (مصالحه) است که تقریباً اطلاعات خوبی در مورد ساختار مطلوب سرمایه ارائه داده است. این مدل ها قادر نیستند ساختار سرمایه مطلوب را دقیقاً مشخص کنند. اما می گوید نسبت بدهی مطلوب از شرکتی به شرکت دیگر فرق می‌کند و اظهار نظر آنها به این صورت است: یک بنگاه نسبت بهینه‌ی بدهی را معمولاً براساس توازی میان منافع و هزینه‌های استقراض، با ثابت نگهداشتن طرح‌های سرمایه‌گذاری و دارایی بنگاه تعیین می‌کند. اما برقراری این توازن مستلزم شناخت دقیق منافع و هزینه های تأمین مالی از طریق بدهی است، عمده ترین عوامل شناخته شده در برقراری این توازن عبارتند از: مالیات، آشفتگی مالی و مشکلات نمایندگی بطور کلی، در تئوری mm، هر شرکتی که مالیات می پردازد از استقراض بهره مند می شود. هر چه نرخ نهایی مالیات زیادتر باشد، نفع حاصله بیشتر خواهد شد (مایرز، ۱۹۸۴)^[۲۱].
جنسن و مکلینگ دو نوع تضاد منافع را شناسایی کرده اند: الف) تضاد منافع میان مالکان و مدیران ب) تضاد منافع میان مالکان و بستانکاران، تضاد منافع بین سهامداران و مدیران از آن جائی ناشی می شود که مدیران کمتر از صد در صد حقوق باقی مانده را در اختیار دارند. در نتیجه، آنها تمامی سود حاصل از فعالیت های افزایش سود خویش را بدست نمی آورند، این در حالی است که آنها تمامی هزینه های فعالیت ها را متحمل می شوند. تضاد منافع میان سهامداران و بستانکاران از آنجایی ناشی می شود که قرار دادهای بدهی، انگیزه ی سرمایه گذاری غیر بهینه را در سرمایه گذران ایجاد می کند. انگیزه های سهامداران برای حداکثر کردن ارزش سهام خود، ضرورتاً مطابق با انگیزه ی افزایش مجموع ارزش بدهی و سهام شرکت نمی باشد. در واقع، سهامداران بنگاه های دارای اهرم، اغلب انگیزه ای برای به کارگیری استراتژی های سرمایه گذاری دارند که ارزش بدهی در جریان بنگاه را کاهش می دهد (نمازی،۱۳۸۶).
۲-۶-۶ دیدگاه ترجیحی
تئوری جایگزین و رقیب برای مدل توازی، مدل ترجیحی می باشد. این مدل زمانی بوجود می آید که هزینه های انتشار اوراق بهادار ریسک دار (هزینه های معاملات و بویژه هزینه هایی که بوسیله ی اطلاعات برتر مدیریت در مورد ارزش اوراق بهادار ریسک دار بنگاه ایجاد می شود) هزینه ها و منافع پیشنهادی مدل توازی را مستأصل می کند.
مایرز تئوری ترجیحی را چنین بیان می کند.
شرکت ها تأمین مالی درونی را ترجیح می دهند.
شرکت ها نسبت های هدف پرداخت سود سهام را بر مبنای فرصت های سرمایه گذاری آتی مورد انتظار و جریانات وجوه نقد آتی مورد انتظار تنظیم می کنند.
خط مشی های با ثبات تقسیم سود سهام، بعلاوه ی نوسانات غیر قابل پیش بینی در سود آوری و فرصت های سرمایه گذاری به این معناست که جریانات نقدی ایجاد شده از درون ممکن است کمتر یا بیشتر از هزینه های سرمایه گذاری باشد. اگر این جریانات نقدی از میزان هزینه های سرمایه گذاری کمتر باشد، شرکت ابتدا از موجودی نقد و یا فروش اوراق بهادار کوتاه مدت استفاده می کند.
اگر نیاز به تأمین مالی از خارج شرکت احساس شود، شرکت ها ایمن ترین اوراق بهادار را منتشر می کنند. یعنی، اول با بدهی شروع می کنند، بعد احتمالاً اوراق بهادار دارای ماهیت ترکیبی و در نهایت سهام به عنوان آخرین ابزار مالی مورد استفاده قرار می گیرد.
به عبارت دیگر، هزینه‌های انتشار اوراق بهادار ریسک دار ترتیبی برای تأمین مالی ایجاد می‌کند که طبق آن بنگاه‌ها سرمایه‌گذاری‌های جدید خود را ابتدا با سود انباشته، که هیچ مشکل اطلاعات نامتقارنی ندارد، سپس با بدهی کم ریسک، که مشکل ناچیز است، سپس با بدهی ریسک دار و نهایتاً با اوراق مالکان خارجی تأمین مالی می‌کنند. این نظریه همچنین می‌گوید که مدیریت ممکن است از تغییرات ساختار سرمایه برای انتقال اطلاعات مربوط به سودآوری و ریسک شرکت استفاده کنند، طرز عمل به این شکل است که افراد داخل شرکت چیزهایی از شرکت می‌دانند که افراد خارج از شرکت نمی‌دانند و مدیریت برای پوشاندن مشکلات داخلی شرکت سیاست‌های تأمین مالی مختلفی را بر می‌گزینند، تا علایم مثبت در بازار منتشر کند (نمازی،۱۳۸۶).
۲-۷ مبانی نظری تامین منابع مالی و موارد مرتبط با آن
ضرورت اتخاذ سیاست های تامین مالیناشی از ناقص بودن اطلاعات و مغایرت اهداف عمومی و خصوصی است. از مهم ترین عناصر اثر گذار در بازارهای مالی اطلاعات است. از آنجایی که در حالت آزاد توزیع اطلاعات در این بازارها نامتقارن و ناقص است، آثار منفی توزیع اطلاعات نامناسب، اعمال سیاست های دولت در بخش مالی ضروری است. علاوه بر توزیع نامتقارن اطلاعات چون اطلاعات در این بازارها مانند یک کالای عمومی عمل می کنند، ممکن است اطلاعات به اندازه کافی فراهم نشود و فعالان تمایل به تولید آن نداشته باشند.
یکی دیگر از مواردی که ضرورت سیاست های تامین مالی دولت را روشن می سازد، عدم انطباق اهداف و بازدهی مورد انتظار در بخش های عمومی و خصوصی می باشد که باعث می شود کارگزاران ریسک هایی را به پس اندازکنندگان و سپرده گذاران بازارهای مالی تحمیل کنند که این امر موجب بروز بحران های مالی می گردد.
بنابراین، با توجه به چگونگی اطلاعات در بازارهای مالی و بعضا متفاوت بودن اهداف فردی و اجتماعی می توان پیش بینی کرد نتایجی که از بازرهای مالی بدست می آید با نتایج مورد انتظار متفاوت بوده و سیاست های دولت به جهت تعدیل شرایط در این حوزه وارد می شود. بنابراین اهداف سیاست های تامین مالی در چهار مورد زیر خلاصه می شود.

۸-۲ تعریف سختی

سختی یک جسم معیاری است از مقاومتی که در یک جسم الاستیک در برابر تغییر شکل رخ می‌دهد(خمش، کشش و یا فشرده شدن).

۹-۲ ارتباط سختی با الاستیسیتی

درواقع، مدول الاستیک همان سختی نیست. مدول الاستیک یک خصوصیت از مواد تشکیل‌دهنده می‌باشد؛ درحالی‌که سختی یک خصوصیت از مواد صلب می‌باشد. بنابراین، مدول جز خواص شدتی مواد است؛ سختی ، به‌عبارت‌دیگر خواص مقداری مواد صلب است که به ماده و شکل و شرایط مرزی آن وابسته است. خواص شدتی به خصوصیاتی گفته می‌شود که به مقدار و اندازه ماده وابسته نیست، درحالی‌که خواص مقداری مواد به مقدار و اندازه ماده وابسته است. در حالت خاص کشش یا فشار بدون قید تک‌محوری، مدول یانگ می‌تواند به‌عنوان معیاری از سختی یک ماده فرض شود.

۱۰-۲ موارد استفاده مدول در مهندسی

سختی یک ساختار به‌عنوان مهم‌ترین اصل در بسیاری از موارد کاربرد مهندسی به شمار می‌آید، بنابراین مدول الاستیسیته اغلب به‌عنوان اصلی‌ترین خصوصیات ماده در زمان انتخاب موردبحث قرار می‌گیرد. یک مدول الاستیسیته بالا مطلوب است زمانی که تغییر شکل ماده نامطلوب است، درحالی‌که یک مدول الاستیسیته پایین زمانی که انعطاف‌پذیری ماده موردنیاز است، مطلوب است [۳].

۱۱-۲ نظریه انیشتین در مورد گرمای ویژه بلورها

در اینجا، یک مدل فوق‌العاده ساده را برای مشخصه ارتعاشی یک بلور موردبحث قرار خواهیم داد.در حقیقت این مدل چنان ساده است که به‌منظور قدردانی از بینش عمیق و اثر موجود در این مدل بایستی ازلحاظ زمانی به ابتدای سده جاری برگردیم. ترمودینامیک آماری کلاسیکی، تا پایان سده نوزدهم تا حد نسبتاً خوبی گسترش‌یافته بود. اگر چنین در نظر گرفته شود که N اتم یک جامد بلوری به‌صورت نوسانگرهای هماهنگ، حول موقعیت‌های تعادلی خود رفتار می‌نمایند، نظریه کلاسیکی (افراز یکسان) پیش‌بینی می‌کند که هر اتم برای هر سه درجه آزادی ارتعاشی خود R cal/deg-mole سهم دارد، یا اینکه ظرفیت گرمایی مولی در حجم ثابت ۳Nk=3R=6cal/deg-mole است.این پیش‌بینی که به قانون دولن و پتیت معروف است، در دمای به‌اندازه کافی بالا، و اغلب تا حد دمای اتاق،با ظرفیت گرمایی مشاهده‌شده بسیاری از بلورها در توافق خوبی است. اما در دماهای پایین این توافق کاملاً از بین می‌رود. مثلاً ظرفیت گرمایی نقره در شکل(۱-۲) زیر نشان داده است.

۱-۲شکل ظرفیت گرمایی نقره
می‌توان ملاحظه کرد که ظرفیت گرمایی  نقره به‌طور مجانبی به مقدار دولن و پتیت میل می‌کند، اما هنگامی‌که  دما به سمت صفر میل می‌کند این منحنی سریعاً به صفر میل می‌کند. این رفتار عموماً زیاد مشاهده می‌شود، و به طریق تجربی معلوم شده است هنگامی‌که دما به صفر میل می‌کند، ظرفیت گرمایی به‌صورت T³ به صفر میل می‌کند. این به‌عنوان قانونT³ شناخته‌شده است و یک واقعیت تجربی است که هر نظریه موفقی باید آن را نتیجه‌گیری کند. در آغاز سده جاری، انحراف‌ها از رفتار کلاسیکی پیش‌بینی‌شده، مرتباً در حال کشف شدن بودند، و هر یک اعتراض سختی بر نظریه‌های فیزیکی آن زمان وارد می‌کردند. برای ارتعاش‌های اتم‌ها در بلورها، انیشتین اولین کسی بود که با کاربرد مفاهیم انقلابی نظریه تابش جسم سیاه پلانک، یک توضیح نظری برای ظرفیت گرمایی دمای پایین جامدات ارائه داد. انیشتین فرض کرد که هر اتم در بلور، حول پیکربندی تعادلی خود به‌صورت یک نوسانگر هماهنگ ساده مرتعش می‌شود، لذا کل بلور می‌تواند به‌صورت دسته‌ای از ۳N نوسانگر هماهنگ مستقل در نظر گرفته شود، که هر نوسانگر دارای فرکانس یکسان  باشد.سپس ازلحاظ فیزیکی وی فرض کرد محیطی متوجه اتم می‌شود که متوجه هر اتم دیگری نیز می‌شود و بنابراین، این امکان وجود داشت که تمام N اتم را به‌صورت نوسانگرهای مستقل در جهت‌های x وy وz در نظر بگیرند.ازلحاظ کلاسیکی چنین فرضی منجر به مقدار ۳Rcal/deg-mole قانون دولن و پتیت می‌شود، اما سهم بزرگ انیشتین (در ۱۹۰۷) این بود که گفت انرژی هر یک از ۳N نوسانگر مستقل باید بر مبنای روشی که توسط پلانک توسعه‌یافته بود، کوانتیده شده باشد. بنابراین، می‌توانیم بگوییم که انیشتین فرض کرد که طیف فرکانس  یک تابع دلتا در یک فرکانس بوده است.

که در آن فاکتور ۳N گنجانده‌شده است، تا معادله روبرو  صادق باشد، و  تنها فرکانسی است که به تمام ۳N نوسانگر مستقل بلور نسبت داده می‌شود. مقدار فرکانس انیشتین،  از ماده‌ای به ماده دیگر تغییر می‌کند، و از بعضی جهات، این فرکانس، طبیعت برهم‌کنش‌های بین‌اتمی را برای آن بلور خاص منعکس می‌کند .اگر معادله  را در معادله زیر قرار دهیم:

فرمول زیر را برای ظرفیت گرمایی به دست می‌آوریم:

متداول است که کمیت  را با  ، که دارای واحد دماست و آن را دمای انیشتین بلور می‌نامند، تعریف می‌کنند. برحسب دمای انیشتین معادله بالا به‌صورت زیر است:

معادله بالا برای تطبیق کل منحنی ظرفیت گرمایی نشان داده‌شده در شکل(۱-۲) یک تنظیم‌پذیر را دارا است. در شکل(۲-۲)، مقایسه‌ای بین معادله(۴-۲)و ظرفیت گرمایی تجربی الماس‌نشان داده‌شده است. در معادله(۴-۲) هنگامی‌که دما به بی‌نهایت میل می‌کند، ظرفیت گرمایی  ، به مقدار دولن و پتیت ۳NK=3R میل می‌کند.
شکل۲-۲مقایسه ظرفیت گرمایی تجربی الماس با مقدار پیش‌بینی‌شده بر مبنای نظریه انیشتین
اگرچه در شکل (۲-۲) نشان داده‌شده است که مدل انیشتین برای یک بلور قادر است که توافق کیفی مؤثری باتجربه برقرار کند، اما ازلحاظ کمی با آن در توافق نیست. به‌ویژه معادله (۴-۲) پیش‌بینی می‌کند که ظرفیت گرمایی دمای پایین، به‌جای اینکه به‌طرف T³، به‌عنوان داده‌های تجربی میل کند، به‌صورت زیر سیر می‌کند:

۳۸

شرکت هایی که پایان سال مالی آنها منتهی به اسفند ماه نیست

۸۷

شرکت هایی که بیش از چهار ماه وقفه عملیاتی داشتند

۱۳۲

شرکت هایی که اطلاعات آنها در دسترس نیست و یا از بورس حذف شده اند

۱۲۳

شرکت های باقی مانده در نمونه آماری تحقیق

۸۵

۳-۴-۲- روش گردآوری داده ها
جهت تلخیص مطالعات کتابخانه ای یا ادبیات تحقیق از فیش استفاده شده است و جهت توصیف و طبقه بندی یافته های مبتنی بر بررسی تجربیات گذشته و اطلاعات مالی شرکتها از نرم افزارExcel استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق شامل عناصر صورت‌های مالی حسابرسی شده نظیر اجزای مختلف صورت سود و زیان و سایر اطلاعات نظیر قیمت سهام و سود سهام شرکت‌های عضو نمونه تحقیق می‌باشد که از منابع زیر جمع‌ آوری شده است: از طریق مطالعات کتابخانه ای مقالات و پایان نامه های داخلی وخارجی و اطلاعات مالی شرکتها از : نرم افزار تدبیر پرداز ، نرم افزار ره آورد نوین، اطلاعات منتشر شده توسط بورس اوراق بهادار تهران.
۳-۵- روش‌های تجزیه و تحلیل داده ها
۳-۵-۱- روش‌های آماری:
برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش حاضر از دو نوع روش آماری استفاده شده است.

۱) ازآمار توصیفی؛ با بهره گرفتن از شاخص‌های مرکزی همچون میانگین، میانه و شاخص‌های پراکندگی همچون انحراف معیار، چولگی وکشیدگی جهت توصیف متغیرها و نوع توزیع داده ­ها استفاده شده است.
۲) از آمار استنباطی؛ در دو بخش:
الف) آزمون پیش فرض: شامل؛آزمون نرمال بودن توزیع جامعه آماری(آزمون کولموگوروف- اسمیرنوف).
ب)آزمون اصلی: شامل؛آزمون رگرسیون خطی یک متغیره، آزمون همبستگی پیرسون.
جهت تجزیه و تحلیل و بررسی رابطه­ بین متغیرها از همبستگی استفاده می­ شود. به منظور آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش همبستگی بین متغیرها (آزمون P-Value(sig.)) ، آزمون همبستگی پیرسون^[۶۲] استفاده می‌شود.
۳-۵-۲- متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه‌گیری آنها
متغیرها یکی از عناصر اصلی تحقیق می­باشند. متغیر چیزی است که می ­تواند از لحاظ مقدار تغییر کند و معمولاً چیزی است که می ­تواند ارزشهای عددی متفاوتی را بپذیرد (به زبان آماری، یعنی واریانس داشته باشد) بنابراین هرچیز که وجود داشته باشد یک متغیر است و در واقع ویژگی­هایی است که پژوهشگر آنها را مشاهده، کنترل و یا در آنها دخل و تصرف می­ کند. و ایده اصلی در یک تحقیق بوده و مفهومی قابل تغییر می­باشد(خاکی،۱۳۸۴،۷۳).
برای انجام آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون های رگرسیون چندمتغیره، آزمون t، آزمونF، و دوربین‌-واتسون استفاده خواهد شد که مدل تیموسی (۲۰۱۰) با توجه به شرایط بازار سرمایه ایران و در دسترس بودن اطلاعات بشرح زیر تعدیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت:
(۳-۱)
ETR: متغیر وابسته مدل، برای اندازه گیری تخطی مالیاتی مورد استفاده قرار می گیرد. برای اندازه گیری متغیر تخطی مالیاتی، نرخ مؤثر مالیاتی بکار رفته است. نرخ مؤثر مالیاتی از حاصل تقسیم کل هزینه‌های مالیات بر سود قبل از مالیات بدست می آید.
DS: نشانگر درصد مالکیت مدیران اجرایی و اعضای هیأت مدیره می باشد. به بیان دیگر، حاصل تقسیم تعداد سهام در دست مدیران و اعضای هیأت مدیره بر تعداد کل سهام منتشره می باشد.
BI: این متغیر استقلال هیأت مدیره را نشان می دهد و از حاصل تقسیم تعداد اعضای غیرمؤظف هیأت مدیره بر تعداد کل اعضای هیأت مدیره بدست می آید.
INST: این متغیر نشانگر درصد مالکیت نهادی است و از حاصل تقسیم سهام در دست سهامداران نهادی بر کل سهام منتشره بدست می آید.
FFSH: این متغیر نشانگر اقتدار سهامداران شناور آزاد می باشد و عبارت است از میزان درصد سهام آماده برای معامله در بورس.
IntAu: متغیر مجازی مدل که بیانگر وجود حسابرس داخلی است چنانچه حسابرس داخلی وجود داشته باشد، عدد یک و در غیر این صورت عدد صفر منظور می شود.
Size: این متغیر بعنوان متغیر کنترلی مدل می باشد که از حاصل لگاریتم طبیعی کل دارایی های شرکت بدست می آید.
۳-۵-۳- تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی
یک نوع از تجزیه و تحلیل های آماری که در امر برآورد و پیش بینی، کاربرد گسترده ای دارد، تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی است. تجزیه و تحلیل رگرسیون^[۶۳] و همبستگی^[۶۴]، برای تعیین ماهیت وابستگی^[۶۵] بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل بکار برده می­ شود.
۳-۵-۳-۱- مدل رگرسیون
مدل­های رگرسیون براساس این نظریه ساخته شده‌اند که، اگر دو عامل به یکدیگر بستگی داشته باشند، تغییر یکی با تغییر دیگری قرین خواهد شد. هرچه ارتباط مزبور دو عامل به یکدیگر نزدیک‌تر و قوی‌تر باشد، ضریب همبستگی تغییرات آنها بزرگ­تر و به حداکثر همبستگی، یعنی۱، نزدیک­تر خواهد شد. پس اگر روند گذشته نشان دهد که بین تغییر یک عامل و تغییرات چند عامل دیگر همبستگی معنی داری وجود دارد، می‌توان تصور کرد که در آینده نیز همبستگی مزبور حفظ خواهد شد و اگر ضریب همبستگی مزبور را بدانیم، می­توانیم اندازه تغییر عامل وابسته را از اندازه و تغییر عوامل مستقل مرتبط با آن اندازه ­گیری و پیش بینی کنیم.مدل‌های رگرسیون،انواع مختلفی دارند که متداول­ترین آنها نوع ساده ومرکب­اند.رگرسیون ساده شامل ارتباط بین دو متغیرورگرسیون مرکب، ارتباط یک متغیر را با دو یا تعداد متغیر بیشتر نشان می­دهد. رگرسیون مرکب رابطه بین متغیر وابسته را با یکی از متغیرهای مستقل، در شرایط ثابت بودن دیگر متغیرهای مستقل، نشان می­دهد. استفاده از مدلهای رگرسیون متضمن پیش فرض‌هایی است که در ادامه مورد بحث قرار می­گیرد.
رگرسیون ساده:Y= a+bx (3-2)
رگرسیون مرکب: Y= a+b1x1+b2x2+…bnxn+
(۳-۳) b= r (Sy/Sx)

=Y متغیر وابسته (مقادیر خود را بر اساس مقادیر x بدست می آورد).

در معادله­ بالا، V_c(t) حجم قطره­ی مایع معلق در زمان t، V₀ حجم اولیه­ قطره،_gasυ تغییر حجم ایجاد شده به ازای واحد جرم گاز حل شده در مایع می­باشد که مقدار آن برای یک سیستم گاز- مایع در دما و فشار معین یک مقدار ثابت می­باشد و M_gas جرم مولکولی فاز گاز می­باشد. برای توصیف کمی میزان تورم ایجاد شده در اثر حل شدن گاز در آن، فاکتور تورم با نماد k_sw تعریف می­ شود. با تعریف این پارامتر، υ_gas با معادله­ زیر تعیین می­گردد.

با قرار دادن معادله­ (۳-۲۳) و (۳-۲۵) در معادله­ (۳-۲۴) معادله­ (۳-۲۶) نتیجه می­ شود:

روند محاسبه­ی ضریب نفوذ به این صورت است که ابتدا به وسیله­ دستگاهی که در قسمت ۳-۲-۳ توضیح آن آورده شده است، حجم قطره به صورت تابعی از زمان اندازه ­گیری می­ شود. سپس یک مقدار برای ضریب نفوذ و فاکتور تورم سیستم حدس و در معادله­ انتقال جرم قرار داده شده تا پروفایل غلظت گاز درون قطره تعیین گردد. با به دست آوردن پروفایل غلظت گاز درون فاز مایع، حجم قطره­ی معلق از رابطه­ بالا محاسبه می­ شود. اگر حجم به دست آمده از این رابطه تفاوت چندانی با حجم اندازه ­گیری شده به صورت آزمایشگاهی نداشته باشد، پارامترهای حدس زده شده، ضریب نفوذ و فاکتور تورم سیستم خواهد بود; در غیر این صورت حدس اولیه برای این کمیت­ها تغییر می­ کند ]۲۲[.
فصل چهارم
۴- مروری بر تحقیقات انجام شده
از آنجایی که اندازه گیری پارامترهای انتقال جرم به روش آزمایشگاهی با پیچیدگی ها و خطاهای آزمایشگاهی متعددی قرین است، میزان این داده ها در مقالات و نوشته­ های علمی بسیار محدود است. از این رو، محققان تلاش های زیادی برای بدست آوردن این پارامترها از طریق مدلسازی فرایند انجام داده اند. از آنجایی که سیستم­های انتخابی و شرایط مرزی اعمال شده برای بدست آوردن این نتایج متفاوت است، نتایج گوناگونی حاصل می­ شود که در زیر به برخی از این مدل­سازی ها اشاره خواهد شد.
۴-۱- پیشینه­ی تحقیق
۴-۱-۱- ریاضی برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ با بهره گرفتن از روش افت فشار، برای سیستم متان-نرمال پنتان ضریب نفوذ سیستم را محاسبه کرد. در کار انجام شده به وسیله­ ریاضی، غلظت اولیه و موقعیت مرز گاز- مایع در انتهای هر بازه­ی زمانی تغییر می­کردند ]۲۴[.
۴-۱-۲- پس از آن ژانگ^[۱۷] و همکارش در سال ۱۹۹۹ روش ریاضی را بهبود بخشیدند به طوری که دیگر نیازی به اندازه ­گیری موقعیت مرز گاز- مایع نبود ]۲۰[. آنها در حل تحلیلی مساله یک غلظت مرزی تعادلی را به عنوان شرط مرزی در نظر گرفتند ]۲۵[.
۴-۱-۳- اپرتی^[۱۸] و همکارش(۲۰۰۰) تعدادی آزمایش با بهره گرفتن از متان، اتان، نیتروژن، دی اکسید کربن و دو نمونه­ نفتی طراحی کردند. آنها از وجود مقاومت در مرز صرف نظر کرده، اما مساله را در شرایط تغییر غلظت مرزی با زمان مدلسازی کردند ]۲۶[.
۴-۱-۴- شیخا^[۱۹] و همکارانش(۲۰۰۵) فرض کردند میزان گازی که از مخزن گاز خارج شده است برابر با مقدار گازی است که وارد فاز نفتی می­گردد. شرط مرزی معرفی شده به وسیله­ شیخا و همکارانش، یک شرط مرزی نوع دوم بود که طبق آن فرض می­شد تعادل به صورت آنی در مرز دو سیال به وجود می ­آید ]۲۷[.
۴-۱-۵- تریبال^[۲۰] در کتاب عملیات انتقال جرم، وجود مقاومت در مرز دو سیال را محدود به شرایطی می­ کند که میزان انتقال جرم بسیار بالا باشد، شرایطی که در کاربردهای عملی پیش نخواهد آمد ]۳۵[.
۴-۱-۶- در تمامی مدلسازیهایی که در بالا به اختصار بیان گردید، فرض می­ شود که در مرز دو سیال هیچگونه مقاومتی وجود ندارد.­ ریمر^[۲۱] در سال ۱۹۵۶ برای اولین بار در مرز متان-نفت وجود مقاومت مرزی را مطرح کرد و یک شرط مرزی غیر تعادلی در مدلسازی­ها وارد کرد ]۲۸[ و والاس^[۲۲] بر اساس این نظریه یک روش تحلیلی به صورت سری فوریه­ی نامتناهی ارائه داد ]۲۹[.
۴-۱-۷- سیوان^[۲۳] و همکارانش(۲۰۰۱و۲۰۰۲و۲۰۰۶) نیز به بررسی وجود مقاومت در مرز بین دو سیال و یا به عبارتی دیگر شرط مرزی غیر تعادلی پرداختند. آنها تغییرات فشار سیلندر گاز را با زمان یادداشت نمودند و داده های اندازه­ گیری شده فشار برحسب زمان را به دو قسمت زمان کوتاه و زمان طولانی تقسیم، و برای هر یک، راه حل­های تحلیلی جداگانه ای ارائه دادند. بر اساس نتایج سیوان، مقاومت مرزی زمانی اهمیت می­یابد که مایع به طور ناگهانی در تماس با گاز پرفشار قرار می­گیرد. در این حالت سیستم زمان کافی برای رسیدن به شرایط نفوذ تعادلی را نخواهد داشت ]۲۱و۳۰و۳۱[.
۴-۱-۸- تارانیواسان^[۲۴] (۲۰۰۴) به مقایسه­ سه مدل انتقال جرمی مختلف پرداخت. او برای به دست آوردن ضریب انتقال جرم مرزی و ضریب نفوذ سه شرط مرزی مختلف تعادلی، شبه تعادلی و غیر تعادلی را در نظر گرفت. بر اساس داده ­های آزمایشگاهی، وی نتیجه گرفت که در سیستم­های دی اکسید کربن-نفت شرط مرزی غیرتعادلی بهترین گزینه­ای است که می ­تواند بر نتایج آزمایشگاهی منطبق گردد؛ اما در صورت جایگزینی متان با دی اکسید کربن هر سه شرط مرزی نتایج مشابه و قابل قبولی خواهند داد. وی علت این رفتار ویژه را تعلق داشتن متان به خانواده­ی هیدروکربنی برشمرد ]۳۲[.
۴-۱-۹- بر خلاف نتایج به دست آمده از مطالعات تارانیواسان، صبوریان-جویباری (۲۰۱۲) در عملکردی مشابه نتیجه گرفت که به کار بردن شرط مرزی غیر تعادلی تاثیری روی فرایند نفوذ نخواهد داشت، با این حال، از نظر فیزیکی، حضور مقاومت در مرز دو سیال، بهتر قابل توجیه خواهد بود ]۱۶[.
۴-۱-۱۰- پولیکارپو^[۲۵] در سال ۲۰۱۲ سیستم گاز- مایع پارافینی را با در نظر گرفتن مقاومت مرزی مدل کرد. از مهمترین نتایج ذکر شده در کار او می­توان به افزایش ضریب نفوذ و ضریب انتقال جرم مرزی با دما اشاره کرد; هرچند جداول موجود در مقاله­ وی روندی متناقض را نشان می­ دهند ]۳۳[.
۴-۱-۱۱- تمامی مدل سازی­های معرفی شده، براساس روش کاهش فشار انجام شده است، به عبارتی دیگر روش به دست آوردن پارامترهای انتقال جرم و ضریب نفوذ این است که در یک سیستم گاز- مایع با گذشت زمان، گاز درون مایع نفوذ کرده و در نتیجه فشار فاز گاز کاهش می­یابد. این روش که در فصل قبلی توضیحات آن آورده شده است، روشی ساده و سهل الوصول بوده، اما وجود معایبی کاربرد آن را با محدودیت روبرو کرده است. از جمله­ این کاستی­ها می­توان به گرانی روش و زمانبر بودن آن اشاره کرد. هم چنین چون فشار در طول فرایند دائما در حال کاهش است، اثر فشار روی ضریب نفوذ گاز مشخص نخواهد شد ]۳۴[.
۴-۱-۱۲- اخیرا یک تکنیک آزمایشگاهی جدید، به وسیله­ یانگ و گو (۲۰۰۸و۲۰۰۶) برای محاسبه­ی ضریب نفوذ و ضریب انتقال جرم مرزی پیشنهاد شده است. در این روش برای به دست آوردن پارامترهای انتقال جرمی از کشش سطحی دینامیک و تعادلی استفاده می­گردد ]۱۵و۵[. کشش سطحی یک خصوصیت سطح است که به ترکیب مولی دو فاز در تماس بستگی دارد. بنابراین می­توان گفت کشش سطحی تابعی از برهم کنش­های انتقال جرمی است ]۳۸و۳۷[. کشش سطحی دینامیکی در طول فرایند نفوذ مولکولی کاهش می­یابد تا به مقدار تعادلی خود در یک دما و فشار مشخص می­رسد ]۳۹[. برای مدلسازی فرایند انتقال جرم بر اساس این روش ابتدا کشش سطحی دینامیکی به صورت تابعی از زمان و کشش سطحی تعادلی به ازای هر فشار و دمای مورد نظر اندازه ­گیری می­ شود و سپس داده ­های کشش سطحی تعادلی بر حسب فشار به منحنی­های تغییر این پارامتر به غلظت تعادلی گاز در مایع تبدیل می­ شود که به نمودارها منحنی کالیبراسیون گفته می­ شود. سپس یک مدل انتقال جرمی متناسب با سیستم، معرفی و با تعیین حدس اولیه برای پارامترهای مجهول، مدل حل می­ شود. میزان کشش سطحی از روی غلظت محاسبه شده و سپس استفاده از منحنی کالیبراسیون تعیین و با کشش سطحی دینامیکی که به صورت آزمایشگاهی اندازه ­گیری شده است، مقایسه می­گردد. در صورتی که اختلاف کشش سطحی به دست آمده از این دو روش ناچیز باشد، پارامترهای انتقال جرمی که در ابتدا حدس زده شد، پارامترهای واقعی سیستم است؛ در غیر این صورت این پارامترها تغییر و مراحل قبلی دوباره تکرار می­ شود. این روش دارای مزیت­هایی است که استفاده از آن را نسبت به روش کاهش فشار برتری داده است. از جمله­ این مزیت­ها می­توان گفت، این روش بسیار دقیق و سریع بوده به طوریکه برای انجام یک آزمایش تنها زمانی حدود یک ساعت نیاز است و مقدار بسیار کمی از نمونه­ مایع برای انجام آزمایش کافی می­باشد ]۵[.
فصل پنجم
۵- انجام کار
مقدمه
هرچند در این پژوهش کار آزمایشگاهی صورت نگرفته است، اما از آنجایی که اساس شبیه سازی فرایند، مطالعات آزمایشگاهی ماقبل می­باشد ]۴۰[، و به منظور آشنایی بیشتر با روند کار صورت گرفته، ابتدا مختصری از نحوه­ انجام آزمایشات بیان شده و سپس معادلات انتقال جرمی و نحوه­ شبیه سازی آن توضیح داده خواهد شد.
۵-۱- قسمت آزمایشگاهی
۵-۱-۱- مواد به کار رفته در آزمایش
سیالات استفاده شده در آزمایش عبارتند از: گاز نیتروژن با خلوص % ۵/۹۹، گاز دی اکسید کربن با خلوص% ۵/۹۹، و هیدروکربن­های مایع نرمال هپتان و نرمال هگزادکان دارای خلوص %۹۹ ˃ می­باشند.