از اثرات مثبت آن می­توان به افزایش تعداد گردشگران و افزایش درآمدهای ناشی از آن و اشتغال (توک و بیکر، ۱۹۹۶؛ بیتون، ۲۰۰۵) که می ­تواند در تمام طول سال و در همه شرایط آب و هوایی رخ دهد، اثرات ضریب تکاثر، حفاظت از سایت و بهبود زیرساخت­های گردشگری (باسبی و کلاگ ۲۰۰۱)، تنوع محصولات گردشگری (اسکوفیلد، ۱۹۹۶)، بهبود تصویر مقصد (کیم و ریچارسون، ۲۰۰۳) و تعامل جامعه میزبان (بیتون، ۲۰۰۵) اشاره کرد.
گردشگری فیلم معایب و مشکلاتی نیز به همراه دارد، به‌ خصوص در مناطقی که اثرات اجتماعی و زیست محیطی در آنجا کمتر قابل سنجش است. همان‌طور که گفته شد اثرات منفی گردشگری فیلم تا حد زیادی همانند مشکلات کلی گردشگری است. از جمله تبادل و تعارض فرهنگی، کالایی شدن و از بین رفتن اصالت (هیتمان، ۲۰۱۰)، تجاری کردن بیش از حد یک مکان از طریق تصاویر آن در فیلم، افزایش هزینه­ نیروی کار و تجاوز به حریم شخصی (شایبور، ۲۰۱۰)، افزایش ناگهانی تقاضای گردشگری در یک بازه­ی زمانی کوتاه مدت (اکانر، ۲۰۱۰) ازدحام و شلوغی بیش از حد و آلودگی که پیش از نمایش مقصد در فیلم وجو نداشته (بیتون، ۲۰۰۵)، تغییر بازار گردشگری موجود و جایگزینی آن با بازاری متفاوت که منفعت یا مطلوبیت کمتری دارد (سالیمان^[۱۵۹]، ۲۰۱۱) را می­توان نام برد.
۲-۸-۵- نمونه­های عملیاتی شده گردشگری فیلم
سازمان­های متولی امر گردشگری در کشورهای مختلف سعی می­ کنند از طریق همکاری با صنعت فیلم‌سازی به ترویج و بازاریابی مقصد گردشگری خود بپردازند. برای نمونه ویزیت بریتین^[۱۶۰] ، با نقشه­ی فیلمی شامل دویست لوکیشن از فیلم­های سینمایی یا تلویزیونی، از فیلم­های کوشش می­ کند تهیه­کنندگان هندی را دعوت نماید که لوکیشن­های انگلستان را در فیلم­های بالیوود به کار برند. به‌تازگی کمیسیون گردشگری استرالیا^[۱۶۱] در فیلم “پیدا کردن نمو^[۱۶۲] ” با دیزنی مشارکت کرد و نخستین سازمان متولی گردشگری شد که از طریق یک فیلم پویانمایی به ترویج مقصد پرداخت. طبق گزارش اداره­ی گردشگری سنگاپور^[۱۶۳] (۲۰۰۸، به نقل از روتراکانفایبون^[۱۶۴]، ۲۰۰۹) این کشور نیز فیلم را در برنامه­ی خود قرار داده با این هدف که فیلم‌سازان و پخش­کنندگان بین‌المللی برای فیلم‌برداری، تولید و پس از تولید فیلم­ها و برنامه ­های تلویزیونی باکیفیت در سنگاپور تسهیلات داشته باشد. هر فیلم‌ساز یا پخش­کننده­ فیلم بر اساس میزانی که فیلم یا برنامه­اش بتواند لوکیشن­های سنگاپور را نشان دهد موردحمایت مالی قرار می­گیرد (روتراکانفایبون، ۲۰۰۹).

از تورهای فیلم موفق در حال اجرا می­توان به چندین تور در بریتانیا اشاره کرد که به لوکیشن­های فیلم­هایی مانند “هری پاتر"، “شجاع دل^[۱۶۵] ” و داستان­های تلویزیونی مانند “ضربان قلب^[۱۶۶] ” اختصاص پیدا نموده ­اند (بیتون، ۲۰۰۵). در سیدنی استرالیا تورها اغلب به لوکیشن­هایی در حوالی شهرهایی که در بسیاری از فیلم­ها به نمایش درآمده­ اختصاص یافته­اند، مانند فیلم­های “ماتریکس^[۱۶۷] "، “مأموریت غیرممکن۲^[۱۶۸] ” و “سوپرمن بازمی­گردد^[۱۶۹] ". در این تورها (استرالیا) گردشگران تشویق می­شوند که در طول تور به ایفای نقش پرداخته تا احساس بودن در فیلم­ها را به دست آورند.
۲-۸-۶- گردشگری فیلم در ایران
به نظر می­رسد ایران، رنگین کمان اقوام، کشور چهار فصل، سرزمین پدیده ­های طبیعی با منظره­های بهشت­گونه نه تنها چیزی در جذب گردشگر کم ندارد بلکه به خودی خود پتانسیل بسیار مناسب و قوی برای رشد و توسعه گردشگری در دهکده نوین جهانی را داراست؛ اما همه این قابلیت­ها زمانی به سرمایه ­های ارز­آور و پول­ساز برای کشور تبدیل می­شوند که حضوری چشمگیرتر در بازارهای بین‌المللی داشته باشد و توجه گردشگران سراسر دنیا را به خود جلب کند. هرچند ضعف و ناکارآمدی روش­های بازاریابی قدیمی در بازار پررقابت گردشگری جهان امروز مشهود است اما هنر هفتم در این زمینه می ­تواند بسیار مفید بوده و به کار گرفته شود. علی­رغم اینکه صنعت سینما هم اکنون جایگاه ویژه­ای در زندگی قرن بیست و یکمی ما دارد، کشورمان ایران با تمدنی چند هزار ساله از جایگاه این هنر در گردشگری غافل مانده و اقدامی مفید در زمینه به کارگیری پتانسیل سینما در جذب گردشگر نکرده است.
شاید بتوان به جرات ادعا کرد که شهرک سینمایی غزالی مهم‌ترین و تنهاترین نهادی است که در زمینه گردشگری فیلم فعالیت دارد. احداث شهرک سینمایی درسال ۱۳۵۸، به طرح و پیشنهاد شادروان علی حاتمی، کارگردان شهیر سینمای ایران، آغاز شد که هدف از آن بازسازی شرایط شهری دوران اوایل قرن چهاردهم شمسی برای سریال هزاردستان بود. از مکان‌های سریال هزار دستان می‌توان به میدان توپخانه، ساختمان شهرداری، لاله زار، اکباتان، گراند‌هتل، جواهر فروشی قازاریان، ساختمان شاه‌آباد، چاپخانه مظفر و کافه پارس تهران قدیم اشاره کرد که همگی در شهرک غزالی بازسازی شدند (وبسایت جام­جم آنلاین، ۲۹ مهر ۱۳۹۱). این مجموعه که شامل دکورها و بناهای قبل و بعد از اسلام و همچنین دوران معاصر است در طول هفته برای بازدید علاقمندان و گردشگران سینمایی باز است و از مهم‌ترین سریال­ها و فیلم­های سینمایی که در این مجموعه فیلم‌برداری شده ­اند می­توان به مریم مقدس، ابراهیم خلیل الله، ولایت عشق، شب دهم، مدار صفر درجه، کیف انگلیسی، کلاه پهلوی، سرزمین کهن و غیره اشاره کرد (مجابی، میراحمد، ۱۳۹۰) که البته به نظر می­رسد با توجه به استقبال مخاطبین این فیلم­ها و سریال­ها در طول اکران و نمایش تلویزیونی می­توان از این لوکیشن­ها برای جذب گردشگران داخلی و گردشگری فیلم استفاده کرد.
در کنار این مجموعه می­توان به سریال­هایی اشاره کرد که به واسطه پخش بلند مدت و محبوبیت خود توانستند در مقاطع مختلف زمانی مختلفی در گردشگری فیلم موفق عمل کنند که از آن دست می­توان به سریال مختارنامه (شهرستان شاهرود)، پس از باران (تالش)، تبریز در مه و شهریار (تبریز)، شب دهم (قزوین) اشاره کرد. البته در کنار این سریال­ها نبایست از کنار فیلم­های سینمایی موفق ایرانی در عرصه ­های بین‌المللی به سادگی گذشت که معرف فرهنگ ایرانی و بعضاً جاذبه­های ایران زمین بودند، فیلم­های جدایی نادر از سیمین (تهران)، خیلی دور خیلی نزدیک (روستای مصر)، رنگ خدا (تالش)، زمانی برای مستی اسب­ها (کردستان)، یه حبه قند (میبد) از این دست به شمار می­روند. در این میان می­توان به فیلم “تهران، طهران” نیز اشاره کرد که به طور خاص به معرفی شهر تهران و جاذبه­های گردشگری آن می ­پردازد.
از آنجا که جشنواره­های فیلم یکی از موضوعات مطرح شده در گردشگری فیلم است (کونل^[۱۷۰]، ۲۰۱۲) جشنواره­های سینمایی بین‌المللی و ملی ایرانی را نیز می­توان در امر گردشگری فیلم دخیل دانست. جشنواره بین‌المللی فیلم و تئاتر فجر، جشنواه بین‌المللی فیلم کودک و جشنواره فیلم رشد مواردی هستند که می­توانند در این حوزه با برنامه­ ریزی مدون­تر موفق عمل کنند.
۲-۸-۷- زمینه ­های مطالعات انجام‌شده در گردشگری فیلم
هادسون و ریچیه (ب۲۰۰۶) چهار دسته­بندی برای تحقیقات مرتبط با گردشگری فیلم ارائه داده­اند:

1. 1. تأثیر فیلم بر تصمیم به سفر

1. 1. گردشگران فیلم

1. 1. تأثیرات گردشگری فیلم بر تعداد بازدیدکنندگان و بر ساکنان

1. 1. فعالیت­های بازاریابی مقصد در رابطه با گردشگری فیلم

این در حالی است که روئش (۲۰۱۰) مطالعات انجام‌شده در زمینه­ گردشگری فیلم را این چنین بیان کرده است:

1. 1. مطالعات با رویکرد کمی

1. 1. تأثیرات بر جامعه­ میزبان

1. 1. شکل­ گیری تصویر ذهنی مقصد

1. 1. استراتژی­ های بازار زدایی

1. 1. روابط میان­بخشی ذینفعان فیلم و گردشگری

1. 1. گردشگران لوکیشن فیلم

1. 1. تجربیات گردشگران لوکیشن فیلم

۲-۹- پیشینه تحقیق گردشگری فیلم
۲-۹-۱- پیشینه تحقیق در ایران

1. 1. در مطالعه­ ای که حیدری (۱۳۸۴) با عنوان “بررسی نقش رسانه ­ها در شناسایی مقاصد گردشگران ایرانی و خارجی” انجام داده است، به بررسی نقش توصیه­ی آشنایان و دوستان، اینترنت، پوستر و بروشور، ماهواره، تلویزیون و روزنامه­ها و مجلات تخصصی و همچنین رابطه­ مدت‌زمان اقامت و انتخاب رسانه و نیز نظر افراد درباره واقعی بودن مطلب ارائه‌شده از سوی رسانه ­ها در بین گردشگران داخلی و خارجی پرداخته است. نتایج نشان داد توصیه­ی دوستان و آشنایان بیشترین نقش را در انتخاب مقصد داشته است و به دنبال آن اینترنت در انتخاب مقصد گردشگران خارجی تأثیرگذار بوده است. در خصوص واقعی بودن مطالب ارائه‌شده از سوی رسانه ­ها حدود نیمی از گردشگران به میزان متوسط معتقد به واقعی بودن مطالب رسانه ­ها بوده ­اند و ۱۷ درصد آن را کم و ۱۳ درصد خیلی کم واقعی دانسته ­اند. ۱۸ درصد از گردشگران خارجی و ۴/۲۰ درصد از گردشگران ایرانی مطالب رسانه ­ها را واقعی دانسته ­اند. نتایج بررسی مدت‌زمان اقامت و انتخاب رسانه برای مسافرت نشان داد که ۵/۵ شب، میانگین پایین­ترین مدت‌زمان اقامت از طریق ماهواره و ۱۰ شب میانگین بالاترین مدت‌زمان اقامت از طریق بروشور، پوستر و کاتالوگ بوده است.

1. 1. رضا قلی­زاده (۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان “مروری بر اثرات رسانه ­ها بر گردشگری” به شیوه­ اسنادی به مطالعه­ نقش رسانه ­ها در بازنمایی مناطق مقصد و همچنین پیوند بین گردشگری و رسانه از دیدگاه­ های مختلف پرداخته است. او در بحث توسعه چارچوب برای مطالعه­ گردشگری و رسانه، روزنامه­نگاری گردشگری و مفاهیم کلیدی آن شامل: زمان­بندی، قدرت، هویت، تجارب و پدیدارشناسی را موردتوجه قرار داده است. وی همچنین در بخش دیگری رویکردهای بررسی گردشگری و رسانه را از دیدگاه­ های بازاریابی، تأثیرات رسانه­ای، جامعه‌شناختی و فرهنگی – انتقادی مطرح نموده و سپس به بحث درباره فیلم­های محرک گردشگری به عنوان جنبه­ای از گردشگری فرهنگی پرداخته است. درنهایت نیز برای توسعه صنعت گردشگری در ایران پیشنهادهایی ارائه داده است.

1. 1. کروبی (۱۳۹۰) در مطالعه­ خود تحت عنوان “رسانه­های ارتباط جمعی و انتخاب مقصد گردشگری” که با هدف بررسی رابطه­ بین منابع اطلاعاتی گردشگران و انتخاب مقصد و همچنین ارتباط بین پوشش رسانه ­ها، تصویر ذهنی مقصد و انتخاب مقصد انجام داده است، مشخص شد هر یک از عناصر منابع اطلاعاتی و رسانه­ای بر شکل گیری تصویر شناختی مقصد گردشگری تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین یافته­ ها نشان داد که تصویر کلی مقصد تحت تأثیر هر دو بعد منطقی و احساسی تصویر ذهنی مقصد است. این بررسی مشخص کرد که بعد شناختی تصویر مقصد (بعد منطقی و فیزیکی) اهمیت بیشتری نسبت به بعد احساسی تصویر مقصد دارد.

1. 1. منصوری و سلیمانی (۱۳۹۱) پژوهشی تحت عنوان “ابزارهای بازاریابی و تصویر ذهنی گردشگران از مقصد" انجام داده­اند. هدف این پژوهش مقایسه تصویر ذهنی گردشگرانی است که از ابزارهای مختلف بازاریابی به عنوان منبع اطلاعاتی استفاده نموده ­اند. یافته­های این تحقیق نشان داده است که اینترنت، که از نظر گردشگران مهم‌ترین ابزار برای کسب اطلاعات در مورد مقصد است، بر تصویر عاطفی گردشگران تأثیر بسزایی دارد. به‌این‌ترتیب که تصویر عاطفی گردشگرانی که از اینترنت به عنوان منبع اطلاعاتی خود استفاده می­ کنند و کسانی که از اینترنت استفاده نمی­کنند، کاملاً متفاوت است. با توجه به نتایج کتابچه­های راهنما و مجلات بیشترین تأثیر را بر تصویر ذهنی گردشگران از ایران داشتند.

1. 1. در مطالعه­ ای که آزادوار و جعفری (۱۳۹۳) با عنوان “گردشگری فیلم و بازاریابی مقصد گردشگری: مطالعه موردی سریال­های شهریار و تبریز در مه” انجام داده­اند، مشخص شد میانگین تشویق سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌ها به دیدن لوکیشن آن‌ها از سطح کفایت قابل‌قبول به‌طور معناداری بالاتر است. یافته­های این پژوهش نیز به‌وضوح نشان داد که تصویر مناسبی که سریال­های شهریار و تبریز در مه از شهر تبریز در میان مخاطبین فراهم آورده است موجب افزایش علاقه ۴۹/۲۱% در میان آنان شده است. این تصویر از تبریز همچنین موجب تهییج ۴۸/۱۹% از گردشگران و افزایش انگیزه در بین مخاطبین شده است.

1. 1. اکبرنتاج (۱۳۹۳) در پایان نامه ارشد خود با عنوان “تصویر مقصد گردشگری ایران از منظر گردشگران خارجی” که باهدف بررسی تصویر مقصد گردشگری ایران از دیدگاه گردشگران خارج انجام داده است مشخص شد که جاذبه­های گردشگری و منابع اطلاعاتی بر روی تصویر استنباط شده گردشگران از مقصد تأثیر می­ گذارد. با توجه به یافته­های آنان بیشترین تصویر مثبت مربوط به تاریخ و میراث غنی و سپس مکان­های مذهبی فراوان و در رتبه ­های بعدی آثار و جاذبه­های ثبت‌شده ایران در یونسکو و همچنین تجربه فرهنگی و اقوام محلی گوناگون را در مرتبه­های بعدی است.

۲-۹-۲- پیشینه تحقیق در خارج از ایران
۱) هام (۲۰۰۴) در پایان نامه­ کارشناسی ارشد خود با عنوان “تأثیر فیلم بر شکل­ گیری تصویر ذهنی اشخاص از یک مقصد معین" که در کشور امریکا و بر رویی یک نمونه­ ۲۴۷ نفری از دانشجویان مدیریت مهمان­پذیری و با ابزار پرسشنامه به روش پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام داده است سعی نموده که پدیده­ گردشگری فیلم را موردبررسی قرار دهد. این مطالعه بر این تمرکز دارد که تفاوت سنجه­ها، قبل و بعد از مشاهده­ یک فیلم از یک مقصد به چه صورت است و نتایج این پایان نامه بدین‌صورت است:
الف) تصاویر ذهنی ادراک‌شده‌ی مقصد، قبل و بعد از مشاهده­ فیلم با یکدیگر تفاوت دارند.
ب) سطح علاقه‌مندی به بازدید از مقصد قبل و بعد از مشاهده­ فیلم با هم تفاوتی ندارند.
ج) تصویر ذهنی مقصد با سطح علاقه به بازدید از مقصد رابطه مثبتی دارد.
د) ویژگی­های فرد بیننده­ی فیلم بر شکل­ گیری تصویر ذهنی مقصد و علاقه به بازدید از لوکیشن فیلم تأثیر می­ گذارد.
۲) هادسون و ریچیه (ب۲۰۰۶) در مقاله­ای با عنوان “ترویج مقصدها از طریق گردشگری فیلم: یک تعریف تجربی از ابتکارات حمایتی بازاریابی” مدلی برای بهره ­برداری قرار دادن فرصت­های بازاریابی گردشگری فیلم ارائه کرده ­اند. در این مدل عوامل بازاریابی که به‌صورت بیشینه گردشگران فیلم را ترغیب به بازدید از مقصدهای به نمایش داده شده در فیلم می­ کنند را مشخص نموده ­اند. در مطالعه ایشان مشخص شد همکاری مقاصد با تولیدکنندگان فیلم شامل منافعی از قبیل تقویت تصویر ذهنی و برند مقصد، رشد تعداد گردشگران و تأثیرات مثبت اقتصادی است. هادسون و ریچیه در این پژوهش یک برنامه­ی بازاریابی شامل ۳۱ فعالیت را پیشنهاد داده­اند که سازمان­های متولی مقصد گردشگری فیلم می­توانند قبل و بعد از اکران فیلم انجام دهند.