فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
بخش اول
کارآفرینی سازمانی
۲-۱-کارآفرینی سازمانی
۲-۱-۱- مقدمه
پیچیدگی و رقابت رو به رشد موجود در دنیای امروز که همراه با تغییر اقتصاد ملی به اقتصاد جهانی می باشد، سبب شده است از کارآفرینی به عنوان نیروی محرکه در رشد سازمان ها یاد شود. زیرا باعث رشد و توسعه اقتصادی کشورها، افزایش بهره وری، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی می شود (محمودی عالمی و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۱۱۴).
در شرایط شدیداً رقابتی و متحول جهانی، کارآفرینی و کارآفرینان سهم بسزایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند. از جمله دلایل توجه به توسعه و ضرورت کارآفرینی، می توان به ایجاد اشتغال، بهبود کیفیت زندگی، نوآوری و انتقال فن آوری، ایجاد رفاه، ترغیب و تشویق سرمایه گذاری در تولید، کشف منابع و رفع تنگناهای بازار اشاره کرد. برای توسعه فعالیت های کارآفرینانه، علاوه بر مساعد بودن عوامل محیطی و ساختاری، تقویت ویژگی های روان شناختی افراد برای گرایش به کارآفرینی نیز ضروری است (سلمانی زاده و همکاران، ۱۳۸۸، ص۶۸).

در این بخش ابتدا به تعاریف و مفاهیم کارآفرینی و کارآفرین پرداخته و سپس با ارائه مدل و انواع آن و … سعی می­ شود گامی در جهت آشنایی با این مفهوم مهم برداشته شود.
۲-۱-۲- کارآفرینی
تقریباً در طول تمامی دوره های تاریخ بشر، کارآفرینی به اقدامات مهمی در پیشرفت تمدن مدرن خدمت کرده است. کارآفرینی در سال های اخیر از هر زمان دیگری مهمتر شده است، و دلیل آن توجه به عواملی است که منجر به دستیابی به رشد اقتصادی، اشتغال بالا، ایجاد شغل قوی و توسعه اجتماعی مثبت می شوند (Sesen, 2012, p 624).
چنانچه بخواهیم تعریفی مختصر از کارآفرینی و فعالیت کارآفرینانه، ارائه دهیم باید گفت کارآفرینی را می توان فرایند شناسایی فرصت ها و بهره برداری و خلق ارزش از آنها دانست. البته باید توجه داشت که این خلق ارزش، هم برای فرد کارآفرین یا ارائه کننده کالا یا خدمت و هم برای جامعه یا دریافت کنندگان کالا یا خدمت مطرح است و می تواند جنبه های مختلف اقتصادی و اجتماعی را دربربگیرد (یزدانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص۵۲).
ارائه یک تعریف خاص و بدون ابهام از کارآفرین و کارآفرینی مستلزم چالش و بحث است لیکن این بدان دلیل نیست که تعاریفی در این زمینه وجود ندارد بلکه به دلیل تعدد تعارف از زوایای مختلف اقتصادی، مدیریتی، جامعه شناسی و … است. مشکل اصلی اینجاست که تعدد این تعاریف به دلیل اتفاق نظر نداشتن صاحب نظران بر سر خصوصیات و ویژگی های کارآفرینان است. از این صاحب نظران، ویلیام گاردنر (۱۹۹۰) تحقیقات بسیاری در زمینه ویژگی های کارآفرینان انجام داده است. او نتیجه گرفت که تفاوت های بین کارآفرینان و کارهای مخاطره آمیزشان به اندازه تفاوت های بین کارآفرینان و غیرکارآفرینان و بین موسسات جدیدی به ثبت رسیده بزرگ و اساسی است. برخی تعاریف بر اهمیت کارآفرینی در تأمین کارایی اقتصادی که برگشت سرمایه را به حداکثر برساند تأکید دارد. پاداش دادن به سرمایه گذار مهم است امّا این امر تنها هدفی نیست که کارآفرین تعقیب می کند. کارآفرینان موثر طوری کار می کنند که به همه سهامداران در کارهای مخاطره آمیزشان پاداش دهند. ابداع و نوآوری، هم یک عامل حیاتی و مهم است. ابداع عامل مهمی در موفقیت همه کسب و کارهاست نه فقط در امور کارآفرینانه؛ و کارآفرینی یک پدیده غنی و پیچیده است (دهقان و همکاران، ۱۳۹۰، ص۴۵).
سزرب^[۵] (۲۰۰۳)، کارآفرین را به عنوان کسی که رشد گرا است و سود می کند و می تواند از ریسک محاسبه شده چشم پوشی کند و رگه های نوآوری دارد توصیف می کند (Mascarell,2013,p1084).
مک مولن و شپارد^[۶] (۲۰۰۶) گفتند؛ کارآفرینان زمانی که دانش و اطلاعات کمی در مورد نتایج محتمل سرمایه گذاری دارند با سطوح بالاتری از عدم اطمینان سرمایه گذاری روبرو هستند (Brundin,2013,p10).
کارآفرینی یکی از محرک هایی است که توسط آن، دانشی که در یکی از قسمت های اقتصادی همچون یک شهر ایجاد شده است به عنوان یک سرمایه گذاری در بازار سودآور تفسیر می شود (Rahman, 2011, p 609).
ریچارد کانتلیون^[۷] برای نخستین بار این مفهوم را که یک کارآفرین بی اطمینانی و ریسک را تحمل می کند، تشخیص داد. جین باتیست سی بر نقش مدیریتی کارآفرین تاکید دارد، جوزف شومپیتر تئوری کارآفرینی را با تئوری توسعه ی اقتصادی پیوند می دهد، به باور وی، کارآفرینی، ساده ترین وسیله توسعه اقتصادی از راه نوآوری به عنوان یک عنصر اصلی است. از دید وی، کارآفرین یک نوآور است که ترکیب جدیدی را به وجود می آورد و آن می تواند:
نوآفرینی یا ایجاد کالای جدید یا بهبود کیفیت یک کالا باشد.
نوآفرینی روش جدید برای تولید محصول صنعتی تازه باشد.
بازاری جدید ایجاد کند.
از منابع جدید بهره گیری کند.
ایجاد شکل سازمانی جدید صنعتی باشد (دادورخانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص۱۷۲).
کوراتکو و هاجتس^[۸] اظهار می دارند که کارآفرینی تابعی از کارآفرین است. از این رو، بررسی خصوصیات کارآفرینان به بالا رفتن درک کارآفرینی کمک خواهد نمود. مک کللند ویژگی های افراد کارآفرین را شامل انگیزه ی پیشرفت، خطرپذیری، کنترل درونی، خلاقیت و نیاز به استقلال می داند و بر اساس تحقیقات انجام شده، معتقد است که پرورش ویژگی های ذکر شده در افراد باعث تقویت قابلیت های کارآفرینی می شود. استونر و همکاران بر این باورند که نیاز به کسب موفقیت، مرکز کنترل درونی (اعتقاد به اینکه شخص، خود کنترل امور زندگی و کاری خود را در دست دارد)، خطر پذیری، تحمل ابهام (ناشی از انجام کارهایی برای اولین بار) و شایستگی های خاص (بصیرت تحلیل گرانه از بازار، توانایی مدیریتی، دستیابی به سرمایه و ارتباطات شخصی قوی) از جمله ویژگی های کارآفرینان به شمار می روند (عبدالهی، ۱۳۹۱، ص۲۷).
مکنزی و دیکامبو^[۹] (۱۹۸۶) معتقدند که فعالیت کارآفرینانه سازمانی شامل توسعه یک محصول جدید برای ایجاد یک فرایند اثربخش است و مک کللند^[۱۰] تعریف گسترده‌تری از کار­آفرینی بیان می‌کند و فرایند کارآفرینی را فراتر از شغل و حرفه بلکه یک شیوه زندگی تعبیر می­نماید به طوری که خلاقیت و نوآوری، عشق به کار و تلاش مستمر، پویایی، مخاطره­پذیری، آینده­نگری، ارزش­آفرینی، آرمان گرایی، فرصت­گرایی، نیاز به پیشرفت، مثبت­اندیشی، زیربنا و اساس زندگی کارآفرینانه می‌باشد، در این زندگی شکست مفهومی ندارد به جز این که پله­ای برای بالا رفتن، موقعیتی برای آموختن، تصور ناقصی از واقعیت، ابهامی که در هدف وجود دارد، واقعه­ای که هنوز فواید آن تبدیل به سود نشده است، در این زندگی پول انگیزه­ اصلی و اولیه فعالیت­های اقتصادی نیست بلکه معیاری برای سنجش میزان موفقیت فرد محسوب می‌شود. در زندگی کارآفرینانه هدف اصلی از کار و فعالیت ارضاء حس کنجکاوی، تحقق بخشیدن به آرمان­ها، آزادسازی انرژی­های ذهنی و تبدیل آنها به ایده­های عملی و نهاتاً خلق ارزش است و همه چیز تحت­الشاع آرمان شخصی قرار می گیرد (احمدپور و عزیزی، ۱۴:۱۳۸۳).
۲-۱-۳ - اهمیت و ضرورت توجه به ویژگی های کارآفرینان
کارآفرینی به عنوان یک بحث مورد علاقه در قرن هجدهم مطرح شده و در قرن نوزدهم علاقه بیشتری را کسب کرده است. اما در اواخر قرن بیستم، کارآفرینی از نزدیک با بازار آزاد، سرمایه داری و توانایی کارآفرینان به عنوان عوامل تغییر پیوند خورده است تا اینکه ایده های خلاق و نوآور برای شرکت و از همه مهمتر برای ایجاد ثروت را فراهم می کند (Chowdhury et al, 2013, p 295).
امروزه در نقش و اهمیت صنایع کوچک و متوسط در رشد و توسعه اقتصادی کشورها تردیدی وجود ندارد. هر دو گروه کشورهای صنعتی و در حال توسعه با سیاستگذاری و برنامه ریزی لازم درصدد سازماندهی، رفع موانع و مشکلات، بهبود فضای کسب و کار و فراهم ساختن زمینه لازم به منظور بهره گیری هرچه بیشتر از این صنایع در راستای توسعه کارآفرینی، حل معضل بیکاری، افزایش ارزش افزوده و صادرات صنعتی، توسعه منطقه ای و کمک به بهبود توزیع درآمد در جامعه و مواردی از این قبیل می باشند. شرکت های کسب کار کوچک و متوسط به دلیل ویژگی های خاصی که دارند، از کارکردهای بی بدیلی برخوردارند (صفری، ۱۳۸۶، ص۷۴).
شرکت های کوچک از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار بوده و کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری بیشتری در آنها صورت می پذیرد. این شرکت ها راحت تر می توانند خود را با تغییرات پرشتاب محیطی تطابق داده و نسبت به مؤلفه های محیطی همچون عوامل اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی سیاسی و قانونی سریع تر واکنش نشان دهند. بنگاه های کوچک و متوسط عامل جذب و اشتغال بخش عظیمی از جمعیت کشورها و آموزش و تربیت نیروی کار ماهر هستند. از آنجا که بنگاه های کوچک و متوسط در مقایسه با صنایع بزرگ با سرمایه کمتری می توانند ایجاد اشتغال کنند، تعداد مشاغلی که این دسته از شرکت ها ایجاد می کنند بیشتر از شرکت های بزرگ است. امکان ایجاد مشاغلی به صورت خویش فرما باعث می شود تا کارآفرینان با انگیزه بیشتری به این دسته از شرکت ها روی بیاورند جذب و پذیرش کارکنان با شرایط خاص در این بنگاه ها با سهولت بیشتری صورت می گیرد. این شرکت ها توانسته اند امکان اشتغال برای افراد جوان، سالمندان، زنان، کارکنان پاره وقت و حتی افراد معلول نیز فراهم کنند. در اینگونه بنگاه ها به راحتی می توان بدون نیاز به برنامه ریزی و تغییرات گسترده در ساختار، گروه های میان وظیفه ای یا گروه های کاری با ترکیبی از متخصصان مختلف را گرد هم آورد. هزینه بیرون آمدن از صنعت برای اینگونه شرکت ها در مقایسه با شرکت های بزرگ کمتر است، از این رو بسیاری از کشورهای جهان توجه خاصی به این گروه از بنگاه ها دارند و با مطالعه و بررسی در مورد مسایل و مشکلات آنها سعی در استفاده از مزیت های گوناگونی دارند که این شرکت ها ایجاد می کنند (صفری، ۱۳۸۶، ص ۷۵).
۲-۱-۴- انواع کارآفرینی
کارآفرینی به انواع مختلفی تقسیم شده است:
کارآفرینی مستقل: فردی که مسئولیت اولیه‌ جمع­آوری منابع لازم برای شروع و یا رشد کسب و کاری را بسیج می کند و تمرکز او بر نوآوری و توسعه فرایند، محصول یا خدمات جدید می‌باشد. به عبارت دیگر کارآفرین فردی است که یک شرکت را ایجاد و اداره می‌کند و هدف اصلی‌اش سودآوری و رشد است.
کارآفرینی شرکتی: کارآفرینی شرکتی به مفهوم تعهد شرکت به ایجاد و معرفی محصولات جدید، فرآیندهای جدید و نظام‌های سازمانی نوین است.
کارآفرینی بین‌المللی: این فرایند زمانی ایجاد می‌شود که کارآفرینان برای منابع، طراحی و توزیع کالا و خدمات خود به شبکه‌های جهانی وابسته هستند.
کارآفرینی اجتماعی: کارآفرینی در یک زمینه اجتماعی برای سازمان‌های غیر تجاری و اقتصادی را در برمی‌گیرد (اسلام، ۹:۱۳۸۲).
کارآفرینی سازمانی: فرآیندی است که در آن محصولات یا فرایند نوآوری شده از طریق القا و ایجاد فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان از قبل تأسیس شده، به ظهور می‌رسند. به تعریفی دیگر فعالیت‌های کارآفرینانه فعالیت‌هایی هستند که از منابع و حمایت سازمانی به منظور دستیابی به نتایج نوآورانه برخوردار می‌باشد (شهشهانی، ۳۲:۱۳۸۷).
همچنین برگمن^[۱۱] نیز معتقد است که کارآفرینی سازمانی به فرآیندی اشاره می کند که سازمان­ها با بهره گرفتن از مجموعه فرصت­ها و شایستگی­های خویش منجر به تنوع محصولات و نهایتاً توسعه سازمانی می­شوند. در یک تعریف دیگر، کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که فعالیت­های سازمانی را به سمت خلاقیت، نوآوری، ریسک­پذیری و پیشتازی سوق می­دهد (نظری، ١٣٨٢).
۲-۱-۵- فرایند کارآفرینی
اخیراً دانشمندان به دنبال ارتباط بین پژوهش کارآفرینی و روانشناسی هستند. در یکی از این تلاش های قابل توجه، باراُن و هنری^[۱۲] (۲۰۱۱)، یک مدل فرآیندی کارآفرینی را ایجاد نمودند که توصیف می کند که چگونه “کارآفرینان شرکت های جدید را از طریق ایده ها، مهارت ها، دانش و استعدادشان ایجاد و راه اندازی می کنند". این فرایند شامل چهار مرحله است:
انگیزش (عوامل مربوط به انگیزه افراد برای تبدیل شدن به کارآفرین)
تشخیص فرصت (عوامل مرتبط با افرادی که احتمال می رود فرصت ها را بشناسند و انواع فرصت ها را به رسمیت شناخته اند)
به دست آوردن منابع (عوامل مرتبط با رفتارهای افراد، مهارت ها و اقداماتی که بر دستیابی به منابع شرکت تاثیر می گذارند)
عملکرد/ موفقیت ­کارآفرینی (عوامل­مربوط­ به­ دستیابی ­به ­نتایج ­در سطح ­سازمانی) (Sullivan et l, 2012, p 429).
۲-۱-۶- انواع مدل های کارآفرینی
تلاش محققین در ارائه مدل های کارآفرینی با توجه به جنبه های رویکرد رفتاری و رویکرد ویژگی ها و تعاریف کارآفرینی انجام می گردد. در واقع، می توان دو دسته مدل را ارائه نمود: مدل های فرایندی و مدل های محتوایی.
۲-۱-۶-۱- مدل های محتوایی
کلیه تلاش های محققین در خصوص مطالعه رویکرد ویژگی ها که منجر به شناسایی خصوصیات فردی و شخصی افراد می گردد، جزیی از این طبقه بندی محسوب می گردد.
آنچه که می بایستی مورد توجه قرار گیرد این است که هدف محققین در رویکرد ویژگی ها و مدل های محتوایی، یافتن یک چارچوب روانشناسانه و ارائه تعریف کارآفرینی بر مبنای یکسری ویژگی ها بوده است که با توجه به محدودیت تحقیقات در پرداختن و اظهارنظر قطعی راجع به این ویژگی های فردی، ارائه مدل محتوایی فراگیر همواره عقیم مانده است. بر این اساس، محققین به جای پرداختن به رویکرد ویژگی ها، به رویکرد رفتاری و مدل های فرآیندی روی آورده اند (احمدپور داریانی، ۱۳۸۷، ۱۱۲).
۲-۱-۶-۲- مدل های فرآیندی
مدل های فرآیندی شامل دو دسته اصلی از مدل ها می باشند، که در ادامه تحت بررسی قرار خواهند گرفت:
الف) فرایند رویدادی

حدود سنی

۳-۳- بررسی یک عامل خطر در جمعیت مورد مطالعه :
۳-۳-۱- رابطه بین سن و خطر ابتلاء به میوم رحمی :
در این مطالعه بیشترین میزان شیوع این بیماری، در دامنه سنی ۵۰-۴۱ می باشد (جدول۳-۲). همچنین نمودار (۳-۱) نشان می دهد که با افزایش سن، استعداد ابتلاء به میوم رحمی افزایش می یابد.
جدول (۳-۲): درصد فراوانی بیماری در گروه های مختلف سنی

حدود سنی

(درصد) تعداد

۳۰-۲۱

(۱/۱۷) ۱۲

۴۰-۳۱

(۶/۳۸) ۲۷

۵۰-۴۱

(۳/۴۴) ۳۱

نمودار (۳-۱): با افزایش سن احتمال ابتلاء به میوم رحمی افزایش یافته است
۳-۴- بررسی پلی مورفیسم های مورد مطالعه و خطر ابتلاء به میوم رحمی :
۳-۴-۱- بررسی پلی مورفیسم G20210Aدر پروموتر ژن پروترومبین :
برای تعیین ژنوتیپ های مورد نظر در پروموتر ژن پروترومبین از روش ARMS که روشی مناسب برای شناسائی موتاسیون های اتفاق افتاده بر روی نوکلئوتید واحد می باشد؛ استفاده شد. سپس ژنوتیپ هر فرد به کمک الکتروفورز محصول PCR، بر روی ژل آگارز دو درصد، در موقعیت G20210A مشخص گردید شکل (۳-۱). در دو گروه بیمار و شاهد هیچ مورد هموزیگوتی برای ژنوتیپ AA در ناحیه پلی مرفیسمی G20210A PT مشاهده نشد.

شکل (۳-۱): نمونه ای از الکتروفورز ژل آگارز مربوط به تعیین ژنوتیپ در ناحیه G20210A پروموتر ژن پروترومبین
۳-۴-۱-۱- توزیع ژنوتیپی و آللی پلی مورفیسم G20210Aدر پروموتر ژن پروترومبین :
توزیع ژنوتیپی و آللی در پروموتر ژن پروترومبین در جدول (۳-۳) نشان داده شده است. فراوانی ژنوتیپ های GG ، GA در بین بیماران میوم رحمی به ترتیب ۱/۹۷% ، ۹/۲% و در گروه شاهد ۶/۹۸%، ۴/۱% بدست آمد؛ همچنین هیچ مورد هموزیگوت برای آلل Aدر دو گروه بیمار و شاهد وجود نداشت. تفاوت معنی داری از نظر آماری بین فراوانی ژنوتیپ های این پلی مرفیسم و خطر ابتلاء به میوم رحمی در گروه بیمار و شاهد مشاهده نشد (۵۵۹/۰= P).
فراوانی آلل G در گروه بیمار ۶/۹۸% و فراوانی آلل A، ۴/۱% می باشد. فراوانی آلل G در گروه شاهد ۳/۹۹% و آلل A، ۷/۰% می باشد.
جدول (۳-۳): توزیع ژنوتیپی و آللی در ناحیه G20210A ژن پروترومبین و خطر ابتلاء به میوم رحمی

ژنوتیپ ها
و
آلل ها

بیمار
(درصد) تعداد

شاهد
(درصد) تعداد

P*
Value

بند اول : تعریف شخص حقوقی در حقوق بین الملل
ارتباط هر فرد با فضای اطراف خود ، محلی که در آن زندگی می کند ، یا به کسب وکاری مشغول است ، به نام اقامتگاه مورد بررسی قرار می گیرد . در حقیقت هر فردی از لحاظ حقوقی بستگی به محلی دارد که در آنجا سکونت می نماید و خانواده ، شغل و منافع اودر آنجا یافت می گردد . این شرایط در حقوق ،((اقامت )) نامیده می شود و حقوق مدنی برای هر شخصی محل اقامت معین تعیین می کند که محل اقامت قانونی او است ،حتی چنانچه فرد مزبور در حقیقت و عملا در ان محل نباشد.

گر چه بین اقامتگاه در حقوق داخلی و اقامتگاه در حقوق بین المللی تفاوت بسیار است اما اصولا تعریف تقریبا مشابهی از اقامتگاه در سطح داخلی و بین المللی می شود. اکثر قوانین به یک تعریف کلی از اقامتگاه اکتفا کرده اند ، چه این اقامتگاه داخلی باشد چه بین المللی،بنابراین از نظر قانون گذار هر کشور، هر فردی که شامل تعریف مندرج در ان قانون باشد ، مقیم آن کشور محسوب می شود ،اعم از این که تابع شهروند آن کشور باشد یا نباشد در قانون ایران مواد ۱۰۰۲تا ۱۰۱۰قانون مدنی به اقامتگاه اختصاص دارد .ماده ۱۰۰۲ق.م.در تعریف اقامتگاه می گوید (( اقامتگاه هر فرد عبارت از محلی است که فرد در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور اونیز در آن جا باشد . چنانچه محل سکونت غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز امور او اقامتگاه محسوب است)).
بند دوم : شخصیت حقوقی بین المللی
دیوان بین المللی دادگستری (I.C.J) که خودازجمله ارکان اصلی قضائی سازمان ملل متحدمیباشد، دارای صلاحیت ترافعی ونیزصلاحیت مشورتی است . دریک نظرمشورتی درسال ۱۹۴۹ درخصوص قضیه کنت برنادوت اظهارداشته :
دریک سیستم حقوقی ، الزاما تشابه ای میان اشخاص حقوقی ازنظرماهیتی وگستردگی حقوق آنها وجودندارد…….
ماهیت حقوقی آنها بستگی به نیازهای جامعه دارد.
بنابراین ملاحظه میگرددکه اشخاص حقوق بین الملل دارای شخصیت حقوقی مشابه ای نمی باشند.
ماده ۱۰۴: منشورملل متحددرباره سازمان ملل متحدمیگوید:
سازمان درخاک هریک ازاعضاء ازاهلیت حقوقی که برای انجام وظایف ورسیدن به مقاصدآن ضروری است متمع میشود.
ماده ۱۰۵ منشورکه درخصوص مزایاومصونیت های سازمان ملل متحداست نیزمی گوید: سازما درخاک هریک ازاعضاء خودازامتیازات ومصونیت هایی که برای رسیدن به مقاصدآن ضروری است برخوردارخواهدبود.
فصل سوم :
(مبانی، ویژگی ها و نحوه تعیین اقامتگاه شرکت های تجاری در حقوق تجارت بین المللی خصوصی )
در این فصل به مبانی، ویژگی ها و نحوه تعیین اقامتگاه شرکت های تجاری در حقوق تجارت بین المللی خصوصی در قالب چهار مبحث زیر بررسی شده است :
مبحث اول : ویژگی های اقامتگاه در حقوق تجارت بین الملل خصوصی
مبحث دوم: مبنای حقوقی شخصیت حقوقی شرکت
مبحث سوم : آثار قبول شخصیت حقوقی شرکت
مبحث چهارم : اقامتگاه شرکتهای تجاری در حقوق تجارت بین الملل
مبحث اول : ویژگی های اقامتگاه در حقوق تجارت بین الملل خصوصی
در این مبحث در قالب چهار گفتار به ارائه ویژگی های اقامتگاه در حقوق تجارت بین الملل خصوصی آنها می پردازد .
گفتار اول : مفهوم اقامتگاه در حقوق تجارت بین الملل خصوصی
گفتار دوم : انواع اقامتگاه در حقوق بین الملل خصوصی
گفتار سوم : اقامتگاه اشخاص حقوقی در حقوق بین الملل خصوصی
گفتار چهارم : اصول حاکم بر اقامتگاه در حقوق بین الملل خصوصی
گفتار اول : مفهوم اقامتگاه در حقوق تجارت بین الملل خصوصی
برخی اقامتگاه را بنا به دو دلیل زیر پیوندی سیاسی می نامند:

1. 1. قوای قانون گذاری هر کشوری جزئی از حکومت است و در کنار دو قوه قضائیه و مجریه حکومت را اداره می کند.

1. 1. از سوی دیگر اقامتگاه سیاسی است؛ زیرا بدون اراده دولت نمی شود اقامتگاه را تغییر داد. پیوند میان افراد اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی با قلمرو یک دولت با رضایت هیات دولت ایجاد می شود. پس اقامتگاه دارای ابعاد سیاسی، مادی و حقوقی است.

پیشینه تاریخی اقامتگاه به یونان باستان بازگشت دارد و در واقع، یونانی ها اقامتگاه را به عنوان پل ارتباطی میان شهروندان و حاکمیت سیاسی پذیرفته بودند.
اگرچه، بین اقامتگاه در حقوق داخلی و اقامتگاه در حقوق بین الملل تفاوت های زیادی است؛ اما عموماً، تعریف تقریباً مشابهی از اقامتگاه در سطح داخلی و بین المللی ارائه می شود؛ و اغلب قوانین به یک تعریف کلی از اقامتگاه اکتفا کرده اند، چه این اقامتگاه داخلی باشد چه بین المللی. بنابراین، از نظر قانون گذار هر کشور، افرادی که مشمول تعریف مندرج در آن قانون باشند مقیم آن کشور محسوب می شوند، اعم از اینکه اتباع داخلی یک کشور مشمول قانون اقامتگاه گردند، یا اینکه بیگانگان به عنوان صاحبان اقامتگاه به شمار آیند؛ که در این صورت، بیگانگان مقیم در قلمرو دولت ایران، دارای اقامتگاه بین المللی می باشند.
در حقوق بین الملل خصوصی، اقامتگاه دارای مزایای متعددی است. این مزایا عبارتند از:
۱) در هنگام انعقاد قراردهای تجاری، اقامتگاه می تواند عاملی جهت توسعه مراودات تجاری و تسهیل در تبادلات تجارت بین المللی باشد.
۲) اقامتگاه اشخاص حقیقی و حقوقی مبین هویت بین المللی اشخاص در حقوق بین الملل خصوصی محسوب می شود.
۳) اقامتگاه می تواند عاملی برای حل تعارض قوانین باشد. به عنوان مثال، تعیین اقامتگاه قراردادی در یک قرارداد بین المللی که توسط اتباع کشورهای مختلف منعقد شده است، می تواند قانون محل اقامت قراردادی را بر اختلافات ناشی از قرارداد منعقده یا تعهدات قراردادی حاکم سازد. بدین ترتیب، قضات محاکم صالحه می توانند قانون مناسب بر اساس حاکمیت اراده متعاملان را اجرا نمایند.
۴) اقامتگاه محلی است که دادگاههای یک کشور می توانند به هنگام دادرسی، احضاریه و سایر اوراق و ابلاغهای دادگستری را به محل اقامت اصحاب دعوی ارسال نمایند. همان طوری که، در حقوق داخلی اقامتگاه خوانده صلاحیت ترافعی دارد، اقامتگاه در تعیین دادگاه صالح جهت حل و فصل دعاوی بین المللی نیز کاربرد دارد. در هنگام بروز تعارض میان صلاحیت دادگاه داخلی و خارجی ، دادگاه محل اقامت متداعیان می تواند در حل و فصل دعاوی مطروحه توسط اصحاب دعوی بر دادگاه کشور متبوع متداعیان رجحان داشته باشد.^[۹۸]
گفتار دوم : انواع اقامتگاه در حقوق بین الملل خصوصی
اقامتگاه دارای انواعی از قبیل ۱- اجباری ۲- اختیاری ۳- قراردادی ۴- فرضی می باشد؛ که هر کدام در ذیل شرح داده شده اند:

1. 1. اقامتگاه اجباری: اقامتگاه اجباری، محلی است که توسط قانون به اشخاص معینی تحمیل می شود، برای مثال، اقامتگاه مأمورین دولتی در محلی است که در آنجا مأموریت ثابت دارند، و اقامتگاه طفل در محل اقامت ولی یا قیم، اقامتگاه کارگر در محل سکونت کارفرما، اقامتگاه زن شوهردار در محل اقامت شوهر و اقامتگاه نظامیان که عبارت است از پادگانها و مراکز نظامی محل خدمت، که توسط قانون مدنی ایران به عنوان اقامتگاه اجباری تعیین شده اند. از خصوصیات اقامتگاه اجباری آن است که قابل تغییر نیست و به اراده اشخاص مربوط نمی باشد.

1. 1. اقامتگاه اختیاری: اقامتگاه اختیاری، محل اقامتی است که بر اساس قانون موکول به اراده اشخاص شده، و قابل تغییر می باشد. معمولا، عدم تعیین نوع اقامتگاه توسط قانون گذار و سکوت قانون دلیلی بر این می تواند باشد که اقامتگاه اشخاصی که به صراحت در قانون تعیین نشده است به عنوان اقامتگاه اختیاری محسوب شود.اصحاب قرارداد، می توانند دو یا چند اقامتگاه را با اراده خود در قرارداد منعقده میان خود پیش بینی و تعیین نمایند. مبنای آزادی طرفین قرارداد در انتخاب یک یا چند اقامتگاه بر اساس دلایلی به شرح ذیل است:اولا : ماده ۱۰ قانون مدنی ایران حاکمیت اراده را در قراردادهای خصوصی به شرط عدم تناقض با قواعد آمره و قوانین مصرح در حقوق خصوصی ایران تایید و پذیرفته است.

ثانیا : اگرچه، ماده ۹۶۸ قانون مدنی تعهدات ناشی از قرارداد را تابع قانون محل انعقاد قراردادها می داند اما ،این نکته به آزادی و اراده طرفین قرارداد در انتخاب اقامتگاه قراردادی خللی وارد نمی آورد .
ثالثا : جهت انتخاب و گزینش محل تنفیذ و اجرای قراردادها، هر یک از طرفین قرارداد می تواند اقامتگاه خود را اعم از اقامتگاه خریدار و فروشنده انتخاب نماید .

3. 3. اقامتگاه قراردادی:اقامتگاهی است که افراد می توانند برای سهولت کار، آن را با توافق میان خود تعیین نمایند؛ و آنان می توانند غیر از اقامتگاه اختیاری و واقعی، محلی را به عنوان اقامتگاه قراردادی معرفی کنند، تا اوراق مربوط به یک یا چند معامله به آن محل فرستاده شود و از آن محل برای انجام اموری دعوت گردند. اقامتگاه قراردادی می تواند به شکل حقیقی و واقعی وجود داشته باشد . مثلا شخص خریدار می تواند از میان چند محل سکونت خود یکی را اختیار نماید، یا اینکه مرکز امور مهمه خود یا فروشنده را بعنوان اقامتگاه خویش در قرارداد تعیین نماید.

3. 3. اقامتگاه فرضی:علاوه بر تعیین اقامتگاه قراردادی، طرفین قرارداد می توانند یک اقامتگاه فرضی یا غیر واقعی را مشروط به آنکه، آن اقامتگاه ارتباطی با قرارداد یا تعهدات قراردادی داشته باشد، انتخاب نمایند. پس درقراردادها، گزینش اقامتگاه قراردادی اعم از محل سکونت و مرکز امور مهمه همرا با انتخاب اقامتگاه فرضی توسط متعاملین امکان پذیر می باشد.^[۹۹]

گفتار سوم : اقامتگاه اشخاص حقوقی در حقوق بین الملل خصوصی

شکل ۴-۴- مدل مفهومی هوش معنوی
شکل های ۴-۵ و ۴-۶ نتایج تحلیل عاملی تاییدی عوامل مربوط به سازه هوش معنوی را با بهره گرفتن از نرم افزار LISREL نشان می­دهد.
شکل ۴-۵- مدل اعداد معناداری «هوش معنوی»
شاخص­ های تناسب مدل حاکی از آن است که مدل از نظر شاخص­ های تناسب و برازش در وضعیت خوبی است؛ چون که نسبت کای دو بر درجه آزادی(χ۲/df) آن برابر ۸۷۳۵/۲ است که کمتر از مقدار مجاز ۳ می­باشد و مقدار میانگین مجذور خطاها (RMSEA) نیز برابر با ۰۸۲/۰ است که بین مقدار مجاز متوسط ۰۸/۰ و ۱/۰ است. لذا مدل فوق نیاز به اصلاحات چندانی ندارد. مقدار P-value نیز کمتر از ۰۵/۰ می‎باشد.
همان‌طور که در شکل ۴-۵ مشخص است در تحلیل عاملی مرتبه اول مقادیر t-value تمامی سوالات بیشتر از ۱٫۹۶ می‌باشد. بنابراین بار عاملی تمامی آن‌ها معنادار می‌باشد و می‌توان گفت که رابطه‌ی مثبت و معناداری با سازه هوش معنوی دارند. از این رو هیچ کدام از سوالات حذف نمی‌شوند و در تحلیل باقی می‌مانند.

همچنین در تحلیل عاملی مرتبه دوم تمام ابعاد ۷ گانه دارای بار عاملی معناداری (مقادیر t-value بیشتر از ۱٫۹۶) می‌باشند، بنابراین این ابعاد در مجموعه هوش معنوی باقی می‌مانند. بدین ترتیب می‌توان گفت که ابعاد الهیات، توجه و آگاهی، ادراک فراحسی، اجتماع، قوه عقلانی، ضربه روحی و معنویت دوران کودکی با متغیر هوش معنوی رابطه‌ی­ معنادار و مثبت دارند.
شکل ۴-۶- مدل تخمین استاندارد «هوش معنوی»
شکل ۴-۶ نشان می­دهد که در مدل تخمین استاندارد هرکدام از عوامل به چه میزان بیانگر تبین کننده «هوش معنوی» می­باشند که اولویت این عامل­ها به ترتیب زیر است: ۱- معنویت دوران کودکی ۲- قوه عقلانی ۳- الهیات و توجه و آگاهی ۴- ادراک فراحسی ۵- اجتماع و ضربه روحی. از این رو فرضیات فرعی ۱ تا ۷ تایید می شوند. در کل نیز می‌توان با توجه به نتایج تحلیل عاملی تاییدی به سازه هوش معنوی اتکا نمود و سازه‌ی مورد بحث را مبنای کار قرار داد.
۴-۳-۳-۲- مدل اندازه‌گیری رضایت شغلی
مدل مفهومی «رضایت شغلی» در شکل ۴-۷ نشان داده شده است. در این مدل ۶ بعد، سازه رضایت شغلی را شکل داده‌اند که به وسیله تحلیل عاملی تاییدی روایی این سازه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
استقلال کاری
شأن و مقام شغلی
تعاملات کاری
وظایف شغلی
میزان پرداخت
سیاست‌های سازمانی
شکل ۴-۷- مدل مفهومی رضایت شغلی
شکل های ۴-۸ و ۴-۹ نتایج تحلیل عاملی تاییدی عوامل مربوط به سازه رضایت شغلی را با بهره گرفتن از نرم افزار LISREL نشان می­دهد.
شکل ۴-۸- مدل اعداد معناداری « رضایت شغلی»
شاخص­ های تناسب مدل حاکی از آن است که مدل از نظر شاخص­ های تناسب و برازش در وضعیت خوبی است؛ چون که نسبت کای دو بر درجه آزادی(χ۲/df) آن برابر ۷۱۳۲/۲ است که کمتر از مقدار مجاز ۳ می­باشد و مقدار میانگین مجذور خطاها (RMSEA) نیز برابر با ۰۷۷/۰ است که کمتر از مقدار مجاز ۰۸/۰ است. لذا مدل فوق نیاز به اصلاحات چندانی ندارد. مقدار P-value نیز کمتر از ۰۵/۰ می‎باشد.
همان‌طور که در شکل ۴-۸ مشخص است در تحلیل عاملی مرتبه اول مقادیر t-value تمامی سوالات بیشتر از ۱٫۹۶ می‌باشد. بنابراین بار عاملی تمامی آن‌ها معنادار می‌باشد و می‌توان گفت که رابطه‌ی مثبت و معناداری با سازه رضایت شغلی دارند. از این رو هیچ کدام از سوالات حذف نمی‌شوند و در تحلیل باقی می‌مانند.
همچنین در تحلیل عاملی مرتبه دوم تمام ابعاد شش گانه دارای بار عاملی معناداری (مقادیر t-value بیشتر از ۱٫۹۶) می‌باشند، بنابراین این ابعاد در مجموعه رضایت شغلی باقی می‌مانند. بدین ترتیب می‌توان گفت که ابعاد میزان پرداخت، استقلال کاری، تعاملات کاری، شأن و مقام شغلی، وظایف شغلی و سیاست‌های سازمانی با متغیر رضایت شغلی رابطه‌ی­ معنادار و مثبت دارند.
شکل ۴-۹- مدل تخمین استاندارد « رضایت شغلی»
شکل ۴-۹ نشان می­دهد که در مدل تخمین استاندارد هرکدام از ابعاد به چه میزان بیانگر تبین کننده «رضایت شغلی» می­باشند که اولویت این عامل­ها به ترتیب زیر است: ۱- میزان پرداخت ۲- استقلال کاری ۳- وظایف شغلی ۴- تعاملات کاری ۵- شأن و مقام شغلی ۶- سیاست‌های سازمانی. از این رو فرضیات فرعی ۸ الی ۱۳ تایید می شوند. در کل نیز می‌توان با توجه به نتایج تحلیل عاملی تاییدی به سازه رضایت شغلی اتکا نمود و سازه‌ی مورد بحث را مبنای کار قرار داد.
۴-۳-۳-۳- مدل اندازه‌گیری تعهد سازمانی
مدل مفهومی «تعهد سازمانی» در شکل ۴-۱۰ نشان داده شده است. در این مدل ۳ بعد، سازه تعهد سازمانی را شکل داده‌اند که به وسیله تحلیل عاملی تاییدی روایی این سازه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تعهد عاطفی
تعهد هنجاری
تعهد مستمر
شکل ۴-۱۰- مدل مفهومی تعهد سازمانی
شکل های ۴-۱۱ و ۴-۱۲ نتایج تحلیل عاملی تاییدی عوامل مربوط به سازه تعهد سازمانی را با بهره گرفتن از نرم افزار LISREL نشان می­دهد.
شکل ۴-۱۱- مدل اعداد معناداری « تعهد سازمانی»
شاخص­ های تناسب مدل حاکی از آن است که مدل از نظر شاخص­ های تناسب و برازش در وضعیت خوبی است؛ چون که نسبت کای دو بر درجه آزادی(χ۲/df) آن برابر ۷۱۱۶/۲ است که کمتر از مقدار مجاز ۳ می­باشد و مقدار میانگین مجذور خطاها (RMSEA) نیز برابر با ۰۷۲/۰ است که کمتر از مقدار مجاز ۰۸/۰ است. لذا مدل فوق نیاز به اصلاحات چندانی ندارد. مقدار P-value نیز کمتر از ۰۵/۰ می‎باشد.
همان‌طور که در شکل ۴-۱۱ مشخص است در تحلیل عاملی مرتبه اول مقادیر t-value تمامی سوالات بیشتر از ۱٫۹۶ می‌باشد. بنابراین بار عاملی تمامی آن‌ها معنادار می‌باشد و می‌توان گفت که رابطه‌ی مثبت و معناداری با سازه تعهد سازمانی دارند. از این رو هیچ کدام از سوالات حذف نمی‌شوند و در تحلیل باقی می‌مانند. همچنین در تحلیل عاملی مرتبه دوم تمام ابعاد ۳ گانه دارای بار عاملی معناداری (مقادیر t-value بیشتر از ۱٫۹۶) می‌باشند، بنابراین این ابعاد در مجموعه تعهد سازمانی باقی می‌مانند. بدین ترتیب می‌توان گفت که ابعاد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری با متغیر تعهد سازمانی رابطه‌ی­ معنادار و مثبت دارند.
شکل ۴-۱۲- مدل تخمین استاندارد «تعهد سازمانی»
شکل ۴-۱۲ نشان می­دهد که در مدل تخمین استاندارد هرکدام از ابعاد به چه میزان بیانگر تبین کننده «تعهد سازمانی» می­باشند که اولویت این عامل­ها به ترتیب زیر است: ۱- تعهد مستمر ۲- تعهد عاطفی ۳- تعهد هنجاری. از این رو فرضیات فرعی ۱۴ تا ۱۶ تایید می شوند. در کل می‌توان با توجه به نتایج تحلیل عاملی تاییدی به سازه تعهد سازمانی اتکا نمود و سازه‌ی مورد بحث را مبنای کار قرار داد.
۴-۳-۴- مدل‌سازی معادله ساختاری
پس از بررسی مدل‌های اندازه‌گیری و سنجش روایی آن‌ها به کمک تحلیل عاملی تاییدی می‌توان روابط میان متغیرهای تحقیق را براساس مدل ساختاری بررسی نمود. از این رو جهت بررسی صحت و سقم فرضیات اصلی تحقیق حاضر از روابط علی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. این فرضیات به شرح ذیل می‌باشند:
۱-رابطه‌ی معناداری بین هوش معنوی و رضایت شغلی وجود دارد.
۲-رابطه‌ی معناداری بین هوش معنوی و تعهد سازمانی وجود دارد.
۳-رابطه‌ی معناداری بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی وجود دارد.
مدل‌های اندازه‌گیری مربوط به تحلیل عاملی تاییدی که با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری و توسط نرم افزار LISREL استخراج گردیده است در قسمت قبل آورده شد و نشان دهنده‌ی قابل اعتماد بودن سازه‌های هوش معنوی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی می‌باشد. با توجه به اینکه روایی ابزار جمع آوری داده‌ها توسط تحلیل عاملی تاییدی، مورد تایید قرار گرفته است، می‌توان به بررسی روابط میان این متغیر براساس فرضیات اصلی تحقیق پرداخت.
شکل های ۴-۱۳، ۴-۱۴ و جدول ۴-۵ نتایج آزمون فرضیه اصلی تحقیق به روش مدل سازی معادلات ساختاری را نشان می‌دهند. شکل ۴-۱۳ مدل اعداد معناداری و شکل ۴-۱۴ نمایانگر ضریب استاندارد ®، رابطه‌ی علّی مشاهده شده میان متغیرهای تحقیق می‌باشد. جدول ۴-۵ نیز R، ارزش t و نتیجه‌ی آزمون فرضیات را نشان می‌دهد.
شکل ۴-۱۳- مدل اعداد معناداری
شکل ۴-۱۴- مدل رابطه علی میان متغیرهای تحقیق
شاخص­ های تناسب مدل حاکی از آن است که مدل از نظر شاخص­ های تناسب و برازش در وضعیت خوبی است؛ چون که نسبت کای دو بر درجه آزادی آن برابر ۵۵۶۹/۲ است که کمتر از مقدار مجاز ۳ می­باشد و مقدار RMSEA نیز برابر با ۰۶۹/۰ است که کمتر از مقدار مجاز ۱/۰ است. لذا نیاز به اصلاحات چندانی ندارد. مقدار P-value نیز ۰۰۰/۰ می­باشد که کمتر از ۰۵/۰ می­باشد و و همچنین GFI و AGFI بزرگتر از ۹۰ %، می‌توان نتیجه گرفت که مدل اجرا شده برازش مناسبی دارد. ضریب استاندارد رابطه‌ی موجود نیز در صورتیکه ارزش t ، از ۱٫۹۶ بزرگتر یا از ۱٫۹۶- کوچکتر باشد، در سطح اطمینان ۹۹ % معنادار خواهد بود. جدول ۴-۵ رابطه‌ی میان متغیرهای تحقیق براساس فرضیات اصلی تحقیق را ارائه می‌دهد که براساس آن به تایید یا رد فرضیه اقدام شده است.
جدول ۴-۵- روابط میان متغیرهای تحقیق

با سلام، پژوهش حاضر در دو قسمت صورت می گیرد. توجه داشته باشید که پاسخ درست یا غلط در این پژوهش وجود ندارد بلکه ما به دانستن طرز تفکر یا احساس فعلی شما در زمینه های خاص علاقه مند هستیم.
این قسمت اول پژوهش است و حاوی دو پرسشنامه کوتاه است. پاسخ دهی به مجموعه سوالات در بخش اول پژوهش حدود ۱۵ دقیقه به طول می انجامد.
بخش دوم پژوهش در روزهای آینده و بر روی تعدادی از شرکت کنندگان که در بخش اول شرکت کرده اند، انجام خواهد شد و شرکت در یک برنامه کوتاه کامپیوتری را شامل خواهد بود. در صورتی که تمایل دارید در بخش دوم پژوهش شرکت کنید، لطفا شماره تماس خود را در قسمت مربوط بنویسید. اگر برای شرکت در قسمت دوم پژوهش انتخاب شوید، قبل از تصمیم گیری نهایی برای شرکت، اطلاعات کاملی را درباره آن دریافت خواهید کرد.

در صورت رضایت به شرکت در پژوهش، بدون ذکر نام و نام خانوادگی، قسمت انتهای این برگه را که حاوی کد مخصوص شماست (در صورت نیاز شما به تماس های بعدی با محققان) جدا کنید. لطفا ابتدا اطلاعات عمومی زیر را تکمیل کنید و هیچ گزینه ای را بدون پاسخ نگذارید.
در صورت داشتن هر گونه سوال، لطفا از مجری طرح، محدثه جوادنیا (دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی)، توضیح بخواهید. ناظر این طرح، آقای دکتر فضیلت پور است.
با تشکر
سن: جنسیت: زن مرد تحصیلات(شماره نیمسال): رشته تحصیلی:
آیا سابقه تشخیص افسردگی یا سایر اختلالات روانشناختی را داشته اید: بلی خیر
شماره تماس و ایمیل (در صورت تمایل به شرکت در بخش دوم پژوهش): :تلفن
e-mail:
کد مشارکت کننده (برگ آزمایشگر):
کد مشارکت کننده (برگ مشارکت کننده):
پیوست۲
پرسشنامه افسردگی بک
پاسخگوی گرامی این پرسشنامه شامل ۲۱ گروه جمله است. لطفا هر گروه از جملات را با دقت بخوانید. سپس در هر گروه یک جمله را انتخاب کنید که بهتر از همه گویایی احساس شما طی دو هفته گذشته تا به امروز است. سپس کنار جمله که انتخاب کرده اید یک x بکشید. خواهشمندم با اعتماد کامل و صداقت به سوال ها پاسخ دهید.