مصرف‌کنندگان پوشاک انجام گرفت..
بیان مسئله:
امروزه شاهد تغییرات زیادی در ارزش‌ها و فرهنگ مصرف‌کنندگان هستیم. درگذشته، مصرف‌کننده برای ارضای نیازهای زیستی خود به خرید و مصرف محصولات اقدام می‌نمود و از این‌رو به محصولات یا نام‌ و ‌نشان‌‌های‌تجاری خاص وفاداری بیشتری داشت و فقط هنگامی که از آن محصول یا برند، احساس نارضایتی می‌کرد آن را رها می‌نمود. در یک کلام، ارزش‌های مصرف کنندگان بیشتر از نوع فایده‌گرایانه به‌شمار می‌امد (حیدرزاده و حسنی پارسا، ۱۳۹۱). از سوی دیگر با رشد فزاینده مصرف و امکان خرید‌های اعتباری در اقصی نقاط جهان، موقعیت‌های مناسبی برای خرید آنی فراهم گردیده ‌است، اما با این وجود هنوز هم، در جوامع شرقی و درحال گذار، با کمبود اطلاعات در این زمینه مواجهیم (نظری و قادری عابد، ۱۳۹۰). در حوزه رفتار مصرف‌کننده، خریدی که نشأت‌گرفته از اصابت محرکی و برانگیخته شدن میلی ناگهانی، غالباً قوی و پایدار به خرید فوری کالایی باشد، خرید آنی نام دارد (میرابی و تهرانی، ۱۳۹۲). اگرچه این پدیده، افزون از شش دهه است که توجه محققان را به‌خود جلب کرده‌است (برای نمونه کلوور، ۱۹۵۰؛ استرن، ۱۹۶۲؛ روک، ۱۹۸۷) اما آنچه ما امروز به عنوان خرید آنی می‌شناسیم، با آنچه در پژوهش‌های اولیه مدنظر بوده است، تا حدی متفاوت است. پژوهشگران قبل از مطالعات روک(۱۹۸۷) مفهومی ساده و تک‌بعدی از خرید آنی مدنظر داشتند و اساساً آنرا با خرید بدون‌برنامه‌ریزی مترادف می‌‌دانستند. به‌علاوه در این برهه از زمان به طورکلی، خرید بیشتر از مصرف‌کننده مورد توجه بود (میرابی و تهرانی، ۱۳۹۲). به عبارت دیگر اگر عوامل فعال‌کننده یا موثر بر خرید آنی را به دو دسته کلی عوامل داخلی و خارجی تقسیم کنیم، در تحقیقات نخستین پیرامون خرید آنی، به عوامل خارجی توجه بیشتری می‌شد. اما پژوهش‌های جدید برای خصوصیات فردی، وزن بیشتری قائل‌اند . در اینجا محرک‌های محیطی اشاره دارد به محرک‌هایی که توسط خرده‌فروشان و عرضه‌کنندگان کالا برای تحریک مصرف‌کنندگان به خرید بیشتر به کار گرفته می‌شود و عوامل فردی خرید آنی نیز عمدتاً حول ویژگی‌های شخصیتی و ویژگی‌های موقعیتی (مثل درگیری ذهنی) متمرکز است.

اگرچه هنوز هم ویژگی‌های مربوط به محصول (مثل قیمت)، محیط فروشگاه و تبلیغات، ابعاد مهمی از خرید آنی را تشکیل می‌دهند، اما بررسی ادبیات و تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد در زمینه بررسی این‌گونه عوامل، اهمالی صورت نگرفته است (برای نمونه بررسی تأثیر ویژگی‌های محصول توسط اپلبوم، ۱۹۵۱؛ استرن، ۱۹۶۱، به نقل از براتکو، بوسکوویچ و بوسنجاک، ۲۰۱۳؛ بررسی محرک‌های محیطی توسط آبرات و گودی، ۱۹۹۰)، اما برای بررسی ارتباط شخصیت و تمایل به خرید انی و در نهایت رفتار خرید آنی، مطالعات کمی انجام شده‌است (براتکو و همکاران، ۲۰۱۳). این کمبود تحقیق در این زمینه، در کشور ما نیز به خوبی احساس می‌شود. هرچند با وجود غفلت نسبی پژوهشگران ایرانی از پدیده خرید آنی (نظری و قادری عابد، ۱۳۹۰)، مطالعات خوبی در رابطه با محرک‌ها و عوامل خارجی انجام شده‌است (از جمله کشکولی، ۱۳۹۱). اما نیاز به بررسی ویژگی‌های فردی در این زمینه، شدیداً به چشم می‌آید، به ویژه که اگر کاری هم در این زمینه صورت گرفته، صرفاً معطوف به ویژگی‌های ناپایدار و موقعیتی افراد (احساسات و حالت‌های خلقی) بوده (از جمله محمودی، ۱۳۹۱؛ نظری و بغدادی، ۱۳۹۲) و هنوز ارتباط ابعاد مهم و پایدار شخصیتی با خرید آنی، به طور مفصل و منسجم مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین مسئله اصلی تحقیق این است:
“آیا ابعاد مهم شخصیتی افراد بر تمایل کلی آنان به خرید آنی^[۵] تأثیرگذار است؟”
تمایل به خرید آنی، میزان احتمالی است که یک فرد در یک موقعیت خرید، هیجان‌زده شده و سریعاً و بدون سنجش اطلاعات، دست به خرید بزند (پارک و کیم، ۲۰۰۸؛ به نقل از مجمودی، ۱۳۹۱).
سطح تمایل به خرید در میان افراد مختلف، متفاوت است. ویژگی های شخصیتی می‌توانند برای تعیین میزان تمایل به خرید افراد، مفید واقع شوند. افرادی که تمایل به خرید آنی بالاتری دارند، بیشتر به جست‌و‌جوی درون فروشگاهی مبادرت می ورزند و همینطور بیشتر تحت تاثیر محرک های بازاریابی مانند تبلیغات، چاشنی های فروش و غیره قرار می‌گیرند (داوسون و کیم، ۲۰۰۹). عموماً پژوهشگران، تمایل به خرید آنی را یک ویژگی فردی نسبتاً باثبات و بسیار همسان^[۶] دانسته و معتقدند که با رفتار، رابطه‌‌ای علی دارد. این شکل از تمایل، کلی بوده و فارغ از نوع محصول عمل می‌کند (جونز و همکاران، ۲۰۰۳). اما جونز و همکاران با توضیح این‌که یک‌چنین ویژگی کلی نمی‌تواند پیش‌بینی‌کننده دقیقی برای رفتاری معین باشد، تمایل به خرید محصول معین^[۷] را پیشنهاد دادند. این شکل از تمایل به خرید آنی، مشابه تمایل‌کلی به خرید آنی تعریف می‌شود: میزان احتمال اینکه مصرف‌کننده به خرید محصولاتی از یک رده به‌ خصوص اقدام نماید. از سوی دیگر درگیری ذهنی^[۸]، میزان علاقه فرد به یک محصول معین و همچنین میزان اهمیتی است که آن محصول برای او دارد.. در پژوهش‌های گذشته، اثر این متغیر به طور مستقیم روی تصمیم خرید آنی مورد بررسی قرار گرفته است (برای نمونه یورچیزین و جانسون، ۲۰۰۴).
از این‌رو، مسئله دیگری که شایستگی توجه پیدا می‌کند این است که:
“آیا تمایل کلی به خرید آنی و درگیری ذهنی محصول معین بر تمایل به خرید آنی‌ محصول معین تأثیرگذارند؟”
با توجه به آن‌که پژوهشگران معتقدند، در حیطه خرید آنی، پوشاک، بیشترین تکرار خرید را به خود اختصاص داده و بیشتر احتمال دارد که به صورت آنی خریداری شود (یورچیزین و جانسون، ۲۰۰۴)، در این پژوهش، پوشاک را به عنوان محصول معین مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اهمیت و ضرورت موضوع:
در پی بالا گرفتن رقابت در دهه های اخیر و در نتیجه تغییر رویکرد شرکت‌ها به سمت فلسفه بازاریابی، شناخت مصرف‌کننده، نیازها و خواسته‌هایش و در نهایت تامین این نیازها اهمیت روزافزون پیدا کرده است. به طور کلی ﺗﻼش ﻋﻠﻢ ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎی رﻓﺘﺎرﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه را شناخته و آن‌ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﻗﺮاردﻫﺪ.اﻳﻦ ﺗﻼشﻫﺎ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ، ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺄﺛﻴراتی را ﺑﻪﻫﻤﺮاه دارد. از همین رو بررسی عوامل موثر بر رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه همواره مورد توجه پژوهشگران دانش بازاریابی قرار داشته‌است.
در سراسر دنیا و از گذشته تا به امروز، افراد برای بدست آوردن کالا و خدمات، خرید انجام می دهند. در دنیای امروز، خرید کردن، از فعایتهای ضروری زندگی محسوب می‌شود و از این‌رو، همه انسانها را می توان به نوعی، مصرف‌کننده در نظر گرفت. ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﺮﻓﺎ ًﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ﻛﺎﻻ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، آنﻫﺎ درﻋﻴﻦﺣﺎل ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺧﻮد را ارﺿﺎ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻳﻞ و مشکلات‌شان را ﻧﻴﺰ ﺣﻞ‌ﻛﻨﻨﺪ.
خرید می‌تواند یک امر عادی و روزمره یا برای کسب لذت اجتماعی، از روی تفریح و سرگرمی و یا صرفاً به صورت انگیزشی انجام شود. از همین‌رو فروشگاه‌ها و مراکز خرید در سراسر دنیا، با هدف گرفتن اهداف و ارزش‌های مختلف مشتری (لذت‌جویی، فایده‌گرایی، مادی‌گرایی، هویت‌جویی و غیره) و به انحاء مختلف، سعی در ترغیب و اثرگذاری بر رفتار و تصمیمات خرید مشتری دارند. آنان این مهم را از طریق ایجاد جذابیت های محیطی، آموزش کارمندان، استفاده از تکنولوژی‌های جدید و همچنین تلاش مداوم برای آگاهی از رفتار فردی دنبال می‌کنند (حیدرزاده و طاهرمیا، ۱۳۸۹؛ محمودی، ۱۳۹۱).
در دهه‌ های اخیر فرایند تصمیم‌گیری خرید به شکل گسترده‌ای مورد بررسی قرار گرفته‌است، فرضیه اصلی در بدنه این دانش این است که انتخاب‌های مصرف‌کننده را می‌توان از دیدگاه عقلایی توصیف کرد و این در حالی است که یک انتخاب پس از بررسی دقیق جنبه‌های متفاوت کالا و بررسی جایگزین‌های مختلف آن انجام می‌شود. اما این فرضیه همیشه صادق نیست و مصرف‌کننده گاهی از این حدود عقلایی خارج می‌شود و انتخاب‌هایش را بدون بررسی دقیق جایگزین‌های موجود، انجام می‌دهد (ورسکی و کانمن، ۱۹۸۱؛ به نقل از نظری و بغدادی، ۱۳۹۲). خرید آنی به آن دسته از خریدهایی اطلاق می‌شود که مرزهای منطقی و متداول فرایند خرید را درهم می‌شکند و بدون ارزیابی جایگزین‌های متعدد و سبک سنگین کردن پیامدها عمدتاً پس از تأثیرپذیری فرد از محرک‌های درونی یا بیرونی و در مدت زمانی بسیار کوتاه رخ می‌دهد (نظری و بغدادی، ۱۳۹۲).
بیش از شش دهه است که محققان حوزه‌های مختلف و به‌ویژه بازاریابی و روان‌شناسی، پدیده خرید آنی را مورد توجه قرار داده‌‌اند (برای نمونه کلوور، ۱۹۵۰؛ استرن، ۱۹۶۲؛ روک، ۱۹۸۷). این نوع رفتار خرید به عنوان یک موضوع مهم در حوزه رفتار مصرف‌کننده شناخته شده است. درک کامل تر عوامل موثر بر انگیزه و رفتار خرید آنی افراد و اساساً ماهیت این نوع از رفتار مصرف‌کننده، نشانه‌ها و اطلاعاتی را فراهم می‌آورد که می‌تواند برای بازاریابان، خرده‌فروشان، تجّار، آگهی‌دهندگان و حتی خود مصرف‌کنندگان مفید واقع شود (لیت کلی، ۲۰۰۲؛ به نقل از کشکولی، ۱۳۹۱).
خرید آنی به عنوان یک بعد مشخص و فراگیر سبک زندگی مصرف‌کننده، یک پدیده شایع در بازار است و به همین دلیل در کانون توجه فعالیتهای بازاریابی قرار گرفته است (گاردنر و روک، ۱۹۸۸؛ به نقل از میرابی و تهرانی، ۱۳۹۲). طبق پژوهش های انجام شده، خرید آنی، درصد قابل توجهی از خریدهای روزانه را به خود اختصاص می‌دهد. “تخمین زده می شود، دو سوم تصمیمات خرید، در داخل فروشگاه اخذ می شود. و علاوه بر این، برای برخی از رده‌های کالا، نرخ خرید آنی از این هم فراتر می‌رود. برای مثال، آدامس و آبنبات (۸۵درصد)، محصولات بهداشتی دهان و دندان (۷۵درصد) و محصولات آرایشی (۷۰درصد) (یانگ آ، ۲۰۱۲)".
خرید آنی، طیف وسیعی از محصولات را دربر می‌گیرد و شاید بتوان گفت هر محصولی ممکن است این‌گونه خریداری شود (یانگ آ، ۲۰۱۲). علاوه بر این، تحقیقات در حوزه رفتار مصرف‌کننده نشان می‌دهد که اکثر خریداران در خریدهای آنی درگیر می‌شوند و بیش از نیمی از خریداران مراکز فروش، خریدهای خوذ را به صورت آنی انجام می‌دهند (نیکولز و همکاران، ۲۰۰۱؛ به نقل از کشکولی، ۱۳۹۱) و بیش از یک سوم همه خریدهای فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌طور آنی اتفاق می‌افتد و این امر بیانگر آن است که خرید آنی برای خرده‌فروشی‌ها و سودآوری آن‌ها، اهمیت فراوانی دارد (بلنگر و همکاران، ۱۹۸۷؛ به نقل از کشکولی). از همین رو شناسایی و درک متغیرهای اثرگذار بر تمایلات و تصمیمات خرید آنی خریداران و در صورت امکان کنترل این متغیرها از طریق فعالیت‌های بازاریابی برای بسیاری از شرکت‌ها و به ویژه خرده فروشان، حائز اهمیت اساسی است.
عوامل متعددی در بروز رفتار خرید آنی موثرند که این عوامل را می توان به دو دسته کلی عوامل درونی (احساسات، تمایل به خرید آنی، تمایل به خرید لذت جویانه و…) و عوامل خارجی (محیط فروشگاه، تبلیغات، تخفیفات، قیمت و …) طبقه‌بندی کرد (داوسون و کیم،۲۰۰۹).
با بررسی ادبیات نظری موجود در زمینه خرید آنی، متوجه می‌شویم که تاثیر عوامل خارجی و محیطی به کررات مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از فروشندگان نیز بر این امر صحّه می گذارند که عناصر طراحی محیطی یعنی متغیرهایی چون چیدمان، بو، رنگ، نورپردازی بر رفتار خرید مشتریان موثر است. از سوی دیگر با وجود آنکه ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎگون در ﺣﻮزه رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﺸﺎن داده‌اند ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ یکی از مهمترین ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ بر رﻓﺘﺎر ﺧﺮﻳﺪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن است (هاوکینز، ۲۰۰۱؛ به نقل از بابایی و احدی، ۱۳۸۹)، اما تاکنون پژوهشگران بویژه در کشور ما، ربط و نسبت خرید آنی با ویژگی‌های پایدار شخصیتی را مورد بررسی قرار نداده‌اند و اگر هم در پژوهشی، ویژگی‌های شخصیتی مورد بررسی قرار گرفته (برای نمونه محمودی، ۱۳۹۱) شکل پراکنده داشته و یا خصوصیات ناپایدار (مثل حالات خلقی و احساسات) مدنظر بوده است.
با توجه به گستره عظیم خرید آنی و کمبودی که در زمینه بررسی ویژگی‌های فردی احساس می‌شد، محقق بر آن شد تا پژوهش خود را بر تاثیر ویژگی‌های شخصیتی روی تمایل و تصمیم خرید آنی استوار نماید. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻗﺼﺪ بر آن اﺳﺖ ﻛﻪ اثر پنج وﻳﮋﮔﻲ اصلی ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ^[۹] و درگیری ذهنی مصرف‌کننده با کالای معین (پوشاک) را روی تمایل به خرید آنی و نهایتاً روی تصمیم خرید آنی یک محصول معین (پوشاک) مورد بررسی قرار‌گیرد.
ﻳﻜﻲ از دﻏﺪﻏﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ بسیاری از شرکت‌ها، در اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎﻛﺘﻴﻚﻫﺎی ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶﻓﺮوش و ارﺗﺒﺎط درازﻣﺪت ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮی، میزان ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﺗﺎﻛﺘﻴﻚﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺸﺘﺮیان است. از این‌رو شناخت ویژگی‌های مشتریان یرای ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤودن اقدامات حائز اهمیت است. نتایج این تحقیق اطلاعات جدیدی را برای بازاریابان، فروشندگان و تولیدکنندگان پوشاک، فراهم می‌آورد تا درک بهتری از مشتریان و ویژگی های آنان پیدا کنند و در نتیجه این امکان برای آنان به وحود خواهد آمد که بتوانند استراتژی بهتری را برای دستیابی به مشتریان جدید، افزایش میزان خریدهای آنی و در نهایت افزایش سودآوری ایجاد نمایند.
این مهم می‌تواند از طریق بخش بندی بازار براساس نیازها و ویژگی های متفاوت خریداران پوشاک و تدوین استراتژی متناسب برای بخش‌های هدف، صورت گیرد. شایان ذکر است، حیطه ترفیعات، محمل مناسبی برای استفاده از نتایج این پژوهش خواهد بود، علی‌الخصوص از حیث ساخت آگهی‌های تبلیغاتی، اطلاعات مرتبط با عوامل درونی خرید آنی مصرف‌کننده، می تواند مفید واقع شود.
فرضیه‌های تحقیق:
فرضیه اول: ویژگی شخصیتی برون‌گرایی^[۱۰] بر تمایل کلی به خرید آنی اثرگذار است.
فرضیه دوم: ویژگی شخصیتی وظیفه‌شناسی^[۱۱] بر تمایل کلی به خرید آنی اثرگذار است.
فرضیه سوم: ویژگی شخصیتی باز بودن به تجربه^[۱۲] بر تمایل کلی به خرید آنی اثرگذار است.
فرضیه چهارم: ویژگی شخصیتی سازگاری^[۱۳] بر تمایل کلی به خرید آنی اثرگذار است.
فرضیه پنجم: ویژگی شخصیتی روان‌رنجورخویی^[۱۴] بر تمایل کلی به خرید آنی اثرگذار است.
فرضیه ششم: تمایل کلی به خرید آنی بر تمایل به خرید آنی پوشاک اثرگذار است.
فرضیه هفتم: درگیری ذهنی با پوشاک بر تمایل به خرید آنی پوشاک اثرگذار است.
فرضیه هشتم: تمایل به خرید آنی پوشاک بر تصمیم خرید آنی پوشاک، اثرگذار است.
فرضیه نهم: ارزیابی هنجاری بر رابطه تمایل به خرید آنی پوشاک و تصمیم خرید آنی پوشاک، اثر تعدیلگری دارد.
اهداف تحقیق:
هدف اصلی
هدف‌کلی پژوهش پیش رو، بررسی تاثیر عوامل فردی و شخصیتی بر رفتار خرید آنی محصول معین (پوشاک) است.
هدف کاربردی
توسعه دانش کاربردی در حیطه رفتار مصرف‌کننده از طریق شناسایی و درک بهتر عوامل شخصیتی موثر بر رفتار خرید آنی.
قلمرو تحقیق
قلمرو مکانی- جامعه تحقیق
دانشجویان‌ دانشگاه‌ علامه‌ طباطبایی که در قلمرو زمانی تحقیق، مشغول به تحصیل می‌باشند، اعضای جامعه آماری تحقیق را تشکیل می‌دهند. قلمرو مکانی تحقیق نیز دانشکده‌های دانشگاه علامه طباطبایی می‌باشد.
قلمرو زمانی تحقیق
کار جمع‌ آوری داده‌های این تحقیق اول مهرماه ۱۳۹۳ آغاز و دو هفنه به طول انجامید. همچنین کار تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و تدوین گزارش نهایی از ابتدای دی‌ماه آغاز و تا ابتدای بهمن‌ماه به طول انحامید.
روش کلی تحقیق:
روش نمونه‌گیری و تخمین حجم نمونه
روش‌ نمونه‌گیری مورد استفاده، طبقه‌ای نسبی برمبنای مقطع تحصیلی می‌باشد. با توجه به تعداد دانشجویان دانشگاه^[۱۵]، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده می‌کنیم. با در نظرگرفتن سطح اطمینان ۹۵% حجم نمونه ۳۸۵ نفر بدست می‌آید که برای تعمیم مناسب‌تر نتایج نمونه به چامعه و کاهش و ریسک موارد پیش‌بینی نشده، ۴۰۰ پرسشنامه توزیع شد که در نهایت ۳۷۶ پرسشنامه قابل استفاده، مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت.
روش‌های گردآوری داده‌ها و ابزار مورد استفاده برای آن
برای گردآوری داده‌های ثانویه مرتبط با موضوع تحقیق از روش جست‌و‌جو در منابع کتابخانه‌ها و کتابخانه‌های دیجیتال و برای گردآوری داده‌های اولیه، از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده گردید.
مقیاس مورد استفاده
مقیاس مورد استفاده در این تحقیق جهت بررسی متغیر‌ها، طیف پنج گزینه‌ای لیکرت می‌باشد که ماهیتـاً یک مقیاس ترتیبی می‌باشد، اما مقیاس فاصله‌ای مصنوعی به آن نسبت داده می‌شود.
روش‌های تحلیل داده ها

عنوان مثال ، هر انسان بالغ و رشید در کودکی از این اوصاف بی بهره و در شمار محجوران است ، سپس زوال حجر ناشی از کودکی باید احراز شود و در این زمینه ، اگر اصلی قابل استناد باشد ، اصل بقاء حجر است همچنین است در مورد شهرت به فسق و فساد که تغییر موضع شاهد باید ثابت شود و هیچ اصلی به اثبات زوال این موانع و رفع شبهه از حاکم کمک نمی‌کند .
۲-تعدیل
تعدیل شهادت بر عدالت کسی را گویند و شاهد را معدل (بکسر دال و تشدید آن ) نامند و گاه شاهد تعدیل و شاهد تزکیه هم می‌گویند ۱
گواه مذکور را شاهد تعدیل و یا شاهد تزکیه می‌گویند. ۲با ارتکاب کبیره یا اصرار بر صغیره مرتکب مجروح می‌گردد و جرح کننده باید کبائر را بشناسد و معنی اصرار بر صغیره را بداند، تا بتواند شهادت بر جرح بینۀ دعوی بدهد. همچنین باید شرایط تحقق گناه کبیره را بداند برای او معلوم شود که مجروح، فعل منهی را با اجتماع شروط آن مرتکب شده است. هرزه گویی و عادت

به طعن مردم، جرح مؤثر در دادرسی نیست. در تعدیل بینه باید معنی عدالت را دانسته باشد، آنگاه با معاشرت مستمر خود با بینه دعوی، عدالت آنان را احراز کند، خواه احراز با واسطه باشد یا بی واسطه.
جرح شاهد باید قبل از ادای شهادت به عمل آید. مگر اینکه موجبات جرح بعدا و در جریان سیدگی آشکار شود. ممکن است هنگامی که یک طرف اسامی شهود را می‌دهد طرف مقابل به تمام یا بعضی از آن افراد ایراد کند. مثلاً یکی را برادرزاده معرفی کنند.
اگر مدعی ایرادات شهود را قبول کند و افراد دیگری را به عنوان شاهد معرفی نماید، نیازی به رسیدگی به ایراد نیست.
ولی هرگاه معرفی کننده شهود ایراد طرف را نابجا و غیر وارد دانست و شهود هم حضور یافتند، دادگاه باید به جهات ردّ رسیدگی نماید و برای اثبات وارد بودن یا عدم ورود ایراد می‌توان، از شهادت استفاده نمود. مثلاً دو نفر شاهد عادل، شهادت دهند که شهود معرفی شده عادل هستند، و بر این امر عالم‌اند و احراز کرده‌اند. در اینصورت دادگاه طبق شهادت آن‌ها حکم به تعدیل شهود معرفی شده می‌کند. ۳
۳-رجوع از شهادت
ممکن است شاهد ، از شهادتی که داده ، رجوع نماید یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است در این صورت به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود رجوع از شهادت ، نیاز به اثبات خلاف واقع بودن شهادت ندارد کافی است شاهد مدعی گردد به جهتی از جهات مثل تطمیع ، تهدید ، یا اشتباه و نظائر آن شهادت نادرست داده است در این صورت دادگاه به چنان شهادتی ترتیب اثر نمی‌دهد و اگر بر اساس آن شهادت حکم صادر شده باشد در مرحله تجدید نظر حکم فسخ می‌گردد ، ولی اگر حکم قطعی شده باشد به لحاظ خدشه دار بودن شهادت اعاده دادرسی قابل پذیرش نیست فقط زیان دیده می‌تواند خساراتی که از شهادت کذب دیده از باب تسبیب مطالبه نماید . ۱
ماده ۱۳۱۹ ق.م مقرر می‌دارد : « در صورتی که شاهد از شهادت خود رجوع کند یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود »
از ظاهر ماده چنین استنباط می‌شود که رجوع از شهادت نیاز به اثبات خلاف واقع بودن شهادت و ذکر موجبات آن مانند اجبار ، اکره ، اشتباه ، تهدید و … ندارد . کافی است اعلام دارد که گواهی او دروغ یا بر خلاف واقع بوده است به نظر می‌رسد برای رجوع از شهادت چند حالت متصور است :
۱-قبل از صدور حکم ، شاهد با یکی از شهود رجوع کند . در این حالت دادرس به آن ترتیب اثر می‌دهد
۲-بعد از صدور حکم غیر قطعی رجوع کند در این حالت با درخواست تجدید نظر خواهی به موضوع رسیدگی و حکم مقتضی صادر می‌شود
۳-بعد از صدور حکم قطعی رجوع کند و مستند حکم هم شهادت باشد اگر موضوع حکم حقوق الله باشد چون مبتنی بر مسامحه و تخفیف است . چه قبل از صدور حکم و چه بعد از آن و قبل از اجرای حکم ، رای نقض می‌گردد در حقوق الناس صرف رجوع خللی به حکم وارد نمی‌سازد . مگر اینکه ثابت شود ، شهادت شاهد مبتنی بر اجبار و اکراه و اشتباه (زور و بناحق ) بوده است و یا اینکه بر دادگاه معلوم شود قبل از ادای گواهی ، جهات جرح و جود داشته است ، ولی مخفی مانده و رای صادره هم مستند به گواهی بوده است در این جا رای صادره نقض می‌گردد ولی اگر جهات جرح بعد از رای حادص شده باشد موثر نخواهد بود
۴-بعد از اجرای حکم رجوع کند در این حالت اگر حکم به نحوی بوده است که اجرای آن مستمر و در طول زمان است و مستند حکم نیز گواهی بوده است ، با رجوع و درخواست توقف و نقض حکم دادگاه بررسی و اجرای حکم را متوقف نماید و پس از رسیدگی حکم به اعاده وضع و در صورت عدم امکان اعاده وضع ، اعاده حیثیت می‌شود . می‌توان با بهره گرفتن از بند ۶و۷ ماده ۴۲۶ ق.آ. د. م و بند ۴ ماده ۲۷۲ ق.آ.د.ک حسب مورد درخواست اعاده دادرسی نمود . ۱
-اگر قبل از حکم و بعد از اقامه بینه هر دو شاهد و یا یکی از آن دو از شهادتیکه داده‌اند برگردند ، با آن شهادت حکم نمی‌شود و وقتی حکم نشد شاهد هم چیزی را غرامت نمی‌کشد ، و اگر اعتراف کنند به اینکه عمدا به دروغ شهادت داده‌اند فاسق می‌شوند ، و اگر چنین اعترافی نکنند فاسق نمی‌شوند ، و اگر در همین صورت که فاسق نشده‌اند از برگشت خود برگردند آیا شهادت بار دومشان قبول می‌شود یا نه ؟ محل اشکال است ، بنابراین اگر شهادتی که داده‌اند درباره زنا بوده ، اگر اعتراف کنند که عمدا چنین نسبتی به آن شخص داده‌اند حد قذف می‌خورند ، و اما اگر بگویند ما توهم کردیم که دارد زنا می‌کند بنابر اقوی حد نمی‌خورند .
-اگر شهود بعد از آنکه حاکم حکم کرد و مال را به مدعی داد و بعدا هم تلف شد از شهادت خود برگردند و یا یکی از آن دو برگردد ، حکم نقض نمی‌شود ولی باید غرامت را به صاحب واقعی مال بدهند ، و اگر بعد از صدور حکم و قبل از تحویل دادن به مدعی برگردند ، اگر مورد شهادتشان از حدود خدای تعالی باشد حاکم حکم خود را نقض می‌کند ، همچنین درجایی که مشترک بین خدا و خلق باشد نظیر قذف و سرقت ، اشبه آنست که تنها نسبت به حد الهی نقض می‌شود و نسبت به سایر اثار مانند حرمت مادر و خواهر و دختر کسی که وطی شده ، و حرمت خوردن گوشت حیوانیکه وطی شده ، و نیز مانند تقسیم شدن مال شخصی که محکوم به ارتداد شده ، و عده نگه داشتن همسرش بنابر اشبه ، و در غیر حقوقی که ذکر شد ، بنابر اقوی حکم نقض نمی‌شود ، و اگر برگشتن شهود در مراقعه ، مربوط به حق الناس بعد از استیفاء باشد بنابر اقوی حکم نقض نمی‌شود هر چند که عین مال باقی باشد .
-اگر حادثه مورد شهادت قتل یا رجم موجب قصاص باشد ، و بعد از حکم یا حاکم قصاص انجام شود، آن وقت شهود از شهادتی که داده بودند برگردند و بگویند ما عمدا شهادت با ناحق دادیم خود آنان قصاص می‌شوند ، و اگر بگویند ما اشتباه کردیم باید از اموال خودشان ( نه اموال عاقله ) دیه را بپردازند ، و اگر بعضی بگویند ما عمدا شهادت به ناحق دادیم و بعضی دیگر بگویند اشتباه کردیم که آن اقرار به تعمد کرده قصاص می‌شود و آنکه اشتباه کرده به مقداری که از خون بها سهم وی می‌شود باید بپردازد ، و ولی دم می‌تواند هم شهودیکه اقرار به تعمد کرده‌اند به قتل رسانیده مازاد دیه چند نفر از دیه یک نفر را به صاحبانش بپردازد ، و هم می‌تواند بعضی را بکشد و بقیه به مقدار جنایتشان خون بها را به اولیاء قصاص شده بپردازند .
-اگر مورد شهادت جرمی بود که مرتکب آن یا باید سنگ سارشود و یا به قتل برسد در صورتیکه حکم حاکم اجراء شود و سپس یکی از شهود بعد از سنگ سار مثلا بگوید من عمدا دروغ گفتیم و سایر شهود هم او را تصدیق نموده و بگویند ما نیز عمدا دروغ گفتیم ولی دم می‌تواند بعد از آنکه مازاد دیه قصاص شوندگان از دیه سنگ سار شده را به ورثه آنان پرداخت نموده آنان را قصاص کند ، همچنانکه ممکن است یکی از شهود را قصاص می‌کند و بر بقیه است که به مقدار سهم خود دیه را به ورثه قصاص شده بدهند ، البته بعد از کم کردن سهم قصاص شده ، و همچنین ولی دم می‌تواند بیشتر از یک نفر را قصاص کند و مازاد خون بهای هر یک را به ولی او بپردازد . و ما اگر بقیه شهود او را ( که گفت من عمدا به دروغ شهادت دادم ) تصدیق نکردند ، اقرار آن یک نفر تنها علیه خود او نافذ است که در نتیجه آن سه نفر چیزی بدهکار نمی‌شوند ، و این یک نفر اگر قصاص نشود یک چهارم دیه سنگ سار شده را به ولی دم او می‌پردازد ، و اگر قصاص شود ولی دهم هفت و صد و پنجاه دینار به ورثه او می‌دهد .
-اگر ثابت شود که شهود شهادتشان دروغ و بر خلاف واقع بوده حکم حاکم نقض می‌شود و اگر حکم اجراء شده مال از کسی که بدستش رسیده پس گرفته می‌شود و اگر ممکن نشد شهود ضامن آن مال هستند ( که باید به صاحبش برسانند ) و اگر مورد شهادت قتل کسی به وسیله مدعی علیه باشد قصاص بر شهود ثابت می‌شود ( که ورثه مدعی علیه می‌توانند شهود را قصاص کنند ) و حکمشان حکم شهودی است که خودشان خود را تکذیب نموده اقرار کنند بر اینکه عمدا به ناحق شهادت داده‌اند و اگر ولی دم که خودش مدعی است تزویر کرد و از حاکم حکم قصاص گرفته و قصاص کرده باشد ، وقتی تزویرش ثابت شد خود او قصاص می‌شود نه شهودیکه برای او شهادت دادند هر چند که شهود هم اقرار به تزیور کنند ، احتمال هم هست که در این صورت همگی یعنی هم مدعی که ریشه فتنه بوده و هم شهود قصاص شوند ، لکن احتمال اول اشبه است .
-اگر دو نفر شهادت دهند علیه شخصی که سرقت کرده و به حکم حاکم دست او را قطع کرده باشند سپس ثابت شود که آن دو نفر تزویر کرده‌اند ، آن شخص حق دارد از آن دو شاهد قصاص کند ، و اگر خواست دست هر دو را قطع کند نصف دیه را به آن‌ها می‌پردازد ، و اگر خواست از یکی قصاص کند یک چهارم دیه را شاهد دیگر به شخص قصاص شده می‌پردازد ، و اگر برگردند و خود اعتراف کنند که ما تزویر کرده‌ایم حکم مسئله قبلی را دارد که تزویر آن دو به غیر اقرار ثابت شده بود و اگر بگویند ما اشتباه کردیم و سارق این شخص نبوده بلکه فلانی بوده است غرامت دیه دست قطع شده را نصف به نصف می‌پردازند و شهادتشان علیه شخص دوم پذیرفته نمی‌شود .
-اگر شهادت دهند به وقوع طلاق و بعد از حکم حاکم برگردند (بگویند ما اشتباه و یا تزویر کردیم ) حکم حاکم نقض نمی‌شود( در نتیجه اگر زن شوهر جدیدی کرده باشد عقدش باطل نمی‌شود ) چیزی که هست اگر برگشت شهود بعد از دخول شوهر جدید باشد چیزی بعهده شهود نیست ، اما اگر قبل از دخول باشد نصف مهریه معین شده را ضامن هستند ، لکن در این حکم تردید هست .
-واجب است اینکه شهود زور (یعنی کسانی که به دروغ شهادت داده‌اند ) در شهر یا قبیله معرفی شوند تا از قبول شهادت آنان اجتناب شود ، و امثال آنان گرد چنین دروغ‌هایی نگردند ، و حاکم علاوه بر این معرفی ، آنان را به هر مقدار که صلاحب داند تعزیر هم می‌کند و دیگر شهادتشان را قبول نمی‌کند مگر آنکه توبه کنند و نشانه‌های عدالت از آنان ظاهر شود این حکم درباره شاهدی که اشتباه کرده ، و یا شهادتش به خاطر معارضه با شاهدهای دیگر مردود شده و یا فسقشان به طریقی دیگر غیر دروغ ظاهر شده باشد جاری نیست۱
گفتار دوم : مبانی
الف – مبانی شرعی
۱-آیات :
آیاتی که بدان ها بر حجیت خبر واحد استدلال شده عبارتند از :
اول . آیه بناء :« ان جائکم فاسق بنباء فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهاله فتصبحوا علی ما فعلتم نادمین »^[۲] اگر فاسقی برای شما خبری آورد بررسی کنید تا مبادا با قومی به جهالت و نادانی برخورد کنید و بر کرده خود پیشمان شوید .
دوم : آیه نفر :«فلولا نفر من کل فرقه منهم طائفه لیتفقهوا فی الدین و لینذر و اقومهم اذا رجعو الیهم لعلهم یحذرون »۱ چرا از هر گروه ایشان دسته ای کوچ نمی‌کنند تا در دین تفقه نمایند و قوم خود را در هنگام بازگشت اندرز دهند شاید ایشان بترسند .
سوم : ایه کتمان : « ان الذین یکتمون ما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنوان۲ » کسانی که بینات و هدایت را پس از آنکه برای مردم در کتاب روشن نمودیم کتمان می‌نمایند خداوند و لعن کنندگان آنان را لعن می‌کنند .
چهارم : آیه ذکر :«فاسالوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون »^[۳] از اهل علم و اطلاع بپرسید اگر نمی‌دانید
پنجم : آیه اذن : و من منهم الذین یوذون النبی و یقولون هو اذن قل اذن خیرلکم یومن بالله و یومن للمومنین ^[۴]. از ایشان کسانی هستند که رسول خدا صلوات الله علیه را آزاد می‌دهند و می‌گویند او گوش (سخن شنو ) است بگو برای شما گوش خوبی است به خداوند ایمان می‌آورد و برای مومنین امن (تصدیق ) می‌آورد .
آیات ذیل نمونه‌هایی در این باره است : « و استشهدوا شهیدین من رجالکم فان لکم یکونا رجلین فرجل و امراتان »(بقره /۲۸۲ ) و
« و اشهدوا اذا تبایعتم »(بقره /۲۸۲ ) ؛ و لاتکتموا الشهاده و من یکتمها فانه آثم قلبه »(بقره /۲۸۳ ) ،
و الذین یرمون المحصنات ثم لم یاتوا به اربعه شهداء فاجلدوهم ثمانین جلده و لاتقبلوا لهم شهاده ابدا و اولئک هم الفاسقون » (نور /۴ )
؛ «و اشهدوا ذوی عدل منکم » (طلاق /۲ )
، « یا ای‌ها الذین آمنوا کونوا قوامین لله شهداء بالقسط …» (مائده /۷ )
۲-روایات :
سنه
شهید صدر (ره ) برای اثبات سنت به دو طریق تمسک نموده‌اند : طریق اول اخبار و طریق دوم سیره که به دو تقریب است۱ و ما در این جا به نقل اختصاری کلام ایشان کفایت می‌کنیم اول :طوائف اخبار
ایشان تمامی اخباری که در حجیت خبر واحد به آن‌ها استشهاد شده را ده طایفه ذکر نموده‌اند ، اگر چه خود ایشان معتقدند بسیاری از این اخبار دلالتی به حجیت خبر واحد ندارند .
طائفه اول : اخباری که بر تصدیق واقعی بعض روایات ثقات دلالت دارند ( هذا دینی و دین آبایی و هو الحق کله )
طائفه دوم : اخباری که متضمن ترغیب بر حفظ و تحمل احادیث است ( من حفظ علی امتی اربعین حدیثا بعثه الله فقیها عالما یوم القیامه )
طائفه سوم : اخباری که دلالت بر امر به نقل بعضی از نکات و مضامین ( کلام معصوم ) را دارد ( یا ابان اذا قدمت الکوفه فارو هذا الحدیث )
طائفه چهارم : اخباری که دلالت بر این معنی دارند که گاهی شنونده روایت بیش از راویان بهره‌امند می‌شود ( فرب حامل فقه الی من هوا فقه منه )
طائفه پنجم : اخباری که بر ذم دروغ بستن به معصومین دلالت دارد ( اگر خبر واحد مقبول نبود دروغ بستن اثری نداشت تا مذموم شد و مورد تحذیر )
طائفه ششم : اخباری که در مورد ارجاع اصحاب ائمه صلوات الله علیهم اجمعین وارد شده بدون این که ضابطه ای کلی برای ارجاع بیان نماید ( اذا اردت حدیثا فعلیک بهذا الجالس ( فاسال عنه عبدالعظیم بن عبدالله الحسنی و اقراه منی السلام )
طائفه هفتم : اخباری که دلالت بر ذم کسانی دارد که به مجرد عدم قبول طبعشان نسبت به یسمع الحدیث ینسب النیا و یروی عنا فلم یقبله اشئزمنه و حجده و کفر من دان به هو لایدری لعل الحدیث من عندنا خرج والینا اسند )
طائفه هشتم : اخباری که در مورد خبرین متعارضین وارد شده و مرجح را موافقت کتاب و مخالفت عامه دانسته ، چرا که اگر خبر واحد حجت نبود معنایی برای فرض تعارض و اعمال مرجحات نبود .
طائفه نهم : اخباری که در مورد خبرین متعارضین وارد شده و مرجع را او ثقیت راوی و صفاتی که موجب افزایش ارزش خبر و تقویت ظن به صدور آن می‌باشد دانسته با استدلال فوق .
طائفه دهم : اخباری که دلالت بر ارجاع به کلی فرد ثقه داشته حال یا ابتداء و یا به صورت تعلیل برای ارجاع به اشخاص معین به گونه ای که ضابطه و ملاک کلی از این اخبار قابل استخراج است . ایشان این طائفه را بهترین طوایف موجود برای استدلال بر موضوع می‌دانند اگر چه معتقدند در این دسته نیز اخباری وجود دارند که قابل مناقشه‌اند اما آن‌هایی که از این گروه در آن مناقضه راهی ندارد مانند خبری است
که محمد بن عیسی نقل شده است :(… افیونس بن عبدالرحمن ثقه آخذ عنه ما احتاج البه من معالم دینی ، فقال : نعم ) ۱

گلوکوم عبارت است از افزایش فشار داخلی کره چشم که باعث سفتی کره چشم و کوری می شود. ادم قرنیه، ایجاد خطوط در قرنیه و گشاد شدن مردمک نیز جزء نشانه های اولیه گلوکوم می باشند که با دیدن آنها باید سریعا اقدام به معاینه سونوگرافی و تونومتری^[۹۲] چشم کرد. همچنین ادم مزمن قرنیه، عروق دار شدن شدید قرنیه، رگه هایی روی قرنیه که کدورت های شدید استرومای قرنیه را نشان می دهد، بزرگ شدن مشخص کره چشم، مردمک گشاد شده ای که تغییر اندازه نمی دهد و کوری از علائمی است که در اکثر حیوانات مبتلا به گلوکوم مشاهده می شود(۲۸و۳۲).
۲-۱۳-۷ جداشدگی شبکیه^[۹۳]:
جداشدگی شبکیه معمولا به دنبال تروما، عفونت های داخل کره چشم، نئوپلازی های چشم و نیز به دنبال تورم راجعه یووا، گزارش شده است. جدا شدگی شبکیه می تواند مادرزادی یا آیدیوپاتیک باشد ولی تورم مشیمیه به صورت حاد یا مزمن یا تورم راجعه یووا می تواند یکطرفی یا دوطرفی باشد. در جداشدگی از نوع کامل، شبکیه در تصویر سونوگرافی به صورت قیفی شکل دیده می شود که در آن کل شبکیه از خلف کره چشم جدا شده است و فقط در قسمت دیسک بینایی و اوراسراتا^[۹۴] که مرز بین منطقه مژگانی و پرده مشیمیه است، دارای اتصال می باشد(۳۲و۳۵). در نوع حاد جدا شدگی شبکیه، خونریزی نیز ممکن است رخ دهد که این خونریزی درون زجاجیه یا در اطراف اجسام مژگانی دیده می شود(۲۰و۲۷).
شکل ۲-۷- نمای سونوگرافی از جداشدگی شبکیه
۲-۱۳-۸ تورم راجعه یووا^[۹۵]:
این عارضه شامل تورم و التهاب عنبیه، جسم مژگانی و مشیمیه که در مجموع یووا نامیده می باشد. تورم یووا یکی از شایع ترین علل کوری می باشد. عنبیه و جسم مژگانی دارای عروق خونی زیادی در بافت خود می باشند و سطح داخلی این ساختارها از یک اپیتلیوم دو لایه تشکیل شده است که نقش مهمی در پاتوژنز تورم راجعه یووا دارا می باشد. در یووایتیس قدامی تورم و التهاب عمدتا در قسمت های عنبیه، جسم مژگانی و اتاقک قدامی دیده می شود، اتاقک خلفی سالم باقی مانده و شبکیه نیز تغییرات بسیار جزئی را نشان می دهد. یووایتیس خلفی نیز اساسا در زجاجیه، شبکیه و مشیمیه خود را نشان می دهد. نشانه های بالینی بیماری شامل التهاب زجاجیه، کدر شدن آن و دژنراسیون شبکیه می باشد(۲۴و۲۶).
علی رغم اینکه بسیاری از عوامل محرک داخلی و خارجی مانند عوامل باکتریایی، ویروسی، تک یاخته ای، انگلی و عوامل غیر عفونی، با تورم و التهاب یووا در ارتباط می باشند، ولی عفونت لپتوسپیرایی در بسیاری از مواد تورم راجعه یووا که بصورت خود به خودی رخ داده است، دخیل بوده است(۲۸و۳۲).
شکل۲-۸ : از دیگر عوارض داخل چشمی که در نمای سونوگرافی قابل مشاهده است.
۲-۱۳-۹ سایر عوارض:
جسم سیاه یا گرانولهای عنبیه به صورت یک بر آمدگی اکوژنیک بافتی بر روی سطح قدامی- پشتی عنبیه دیده می شوند. گاهی کیست های عنبیه داخل جسم سیاه دیده می شوند، اینها ساختارهای کروی هستند که در مرکز فاقد اکو هستند و یک یافته تصادفی در سونوگرافی تلقی می شوند(۳۷).
عنبیه برآمده و محدب ندرتا به دنبال التهاب یا گلوکوم دیده می شود. حیواناتی که دچار این عارضه می باشد، عنبیه ضخیم شده ای را نشان می دهند که به سمت قرنیه بر آمده شده است(۲۸و۳۲).
اتاقک قدامی چشم توسط مایع فاقد اکو پر شده است و مرز آن قرنیه، عنبیه و بازتاب قدامی کپسول عدسی می باشد. از عوارض این ناحیه چسبندگی قرنیه به عنبیه می باشد که بصورت نوارهای باریک هایپواکو دیده می شود که از قرنیه به عنبیه یا عدسی کشیده شده است. جابه جایی عدسی مبتلا به کاتاراکت نیز ممکن است در تصاویر سونوگرافی دیده شود، در جا به جایی خلفی، یک عدسی کروی اکوژن دیده می شود که از سطح پاینی درون اتاقک خلفی قرار گرفته است(۲۸و۳۷).
کدورت هایی که در اتاقک قدامی ایجاد می شود شامل محصولات آماسی (سلول ها و فیبرین)، پروتئین ها، گلبول های قرمز(هایفما^[۹۶]) و گلوبول های سفید(هاپوپیون) است. حضور چنین موادی در اتاقک قدامی نشانه التهاب داخل چشمی (یووایتیس) می باشد و از بین رفتن شفافیت اتاقک قدامی ممکن است به دلیل در رفتگی عدسی، چسبندگی عنبیه به قرنیه و یا به علت حضور توده های داخل چشمی (نئوپلازی) یا اجسام خارجی باشد(۲۶و۳۷).
تغییر عمق اتاقک قدامی ممکن است به دلیل صاف شدن سطح قرنیه (از بین رفتن تحدب قرنیه)، نشست زلالیه، استافیلوما(بیرون زدگی یووا از خلال قرنیه)، بمبه شدن عنبیه(بر آمدگی عنبیه به طرف جلو بر اثر چسببندگی های عدسی به عنبیه) یا به دلیل جا بجای عدسی به سمت جلو باشد.افزایش عمق اتاقک قدامی ممکن است به دلیل بر آمدگی قرنیه(کراتوکونوس یا مخروطی شدن قرنیه) یا به خاطر جابجایی خلفی عنبیه یا عدسی ایجاد شود(۲۶).

شکل۲-۹-نمای سونوگرافی از جابه جایی عدسی
فصل سوم
مواد و روش کار
۳-۱ مواد و روش کار
تعداد ۲۰ نفر شتر تک کوهانه ( ۱۰ ماده و ۱۰ نر) بالغ با میانگین سنی ۲ تا ۳ سال که از نظر معاینات بالینی سالم هستند جهت انجام مطالعه انتخاب شد. قبل از شروع کار ، تست های مختلف مرتبط با بینایی مثل: رفلکس تهدید و رفلکس تنگ شدن مردمک، جهت سالم بودن چشم انجام گرفت. محل انجام مطالعه کشتارگاه صنعتی نجف آباد بود . (شکل ۳-۱)
نگاره۳-۱- شتران تک کوهانه در کشتارگاه نجف آباد
بلافاصله پس از ذبح شترها و جدا کردن سر آنها، توسط روش تکنیک قرنیه،با بهره گرفتن از دستگاه سونوگرافی مدل SIUICTS-900V ساخت کشور چین با پروب خطی و فرکانس ۹-۷ مگاهرتز بعد از آغشته کردن پروب با ژل اولتراسونوگرافی(تصویر۲)، اقدام به اولتراسونوگرافی چشم شتران مورد نظر به روش مد روشنایی با ترانسدیوسر خطی^[۹۷] شد.
تگاره۳-۲ دستگاه سونوگرافی مدل SIUICTS-900V با پروب خطی
حالت گماری sagittalدر نمای استاندارد برای اولتراسونوگرافی چشم شتران استفاده شد و پس از گرفتن تصاویر،پارامترهای مورد مطالعه اندازه گیری شد.

نگاره۳-۳ نحوه حالت گماری و تهیه نماهای سونوگرافی
بهترین حالت برای عکس تهیه شده در نمای استاندارد این است که اجسام مژگانی به صورت افقی قرینه با یکدیگر باشند، همچنین کپسول قدامی عدسی و کپسول خلفی عدسی چشم هم کاملا به صورت قرینه با یکدیگر باشند.
میانگین و انحراف معیار برای هر پارامتر (عمق اتاقک قدامی چشم، ضخامت عدسی، عمق زجاجیه، طول محور قدامی – خلفی چشم) محاسبه شد. و برای تعیین اثر جنس و سمت از روش GLM برنامه آماری SAS 2000 و مدل آماری زیر استفاده شد. میانگین سطوح مختلف هر اثر با روش آزمون t مورد مقایسه قرار گرفت.
هر یک از مشاهدات = ijk
میانگین کل = M
اثر iامین جنس(نر و ماده) = A_j
اثر j امین سمت (راست و چپ) = B_j
باقی مانده = C_ijk
فصل چهارم
نتایج
۴-۱ نتایج
در این مطالعه که بر روی چشم ۲۰ نفر شتر تک کوهانه نر و ماده انجام گرفت ، ساختارهای مورد مطالعه به ترتیب در سونوگراف های گرفته شده به شرح زیر دیده شد :
اتاقک قدامی و اتاقک زجاجیه و لنز به صورت فاقد اکو ^[۹۸] دیده شد. ولی کپسول قدامی و خلفی لنز به خاطر داشتن مقاومت صوتی بیشتر به صورت اکوژن دیده شد . همچنین ساختارهایی همچون اجسام مژگانی نیز به صورت اکوژن دیده شدند . ، قرنیه به صورت ۳ لایه نازک قابل رویت بود که لایه های خارجی و داخلی آن اکوژن و لایه میانی یا همان استروما فاقد اکو و سیاهرنگ به نظر می رسید.
نگاره ۴-۱- نمای اولتراسونوگرافی ساختارهای چشم
نگاره۴-۲- نمای اولتراسونوگرافی ساختارهای چشم
در این تحقیق تلاش شده است اندازه گیری ساختارهای درون کره چشم بصورت مقایسه ای بین چشم چپ و راست در هر شتر تک کوهانه و بصورت مقایسه ای بین جنس نر و ماده انجام شود. پس از انجام اندازه گیری پارامتر های مد نظر بر روی هر چشم، تصاویر بر روی هارددیسک دستگاه اولتراسونوگرافی ذخیره شدند.
شکل ۴-۳ نمای اولتراسونوگرافی ساختارهای چشم
در اندازه گیری هایی که بر روی این ساختارها انجام شد، میانگین کل اندازه عدسی چشم حدود ۰۶/۰ ± ۶۴/۱۱ سانتی متر برآورد شد. همچنین عمق اتاقک قدامی در حدود ۸۱/۰ ± ۸۳/۴ سانتی متر و عمق زجاجیه در حدود ۱۲/۰ ± ۹۹/۱۵ و طول محور قدامی- خلفی کره چشم در حدود ۳۲/۰ ± ۰۱/۳۲به عنوان مقادیر طبیعی بر آورد شد.
جدول ۴-۱- میانگین کل اندازه ساختارهای چشم

۲-۱۵ تعاریف سبک از دیدگاه سبک­شناسان
بوفن Buffon: سبک خود شخص است Le style, c’est l’hmme meme
مراد بوفن این است که سبک هر اثر دقیقاً مبیّن شخصیت نویسندۀ آن است و شیوۀ نگرش او را به جهان و پدیده ­ها فاش می­ کند.
فلوبرFlaubert:سبک شیوۀ دیدن است C’est une maniere de voir
شوپنهاور: سبک، قیافه­شناسی ذهنی صاحب قلم است
مارسل پروست: سبک برای نویسنده در حکم رنگ برای نقّاش است. مسألۀ فوت و فن نوشتن و شگرد و صناعت نیست، بلکه مسأله نگرش است.

Le style pour l’ecrivian , aussi bien que La couleur pour Le peinter, est une question non de technique mais de vision
مراد او این است که سبک عارض بر نوشته نیست، ماده و جوهر آن است، اصل نوشته است. شیوۀ خاص دیدن و اندیشیدن است که منجر به شیوۀ خاص نوشتن می­ شود.
کاردینال نیومن Cardinal Newman: ماده و بیان یکی هستند و سبک اندیشیدن در زبان است. امرسون :Emersonسبک صدای ذهن نویسنده است (مغزهای چوبین صداهای چوبی دارند) یعنی نویسنده همان­طور که فکر و احساس می­ کند همان­طور هم می­نویسد. اگر افکارش گنگ باشد، نوشته­اش گنگ است. اگر افکارش کهنه و تقلیدی است، زبانش نیز خنثی و سنّتی و تکراری است.
نیما یوشیج: شاعری که فکر تازه دارد تلفیقات تازه هم دارد. در حافظ و نظامی و بعد در سبک هندی این توانگری را به خوبی می­بینید. هرکس به اندازۀ فکر خود کلمه دارد و در پی کلمه می­گردد …
شعرایی که فکری ندارند تلفیقات تازه هم ندارند» (شمیسا،۱۳۷۴: ۱۹-۱۳(.
۲-۱۶ نام­گذاری سبک­ها
«نام­گذاری سبک­ها بر اساس عناصر و شاخص­ های مختلفی صورت می­گیرد.برخی از این شاخص ­ها عبارتند از: ۱- نام مؤلف و آفریننده­ی اثرمانند سبک خیام،سبک نظامی ۲- زمان آفرینش اثرمانند سبک مشروطه و سبک تیموری ۳- محیط و مکان جغرافیایی مانند سبک خراسانی ۴- نوع مخاطبان مانند سبک کودکانه و سبک روشن فکرانه ۵- هدف اثر مانند سبک تعلیمی و سبک فکاهی ۶- موضوع مانند سبک عرفانی و سبک حماسی ۷- نام کتاب مؤثر در تاریخ ادبیات مانند سبک شاهنامه و سبک خسرو و شیرین ۸- نوع ادبی مانند سبک تغزلی و سبک روزنامه­ای ۹- نام گونه­ زبانی اثر مانند سبک رسمی و سبک عامیانه ۱۰- نوع کاربردی مجازی زبان مانند سبک تشبیهی و سبک نمادگرا»
(فتوحی­رود­معجنی،۱۳۹۱: ۲۱۷-۲۱۵).
۲-۱۷ مفاهیم سبک
«در سبک­شناسی وقتی واژۀ «سبک» به کار می­رود مقصود از آن ممکن است یکی از سه مفهوم زیر باشد:
۲-۱۷-۱ سبک دوره
یعنی سبک کم و بیش مشترک و شبیه آثار یک دورۀ خاص. مثلاً در قرون سوم، چهارم و پنجم سبک آثار ادبی از جهات متعدّدی به هم شبیه است. به سبک رایج در این دوره، سبک خراسانی می­گویند. به عبارت دیگر در آثار یک دورۀ مشخّص تاریخی، نوعی وحدت و زمینۀ مشترک لفظی و معنوی و ادبی دیده می­ شود که در آثار دوره­ های دیگر یا کم رنگ­تر است یا اصلاً نیست. گفتنی است که سبک دوره­ای متمایل به مفهوم سنّت است؛ زیرا تداوم و استمرار، تکرار در زمان و مشترک و جمعی بودن که از اوصاف سنّت بودند در سبک دوره­ای نیز قابل رؤیت هستند.دو سبک از مهمترین سبک­های دوره­ای ایران عبارتند از:
۲-۱۷-۱-۱ سبک عراقی
پس از حمله­ی خانمان برانداز مغولان به ایران در قرن هفتم، مرکز شعر فارسی از خراسان به قسمت­ های مرکزی ایران که از هجوم تاتاران کمتر صدمه دیده بودند انتقال پیدا کرد چون بخش­های مرکزی ایران را در گذشته، (عراق عجم) می­نامیدند سبک شعری که در این منطقه پدید آمد به سبک عراقی معروف شد.
بزرگان این سبک عبارتند از: شیخ سعدی شیرازی، مولانا جلال الدین مولوی، کمال الدین اسماعیل اصفهانی، شیخ فخرالدّین عراقی، اوحدی مراغه­ای، خواجوی کرمانی، عماد فقیه کرمانی، سلمان ساوجی و خواجه حافظ شیرازی.
ویژگی­های سبک عراقی
الف- بی­رونقی قصیده و بازارگرمی غزل، ب- بی­اعتباری حماسه­سرایی، ج- شکوفایی غزل عرفانی، د- تکامل شعر عرفانی ه- رواج طنز اجتماعی
۲-۱۷-۱-۲ سبک هندی
سبک هندی مهمترین سبک شعری است که در دوره­ صفویه پدید آمد به همین جهت آن را (سبک صفوی) نیز می­نامند. پایه­ های سبک هندی بر مضمون­یابی، نازک اندیشی و خیال­بندی است. ریشه ­های آن را در سروده­های حکیم نظامی، حکیم خاقانی، امیر­خسرو دهلوی، کمال الدین اسماعیل اصفهانی و خواجه حافظ شیرازی باید جستجو نمود. شاعران سبک­هندی چون نمی­خواستند مقلّد شاعران بزرگ پیشین باشند و مضمونهای شعر آنها را تکرار کنند، دست به نوآوری زدند ومکتب جدیدی را در شعر پارسی پایه­گذاری نمودند. در این مکتب، شاعران توانایی پیدا شدند که برترین آنها عبارتند از: عرفی­شیرازی، نظیری­نیشابوری، طالب آملی، کلیم کاشانی، صائب تبریزی و عبدالقادر بیدل.
ویژگی­های سبک هندی
۱- مضمون­یابی و باریک­اندیشی ۲- استفاده­ی فراوان از استعاره۳- شیوع فنّ ارسال­المثل
۴- شخصیت بخشیدن به اشیای بیجان۵- رواج فنّ تزریق و معمّا­گویی ۶- اسلوب معادله
۷- بازاری شدن شعر و شاعری.
۲-۱۷-۲ سبک شخصی
«یعنی سبک خاص یک شاعر یا نویسنده که اثر او را از هر اثر دیگری متمایز می­ کند. در عالم هنر، همه صاحب سبک فردی نیستند یعنی بسامد مختصات و ویژگی­های سبک آفرین در آثار آنان آنقدر نیست که باعث تشخّص فردی شود» (شمیسا، ۱۳۷۴: ۱۱۵).
۲-۱۷-۳ سبک ادبی
هر علم و نظام و هنری سبک خاص خود را دارد مثلاً سبک آثار علمی (یعنی بینش و زبان آن) از سبک آثار ادبی متمایز است و همین طور بین سبک تاریخی و مذهبی تفاوت است. یکی از سبک­ها سبک ادبی است. سبک ادبی در مقابل سبک­های دیگر مثلاً سبک علمی یا مذهبی یا حقوقی یا تاریخی قرار دارد» (شمیسا،۱۳۷۴: ۷۴).
۲-۱۸ اهداف سبک­شناسی
«۱- تشخیص سبک دوره­ های مختلف ادبیات و تعیین مختصات سبکی هر دوره. این قسمت بیشتر جنبۀ تاریخ ادبیات دارد و معمولاً در سطوح مقدماتی سبک­شناسی، مورد بررسی قرار می­گیرد.
۲- تعیین سبک فردی نویسندگان و شاعران بزرگ که مربوط به مراحل عالی سبک شناسی است.
۳- تشخیص سبک ادبی و تعیین مختصات آن در مقایسه با سبک­های دیگر، مخصوصاً سبک گفتار عادی و روزمره. این بحث علاوه بر سبک­شناسی در نقد ادبی و نظریۀ ادبیات هم مطرح است» (همان: ۱۱۶).
۲-۱۹ مکاتب سبک­شناسی
امروزه سبک­شناسی به عنوان یک علم تحت تأثیر نظریه­هاست و دیگر آن را با هدف شناخت مشخصات صوری یک اثر ادبی، مطالعه نمی­کنند بلکه سعی بر آن است تا میان تأثیر و تأثر ادبی و عناصر زبانی ارتباط برقرار کنند. مکاتب معروف سبک­شناسی عبارتند از:
۲-۱۹-۱- سبک­شناسی توصیفی
«بنیانگذار مکتب سبک­شناسی توصیفی شارل بالی است. کار اصلی او تهیّه­ی سیاهه­ی ارزش­های بیانــی زبــان بود. بالــی تأثیــر واقعیت­های زبـان را بـر حساسیـت آدمـی مــورد بررسـی قـرار داد»
(همان، ۱۷).
۲-۱۹-۲ سبک­شناسی تکوینی
«مکتب سبک­شناسی تکوینی منسوب به لئو اسپیتزر است، این نوع از سبک­شناسی بر خلاف سبک­شناسی توصیفی، به عوامل ایجاد سبک که در روان گوینده است توجّه دارد. اسپیتزر معتقد است که میان خصایص زبان یک نویسنده و سبک او تفاوت وجود دارد» (همان: ۱۸۹).
۲-۱۹-۳ سبک­شناسی ساخت­گرا
«در سبک­شناسی ساخت­گرا آنچه حائز اهمیت است این است که هیچ جزئی به تنهایی معنی­دار و قابل بررسی نخواهد بود و هر جزء باید در ارتباط با کلّ آن مورد بررسی قرار گیرد. این مکتب در قرن بیستم تحت­تأثیر فرمالیسم و مکتب پراگ به وجود آمد. هدف ساختار­گرایی این است که از شکل و ساخت به معنا برسیم» (همان: ۱۶۲). این نوع از سبک­شناسی، شکل کامل­تری نسبت به مکتب­های دیگر سبک­شناسی دارد زیرا هم به صنایع ادبی و صور خیال می ­پردازد و هم زبان را در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی بررسی می­ کند. لازم به یادآوری است که روش این پژوهش در بررسی سبک­شناسی اشعار نجدی، م.­مؤید و محمّدی­پور در سطح زبانی و ادبی و فکری بر اساس مکتب ساختارگرایی صورت گرفته است.
۲-۲۰ جریان­های مهم در سبک­شناسی جدید
« در سبک­شناسی جدید دو جریان کلّی قابل تشخیص است:
۱- مکتب فرانسوی سبک که مأخوذ از آراء شارل بالی Charles Vossler است.
۲- مکتب آلمانی سبک که مرهون آرای کارل فوسلر Karl Vossler و لئو اسپیتزر است و ریشۀ آن را باید در زیبایی شناسی Aesthe tics بندتوکروچه جست. برخلاف بالی که توجّهی به ادبیات ندارد برای کروچه شعر و زبان آن یکی است. برای اینان تمامی عناصر یک اثر هنری مهم است نه مثل گروه اول فقط عناصر عاطفی Expressive آن. اگر از دیدگاه سوسور نگاه کنیم می­توان گفت که مکتب فرانسوی La Langue مکتب آلمانی La parole را در نظر دارد یعنی یک اثر هنری، کار یک نویسنده، یک دوره، یک ملّت را» (شمیسا، ۱۳۷۴: ۱۱۶).
۲-۲۱ سبک و سبک­شناسی در ایران
« مسلماً در ذهن قدما، مفهوم سبک وجود داشته است امّا سبک­شناسی، یعنی علمی که دربارۀ سبک بحث می­ کند، مربوط به قرن اخیر است شاعران کهن از مفهوم سبک در آثار خود با لغاتی از قبیل طرز، شیوه، طریقه، سیاق، رسم … سخن گفته­اند. در کتب نثر هم اصطلاحاتی چون شیوه، سیاقت، نمط (هر سه در التوسل الی الترسل) و طرز سخن، سیاقت سخن و کسوت عبارت، مذاهب شعر، افانین، اسالیب (هر شش در المعجم فی معاییر اشعار العجم) به چشم می­خورد. برخی از شاعرانی که دارای اسلوب تازه بودند مثلاً خاقانی و نظامی دقیق­تر از دیگران به سبک اشاره کرده ­اند. در دوران صفویه که سبک شعر به کلّی نسبت به سبک­های قبلی تغییر یافت،شاعرانی چون صائب فراوان از سبک تازۀ خود سخن گفتند و مخصوصاً در تذکره­های این دوره، مطلب دربارۀ طرز و شیوه و طریقۀ شاعران بسیار است. شادروان بهار می­گوید که واژۀ «سبک» را اوّل بار رضاقلی­خان هدایت در مقدّمه تذکرۀ خود- مجمع الفصحا- به کار برده است امّا من این واژه را هم در آثار قدمای عرب و عجم و هم معاصران متقّدم بر رضاقلی خان دیده­ام. امّا استعمال سبک در عربی سابقه­ای کهن دارد» (همان: ۱۳۵).

مآخذ: سالنامه آماری استانداری لرستان ۱۳۹۳
جدول۳-۳ وضعیت شهرستان­های دهگانه استان از حیث توسعه ­نیافتگی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نشان می­دهد. چنانکه ملاحظه می­ شود براساس توسعه نیافتگی شهرستان­ها در سه گروه قرار گرفته اندو شهرستان کوهدشت از لحاظ توسعه یافتگی در سطح متوسط پایین می­باشد.
بدون شک توسعه در هر شهری زمانی پایدار و همه جانبه است که سه مؤلفه مردم و ساکنین شهر، کالبد فیزیکی شهر و مدیران شهری با همدیگر و به صورت متوازن رشد داشته باشند، رشد یک جانبه یک مؤلفه توسعه شهر را به وجود نمی­آورد، به عنوان مثال هر چه کالبد فیزیکی (ساختمان ها،پارک ها، خیابان ها و… ) یک شهر توسعه یافته و مطلوب باشد اما مدیرانی لایق و شایسته آن را اداره نکنند در مدت کوتاهی آن شهر به ویرانه­ای بدل خواهد شد، شهرستان کوهدشت هم که با مشکلات کالبدی عدیده­ای مواجه است اگر بخواهد رشد کالبدی فیزیکی داشته باشد مرهون شهروندانی خوب و مدیرانی کارآمد می­باشد.(روئین تن ،۱۳۹۳).
۳-۴-۳ ویژگی­های کالبدی شهرستان کوهدشت
ویژگیهای ­کالبدی­ شهرستان­ کوهدشت را می­توان در قالب سه ویژگی فعالیت، فضا و فرم مورد مطالعه قرار داد، عناصر اصلی کاربریها در شهرستان کوهدشت عبارتند از: بافت مسکونی­،کاربری های آموزشی، بهداشتی و درمانی،تأسیسات و تجهیزات شهری،کاربری­های­تجاری، فضای­سبزعمومی،کاربری­های­اداری­ و بانک ها، کاربری های صنعتی،کاربری های فرهنگی و مذهبی، شبکه راه ها و حمل ونقل، نظامی، انتظامی و غیره.
۳-۴-۳-۱ تقسیمات کالبدی شهرستان کوهدشت
برای بررسی ­وضعیت کمی و کیفی کاربری اراضی شهری لازم است که محدوده مورد مطالعه را به اجزاء کوچکتری تقسیم کرد و سپس به بررسی نحوه پراکنش کاربری­ها در این تقسیم بندی­ها بر اساس نیازها و تراکم جمعیت آن ها بپردازیم، در این راستا تقسیمات کالبدی در شهرستان کوهدشت انجام گردیده است که در آن ساختار فضای شهر در قالب ۱۲ محله به عنوان کوچکترین واحد شهری و در سطحی بالاتر به ۳ ناحیه تقسیم شده است:

• ناحیه یک شامل: محله ۱- کونانی ها، محله ۲- سیدها، محله ۳- عباسی ها، محله ۴- گراوندها.

• ناحیه دو شامل : محله ۱- رشیدی ها، محله ۲- تازه آباد، محله ۳- ایتیوندها .

• ناحیه سه شامل : محله ۱- حاشیه، محله ۲- آزادبخت ها، محله ۳ -و ۵- شهرک شهید رجایی،

محله ۴- آب باریکی (مسکن و شهرسازی استان؛ تقسیمات کالبدی شهرستان کوهدشت ).
۳-۴-۴ معیشت ساکنان شهرستان کوهدشت و تفاوت محلات از لحاظ معیشت
با بررسی­های­ انجام شده معیشت ساکنان شهری ­کوهدشت از سه بخش عمده ی­کشاورزی، دامپروری، صنعت و خدمات تشکیل شده است­. بیش از ۵۰ درصد فعالیت ها در بخش کشاورزی و دامپروری و بیش­تر در محدوده بیرونی­شهر و محلات اطراف شهر که اراضی­کشاورزی خارج از محدوده شهر را در دسترس دارند و بیش­تر کسانی هستند که از روستاها مهاجرت کرده و به شهر آمده اند و قوانین شهری را رعایت نمی­کنند .
فعالیت در بخش صنایع در سطح شهرستان کوهدشت به دو صورت ؛ صنایع تولیدی و صنایع مزاحم شهری می­باشد که صنایع تولیدی در سطح شهرستان عبارتند از : مرغداری، یخ سازی، تولید اجر، دباغی، تولید بستنی، تولید آرد و تیرچه و بلوک که بیشتر در غرب شهرستان و در محلات ورودی شهر و سر جاده کوهدشت – زانوگه می­باشند .
صنایع مزاحم شهری شامل کارگاه­هایی می­ شود که ­آلودگی صوتی وآلودگی محیطی دارند مثل تراشکاری ،کابینت سازی ،آهنگری، مکانیکی و …که بیش­تر در اول خیابان­­­های ورودی شهر و روی جاده کمربندی از زانوگه به خرم آباد و در بین میدان معلم و میدان توحید و هم­چنین بین میدان توحید و میدان امام حسین قرار گرفته­اند .
فعالیت در بخش خدمات که به خاطر نبود مراکز مهم صنعتی و مادر معیشت بیش­تر ساکنان از این طریق به دست می ­آید؛ شامل خدمات تجاری مثل: سوپر مارکت­ها و فروشگاه های بزرگ و هم­چنین بنگاه­های معاملاتی و… می­باشد که بیش­تر در مرکز شهر و بین میدان امام و میدان توحید و در دو طرف خیابان رهبری قرار دارند و خدمات اداری که شامل کارکنان ادارات دولتی­ که بیش­تر درخیابان سپاه وخیابان مالک اشتر قرار گرفته اند وسایر محلات به خصوص محلات اطراف شهر فاقد این­گونه معیشت در خود می­باشند
. ۳-۴-۵ چالش­های اجتماعی - فرهنگی شهرستان کوهدشت
از جمله مهم­ترین چالش­های اجتماعی - فرهنگی شهرستان می­توان به انحرافات اجتماعی مانند اعتیاد برای فرزندان، وجود خرده فرهنگ­های خاص مناطق حاشیه نشین، عدم امنیت اجتماعی برای خود و فرزندان و وجود جمعیت زیاد در مناطق حاشیه نشین نام برد.
۳-۵ روش شناسی تحقیق
همان­طورکه گفتیم روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. جامعه­­آماری شامل اکثریت شهروندان شهرستان کوهدشت بالاخص شهروندانی که با معضل سدمعبر دست­و پنجه نرم می­ کنند. براساس سرشماری ۱۳۹۰ جمعیت شهرستان کوهدشت بالای دویست هزار نفر بوده است. و با بهره گرفتن از فرمول نمونه گیری کوکران حجم نمونه ۳۸۳ تعیین شده است و شیوه ی نمونه گیری به روش تصادفی سیستماتیک صورت گرفته است .
۳-۶ جامعه آماری،حجم نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری مورد مطالعه در فرایند پرسشگری شامل شهروندان شهرستان کوهدشت می­باشد بالاخص شهروندانی که بیشتر در مجاورت خیابان هایی سکنی گزیده اند که با معضل سد معبر دست و پنجه نرم می­ کنند، با وجود اینکه سد معبر تخلفی است که در قانون پیش بینی شده و برای متخلفان آن مجازات سنگینی درنظر گرفته شده است، اما متأسفانه ­به دلیل اینکه گاهی عرف در مقابل قانون قرار می‌گیرد، برخورد با این معضل شهری به حال خود باقی می‌ماند.
روش نمونه برداری از جامعه آماری تصادفی است؛ برآورد حجم نمونه نیز با بهره گرفتن از روش کوکران صورت گرفته است (حافظ نیا،۱۳۸۰:۱۱۷) با توجه به جمعیت شهرستان که بالغ بر ۲۰۰۰۰۰ نفر می­باشد، با بهره گرفتن از روش کوکران حجم نمونه جامعه مورد نظر ما با توجه به جامعه آماری ۳۸۳ می­باشد.
۳-۷ ابزار گردآوری اطلاعات
پرسشنامه از ابزارهای رایج اندازه ­گیری متغیرها می­باشد که یکی از متداول­ترین ابزار جمع­آوری اطلاعات در تحقیقات است، هم­چنین با بهره گرفتن از ابزارهای مهمی چون نرم افزار spss تجزیه و تحلیل و استنتاج صورت می­گیرد. در این تحقیق از ابزار پرسشنامه با مقیاس لیکرت استفاده شده است­ .که عموماً متشکل از دو دسته سؤالات عمومی پیرامون مشخصات فردی پاسخ دهندگان مانند جنسیت، سن، میزان تحصیلات و وضعیت تأهل است.دسته دوم سؤالات تخصصی پرسشنامه هستند که برای آزمون فرضیه ­های پژوهش طراحی شده ­اند، جهت امتیازدهی و ارزش گذاری کمی سؤالات تخصصی از طیف لیکرت استفاده شده است.
جدول۳-۴ نمره دهی به سؤالات در طیف لیکرت

کاملاً مخالفم

مخالفم

بی تفاوت

موافقم

کاملاً موافقم

گویه ها

۱

۲

۳

۴

۵

امتیاز

۳-۸ شیوه­ گردآوری اطلاعات
در این پژوهش ازکلیه منابع، شامل گزارش­های مؤسسات و مراکزتحقیقاتی و دانشگاهی،سازمان­ها، نهادهای دولتی و غیردولتی، به روش­های میدانی­گردآوری و مورد توجه قرار گرفته است. منابع مورد استفاده در این تحقیق که بخشی از آن بصورت کتابخانه­ای بوده است و از کتب داخلی و خارجی، پایان نامه ها، نشریات، مقالات و مجلات مربوط به موضوع تحقیق استفاده­شده است و نیز اطلاعات، آمار و ارقام جمع آوری شده ازسازمان های مختلف نظیر شهرداری، فرمانداری و… صورت­ گرفته است و بخشی دیگر بصورت مطالعات عینی و میدانی بوده است. روش­های میدانی به روش­هایی اطلاق می­ شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل بیرون یعنی افراد اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند.
.۳-۹ روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از دو روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده می­ شود. در بخش آمار توصیفی از شاخص­ های تمایل مرکزی از جمله : میانگین و نما و شاخص های پراکندگی از جمله : انحراف استاندارد ، واریانس، دامنه تغییرات، همبستگی پیرسون استفاده شد. در بخش یافته­های تحلیلی از آزمون فریدمن به کمک نرم افزار spss 16 استفاده شد.
۳-۱۰ تعیین روایی و پایایی