DisExpit / Ait-1=K1t (1/Ait-1( + K2t (Salesit-1/Ait-1) +εit
جریان نقدی عملیاتی غیرعادی و هزینه­ های اختیاری غیرعادی عبارتند از تفاوت بین مقادیر واقعی آنها وسطوح عادی برآورد شده آنها با بهره گرفتن از مدل های فوق. به عبارت دیگر باقیماند­ های هر کدام از مدل های۲ و ۳ به ترتیب بیانگر مقادیر غیرعادی جریان نقدی عملیاتی و هزینه­ های اختیاری است و معرف مدیریت سود می باشد.
در نهایت، با بهره گرفتن از تخمین­های حاصل از مدل رگرسیون زیر فرضیه ­های پژوهش مورد آزمون قرار می­گیرد:
(۴) مدل نهایی ازمون فرضیه اول
AMit= β۰+ β۱PreAEMUIit + β۲RMit+ β ۳LEVit + β۴GROWTHit+ β۵ Sizeit + εit
AMit= مدیریت سود
PreAEMUIit = سود پیش بینی نشده قبل از مدیریت سود است.
(Saragih, 2012Matsuura, 2008; Sanjaya and). که به عنوان متغیرکنترلی به این شرح محاسبه می شود:
PreAEMUIit = UIit – Amit
و در محاسبه آن، UIit سود پیش بینی نشده )تفاوت سود خالص سال جاری و سود خالص دوره قبلی) است. سطح سود قبل از مدیریت اقلام تعهدی در تصمیم گیری مدیر برای مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی اثرگذار است وبه همین خاطر این متغیر در مدل وارد می شود.

RMit = بیانگر هر کدام از شیوه ­های دستکاری فعالیت­های واقعی (مدیریت سود) به عنوان متغیرکنترلی­ است؛ یعنی یکبار به جای آن جریان نقد عملیاتی غیرعادیR-CFO) ، باقیمانده مدل۲) و بار دیگر هزینه­ های اختیاری غیرعادی( R-DisEx، باقیمانده مدل۳) قرار گرفته است.
و مدل به طور جداگانه تخمین زده می شود.
= LEVit معرف رشد شرکت(درصد رشد فروش)، هستند که براساس تئوری اثباتی حسابداری و باتوجه به پژوهش­های قبلی و به عنوان دیگر متغیرهای کنتری وارد مدل شده است.
GROWTHit = معرف اهرم مالی به عنوان متغیر کنترلی مدیریت سود(نسبت بدهی­ها به دارایی­ ها)
Sizeit (MVALit) = اندازه شرکت ارزش دفتری دارایی­ های شرکت i در سال t
εit = جزء اخلال
۳-۹-۲ مدل ازمون فرضیه دوم
AMit= β۰+ β۱PreAEMUIit + β۲RMit+ β۴GROWTHit+ β۵ ASSINit + β۶ ΔOIPSit + εit
ASSINit = سودهرسهم حاصل از فروش دارایی­هاو سرمایگذاری­های شرکت i در سال t بعنوان متغیر کنترلی زمان­بندی
ΔOIPSit = سود عملیاتی هر سهم شرکت i در سال t نسبت به سال t-1 بعنوان متغیر کنترلی زمان­بندی
۳-۱۰- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها
پس از جمع­آوری داده ­ها محقق باید آن­ها را دسته­بندی و تجزیه و تحلیل نماید، آن گاه به آزمون فرضیه­هایی بپردازد که تا این مرحله پژوهش او را یاری کرده ­اند، تا پاسخی برای پرسش­های پژوهش بیابد. تجزیه و تحلیل داده ­ها فرآیندی چند مرحله­ ای است که طی آن داده ­های گردآوری شده به طرق مختلف خلاصه، دسته­بندی و در نهایت پردازش می­شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل­ها و ارتباط بین داده ها به منظور آزمون فرضیه ­ها فراهم آید­. در این فرایند، داده ­ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش می­شوند و روش­های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج­ها به عهده دارند.
۳-۱۰- ۱- تحلیل توصیفی داده ­ها
شاخص­ های مرکزی و پراکندگی برای متغیرهای پژوهش به منظور تحلیل توصیفی متغیرها قبل از آزمون فرضیات تعیین می­شوند. میانگین به عنوان مهم­ترین شاخص مرکزی به همراه انحراف معیار به عنوان مهم­ترین شاخص­ های پراکندگی محاسبه خواهد شد­، انحراف معیار نیز پراکندگی داده ­ها را نشان می­دهد. این اقدام به منظور ارائه دیدگاهی کلی نسبت به جامعه آماری و شناخت بیشتر آن صورت می­گیرد.
۳-۱۰-۲- همبستگی
یک نوع از تجزیه و تحلیل آماری که برای برآورد و پیش‌بینی، کاربرد گسترده‌ای دارد، تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی است که برای تعیین میزان رابطه بین متغیرها و تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته بکار برده می‌شود.
تحلیل همبستگی ابزاری آماری است که به وسیله آن می‌توان درجه‌ای که یک متغیر به متغیر دیگر، از نظر خطی مرتبط است را اندازه‌گیری کرد. موضع همبستگی با بحث درباره دو معیار ضریب همبستگی® و ضریب تعیین (R2) به صورت زیر دنبال می‌شود (آذر، ۱۳۸۳، ۱۸۲).
۳-۱۰-۳- ضریب همبستگی 
ضریب همبستگی  ریشه دوم ضریب تعیین است که می‌تواند مقادیری بین ۱- و ۱+ را به خود گیرد. علامت آن همان علامت شیب خط رگرسیون  است یعنی اگر شیب خط رگرسیون مثبت باشد، ضریب همبستگی نیز مثبت، و اگر شیب خط رگرسیون منفی باشد، ضریب همبستگی نیز منفی خواهد بود و اگر شیب خط رگرسیون صفر باشد، ضریب همبستگی نیز صفر است.

۳-۱۰-۴- ضریب تعیین (R²)
مهمترین معیاری است که با آن می‌توان رابطه بین دو متغیر x و y را توضیح داد و میزان انحراف مشاهدات y را با برآورد خط رگرسیون اندازه‌گیری می‌کند. این ضریب بین صفر تا یک در نوسان بوده به طوری که مقدار صفر بیانگر آن است که خط رگرسیون هرگز نتوانسته تغییرات y را به متغیر مستقل x نسبت دهد. مقدار یک نیز بیانگر آن است که خط رگرسیون به طور دقیق توانسته است تغییرات y را به متغیر مستقل x نسبت دهد.
در رگرسیون چندمتغیره در صورتی که نمونه کوچک باشد، ضریب تعیین تعدیل شده به جای ضریب تعیین استفاده می‌شود و با بزرگتر شدن حجم نمونه این دو ضریب به همدیگر نزدیک می‌شوند (مومنی و قیومی، ۱۳۸۶، ۱۲۲).
۳-۱۰-۵- مدل های رگرسیون
مدل‌های رگرسیون انواع مختلفی دارد که متداول‌ترین آن­ها رگرسیون ساده و مرکب می‌باشند. رگرسیون ساده شامل ارتباط بین دو متغیر و رگرسیون چندمتغیره، ارتباط یک متغیر را با دو یا چند متغیر بیشتر نشان می‌دهد. رگرسیون چندمتغیره رابطه بین متغیر وابسته را با یکی از متغیرهای مستقل، در شرایط ثابت بودن دیگر متغیرهای مستقل نشان می‌دهد.
در رگرسیون ساده (یک متغیر)، معادله  معرف خط رگرسیون جامعه می‌باشد که با  برآورد می‌شود. در رگرسیون خطی چندمتغیره معادله معرف رگرسیون جامعه به شرح زیر می‌باشد:

که برای برآورد معادله فوق از معادله زیر استفاده می‌کنیم:

که در آن

۳-۱۰-۶- فرض‌های اساسی رگرسیون
در صورتی پژوهشگری می‌تواند از رگرسیون استفاده نماید که شرایط زیر محقق شده باشد:
۱- میانگین جمله خطاها مساوی صفر است.  : معنی این فرض آن است که عوامل تشکیل‌دهنده خطاها، اثرات مثبت و منفی خود را طوری بر جای می‌گذارند که متوسط مقادیر جمله خطاها برابر صفر شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: نام این برج به عربی «حمل»، به لاتین «Aries»، و نشانۀ اختصاری آن «♈» می‌باشد. این برج فلکی، به صورت قوچ یا بره‌ای تصور شده است. صورت فلکی بره، اولین برج از دایرهالبروج است و مابین حوت (ماهی) و ثور (گاو) قرار دارد. در نجوم سنتی، ورود خورشید به این برج، برابر با آغاز ماه فروردین است.
ریشه شناسی: این واژه مرکب است از: war®- [هند ایرانی آغازین: [*urH- + پسوند اسم ساز ag- ؛ هند و ایرانی آغازین: *urH-an- «بره» (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۱۵)؛ سانسکریت: úran- (مایرهوفر، ۱۹۹۲: ۲۲۵)؛ úraṇa- «قوچ، گوسفند، بره» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۲۱۷)؛ فارسی میانه: varag [wlk’, wlk, KˁNˀ] «قوچ؛ بره؛ برج حَمَل ، گوسفند» (بهار، ۱۳۴۵: ۲۴۶، ۳۲۹)؛ warrag (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۴)؛ فارسی میانه ترفانی: warrag [wrg] «برج بره» (بویس، ۱۹۷۷: ۹۳؛ دورکین-مایسترارنست، ۲۰۰۴: ۳۴۵)؛ فارسی نو: بره، از ایرانی آغازین *varn-aka- (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۱۵)؛ انگلیسی: ram ؛ معادل عربی: حمل.

• • §§

Wištagān [wštkˀn’]
(احکام بروج: اوتاد)
* وِشتگان، به معنی «بندگان»: وتد ششم، بیت المرض و العبید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: در احکام نجوم سنتی، وتد سادس یا خانه ششم را «بیت المرض و العبید» می‌نامند (دهخدا؛ بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۶). دلالت و نام تنجیمیِ این خانه را در پهلوی Wištagān «بندگان» است. در تنجیم سنتی، این خانه مربوط به سلامتی (Health) است که معادل آن در لاتین (Valetudo) نام دارد (مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶؛ اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰). در بندهشن، از آنجا که بحث اوتاد، در تشریح زایچه کیهان مطرح شده است و در این زایچه، برج سرطان در وتد طالع (وتد اول) قرار دارد، برج واقع در وتد ششم نیز برج نیمسب (قوس) است. بنا بر التفهیم (بیرونی، ۱۳۵۲: ۴۲۹)، دلالتهای ویژه مولودان برای این وتد عبارتند از: «بندگان و اسپان و باطن اندامها و بیماری و عیبها و زمنی. اگر اندر او نحسی بود پیدا آید علت اندر پای و خواسته تباه شود». (برای توضیحات بیشتر رک. Mēx)

ریشه شناسی: تقی زاده (۱۳۱۶: ۳۲۸) این واژه را «وشتگان» خوانده و بمعنی «بیماران یا بندگان» گرفته است. مکنزی (۱۹۶۴: ۵۲۶-۵۲۷) با اعلام تردید نسبت به معنای این واژه، به تبعیت از خوانش بیلی، آنرا waštagān به معنی «مریضان» محسوب می‌کند. مطابق نظر مکنزی، با آنکه واژۀ waštag به ندرت در متون پهلوی آمده است، اسم معنی آن waštagīh دارای بسامد بالایی است و در معنای «بیماری» بکار رفته است. او در توجیه این خوانش، توجه خود را بر معنای واژۀ waštagīh که بارتولومه آنرا به «گشتگی، انحراف» ترجمه کرده است، و اینکه واژۀ آلمانی krank به معنی «کژ، خمیده»، مجازاً به معنی «مریض» است، معطوف می‌کند. او این واژه را از ریشه پهلوی waštan (نک. ward-) محسوب می‌کند. بهار (۱۳۷۵: ۱۰۵) و پاکزاد (۲۰۰۵: ۷۶) نیز به تبعیت از مکنزی همین خوانش را انتخاب می‌کنند. این در حالی است که واژۀ پهلوی *wištag معادل با واژۀ سانسکریت viṣṭika- به معنی «برده، نوکر» است که از ریشۀ viṣ- به معنی «تسلیم شدن، بندگی کردن» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۹۹۵-۹۹۶) ساخته شده است: این واژه مرکب است از wištag «نوکر، بنده»/ waštag «بیمار» + پسوند نسبت ~ān ؛ سانسکریت: viṣṭi-, viṣṭika- «بنده، نوکر، خدمتکار، برده» از ریشۀ viṣ- «بندگی کردن، نوکری کردن؛ تسلیم شدن» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۹۹۵-۹۹۶)؛ اوستایی: گرچه واژۀ اوستایی vaēsa- به معنی «نوکر» است اما از ریشۀ اوستایی vaēs- «وارد شدن، خدمت کردن» و معادل با واژۀ سانسکریت veśá- «اهل خانه، ساکن خانه، خانه دار» و مشتق از ستاک víś- «اقامتگاه، خانه، قبیله» [اوستایی: vīs-] می‌باشد (لوبوتسکی، ۲۰۰۹:۱۲۶-۱۲۷) و به این واژه ارتباطی ندارد؛ فارسی میانه: vaštagān «مریضان، بندگان» (بهار، ۱۳۴۵: ۳۲۳)؛ waštagān «بیماران» (مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶)؛ waštag [wštk’] «بیمار» (مکنزی، ۱۹۷۱: ۸۸)؛ وشتگان «معنی نامعلوم است: بیماران یا بندگان» (تقی زاده، ۱۳۱۶: ۳۲۸)؛ معادل انگلیسی: health از لاتین valetudo (اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰؛ مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶)؛ معادل عربی: بیت المرض و العبید (دهخدا).

• • §§

Wayōdagān [wdwtkˀn’, wydwtkˀn’ | M *wywdgˀn, N bayōgān(ī)]
(احکام بروج: اوتاد)
* بیوگان، به معنی «عروسان»: وتد هفتم، وتد غارب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: در احکام نجوم سنتی، وتد سابع یا خانه پنجم از اوتاد اصلی است و مکان آن افق غربی است. از اینرو آن را وتد غارب (انگلیسی: Descendant) نیز می‌نامند (دهخدا؛ بارتون، ۲۰۰۳: ۹۵). دلالت و نام تنجیمیِ این خانه را در پهلوی Wayōdagān «عروسان» (مشتق از واژه «ویو» به معنی «عروس») و در عربی «بَیتُ‌النِساء» است (بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۵). در تنجیم سنتی، خانه زنان و ازدواج (Marriage) و همسر (Wife) است که معادل آنها در لاتین (Nuptiae) و (Uxor) نام دارد (مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶؛ اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰). در بندهشن، از آنجا که بحث اوتاد، در تشریح زایچه کیهان مطرح شده است و در این زایچه، برج سرطان در وتد طالع (وتد اول) قرار دارد، برج واقع در وتد غارب نیز برج بز است. بنا بر التفهیم (بیرونی، ۱۳۵۲: ۴۲۹)، دلالتهای ویژه مولودان برای این وتد عبارتند از: «زنان و سُرّیَّتان و زناشویی و عروسی و خصمان و ضدان و پرخاش و هنبازی و خرید و فروخت و جنگ و خصومت». (برای توضیحات بیشتر رک. Mēx)
ریشه شناسی: این واژه مرکب است از: Wayōdag «عروس، بیوه» + پسوند نسبت -ān ؛ هند و ایرانی آغازین: *uadhuH- «زن جوان، عروس» (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۱۸)؛ سانسکریت: vadhukā- «همسر، زن» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۹۱۷؛ مایرهوفر، ۱۹۹۶: ۴۹۷-۴۹۸)؛ اوستایی: vađu-, viđauua- «بیوه» (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۱۸)؛ فارسی میانه: vīdagān, vivtagān «بیوگان» (بهار، ۱۳۴۵: ۳۴۴)؛ wayodagān (مایرهوفر، ۱۹۹۶: ۴۹۸)؛ Wayōdagān (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۶)؛ wayodagān (مایرهوفر، ۱۹۹۶: ۴۹۸)؛ ویذوتکان یعنی «مردان متأهل» (تقی زاده، ۱۳۱۶: ۳۲۸)؛ فارسی میانه ترفانی: *wywdgˀn (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۶)؛ از wayōg «عروس» (بویس، ۱۹۷۷: ۹۸)؛ فارسی نو: ویوگان؛ برای نمونه در این بیت از ویس و رامین: «در او خرم ویوگان و خسوران || عروسان دختران داماد پوران» (گرگانی، ۱۳۴۹: ۵۷)؛ بیوگان (بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۶)؛ از ویو به معنی «عروس» (بهار، ۱۳۴۵: ۳۴۴)؛ «ویوگ» به معنی «عروس» (دهخدا)؛ انگلیسی: widow «بیوه»؛ معادل انگلیسی: Descendant «وتد غارب» (بارتون، ۲۰۰۳: ۹۵)؛ Wife «همسر» (اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰)؛ معادل لاتین: Uxor «همسر» (اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰)؛ Occasus «وتد غارب» (بارتون، ۲۰۰۳: ۹۵)؛ معادل یونانی: Dusis «وتد غارب» (بارتون، ۲۰۰۳: ۹۵)؛ معادل عربی: بیت النساء (بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۵)؛

• • §§

wihēz 
wihēzag [wyhyck’ | Paz. vahēža]
* (نجوم: سیارات) حرکت و سیرِ (سیارات)؛ حرکت کردن
* (گاه‌شماری) کبیسه؛ کبیسه کردن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: ساخت واژه wihēz [wyhyc] ، همانند ساخت واژه های پهلوی pahrēz [pˀhlyc] «پرهیز، دفاع» با اضافه کردن پسوند اسم ساز ~ēz به ریشه pahr- [pˀhr-] (اوستایی: pāϑra-) و pākīzag [pˀkyck’] از pāk «پاک» است. به همین ترتیب، اسم و بن مضارعِ wihēz(-) با اضافه کردنِ پسوند ~ēz [~yc] به ریشۀ wih- از فعل wistan (سانسکریت: vis-, bis- ، به معنی «رفتن، حرکت کردن؛ پیش رفتن، پیش بردن، انگیختن؛ افکندن، پرتاب کردن؛ گسیختن؛ جهیدن») که هم دارای وجه لازم و هم وجه متعدی است، ساخته شده است. از آنجا که اجرام آسمانی همانند پرندگان در آسمان حرکت می‌کنند، حرکت و وضعیت آنها در آسمان، با افعالی مثل jastan ، jah- ، wistan ، wih- ، wihēzēnīdan ، و wihēz- بیان می‌شود. برای نمونه، در بندهشن (۲: ۲۰)، حرکت خورشید و کواکب به تیری تشبیه شده که مردی از کمانی «پرتاب ‌کند» (wihēd). همچنین در بندهشن (۵الف: ۲)، وضعیت سیارات با فعل (andar) jast «جست=جای گرفت» بیان شده است. در نتیجه، در حوزۀ نجوم، فعل wihēz- در وجه لازم به معنای «حرکت کردن و پیش رفتن» سیارات در آسمان و اسم wihēz به معنی «حرکتِ» سیارات است.
از طرف دیگر، فعل wihēz- به معنی «جهیدن، جهش دادن» بعنوان عملی است که منجمان انجام می‌دهند و عملاً با فعل انگلیسی leap به معنی «پریدن از، جهیدن از» مرتبط است و به عمل «پریدن و جهش» از روزها و یا ماه ها در تقویم اشاره دارد. بنابراین، جای تعجب نیست که این مفهوم از بابل، مهد نجوم به اروپا و ایران آمده باشد. در اینجا مشخص می‌شود که عمل نجومی wihēz(ag) یا «کبیسه کردن»، اشاره به «جهش» از یک روز به روزی دیگر از سال و «پرتاب» زمان به چند روز یا یک ماه جلوتر داشته است بدین معنی که، برای مطابقت دادن جدول ثبت روزانۀ حرکت خورشید (= تقویم شمسی) با جدول روزانۀ حرکت ماه (= تقویم قمری) یا با تقویم رسمی کشور (مثلاً، تقویم اوستایی)، منجمان مجبور بوده‌اند مثلاً هر چند سال یکبار از یک ماه صرفنظر کنند، یعنی ۳۰ روز از چرخۀخورشید را نادیده بگیرند یا به عبارتی از روی آن بپرند. قدما، این ماه را ماه «کبیسه» می‌نامیدند و آنرا جزء تقویم دینی به حساب نمی‌آوردند. واکنش ملل مختلف در مورد این ماه کبیسه متفاوت بوده است: مثلاً، یهودیان هیچ مراسمی را در این ماه برگزار نمی‌کردند و اجرای مناسک مربوط به آن ماه را به ماه بعد از آن موکول می‌کردند. در نتیجه، فعل wihēz- ، در حوزۀ گاه‌شماری، به معنای «کبیسه کردن» و تطبیق تقویم رسمی با تقویم خورشیدی و اسم آن به معنای «عمل ِکبیسه کردن» است.
ازاینرو، واژۀ پهلوی wihēzag [wyhyck’] که با اضافه کردن پسوند اسم و صفت ساز -ag ساخته شده است، اسم این فعل است که در حوزۀ نجوم به معنی «سیر، پیشروی و حرکتِ (سیارات)» و در حوزۀ گاه‌شماری به معنی «جهش: کبیسه» است. در التفهیم (بیرونی، ۱۳۵۲: ۲۲۲) آمده است: «و پارسیانرا از جهت کیشِ گبرگی، نشایست که سال را به یکی روز کبیسه کنند، پس این چهار یکِ روز را یله همی‌کردند تا از وی ماهی تمام گِرد آمدی به صد و بیست سال، و آنگاه این ماه را بر ماه های سال زیادت کردندی تا سیزده ماه شدی و نام یکی ماه اندرو دو بار گفته آمدی، و آن سال را بهیزک خواندندی». او در همانجا اضافه می‌کند که پس از حمله اعراب و از بین رفتن پادشاهی ساسانی و دین رسمی، دیگر عمل بهیزک انجام نشد.
در بندهشن (۵: ۷)، واژۀ wihēz بعنوان یک اصطلاح نجومی در تضاد با واژۀ drang نیز بکار رفته است. در بندهشن (۵: ۷) آمده است: «سیر و ستیز ایشان [=همچشمگان دیوان] در بهیزه و درنگ به اخترشناسی پیداست».^[۵۱] در اینجا، دو واژۀ متضاد «سیر و ستیز» بطور موازی با دو واژۀ «بهیزه و درنگ» قرار گرفته اند و این نشان می‌دهد که از لحاظ معنایی، واژۀ «سیر» موازی با «بهیزه» و واژۀ «ستیز» موازی با «درنگ» است. در نتیجه، wihēz به معنی «حرکت به جلو» و در نتیجه به معنی «جهش، شتاب، پیشروی، پیش افتادن» و واژۀ drang به معنی «درنگ، وقفه، پسروی، و پس افتادن» است. در جای دیگری از بندهشن (۲: ۱۱) آمده است: «اخترشماران [این سپهر را] سپهر زبر سپهر می‌خوانند و در آن [امکانِ] محاسبۀ بهیزه وجود ندارد». در اینجا نیز، wihēz به معنی «حرکت و سیر» از ویژگیهای اجرام سماوی محسوب شده که منجمان آنرا محاسبه و رصد می‌کنند.
ریشه شناسی: نیبرگ (۱۹۷۴: ۲۱۱) معتقد است که این واژه مشتق است از *vi-vēž- که در آن دومین v مبدل به y شده است: در نتیجه، vi + vēxtan = *vi-yēž و سپس با تبدیل y به h خواهیم داشت: vi-hēž . چئونگ (۲۰۰۷: ۴۱۳) نیز نظر نیبرگ را تأیید کرده و در توضیح بیشتر آن صورت ایرانی باستان *u̯i-*u̯aiǰ- را پیشنهاد می‌کند که در آن ریشۀ *u̯aiǰ- معادل با صورت اوستایی vij- به معنی «تکان دادن، پرتاب کردن؟» و واژۀ پهلوی wēz- به معنی «پرتاب کردن، تکان دادن، پاشیدن، ریختن» است. دوبلوا (۱۹۹۶: ۴۳) معتقد است که واژۀ wihēz- «حرکت کردن، پیش رفتن» از ریشۀ ایرانی hiz/xiz- «خیز برداشتن، برخاستن، طلوع کردن» بعلاوۀ پیشوند vi- ساخته شده است؛ در نتیجه، او صفت wihēzagīg را که عملاً به معنی «کبیسه» است، لفظاً به معنی «قابل حرکت، حرکت پذیر، متحرک» گرفته است: ایرانی آغازین: *vih-ēž- ؛ سانسکریت: مشتق از ریشه vis-, bis- به معنی «رفتن، حرکت کردن؛ پیش رفتن، پیش بردن، انگیختن؛ افکندن، پرتاب کردن؛ گسیختن؛ جهیدن» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۷۳۲) که در پهلوی مبدل به wih- می‌شود؛ فارسی میانه: vihēz «حرکت سیارات» (بهار، ۱۳۴۵: ۳۳۷)؛ wihēz- [wyhyc-] «حرکت کردن، پیشروی کردن»، wihēzag [wyhyck’] «حرکت، پیشروی» (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۸)؛ vihēž- [whyc-] به معنای اصلیِ «پیش رفتن، از جایی به جایی رفتن»، و معناهای فرعی آن «در گذشتن»، «گسترش»، vihēžēnītan «برداشتن، جابجا کردن، انتقال دادن»، «گذاشتن» (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۲۱۱)؛ wistan, *wih- [ŠDYTWN-tn’ < A √ šdh; wstn’] «پرتاب کردن، افکندن» (مکنزی، ۱۹۷۱: ۹۱)؛ vihēzag «گردش، حرکت» (تفضلی، ۱۳۴۸: ۲۳۱)؛ vêhîz ("retrogression") «پسرفت» (انکلساریا، ۱۹۵۶: ۵۸-۵۹)؛ فارسی میانه ترفانی:wihēz- [whyz-] «حرکت کردن» (بویس، ۱۹۷۷: ۹۲)؛ «حرکت کردن، پیش رفتن، عازم شدن» (دورکین-مایسترارنست، ۲۰۰۴: ۳۴۲؛ مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۸)؛ (نجوم) ul vihēž- «صعود کردن» (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۲۱۱)؛ پازند: vahēža (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۲۱۱-۲۱۲)؛ فارسی نو: مرتبط با جهیدن، جهاندن، «سخت تیز رفتن»؛ معادل انگلیسی: leap «جهیدن؛ کبیسه»؛ معادل عربی: سیرالکواکب فی منطقه البروج.
ترکیبات:
wih- «پرتاب کردن، افکندن، پراندن؛ حرکت کردن، به سرعت رفتن»
wihēz «حرکت، شتاب، جهش، پیشروی»
wihēzag «جهش، پرتاب: بهیزک، کبیسه»
wihēzagīg «جهش یافته: بهیزکی، کبیسه شده، خورشیدی».

• • §§

wihēzagīg [wyhyckyk’ | wyhyckyg]
(گاه‌شماری)
* بهیزکی: کبیسه شده، خورشیدی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: واژۀ پهلوی wihēzagīg نیز با اضافه کردن پسوند صفت ساز -īg به واژۀ wihēzag ساخته شده و در حوزۀ گاه‌شماری به معنی «جهش یافته: کبیسه شده» است. این صفت به ماههایی اشاره دارد که در سال کبیسه شده وجود دارند و بعلت تطابق آنها با ماه های موجود در سال شمسی، می‌توان آنها را با ماه های خورشیدی یکی گرفت. در نتیجه، ترکیب māh ī Ābān ī wihēzagīg به معنی «آبانماه بهیزکی، آبانماه جهش یافته، و یا آبانماه خورشیدی» است که با آبانماهِ «درنگ یافته» و «پس افتاده» در تقویم رسمی تفاوت دارد. به همین خاطر است که در بندهشن (۱۵الف: ۱۰) می‌بینیم که ماه شهریور در تقویم رسمی برابر است با ماه شهریور بهیزکی (یا خورشیدی): «در ماه شهریور که برابر است با ماه تیر بهیزیکی و گاهنبار مدیوشم، ماهیها آبستن می‌شوند و در ماه فروردین که برابر است با اسفند بهیزکی و گاهنبار همسپهمدیم زایش می‌کنند». این داده ها نشان می‌دهد که تقویم دینی بندهشن در زمان تحریر بندهشن، حداقل ۳۵ روز و حداکثر ۶۰ روز از تقویم خورشیدی عقب افتاده بوده است. با توجه به فرگرد ۳۶ بندهشن که دربارۀ سال شمارِ تازیان است، تاریخ تحریر بندهشن به سال «پنج صد و بیست و هفت پارسی» برابر با ۷۳۱ میلادی بوده است.
ریشه شناسی: (رک. wihēz, wihēzag) ؛ فارسی میانه: vihēzagīg [wyhyckyg] «بهیزگی، سال شمسی که پنجه دزدیده به آن افزوده شده باشد» (بهار، ۱۳۴۵: ۳۳۷)؛ wihēzagīg [wyhyckyk’] «متحرک؛ کبیسه» (مکنزی، ۱۳۷۳: ۱۵۸؛ دوبلوا، ۱۹۹۶: ۴۳-۴۶)؛ vêhîchakî ("religious") «دینی» (انکلساریا، ۱۹۵۶: ۱۴۴-۱۴۵؛ هارتنر، ۱۹۷۹: ۲).

فاصله ای - فاصله ای

فرصت هایی برای زندگی درونی و هویت سازمانی

**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).
نتیجه آزمون همبستگی پیرسون (۴۴۲/۰=r) و سطح معناداری(۰۰۰/۰ =a) درخصوص رابطه بین فرصت هایی برای زندگی درونی (یکی از مولفه های معنویت سازمانی) و هویت سازمانی نشان از آن دارد که از لحاظ آماری با اطمینان ۹۹ درصد اطمینان و در سطح ۰۱/۰>P همبستگی مثبت و نسبتاً ضعیفی بین حس فرصت هایی برای زندگی درونی و هویت سازمانی وجود دارد. بنابراین، می توان اذعان داشت که دو متغیر فرصت هایی برای زندگی درونی و هویت سازمانی با یکدیگر ارتباط داشته و در صورت هر گونه تغییر (افزایش یا کاهش) در یکی از این دو متغیر، شاهد تغییر (افزایش یا کاهش) در دیگری خواهیم بود. بدین ترتیب هر چه کارکنان در سازمان خود فرصت هایی برای زندگی درونی داشته باشند به همان میزان هویت سازمانی آنها بیشتر می شود در نتیجه فرضیه پنجم تحقیق نیز مورد تایید قرار می گیرد.

۴-۳-۲-۷- آزمون فرضیه ششم

« بین هویت سازمانی و جنسیت کارمندان رابطه معنادار وجود دارد »
از جمله اهداف مطالعه حاضر، مقایسه میزان هویت سازمانی در بین کارکنان مرد و زن کتابخانه های عمومی استان اردبیل بوده است. به همین خاطر، از طریق آزمون پارامتری t با دو نمونه مستقل به آزمون این فرضیه پرداختیم. دلیل استفاده از این آزمون، از یک طرف به خاطر مقیاس فاصلهای شاخص هویت سازمانی و از طرف دیگر به خاطر وجود دو گروه (کارکنان مرد و زن) می باشد. جدول زیر نتایج حاصل از آزمون تفاوت هویت سازمانی را در بین کارکنان مرد و زن را نشان می دهد:
جدول۴-۱۴- خروجی آزمون t-test برای مقایسه کارکنان زن و مرد از نظر هویت سازمانی

شاخص

گروه ها

تعداد

میانگین

اختلاف میانگین

مقدار t

درجه آزادی

سطح معنیداری

هویت سازمانی

زن

۱۵۰

۲۳/۳

۱۲/۰

۸۳۹/۱

۱۴۸

۱۴۶/۰

مرد

۱۵۰

۱۱/۳

چنانچه در جدول فوق مشاهده می شود میانگین هویت سازمانی در کل مولفه ها در بین کارکنان زن حدود ۲۳/۳ و این میانگین در بین کارکنان مرد ۱۱/۳ بوده و اختلاف میانگین هویت سازمانی دو گروه از کارکنان برابر ۱۲/۰ می باشد. برای اینکه بدانیم این اختلاف میانگین دو گروه کارکنان از نظر هویت سازمانی از لحاظ آماری معنادار است یا نه به مقدار t و سطح معناداری نگاه می کنیم. با توجه به مقدار t محاسبه شده(برابر با ۸۳۹/۱) و همچنین با توجه به اینکه اینکه سطح معناداری از ۰۵/۰ بیشتر است بنابراین توان گفت که این تفاوت از نظر آماری معنی دار نسیت. در نتیجه فرضیه ششم تحقیق رد شده و با ۹۵ درصد اطمینان می توان گفت اختلاف میانگین هویت سازمانی در بین دو گروه کارکنان زن و مرد تصادفی می باشد.

۴-۳-۳- آزمون رگرسیون چندگانه

برای مشخص کردن تاثیر هر یک از ابعاد هماهنگی بین سازمانی بر توانمندسازی از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده می شود. تا اینجا با بهره گرفتن از انواع آزمون ها جهت و شدت رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته مورد بررسی قرار گرفته است. در رگرسیون چندگانه اهمیت و وزن یا تاثیر هر یک از مولفه های معنویت سازمانی بر هویت سازمانی مشخص می شود.
درمعادله رگرسیونی برای مشخص کردن ضریب تعیین (R²) و میزان وزن هر متغیر(Beta) مجموعه متغیرهای مستقل وارد معادله می شوند. لازم به یادآوری است؛ به منظور تعیین سهم هر یک از متغیرها در تبیین توانمندسازی از رگرسیون چندگانه، به روش (Enter) استفاده شده است. در این روش متغیرهای مستقل به طور همزمان وارد تحلیل شده و اثرات آنها بر روی متغیر وابسته تعیین می‌گردد.
جدول ۴-۱۵- خلاصه مدل به دست آمده از رگرسیون چند متغیره

 تعدیل شده

این مطالعه بر روی ٢٢قطعه خوکچه هندی و بالغ از هر دو جنس و با میانگین وزنی ۷۰۰گرم انجام گرفت . خوکچه ها در شرایط یکسان نگهداری شدند و غذای پلت و آب به طور آزاد در اختیار آن ها بود.
وسایل مورد استفاده :
١-ست جراحی ( پنس سوزن گیر، پنس شستی ، قیچی، دسته بیستوری ،تامپون)
٢-مواد استریل سازی موضع شامل الکل و اسکراپ ، بتادین و محلول بتادین
٣-نخ پلی دیوکسان۰/۴ و نخ سیلک۰/٢
۴-داروهای کتامین(Alfasan, Woerden-Holand) ، زایلازین(Rampun, Bayer AG, Leverkusen)،
پنی سیلین(شرکت داروسازی جابرابن حیان Pen)، فلونکسین (شرکت داروسازی رازک ، Flunex 5%)
۵-فرمالین بافر ١۰%
۶-دستگاه رادیوگرافی (Toshiba X ray, DC.12m Japan)
۷-فیلم رادیوگرافی (Siemens)
۸-نگاتوسکوپ
۹-سانتریفیوژ (Mod: Made in Italy4232-d)
١۰-وسایل برش و رنگ آمیزی مقاطع بافتی
١١-تیغ تراش
١٢-مواد رنگ آمیزی شامل (هماتوکسیلین ائوزین (H&E ) به منظوررنگ آمیزی و بررسی ساختارهای سلولی و
، تولوئیدن بلو(Toluidine Blue ) و سافرانین– o (Safranin O) به منظور رنگ آمیزی وبررسی محتویات پروتئوگلیکانی ماتریکس )
ب) روش جراحی :
ابتدا خوکچه های هندی با تزریق داخل عضلانی کتامین(BW mg/kg ۵۰) و زایلازین (BW mg/kg ١۰) بی هوش و زانوی سمت چپ آن ها تراشیده شد و برای جراحی استریل آماده گردید. سپس در زانوی سمت چپ کلیه خوکچه ها در کنار استخوان کشکک در سطح قدامی-جانبی، برشی به طول ٢ سانتی متر زده شد و استخوان کشکک به سمت جانبی جابجا گردید. با نمایان شدن وتر صلیبی قدامی پنس را به زیر وتر مذکور انداخته و بعد از در دسترس قرار گرفتن بوسیله تیغ جراحی قطع گردید. در پایان کپسول مفصلی بوسیله نخ پلی دیوکسانون ۰/۴ و پوست با نخ سیلک ۰/٢ بخیه گردید.خوکچه ها بعد از جراحی توسط اسپری اکسی تتراسایکلین اسپری شدند و به محوطه مخصوص خوکچه ها منتقل گردیدند و داروی فلونکسین به مدت سه روز به عنوان ضد درد و داروی سفالکسین به مدت پنج روز بعد از عمل برای آن ها تجویز شد.

خوکچه ها به مدت ١٢ هفته بعد از عمل نگهداری شده تا استئوارتریت به شکل مزمن در آن ها ایجاد شود. هیچ نوع محدودیتی در تحرک خوکچه ها بعد از عمل اعمال نشد. پس از ١٢ هفته خوکچه ها براساس نوع درمان و زمان پیش بینی شده، به دو گروه تقسیم بندی شدند.
الف : گروه کنترل که هیچ درمانی در آنها صورت نگرفت(شامل ١٢ خوکچه هندی ).
ب :گروه درمان که در این گروه بعد از هفته ١٢ وتایید ایجاد استئوارتریت توسط رادیوگرافی، در زانوی آن ها PRP تزریق شد(شامل ١۰ خوکچه)
پس از ١٢هفتگی از عمل جراحی قطع CCL از زانوی تمامی خوکچه ها عکس رادیوگرافی تهیه شد تا از ایجاد استئوارتریت مزمن اطمینان حاصل گردد. علائم رادیوگرافی براساس درجه بندی
کلگرن و لارنس درجه بندی گردید و شدت OA از درجه صفر تا ۴ مشخص خواهد شد. روزانه بطور مرتب به حیوانات سرکشی شد و درمانهای لازم انجام و مشاهدات بالینی ثبت شد
در ١٢ هفتگی دو قطعه خوکچه معدوم و مفاصل آن جدا و برای تشخیص قطعی استئوارتریت مزمن نمونه های مورد نظر به آزمایشگاه آسیب شناسی بیمارستان شهید چمران انتقال داده شد.
خوکچه ها نهایتا پس از ۸ هفته از ایجاد استئوارتریت (٢۰هفته پس از عمل قطع CCL) و درمان های صورت گرفته به روش انسانی معدوم شدند و نمونه های لازم برای بررسی میکروسکوپیک از مفا صل تهیه گردید.
ج)روش تهیه پلاسمای غنی از پلاکت:
از هر حیوان مقدار ٢ میلی لیتر خون وریدی از قلب توسط یک سرنگ حاوی ماده ضدانعقاد سدیم سیترات اخذ شد وسپس خون گرفته شده در دومرحله سانتریفیوژ گردید:
در مرحله اول با دور ٢۰۰۰ دور در دقیقه بمدت ۵ دقیقه سانتریفیوژ انجام گرفت. در این مرحله اول خون سانتریفیوژ شده سه لایه شامل پلاسما در بالا، پلاکتها در قسمت میانی و گلبول های قرمز در قسمت پایین راتشکیل دادند، پس از جمع آوری پلاکتها از لایه میانی توسط پیپت، مجددا سانتریفیوژ صورت گرفت که بادور ۵۰۰۰ دور در دقیقه بمدت ٢ دقیقه انجام شد، که دارای دو لایه شامل پلاسمای غنی از پلاکت و پلاسمای فقیر از پلاکت بود. پلاسمای غنی از پلاکت که حدود۴/۰ میلی لیتر بود جمع آوری گردید.
د)روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت در مفصل مبتلا:
هر حیوان در گروه درمان مقید و مفصل برای تزریق آماده سازی و استریل شد. با جابجا کردن استخوان کشکک به سمت داخل سوزن به سوی مرکز مفصل هدایت می شد و ۴/۰ میلی لیتر پلاسمای غنی از پلاکت تزریق شد.
ه)بررسی های رادیوگرافی:
برای بررسی ضایعات ایجاد شده و مراحل ترمیمی در سه مرحله زیر از حیوانات مورد آزمایش رادیوگرافی انجام گرفت.
١- بلافاصله بعد از ایجاد ضایعه
٢- دوازده هفته پس از ایجاد ضایعه
٣- هشت هفته پس از ایجاد استئوارتریت مزمن (٢۰هفته پس از جراحی) در گروه کنترل.
۴- هشت هفته پس از تزریق PRP در مفصل(٢۰هفته پس از جراحی) در گروه درمان.
در حالت گماری جانبی و قدامی- خلفی زانو های مورد مطالعه تهیه گردید. در هنگام تهیه رادیوگراف فاصله فیلم از منبع اشعه X حدود ۷۵ سانتی متر بود و دستگاه رادیوگرافی روی ولتاژ ۴۵ کیلووات (kv۴۵ ) و آمپراژ ٢۰ میلی آمپر بر ثانیه (mAs٢۰ ) تنظیم شد. سپس فیلم های تهیه شده مورد مطالعه قرار گرفتند و بر اساس سیستم درجه بندی کلگرن و لارنس، درجه بندی شدند و نتیجه درمان ثبت شد(جدول شماره ١)
جدول شماره ١ : سیستم درج بندی کلگرن و لارنس.

به این معنی است که مشتریان از قواعد خرید متفاوتی برای حل مشکلات یا تصمیم گیری استفاده می نمایند. در مواجهه با خرید های اکتشافی (ابتکاری)، مشتریان آخرین مدل از محصولات ارائه شده و مدل های با پیچیدگی کمتر و مدل های گران تر و برندهای شناخته شده تر را خریداری می کنند. همچنین شواهدی وجود دارد که مشتریان از خرید های اکتشافی در زمینه تجارت الکترونیک نیز استفاده می کنند. به طور مثال، ها^[۲۷](۲۰۰۴)، دریافته است که شهرت نام تجاری یک فروشگاه الکترونیکی به طور مستقیم با سطوح اعتماد درک شده نسبت به نام تجاری در ارتباط است و نام تجاری شناخته شده یک عامل مهم برطرف کننده و کاهش دهنده ریسک برای مشتریان است. مشتریان می توانند قابلیت اعتماد به تجارت الکترونیک را با خرید از فروشنده صاحب نام تجاری شناخته شده، ارزیابی نمایند. می توان یک مشتری را در نظر گرفت که درصدد خرید کتاب از طریق الکترونیکی است. این مشتری می تواند کتاب فروشی های الکترونیکی را جستجو نماید و به طور مثال وب سایت آمازون و یک وب سایت کمتر شناخته شده تر را شناسایی و با یکدیگر مقایسه نماید. در این مورد نام شناخته شده آمازون می تواند مشتری را متقاعد کند که این وب سایت قابل اطمینان تر از فروشگاه دیگر است که این منجر به خرید مشتری از آمازون می شود. بنابراین مشتری قابلیت اطمینان فروشنده های الکترونیکی متفاوت را ارزیابی کرده و برند شناخته شده آمازون، مشتری را درباره قابلیت اعتماد به سایت (اعتماد فردی) و به عنوان یک کانال قابل اطمینان (اعتماد سازمانی) متقاعد نموده است(همان منبع).

۲-۳-۷-۳- تصمیم گیری های توسعه یافته^[۲۸]
سومین استراتژی که مشتریان می توانند از آن به منظور ارزیابی قابلیت اعتماد تجارت الکترونیک استفاده نمایند، تصمیم گیری های توسعه یافته است. تصمیم گیری های توسعه یافته را به عنوان جست و جو و پشتکار برای دستیابی به اطلاعات جزئی در مورد نام تجاری محصول و سپس خرید مناسب ترین گزینه و مقرون به صرفه ترین حالت تعریف می کنند. همچنین روش های دیگری برای مشتریان به منظور توسعه دانش آن ها و کاهش ریسک درک شده شناخته شده وجود دارد. به طور مثال مشتریان می توانند از دوستان خود درباره محصولات مورد نظر خود مشاوره بگیرند. در زمینه تجارت الکترونیک، مشتریان می توانند دانش خود را با بهره گرفتن از اطلاعات موجود در وب سایت به منظور به دست آوردن اطالعات در مورد محصولاتی که آن ها تمایل به خرید دارند، به دست آورند. در مورد ایجاد اعتماد، مشتریان می توانند از تصمیم گیری توسعه یافته به منظور ارزیابی قابلیت اطمینان فروشنده الکترونیکی (اعتماد فردی) و اعتماد تکنولوژیکی (اعتماد سازمانی)، استفاده نمایند. به طور مثال، مشتریان می توانند از نظارت و تجربیات مشتریان دیگر به منظور ارزیابی قابلیت اطمینان به تجارت الکترونیک استفاده نمایند و مجله ها و روزنامه ها می توانند منابع خوبی برای دستیابی به اطلاعات برای مشتریان باشند. در نتیجه ارائه اطلاعات مفید و مورد نیاز مشتریان در وب سایت، می تواند عامل مؤثری در ایجاد اعتماد در مشتریان اینترنتی باشد(امینی،۱۳۹۰).
۲-۳-۷-۴- استراتژی تعمیر و نگهداری و قرار دادهای ضمانت نامه^[۲۹]
آخرین استراتژی ایجاد اعتماد در مشتریان، تعمیر و نگهداری و قراردادهای ضمانت نامه است. محققان زیادی بیان کرده اند که مشتریان از ضمانت نامه های مختلفی به منظور کاهش ریسک های درک شده استفاده می کنند. سه دسته مختلف از ضمانت نامه ها عبارتند از: ضمانت نامه های قرارداد، قراردادهای تعمیر و نگهداری و ضمانت نامه های بازگشت پول. ضمانت نامه ها و قراردادهای تعمیر و نگهداری، ریسک درک شده مشتری را کاهش می دهد. همچنین ضمانت نامه های بازگشت پول به عنوان استراتژی مهمی برای کاهش ریسک و ایجاد اعتماد در مشتریان در نظر گرفته شده است. مشتریان از ضمانت نامه ها و قراردادهای تعمیر و نگهداری در زمینه تجارت الکترونیک نیز استفاده می کنند. ریسک درک شده مشتریان در تجارت الکترونیک، با بهره گرفتن از ضمانت نامه های بازگشت پول کاهش می یابد. مشتریان می توانند قابلیت اعتماد یک فروشنده اینترنتی را با تجزیه و تحلیل اینکه آیا فروشنده اینترنتی ضمانت نامه های بازگشت پول را ارائه می دهد یا خیر، ارزیابی نمایند. اگر فروشنده اینترنتی ضمانت نامه های بازگشت پول را ارائه ندهد، ممکن است مشتری به این نتیجه برسد که فروشنده قابل اعتماد نیست. بنابراین در نظر گرفتن انواع ضمانت نامه ها و قراردادهای تعمیر و نگهداری و ضمانت نامه های بازگشت پول، استراتژی مهمی در جهت ایجاد اعتماد الکترونیک در مشتریان نسبت به فروشنده اینترنتی در تجارت الکترونیک است(همان منبع).
۲-۴- گردشگری
گردشگری مجموع پدیده ها در ارتباطات ناشی از کنش متقابل میان گردشگران، سرمایه، دولتها و جوامع میزبان، دانشگاهها و سازمانهای غیردولتی، در فرایند جذب، حمل و نقل، پذیرایی و کنترل گردشگران و دیگر بازدید کنندگان است(پاپلی یزدی و سقایی ،۱۳۸۵).
سازمان جهانی گردشگری را اینگونه تعریف کرده:
گردشگری شامل فعالیتهایی است که شخص و یا اشخاص با اقامت و یا عبور از محل زندگی به محل های خارج از محیط ها ی روزمره خود جهت گذران اوقات فراغت، تجارت و یا سایر اهداف در طول یک سال انجام می دهند(قره نژاد،۱۳۸۶).
۲-۵- گردشگری الکترونیک
۲-۵-۱- تعریف گردشگری الکترونیک
گردشگری الکترونیکی^[۳۰] به تجارت الکترونیک در زمینه سفر و گردشگری اشاره می کند و عبارت است از به کارگیری فناوری نوین برای ارائه سرویس های مورد نیاز گردشگران. با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات، خدمات مورد نیاز گردشگران آسان تر، با کیفیت بالاتر و با هزینه ای کمتر و کارایی مناسب ارائه می شود. جستجو، ارائه، مقایسه گزینه های مختلف و انتخاب گزینه بهینه و انتخاب محصولات گردشگری به طرز موثری انجام می گیرد(راودراد و محمدی،۱۳۸۹).
بوهالیس گردشگری الکترونیک را استفاده از تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی در صنعت گردشگری تعریف می کند، گردشگری الکترونیک در ارتباط با خرید و فروش محصولات و خدمات گردشگری از طریق کانال های الکترونیکی نظیر اینترنت، تلویزیون های کابلی و…می باشد. گردشگری الکترونیک شامل همه کاربردهای اینترانت، اکسترانت و اینترنت و همچنین همه موضوعات بازاریابی و مدیریت راهبردی استفاده از تکنولوژی است(بشیری،۱۳۹۰).
این نوع گردشگری جنبه تبلیغاتی و آگاهی دهی دارد و از طریق سایت های ویژه، با مخاطب ارتباط برقرار می کند و در واقع، صرفا یک آژانس مجازی است. در این آژانس ها، خدمات مورد نیاز گردشگران با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات، به شکلی ساده تر، با کیفیتی بالاتر و هزینه ای کمتر ارائه می شود. هستی شناسی گردشگری الکترونیک، شیوه نگرش به دنیای گردشگری را فراهم می کند و مفاهیم و تکنولوژی های مربوط به گردشگری الکترونیک را سامان می بخشد. این هستی شناسی، رسیدن به قابلیت همکاری با قسمت های مختلف را از طریق به کارگیری معانی و واژگان مشترک فراهم می کند. اطلاعات حاصل از گردشگری الکترونیک به سوالات زیر پاسخ می گوید:
۱.گردشگر چه چیزی را میتواند ببیند و بازدید کند؟

2. 2. مکان ها و موقعیت های جالب برای بازدید گردشگر کدام است؟

۳.گردشگر بهتر است چه زمانی از یک مکان خاص دیدن کند؟

4. 4. نحوه مدیریت بهینه گردشگربرای بازدید از مکان ها یا انجام فعالیت چگونه است(راودراد و محمدی،۱۳۸۹).

در این نوع گردشگری، کاربر می تواند با مراجعه به یک سایت معتبر گردشگری الکترونیک، همه خدمات مورد نیاز برای سفر خود را دریافت کند و با کیفیت، سرعت و قیمت مناسب به خواسته های خود دست یابد. به دلیل اینکه اطلاعات به صورت یکپارچه و به شکل بسته بندی شده به کاربر، یا همان گردشگر، ارائه می شود، همیشه مقایسه انتخاب های مختلف و بهینه برای وی، با توجه به معیارها و انتظارات او، وجود دارد. بدین ترتیب، هر گردشگر می تواند برنامه ای برای سفر خود انتخاب کند که بیشترین مطلوبیت را برای او دارد و متصدیان یا همان آژانس های گردشگری نیز فرصت ارائه بهتر محصولات، به شکلی دقیق و کاربرپسند را درفضای گسترده مجازی برای طیف عظیمی از کاربران جهانی پیدا می کنند.
خدماتی که در گردشگری الکترونیک ارائه می شود، عبارتند از:
- اطلاع رسانی شفاف دقیق و معتبر
- انجام همه تشریفات اخذ و ویزا
-رزرو هتل ها و مراکز تفریحی و سیاحتی
-رزرو و اجاره وسایل نقلیه
-گرفتن بلیت هواپیما، اتوبوس و قطار
-خرید برنامه های سفر و تورهای مختلف
-و بسیاری خدمات دیگر که روز به روز ایجاد می شود
از این رو گردشگران برای آگاهی از مقاصد گردشگری و وضعیت آنها در بعد تقاضا از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی استفاده نموده و در چارچوب انگیز ه های خود به انتخاب مقاصد اقدام می نمایند)یوسفی،۱۳۸۸) . گردشگری الکترونیک حاصل ترکیب دو حوزه گردشگری و فناوری اطلاعات است که هر دو پدیده از متداول ترین نوع فعالیت های درآمد زا و مولد فرصت های شغلی در جهان امروزی به شمار می روند. گردشگری خود به انواع گوناگونی قابل تقسیم و در این میان فناوری اطلاعات نیز با ایجاد قابلیت های گوناگون بر توسعه گردشگری تاثیرگذار شده است. مفهوم گردشگری الکترونیک در برگیرنده کلیه ی اجزای کسب و کار از قبیل کسب و کار الکترونیکی، تحقیق وتوسعه الکترونیکی، تولید محتوای الکترونیکی و ارائه ی خدمات الکترونیک درحوزه گردشگری می باشد و به مجموعه ای از پایگاه های اینترنتی و استانداردها و پروتکل های خاص اطلاق می شود که با تولید و بازنشر اطلاعات در ساختارهای مختلف از قبیل متن، عکس، تصویر، کاتالوگ و بروشور پیام تبلیغاتی و حتی خدماتی از قبیل رزرو هتل و خرید الکترونیکی بلیط معنا می یابد. گردشگری در فضای سایبری ابزاری است که به وسیله آن یک علاقه مند به گردشگری در زمان کوتاه و با هزینه بهینه ظرفیت های گردشگری را شناسایی و با یک برنامه هدفمند و هدایتگر به مکانی خاص مسافرت کند. در بیان جامع تری می توان گفت گردشگری الکترونیک عبارت است از فن تلفیق روش های کسب و کار الکترونیکی و فناوری اطلاعات در شیوه ها و ابزارهای تدارک، ارائه و پشتیبانی خدمات گردشگری به جهت تامین نیازهای گردشگران با کیفیتی بالاتر و هزینه ای کمتر و اشاره به تمامی خدماتی دارد که در گذشته گردشگران به صورت سنتی از آنها استفاده می کردند و امروزه می توانند به صورت الکترونیکی و از طریق فضای اینترنت به این امکانات دسترسی داشته باشند(سیدنقوی،۱۳۹۲).
۲-۵-۲- مزایای گردشگری الکترونیک
از آنجا که در فرایند گردشگری الکترونیک، اکثر فعالیتهای وابسته به آن به صورت الکترونیکی و با بهره گیری از فناوری اطلاعات انجام می شود، بر این اساس مزایای بسیاری را می توان برای آن بر شمرد:
فراهم آوردن خدمات اینترنتی با کیفیت و سرعت بالا برای گردشگران: به وجود آوردن یک زیرساختار مناسب جهت اتصال به اینترنت و شبکه گسترده اطلاعات از مزایایی است که در فرایند گردشگری الکترونیک بدست می آید.
فراهم سازی کانالها و محیط آموزشی همگانی برای گردشگران و اهالی صنعت گردشگری: ابزارهایی که فناوری اطلاعات در اختیار گردشگران قرار می دهد، باعث تسهیل فرایند رزواسیون، ذخیره جا و اخذ پذیرش، انتخاب مکان های هدف گردشگری و راه های رسیدن به مقصد و مسافرت و برنامه ریزی بهتر و بیشتر گردشگران در استفاده از جاذبه های تاریخی، طبیعی و زیست محیطی این مکان ها می شود.
افزایش و بهبود کیفیت زندگی مردم: در این ساختار توزیع خدمات و تسهیلات رفاهی به طور متناسب و عادلانه میان ساکنان شهری و روستایی، صورت می گیرد که در نتیجه موجب بهبود سطح رفاه اجتماعی و بسترسازی گسترش و بسط عدالت اجتماعی در ساختار جامعه می شود .
ارائه خدمات یک مرحله ای به گردشگران: با ایجاد ساختار مناسب ارتباطات به وسیله فناوری اطلاعات و همچنین الکترونیکی کردن، دیگر نیازی به مراجعه پی در پی مردم به ادارات و سازمانهای مختلف نخواهد بود. بلکه تمام فرایند تنها به یک فعالیت تقلیل خواهد یافت.
ارتباط بهتر سازمانها و ارگانهای وابسته به صنعت گردشگری: ارتباط سازمانها و بخشهای مربوط با یکدیگر و تسهیل امر مکاتبات از طریق اینترنت، توسط زیرساختارهای الکترونیک ارتباط یکپارچه ای را بین سازمانهای مرتبط با هم بوجود می آورد .
صرفه جویی در زمان و هزینه: با افزایش استفاده از فناوری اطلاعات در حوزه گردشگری این امکان فراهم می شود تا دو عامل زمان و هزینه، تا حد امکان تقلیل یابند. به این صورت که گردشگران قادر خواهند بود در زمان بسیار کمی از طریق اینترنت نسبت به رزرو محل اسکان و نوع و چگونگی برنامه ریزی احتمالی برای سفر اقدام کنند .
سیستم جامع اطلاعات گردشگری: مهمترین و برترین مزیت استفاده از فناوری اطلاعات، مدیریت و سازماندهی سیستم اطلاعات گردشگری است، چنانچه از این طریق می توان با معرفی مکانهای توریستی و جاذبه های موجود طبیعی، تاریخی و فرهنگی این مناطق به جذب و حفظ گردشگران در مناطق گردشگری پرداخت(بمانیان و همکاران،۱۳۸۷).
۲-۵-۳- توسعه گردشگری الکترونیک
فناوری اطلاعات توانسته است در سالهای اخیر در صنعت گردشگری تحولاتی را پدید آورد و مفهوم جدیدی را تحت عنوان گردشگری الکترونیکی ابداع کند. به عبارت دیگر گردشگری الکترونیک نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است. گردشگری الکترونیک نوعی فعالیت مبتنی بر فناوریهای نوین و در امتداد ساختار و روش های سنتی است.
با وجود مزایا و ویژگیهای خاص گردشگری الکترونیک در مقایسه با گردشگری سنتی، به غیر از برخی کشورهای توسعه یافته هنوز در سطح جهان بسیاری از کشورها از آن بی بهره هستند و با کاربرد ناچیز و یا نامناسب از فناوری اطلاعات و ارتباطات، تنها به داشتن وب سایتهای ابتدایی برای به تصویر کشیدن جاذبه های گردشگری خود، فروش الکترونیکی بلیط و خدماتی از این دسته بسنده کرده اند و ایران نیز از این امر مستثنی نیست. اگرچه این کشور به جهت تنوع اقلیمی و زیستی جزء ۵ کشور برتر جهان و از نظر تاریخی و فرهنگی بین ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد.کشورهای کمتر توسعه یافته، به دلیل عدم نیاز به هزینه های احداث و توسعه مراکز گردشگری و سرویسهای سفر می توانند به خوبی از گردشگری الکترونیک بهره مند شوند(قلندر،۱۳۹۱).
ضریب رشد گردشگری در سال۲۰۱۴ نسبت به سال قبل،۵ درصد می باشد این در حالی است که بر اساس پیش بینی های این سازمان گردشگری در سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی حدود ۸.۳ درصد رشد خواهد داشت(عرفانیان،۱۳۹۳).
۲-۵-۴- رابطه گردشگری الکترونیک و رشد اقتصادی
گردشگری الکترونیک عبارت است از فن تلفیق متدهای کسب و کار الکترونیکی و فناوری اطلاعات در شیوه ها و ابزارهای تدارک و ارائه و پشتیبانی خدمات گردشگری برای ارائه خدمات مورد نیاز گردشگران با کیفیتی بالاتر و هزینهای کمتر. از طرف دیگر، رشد اقتصادی معمولاٌ به منزله افزایش در ظرفیتهای تولیدی هر کشور یا افزایش پایدار در تولید ناخالص داخلی^[۳۱] سرانه در طول زمان تعریف می شود.
سؤالی که در اینجا مطرح می شود، این است که آیا تجارت الکترونیک می تواند به رشد اقتصادی کمک کند؟ روشن است که پیشرفت های سریع فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی به همراه رشد سریع گسترش آنها و تأثیر آن بر گردشگری و ایجاد مفهوم گردشگری الکترونیک، به کاهش هزینه ها و رفع موانع استفاده از امکانات منجر شده است. همه این عوامل از طریق کاهش هزینه ها و قیمتها باعث افزایش رشد اقتصادی می شود. همچنین استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در صنعت گردشگری این امکان را به گردشگران می دهد که فعالیتهای گردشگری خود را در هر زمان و هر مکانی که کامپیوترهای شخصی با اتصال به اینترنت موجود باشد، به انجام برسانند. همه آنچه گفته شد به ترسیم این چشم انداز می انجامد که گردشگری الکترونیک^[۳۲] به ارتقاء کارایی اقتصادی و افزایش رشد اقتصادی بلندمدت منجر می شود.
در دو دهه اخیر رشد معناداری در فناوری اطلاعات و ارتباطات ملاحظه می شود. گسترش بهره گیری از این فناوریها به رشد سریع »گردشگری الکترونیک «به منزله فعالیتی اقتصادی منجر شده است. استفاده فزاینده مؤسسات گردشگری از آی سی تی^[۳۳] توان بالقوه ای را برای ارتقاء معنادار بهره وری از طریق تسهیل تبادل اطلاعات فراهم می آورد، به علاوه گردشگری الکترونیک یکی از مهمترین موانع یعنی فواصل جغرافیایی را حذف می کند. صنعت گردشگری می تواند تأثیر مهمی بر افزایش اشتغال، درآمدهای مرتبط با مکانهای اقامتی، امور تفریحی و نیز درآمدهای دولتی کشورها داشته باشد. از این رو، گردشگری به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بر رشد اقتصادی تأثیر می گذارد(قلندر،۱۳۹۱).
اثرمستقیم:
هر چه تعداد ورود گردشگران به یک شهر افزایش یابد، درآمد حاصل از آن نیز افزایش می یابد. از آنجائیکه گردشگری یکی از صنایع خدماتی است، درآمد حاصل از آن صنعت بخشی از تولید ناخالص داخلی کشور میزبان محسوب شده و مستقیماً بر رشد اقتصادی آن کشور تأثیر می گذارد. از این رو صنعت گردشگری و بالاخص گردشگری الکترونیک که در دو دهه اخیر رشد فزایندهای داشته است، می تواند راهکار مناسبی برای کسب درآمدهای ارزی سرشار برای شهرها و در نتیجه رشد اقتصادی بالاتر باشد.