آیا فشارهای شغلی در شخصیت اجتماعی معلمان زن مقطع متوسطه دوم تاثیر دارد؟
آیا فشارهای شغلی بر وضعیت روحی و روانی معلمان مقطع متوسطه دوم تاثیر دارد؟
تعاریف مفاهیم واصطلاحات
الف- تعاریف نظری
فشار های روانی: فشارهای شغلی به زبان ساده عبارت است از پاسخ یا واکنش به «محرکهای درونی و بیرونی» به عبارت دیگر هر گاه تنش از حد تحمل فرد بالاتر باشد، حالتی در او ایجاد میشود که به آن فشار روانی می گویند(پرداختچی،۱۳۸۸،ص۱۹).
مسئولیت پذیری: مسئولیت پذیری به معنای قابلیت پذیرش، پاسخگویی و به عهده گرفتن کاری است که از فرد خواسته شده است(عابدی،۱۳۸۱،ص۵۶).
شخصیت اجتماعی: الگوهای معینی از رفتارو شیوه های تفکر است که نحوه سازگاری شخص را با محیط تعیین می کنند(مارتینز،۲۰۰۸،ص۱۸)
وضعیت روحی روانی: وضعیت روحی و روانی شامل طیف گسترده ای از نشانه های رفتاری و روان شناختی میباشد که توانایی فرد را درکنارآمدن با مشکلات روزمره زندگی کاهش میدهد (فرهمند، ۱۳۸۶، ص۹۱).
ب- تعاریف عملیاتی
فشارهای روانی: نمرهای که آزمودنی از پاسخ به سوالات ۱ تا ۶ پرسشنامه را کسب میکند.
مسئولیت پذیری: نمرهای که آزمودنی از پاسخ به سوالات ۱ تا ۶ پرسشنامه را کسب میکند.
شخصیت اجتماعی: نمرهای که آزمودنی از پاسخ به سوالات ۷ تا ۱۳ پرسشنامه را کسب میکند.
وضعیت روحی روانی: نمرهای که آزمودنی از پاسخ به سوالات ۱۴ تا ۲۰ پرسشنامه را کسب میکند.
فصل دوم
ادبیّات و پیشینه پژوهش
مقدمه
امروزه پیشرفت جامعه در گرو استفاده بهینه از نیروی انسانی آن جامعه است و منابع انسانی و بخصوص معلمان از مهمترین منابع استراتژیک سازمان‌ها به حساب می‌آیند. در شرایط فعلی بیشترین توجه مدیران سازمان‌ها به حقوق و مزایای کارکنان و یا به قوانین و مقررات مرتبط با امور مدیریت منابع انسانی معطوف شده و کمترین توجه به فشارهای روانی و شغلی دیگر مدیریت منابع انسانی مبذول می‌شود. دستیابی به اهداف سازمان مبتنی بر توانائیهای پرسنل درانجام وظایف تعیین شده و تطبیق پذیری آنها با محیط متغییر می باشد. در این بین توجه سازمان به ابعاد فشارهای شغلی و روانی معلمان باعث می شود تا آنان به تناسب خود در کارهایی فعالیت داشته باشند که خود دوست دارند. از انجائیکه فشار روانی جزء لاینفک زندگی روزمره است. اگر افراد در مواجهه با الزامات شغلی، سازگاری با محیط جدید زندگی یا ایجاد روابط دوستانه، فشار روانی که تجربه می کنند را کنترل نکنند دچار مشکلات فراوان می شوند. فشار روانی شدید و مداوم باعث بروز اختلالات و از هم پاشیدگی شخصیت و علایمی مانند اضطراب، افسردگی، بلاتکلیفی، برگشت به رفتارهای کودکانه و نظایر آن می شود. نتیجه این حالات در افراد به تغییرات خلق و خو و دیگر حالات عاطفی و در رابطه با عملکرد شغلی به کاهش عزت نفس، رنجش از سرپرست، ناتوانی در تمرکز فکر و اتخاذ تصمیم و نارضایتی شغلی منجر میشود
(میرسپاسی، ۱۳۷۸ص۱۱).
۱- مبانی نظری پژوهش
شغل
به مجموع وظایف و مسئولیت های مستمر و مرتبطی که در یک سازمان به عنوان یک کار واحد شناخته می شود» (سید جوادین،۱۳۸۶ص۱۰۰).
شرایط احراز شغل
شرایط احراز شغل نیز شرح حداقل شرایطی است که متصدی شغل باید دارا باشد تا بتواند با موفقیت از عهده کار بر آید.به عبارت دیگر دانش، مهارتها و تواناییهایی که برای انجام موفق و مؤثر شغل ضروری است.و منظور از «انتخاب صحیح» در مدیریت منابع انسانی،این است که شاغل (با توجه به مشخصاتی شرایط احراز شغل) و شغل(شغل)، با هم تناسب داشته باشند (سعادت،۱۳۸۶،ص۴۰). شرایط احراز شغل یعنی؛بررسی شرح وظایف به منظور پاسخ دادن به چنین پرسشی:برای اینکه شغل یا کار مورد نظر به شیوه ای عالی انجام شود افرادی با چه ویژگی و تجربه هایی مورد نیاز است؟آن بیانگر و تعیین کننده شخصی است که باید استخدام شود و تعیین کننده ویژگی هایی است که شخص مزبور باید داشته باشد و از عهده آزمون های ذی ربط برآید (پارسائیان علی، ۱۳۸۶،ص۹۳).

فرایندهای شرایط احراز شغل
تحصیلات
تجربیات
دوره های تخصصی
قدرت قضاوت
ابتکار
توان تصمیم گیری
مهارتهای فیزیکی
مهارت در انتقال مفاهیم
خصوصیات روحی و روانی(ویژگیهای شخصیت)
نیاز به استفاده بیش از اندازه یکی از حواس پنجگانه مانند چشم ( سعادت،۱۳۸۶،ص۴۰).
شغل معلمی در کلام امام خمینی (ره)
نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست؛ انبیا هم معلم بشر هستند.
تمام ملت باید معلم باشند؛ فرزندان اسلام تمام افرادش معلم باید باشند و تمام افرادش متعلم.
شغل معلمی در سخنان مقام معظم رهبری:
دست توانای معلم است که چشم انداز آینده ما را ترسیم می کند.
اگر می بینید که امیرمؤمنان، مولای متقیان علی(ع) میفرماید: «من علمنی حرفاً فقد صیرنی عبداً؛ هرکس چیزی به من بیاموزد، مرا غلام خویش کرده است.» این بیان برای ما درس است تا معلمان، قدر خود را بدانند و تشخیص دهند که چقدر، وجود آنها در سرنوشت یک ملت مؤثر است (ادیب، ۱۳۹۰، ص۶۷).
ملاک های انتخاب شغل
شغل اهمیت و ضرورت ویژه‌ای در زندگی انسان دارد و در واقع یکی از تصمیم گیری‌های اساسی و سرنوشت‌ساز برای وی می‌باشد. در گذشته که تنوع مشاغل تا به حد امروزی نبوده است، اغلب انتخاب شغل برای فرزندان به صورت موروثی انجام می‌گرفته است. به عبارتی فرزندان همان شغل پدر را انتخاب کرده و آن را ادامه می‌دادند. امروزه بنا به دلایل مختلفی کمتر از گذشته این اتفاق می‌افتد و اغلب جوانان در شرایطی قرار می‌گیرند که ناچار به انتخاب شرایط شغلی هستند. البته این امر و خود شرایط شغلی و دلبخواهی بودن آنرا نشان نمی‌دهد. چرا که در موارد زیادی عواملی خاص یک موقعیت شغلی را بر فرد تحمیل می‌کند. با این حال پایه‌های انتخاب شغل و مراحل لازم برای رسیدن به شغل مورد نظر اغلب در سنین پائین‌تر گذاشته می‌شود. افراد با در نظر داشتن عوامل موثر در پایه‌ریزی این مراحل و عوامل دیگر مسیر شغلی خود را هدایت می‌کنند.
استعداد عاملی موثر در انتخاب شغل
استعداد، عامل مهمی در موفقیت یا عدم موفقیت افراد در مشاغل و رشته‌های انتخابی‌شان است. بدون داشتن استعداد لازم در یک زمینه یا پیشرفتی حاصل نخواهد شد یا روند آن بسیار کند خواهد بود. بر این اساس آگاهی از میزان و نوع استعداد افراد، کمک شایان توجهی به آنها خواهد کرد تا پیش‌بینی خوبی از آینده انتخاب خود داشته باشند.
امروزه برای این منظور آزمون‌های استعداد سنجی وجود دارد که می‌توانند به فرد کمک کنند استعدادهای واقعی خود را شناسایی کنند. برخی اوقات دیده می‌شود که استعداد افراد و شناخت‌های آنها در مورد استعدادهای خود تحت تاثیر احساسات و علائق آنها قرار می‌گیرد. فرد که به زمینه موسیقی علاقمندی شدیدی دارد ممکن است این علاقه را به حساب استعداد خود در زمینه موسیقی قلمداد کند. شناخت استعدادها از ملزومات اساسی انتخاب شغل است (معمارزاده و همکاران،۱۳۸۹،ص۴۰).
بررسی علائق به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل
علاقه و تمایل انسان در بسیاری از امور زندگی انسان سایه‌گستر است. افراد دوست ندارند به کارها و اموری بپردازند که علاقه و گرایشی به آنها ندارند، چه در مورد کارهای روزمره و چه در مورد شغل و سایر فعالیت‌ها. در واقع علاقه و گرایش در انسان فعال کننده سیستم انگیزش فرد به شمار می‌رود. انسان بدون علاقه به یک زمینه انگیزشی برای انجام فعالیت و در آن زمینه نخواهد داشت. ممکن است برخی افراد تصور کنند زمانی که شروع به فعالیت کردند کم‌کم احساس علاقه و تمایل نیز در آنها به وجود خواهد آمد اما در واقع چنین مساله ابدا قابل پیش‌بینی است. فقدان علاقه اولیه ممکن است افزایش نارضایتی از فعالیت موردنظر و ناراحتی‌های جانبی آن را موجب شود.
فرصت‌های شغلی به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل
در برخی جوامع و از جمله در جامعه ما تمامی رشته‌های شغلی از فرصت‌های برابری برخوردار نیستند و در عین حال که بطور کلی فرصت شغلی برای کلیه مشاغل پائین است. اما تفاوت‌هایی بین مشاغل مختلف از این لحاظ وجود دارد. آشنایی با فرصت‌های شغلی شغل انتخابی، عامل مهمی است که باید مدنظر قرار گیرد. کسی که در زمینه خاصی مهارت می‌بیند و پایه‌ها و مراحل رسیدن به آن شغل را طرح‌ریزی و طی می‌کند، می‌بایست مساله فرصت‌های شغلی را نیز در نظر بگیرید تا از اتلاف وقت و نیروی خود جلوگیری کند.