۴- بررسی هیپسومتری حوضه و زیرحوضه ها
ارتفاع عبارت است از پستی وبلندی یک حوضه ازسطح دریای آزاد. ارتفاع یک حوضه درمیزان وقوع بارندگی، درجه حرارت وتغییرات آن، میزان تبخیر و تعرق، شدت تشعشعات خورشیدی وبطور کلی درآب وهوای منطقه و به همراه آن در تشکیل وتوسعه خاک، نوع و تراکم پوشش گیاهی اثر دارد و به همین دلیل دانستن ارتفاع متوسط یک حوضه واختلاف ارتفاع وبخصوص نحوه توزیع سطح – ارتفاع واینکه چند درصد از سطح حوضه از ارتفاع بالاتر یا پایین تر برخوردار هستند می تواند در شناخت رژیم آبدهی حوضه کمک بسزایی نماید. ضمناً میزان بارندگی با ارتفاع افزایش می یابد وهمینطور که از درجه حـــرارت کاسته می شود، بارندگی ها بیشتر بصورت برف خواهد بود واین حوضه ها دارای جریان بادوام تر و رژیم آبدهی متعادل می‌باشند.
به‌منظور بررسی هیپسومتری حوضه و زیرحوضه‌های آن خطوط منحنی میزان موجود در نقشه‌های ۱:۲۵۰۰۰ دیجیتایزو وارد سیستم GIS شده است.
علاوه بر کلیه نقاط ارتفاعی موجود در نقشه (قلل کوه‌ها و تپه‌ها) نیز وارد سیستم گردید و به‌منظور جلوگیری از ایجاد سطوح مسطح برای کلیه منحنی‌های بسته (اعم از تپه‌ یا دره) با بهره گرفتن از روش برون‌یابی خطی (Extrapolation) ارتفاع نقاط اوج تپه یا قعر دره محاسبه و وارد سیستم گردید. با بهره گرفتن از قابلیت درون‌یابی (Interpolation) نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی ILWIS نقشه مدل رقومی ارتفاعی زمین (Digital Elevation Model) منطقه با ابعاد شبکه (Pixel size) 10 متری استخراج گردید و به‌منظور رفع خطاهای احتمالی ناشی از عمل درون‌یابی، نقشه حاصله توسط یک فیلتر ۳*۳ (Average filter) اصلاح (Smooth) شد.

با توجه به اینکه در ساختار شبکه‌ای (Raster) محدوده نقشه به شکل مربع مستطیل ذخیره می‌شود از نقاط خارج حوضه مطالعاتی با بهره گرفتن از نقشه محدوده حوضه حذف گردید. با توجه به دامنه تغییرات ارتفاعی حوضه که از ۱۹۶۰ تا ۳۸۰۴ متر می‌باشد، کلاسهای طبقات ارتفاعی ۱۰۰ متری (جمعاً ۲۰ کلاس) با بهره گرفتن از قابلیت کلاس‌بندی (Slicing) نرم‌افزار ILWIS استخراج شد.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱- وضعیت عمومی تنگه واشی
تنگه واشی یا تنگه ساواشی مکانی با جاذبه‌های گردشگری است که در حدود ۱۷ کیلومتری شهرفیروزکوه قرار گرفته و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستان‌ها، میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران می‎باشد. شاید یکی از جذابترین بخش‌های سفر به تنگه واشی حرکت در رودخانه‌ای است که در بین یک دره سنگی قرار دارد. با توجه به نزدیکی تنگه واشی به شهر تهران، امکان مسافرت یک روزه به این منطقه وجود دارد و بخصوص در تابستان هزاران نفر از ساکنین استان تهران و دیگر استان‌های اطراف به این منطقه مسافرت می‌کنند. در سال‌های اخیر، بسیاری از موسسه‌های توریستی، اقدام به برگزاری تورهای گوناگونی در این منطقه نموده‌اند که همین امر باعث افزایش شهرت و معروفیت این منطقه شده ‌است. این مکان شامل دو تنگه است که تنگه اول به “واشی” و تنگه دوم به “سا” معروف است. در انتهای تنگه دوم آبشاری با ارتفاع ۱۵ متر قرار دارد. مسیر پیاده روی از ابتدای تنگه اول طی سه بخش انجام می‌شود. برای رفتن به تنگه ساواشی در کیلومتری ۲ جاده فیروزکوه-تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی ۱۰ کیلومتر روستای جلیزجند نمایان می‌گردد. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف بنا شده‌است. بعد از عبور از روستا و طی ۴٫۵ کیلومتر در جاده‌ای که میان دشت و در کنار جوی‎های پر از آب زلال، احداث شده، محل پیاده روی تنگه ساوشی شروع می‌شود. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم قرار گرفته که حدود ۲ کیلومتر با تنگه اولی فاصله دارد. این تنگه هم مانند تنگه اول چشم نواز است و از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است. در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا مسافران را به خود می‎خواند تا در زیر آبشار و در هوای گرم تابستانه تنی به آب بزنند. در تنگه واشی گیاه کمیاب باریجه که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد می‌روید. چیدن باریجه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد. تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار تاریخی زیادی نیز می‌باشد. یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده‌است. دو کتیبه دیگر در چشمه علی شهر ری و کتیبه شکل شاه در پشتِ تونل وانا جاده هراز واقع شده‌اند. هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده‌است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد. کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده‌است. بزرگ‌ترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدودا ۱۸۵ ساله‌است به گونه‌ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده‌است، اما این روزها صنعت گردشگری به آن آسیب وارد نموده‌است.
شکل ۴-۱
کتیبه ای که در زمان فتحعلی شاه قاجار در دل کوه نقش شده، نشان می دهد که در آن زمان، این منطقه شکارگاه بوده است.
نقشه ۴-۱ راه های دسترسی
شکل ۴-۲
۴-۲- اقلیم و ژئوتوریسم
جهت بررسی و ارزیابی نقش آب و هوا درگردشگری و بخصوص گردشگری طبیعت گردی( اکوتوریسم و ژئوتوریسم ) با توجه به روش های تجربی در ایستگاه فیروزکوه چند روش را مورد ارزیابی قرار داده تا نقش اقلیم و آب و هوا در این منطقه و تاثیر آن برروی گردشگران مورد بررسی قرار گیرد.
نقشه ۴-۲ ژئومورفولوژی
تعیین آسایش بر اساس مدل زیست- اقلیم اولگی
میانگین دمای هوا و رطوبت نسبی هوا، در فیروزکوه در ماه های تیر ومرداد در مرز آسایش در شرایطی که سایه باشد قراردارد. و در نتیجه برای احساس آسایش انسان نه تنها به سایه بلکه به جریان هوایی با سرعت معین نیز نیاز است تااتلاف حرارت بدن از راه همرفت اجباری و تبخیر وتعرق تسریع شود.